ΣΤΑ 812 ΕΚΑΤ. ΕΥΡΩ ΤΟ 2013
Εκπληξη με το πρωτογενές πλεόνασμα. Ολος ο προϋπολογισμός αναλυτικά
Με πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 812 εκατ. ευρώ θα κλείσει ο φετινός προϋπολογισμός ενώ το 2014 ο στόχος είναι για πλεόνασμα 2,95 δις ευρώ.
Όπως τόνισε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Χ. Σταικούρας παρουσιάζοντας το σχέδιο του προϋπολογισμού για να τεθεί σε ισχύ ο κανόνας του μνημονίου για διανομή του πρωτογενούς πλεονάσματος (70% για κοινωνικές ανάγκες 30% για μείωση χρέους) θα πρέπει το ύψος του να πιστοποιηθεί από την Eurostat τον Απρίλιο.
Πιο αναλυτικά τα βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού για τα οποία όμως δεν υπάρχει ακόμη τελική συμφωνία με την τρόικα είναι τα ακόλουθα :
-Η δημοσιονομική προσαρμογή θα φθάσει τα 5,3 δις. ευρώ.
-Τα συνολικά έσοδα θα φθάσουν τα 54,7 δις. ευρώ αυξημένα κατά 2,2 δις ευρώ σε σχέση με εφέτος. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης προέρχεται από τους άμεσους φόρους (αύξηση 1,69 δις ευρώ στα 21,57 δις) αλλά και τις περιορισμένες επιστροφές φόρων ενώ οι έμμεσοι θα υποχωρήσουν κατά 432 εκατ. ευρώ. Από Ενιαίο Φόρο Ακινήτων τα έσοδα υπολογίζονται στα 2,65 δις ευρώ και μειώνεται στο 3% ο φόρος μεταβίβασης. Φόρος πλόων , υπεραξίας και αποθεματικών θα δώσει έσοδα 270 εκατ. ευρώ.
-Οι δαπάνες θα περιοριστούν κατά 3,1 δις ευρώ στα 56,2 δις ευρώ. Οι πρωτογενείς δαπάνες θα είναι μειωμένες κατά 2,88 δις ευρώ στα 41,94 δις ευρώ.
-Προβλέπεται αύξηση εσόδων των ασφαλιστικών ταμείων κατά 600 εκατ. ευρώ από τις παρεμβάσεις του υπουργείου Εργασίας.
-Τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις θα φθάσουν τα 3,56 δις ευρώ.
-Η ύφεση θα κλείσει εφέτος στο 4% και του χρόνου θα καταγραφεί οριακή ανάπτυξη 0,6%.
-Οι δαπάνες του ΠΔΕ θα αυξηθούν στα 6,8 δις ευρώ από 6,65 εφέτος. Το ΠΔΕ περιορίστηκε κατά 200 εκατ. ευρώ σε σχέση με το προσχέδιο για να καλυφθούν οι απώλειες που προήλθαν από τις αλλαγές στον φόρο ακινήτων.
-Το πρωτογενές πλεόνασμα εφέτος θα κλείσει στα 812 εκατ. ευρώ (η πρόβλεψη στο προσχέδιο ήταν 344 εκατ) και του χρόνου στα 2,95 δις ευρώ.
-Το έλλειμμα του προϋπολογισμού θα διαμορφωθεί εφέτος στα 3,9 δις ευρώ ή 2,2% του ΑΕΠ για να αυξηθεί ελαφρά στα 2,3% του ΑΕΠ το 2014.
Ολόκληρη η δήλωση του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, κ. Χρήστου Σταϊκούρα, με την κατάθεση του Σχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού για το οικονομικό έτος 2014:
«Καταθέσαμε σήμερα, προς συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων, το Σχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2014.
Σχέδιο που διαμορφώθηκε σε ένα περιβάλλον σταδιακής μακροοικονομικής και δημοσιονομικής σταθεροποίησης, το οποίο ήταν αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών που ανελήφθησαν και υλοποιήθηκαν από την Ελληνική Κυβέρνηση, από το καλοκαίρι του 2012, για την αντιμετώπιση των συνθηκών έντονης αβεβαιότητας και ασφυξίας που είχαν συσσωρευθεί.
Σχέδιο που λαμβάνει υπόψη τις πρώτες, θετικές ενδείξεις που καταγράφησαν το 2013, σε συνέχεια και ως αποτέλεσμα των μεγάλων θυσιών της Ελληνικής κοινωνίας.
Συγκεκριμένα, εφέτος:
1ον. Η ύφεση επιβραδύνεται και αναθεωρούνται, επί τα βελτίω, οι αρχικές εκτιμήσεις.
Εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 4%, έναντι πρόβλεψης για 4,5% στον περυσινό Προϋπολογισμό, και ύφεσης 6,4% το 2012.
Ήδη, με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα, μη εποχικά διορθωμένα, στοιχεία, το ΑΕΠ, κατά το 3ο τρίμηνο του έτους, παρουσίασε μείωση κατά 3% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο του 2012, έναντι μείωσης 3,7% στο 2ο τρίμηνο και 5,5% στο 1ο τρίμηνο.
2ον. Η αυξητική δυναμική της ανεργίας ανακόπτεται.
Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των ανέργων έχει μειