Με την παρουσίαση του πλαισίου που αφορά την επιβολή προστίμων από τους Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων ευελπιστούμε ότι οι επιχειρήσεις/εργοδότες θα έχουν τη δυνατότητα να κατανοήσουν τον τρόπο αποτελεσματικής διαχείρισης των ενεργειών τους σχετικά με τις δυνατότητες μείωσης, έκπτωσης και προσφυγής του προστίμου.
Της Πανωραίας Ντάτη*

Γραπτές εξηγήσεις

Ας υποθέσουμε ότι οι Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων διενήργησαν έλεγχο στην επιχείρησή μας και διαπίστωσαν
π.χ. απασχόληση κατά ημέρα εργασίας και ωράριο εργασίας διαφορετικό από το εμφανιζόμενο στον πίνακα προσωπικού ή στο πρόγραμμα εργασίας χωρίς προηγούμενη γνωστοποίηση της αλλαγής ή της τροποποίησης του αλλαγή οργάνωσης του χρόνου εργασίας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ. Η παράβαση αυτή είναι πολύ υψηλή, η επιχείρηση δεν είναι υπότροπος, είχε ικανοποιητικό βαθμό συνεργασίας και το σύνολο του προσωπικού είναι 35 άτομα, ενώ ο αριθμός των θιγόμενων εργαζομένων είναι 5. Τότε το πρόστιμο που θα προκύψει είναι 6.100,00 ευρώ. Ο διενεργηθείς τον έλεγχο Επιθεωρητής θα μας καλέσει εντός τασσόμενης προθεσμίας πέντε ημερών σε υποβολή γραπτών εξηγήσεων για την διαπιστωθείσα παράβαση. Τη δυνατότητα προσκόμισης έγγραφων εξηγήσεων δεν την έχει η επιχείρηση για τις ευθέως αποδεικνυόμενες παραβάσεις. Όταν διαπιστώνονται κατά τον έλεγχο οι συγκεκριμένες παραβάσεις, το πρόστιμο επιβάλλεται άμεσα χωρίς να καλείται ο εργοδότης να ασκήσει το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης. Και τούτο διότι πρόκειται για παραβάσεις για τις οποίες η σχετική κρίση του διοικητικού οργάνου για τη συνδρομή των νομίμων προϋποθέσεων έκδοσης της δυσμενούς διοικητικής πράξης (βάσει δέσμιας αρμοδιότητας) στηρίζεται σε αντικειμενικά δεδομένα.
Η υποβολή γραπτών εξηγήσεων από την επιχείρησή αποτελεί ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, που μικρές επιχειρήσεις πολλές φορές αγνοούν, με αποτέλεσμα να χαρακτηρίζονται με μέτριο ή κακό βαθμό συνεργασίας.

Επιβολή προστίμου και παραλαβή ΠΕΠ

Εφόσον, οι γραπτές εξηγήσεις της επιχείρησής δεν κρίθηκαν ικανοποιητικές τότε, το αρμόδιο όργανο εισηγείται την επιβολή προστίμου, όπου και επιβάλλεται ΠΕΠ από το αντίστοιχα αρμόδιο όργανο.
Με την παραλαβή της πράξης επιβολή προστίμου (ΠΕΠ) από την επιχείρηση, αρχίζουν και τρέχουν οι προθεσμίες για την άσκηση των οποιοδήποτε ενεργειών. Να σημειωθεί ότι η ΠΕΠ αποστέλλεται πάντα με συστημένη επιστολή επί αποδείξει και σε περίπτωση που δεν παρελήφθη, δύναται να κοινοποιηθεί με δικαστικό επιμελητή ή και να τοιχοκολληθεί στον πίνακα ανακοινώσεων του δήμου της έδρας της επιχείρησης. Οι ΠΕΠ αποστέλλονται αντίστοιχα με κοινοποίηση στην αρμόδια Διεύθυνση του εκάστοτε Τμήματος και στις αρμόδιες ΔΟΥ, αναλόγως της έδρας της επιχείρησης.

Προθεσμίες για ενέργειες

ΠΕΠ κατά δέσμια αρμοδιότητα
Για την επιβολή των προστίμων συντάσσεται και επιδίδεται επί τόπου Δελτίο Ελέγχου, με το οποίο βεβαιώνεται το είδος της παράβασης, και συντάσσεται και επιδίδεται άμεσα, και όχι αργότερα από πέντε (5) ημέρες από το Δελτίου Ελέγχου, Πράξη Επιβολής Προστίμου, με την οποία προσδιορίζεται το ύψος της κύρωσης (προστίμου) που αντιστοιχεί στην βεβαιωθείσα παράβαση. Η πράξη επιβολής προστίμου κατά τα ανωτέρω κοινοποιείται, με απόδειξη, στον παραβάτη. Η ΠEΠ αποτελεί νόμιμο τίτλο για την είσπραξη του προστίμου. Το πρόστιμο καταβάλλεται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και εισπράττεται ως δημόσιο έσοδο, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, όπως ισχύει, μέσα σε προθεσμία δέκα εργασίμων ημερών (10) από την ημερομηνία επίδοσης της ΠΕΠ. Στην περίπτωση εμπρόθεσμης καταβολής του βεβαιωμένου προστίμου από την παραβάτρια επιχείρηση / εργοδότη, παρέχεται έκπτωση ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30%) επί του επιβληθέντος προστίμου διαφορετικά η έκπτωση δεν ισχύει. Στην περίπτωση αυτή, η εργοδότρια / επιχείρηση υποχρεούται εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την επομένη της καταβολής του προστίμου στη αρμόδια Δ.O.Y. να καταθέσει στην αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ το σχετικό πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης. Κατά της Πράξης Επιβολής Προστίμου ασκείται προσφυγή ουσίας ενώπιον του αρμόδιου Διοικητικού Πρωτοδικείου μέσα σε εξήντα ημέρες από την επίδοσή της. Μέσα στην ίδια προθεσμία η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου στην αρμόδια υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της πράξης επιβολής προστίμου.
Έκπτωση 30% επί του επιβληθέντος προστίμου
Για να γίνει σαφές το πλαίσιο θα τονίσουμε ότι εφόσον ο εργοδότης αποδεχθεί την ΠΕΠ και παραιτηθεί από την άσκηση των προβλεπόμενων ένδικων βοηθημάτων και το καταβάλλει μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε ημερών από την κοινοποίηση της Απόφασης επιβολής του, τότε έχει την έκπτωση 30% επί του προστίμου, όπου και γίνεται τροποποιητική ΠΕΠ, μετά την υποβολή δήλωσης συμμόρφωσης και αποδοχής έκπτωσης. Ο εργοδότης, για να επωφεληθεί της έκπτωσης θα πρέπει, εντός της προαναφερθείσας προθεσμίας, να προσέλθει στην αρμόδια υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε και να υπογράψει σχετική υπεύθυνη δήλωση ενώπιον του υπαλλήλου, η οποία θα του έχει ήδη αποσταλεί με την ΠΕΠ, επιδεικνύοντας την αστυνομική του ταυτότητα ή άλλο σχετικό αποδεικτικό έγγραφο. Όταν την υπεύθυνη δήλωση την προσκομίζει τρίτος, πρέπει να έχει βεβαιωθεί το γνήσιο της υπογραφής του νόμιμού εκπροσώπου από διοικητική Αρχή ή ΚΕΠ. Στην εν λόγω υπεύθυνη δήλωση περιλαμβάνονται και οδηγίες συμπλήρωσης. Όταν ο εργοδότης αποδεικνύει, εντός της προθεσμίας, την πλήρη και ολοσχερή εξόφληση, εκδίδεται νέα ΠΕΠ, τροποποιητική της αρχικής μετά από υποβολή σχετικής εισήγησης από τον Επιθεωρητή που είχε διενεργήσει τον έλεγχο. Μετά την κοινοποίηση της τροποποιητικής ΠΕΠ, αποστέλλεται στη ΔΟY χρηματικός κατάλογος προς βεβαίωση του μειωμένου προστίμου. Πολλές επιχειρήσεις ακόμη και για χαμηλά επιβληθέντα πρόστιμα, αγνοούν αυτή τη δυνατότητα, με αποτέλεσμα να χάνουν το δικαίωμα αυτό της έκπτωσης ή της μείωσης του προστίμου.
Η Υπηρεσία, αφού εξετάσει εάν πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις, συντάσσει έγγραφο στο οποίο αναφέρεται το αρχικό και το μειωμένο κατά 30% ποσό του προστίμου καθώς και η ανάλυση του μειωμένου ποσού στους τρεις (3) ΚΑΕ. Ο εργοδότης με το έγγραφο αυτό καθώς και το έγγραφο της ΠΕΠ θα καταβάλει το μειωμένο πρόστιμο στην αρμόδια ΔOY. Ο εργοδότης θα πρέπει να προσκομίσει το πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης στην αρμόδια Υπηρεσία του ΣΕΠΕ εντός πέντε (5) εργασίμων ημερών από την καταβολή του ποσού στη ΔOY (όπως αναφέρεται στην υπεύθυνη δήλωση καθώς και στο προαναφερθέν έγγραφο), προκειμένου να ολοκληρωθεί ο σχετικός φάκελος.
Αντίστοιχα, εδώ πάρα πολλές επιχειρήσεις δεν επιστρέφουν το διπλότυπο είσπραξης από τη ΔΟΥ, με αποτέλεσμα οι Επιθεωρητές να μην είναι σε θέση να γνωρίζουν εάν αυτό καταβλήθηκε και να βεβαιώνεται αργότερα όλο το ποσό στην αρμόδια ΔΟΥ.
Αφού η Υπηρεσία του ΣΕΠΕ ενημερωθεί για την ημερομηνία κοινοποίησης των ΠΕΠ (αποδείξεις ταχυδρομείου, εκθέσεις επίδοσης, κτλ), προβαίνει στις αναγκαίες ενέργειες:
i) βεβαίωση ολόκληρου του ποσού όταν δεν προσέρχεται ο εργοδότης εντός της δεκαπενθήμερης προθεσμίας προκειμένου να κινήσει τη διαδικασία της έκπτωσης,
ii) βεβαίωση ολόκληρου του ποσού όταν ο εργοδότης δεν προσκομίζει αμελλητί το πρωτότυπο διπλότυπο είσπραξης,
iii) βεβαίωση του υπολοίπου 30% του προστίμου όταν αποδεικνύεται ότι ο εργοδότης έχει καταβάλει το μειωμένο πρόστιμο μετά την παρέλευση της δεκαπενθήμερης προθεσμίας.
Μείωση κατά 80% του αρχικώς επιβληθέντος προστίμου
Η μείωση κατά 80% του αρχικώς επιβληθέντος προστίμου προϋποθέτει ότι παραβιάζεται η εργατική νομοθεσία για καταβολή:
α) δεδουλευμένων αποδοχών
β) επιδομάτων εορτών και αδείας,
γ) αναδρομικών αποδοχών (ως παραβίαση όρων Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, Διαιτητικής Απόφασης ή Υπουργικής Απόφασης)
δ )αποδοχών διαθεσιμότητας
ε) προσαυξήσεων για εργασία κατά Κυριακές και αργίες,
στ) προσαυξήσεων για εργασία κατά τη νύκτα
ζ) αποζημίωσης για απασχόληση εκτός έδρας
η) μισθών – ημερομισθίων βάσει Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, Διαιτητικής Απόφασης ή Υπουργικής Απόφασης ή βάσει ατομικής συμφωνίας
θ) αμοιβής εργασίας που παρέχεται κατά την έκτη ημέρα της εβδομάδας με προσαύξηση σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις κατά παράβαση πενθημέρου
ι) επιδόματος γάμου σε χήρους, διαζευγμένους και άγαμους γονείς.
Εάν ο εργοδότης, μέσα σε προθεσμία εξήντα ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης επιβολής του προστίμου, συμμορφωθεί με τις υποδείξεις του Επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο, αποδείξει ότι συμμορφώθηκε και εφαρμόζει εφεξής τις διατάξεις της κείμενης εργατικής νομοθεσίας που αναφέρονται στις πιο παραπάνω παραβάσεις, καθώς και ότι έχει εξοφλήσει πλήρως και ολοσχερώς τον εργαζόμενο, τότε το διοικητικό πρόστιμο που επιβλήθηκε αρχικώς μειώνεται κατά ογδόντα τοις εκατό (80%) με αιτιολογημένη πράξη του οργάνου που το επέβαλε. Η επανάληψη κάποιας εκ των υπό α’ έως ι’ παραβάσεων μέσα σε διάστημα τεσσάρων ετών από τη διενέργεια του αρχικού ελέγχου θεωρείται υποτροπή και συνεπάγεται μη χορήγηση της έκπτωσης του ογδόντα τοις εκατό (80%).
Η πλήρης και ολοσχερής εξόφληση προς τον εργαζόμενο αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση αποδεικτικού τράπεζας, το οποίο περιλαμβάνει το όνομα του καταθέτη εργοδότη, το όνομα του δικαιούχου του λογαριασμού, εργαζομένου, την αιτιολογία κατάθεσης και την ημερομηνία κατάθεσης. Αντιθέτως αποσπάσματα πάγιων εντολών μέσω ηλεκτρονικής τραπεζικής δεν γίνονται δεκτά. Αν υπάρχει αδυναμία κατάθεσης σε τραπεζικό λογαριασμό για οποιονδήποτε λόγο, η πλήρης και ολοσχερής εξόφληση αποδεικνύεται μόνο με προσκόμιση γραμματίου δημόσιας κατάθεσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, το οποίο πρέπει να περιέχει τα στοιχεία α’ έως δ’ του προηγούμενου εδαφίου.
Ο εργοδότης και σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να προσκομίσει δήλωση συμμόρφωσης, η οποία θα του έχει ήδη αποσταλεί με την ΠΕΠ και να προσκομίσει αποδεικτικό τράπεζας, με το οποίο αποδεικνύει ο εργοδότης τη συμμόρφωσή του με τις υποδείξεις του επιθεωρητή Εργασίας που διενήργησε τον έλεγχο, μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση της απόφασης της επιβολής του προστίμου.
Συνεπώς, αν ο εργοδότης αποδεικνύει, εντός της προθεσμίας, την πλήρη και ολοσχερή εξόφληση, εκδίδεται νέα ΠΕΠ, τροποποιητική της αρχικής μετά από υποβολή σχετικής εισήγησης από τον Επιθεωρητή που είχε διενεργήσει τον έλεγχο. Μετά την κοινοποίηση της τροποποιητικής αποστέλλεται στη ΔΟΥ χρηματικός κατάλογος προς βεβαίωση του μειωμένου προστίμου. Αν όμως μετά την άπρακτη προθεσμία της προαναφερθείσας εξηκονθήμερης προθεσμίας, δεν έχει εξοφλήσει, θα αποστέλλεται στη ΔΟΥ ο συνήθης χρηματικός κατάλογος, προκειμένου να βεβαιωθεί το πρόστιμό, ως δημόσιο έσοδο, στους αντίστοιχους ΚΑΕ.
Δυνατότητα προσφυγής
Κατά της ΠΕΠ ασκείται προσφυγή ουσίας ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου (εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την κοινοποίηση της ΠΕΠ). Μέσα στην ίδια προθεσμία, η προσφυγή κοινοποιείται με μέριμνα του προσφεύγοντος και με ποινή απαραδέκτου στην αρμόδια Υπηρεσία ΣΕΠΕ. Η προθεσμία για την άσκηση της προσφυγής και η άσκηση αυτής δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της ΠΕΠ. Η αρμόδια Υπηρεσία ΣΕΠΕ, μετά την παρέλευση των 60 ημερών, βεβαιώνει το ποσό της ΠΕΠ, κατά 100%, το οποίο και εισπράττεται από την αρμόδια ΔΟΥ, ως δημόσιο έσοδο.
Αντίστοιχα, οι επιχειρήσεις έχουν και άλλες δυνατότητες για την άσκηση του δικαιώματος ανοιχτής ακρόασης και εφόσον υπάρχουν επιπλέον διαθέσιμα στοιχεία ή εφόσον αποδείξουν ότι η εν λόγω πράξη τηρεί τη νομιμότητα.
Για τις απλές διοικητικές προσφυγές κατά ΠΕΠ, η επιχείρηση μπορεί να ασκήσει αίτηση θεραπείας. Απευθύνεται στη διοικητική αρχή που εξέδωσε την πράξη και έχει ως αίτημα την ανάκληση ή την τροποποίηση της πράξης. Αρμόδιο όργανο για την εξέταση αυτής (ουσιαστικός έλεγχος) και απάντησης είναι το όργανο που επέβαλλε το πρόστιμο, εντός τριάντα ημερών (αρ.24 παρ.1,2 ΚΔΔ/σίας).
Σε περίπτωση ιεραρχικής προσφυγής, η οποία και απευθύνεται στην αρχή που προΐσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη και έχει ως αίτημα την ακύρωση της πράξης, το αρμόδιο όργανο εξαρτάται από το όργανο που επέβαλλε το πρόστιμο. Συγκεκριμένα, εάν η ΠΕΠ επιβλήθηκε από τον προϊστάμενο τμήματος τότε την προσφυγή αυτή την εξετάζει ο Προϊστάμενος Δ/νσης κ.οκ, ο οποίος και ελέγχει τη νομιμότητα της πράξης. Αν μία επιχείρηση, έχει καταθέσει σε αναρμόδια υπηρεσία την προσφυγή τότε η Υπηρεσία που παρέλαβε αυτήν οφείλει το αργότερο μέσα σε πέντε ημέρες να την αποστείλει στην αρμόδια Υπηρεσία. Σε αυτή την περίπτωση η προθεσμία απάντησης επ΄ αυτών των 30 ημερών αρχίζει από την ημερομηνία αρχικής κατάθεσης και όχι της διαβίβασης (αρ.24 παρ3 ΚΔΔ/σίας).
Εντούτοις, τις ανωτέρω δυνατότητες δεν τις προτείνουμε καθότι στην πράξη είναι προτιμότερη η άσκηση προσφυγής ή η δυνατότητα καταβολής του προστίμου με έκπτωση 30% ή μείωση 80%, μιας και η απάντηση της Διοίκησης είναι σε μεγάλο βαθμό αρνητικήαφού ποτέ δεν προσκομίζονται ουσιαστικά στοιχεία ή αιτιολογίες από επιχειρήσεις/ εργοδότες, οι οποίες να ευσταθούν σε πραγματικά γεγονότα κατά τη διενέργεια του ελέγχου με αποτέλεσμα το εκάστοτε αρμόδιο όργανο να απορρίπτει αυτές.
*Επιθεωρήτρια ΣΕΠΕ, Οικονομολόγος, MSc in Management ServicesΠηγή: https://www.e-forologia.gr/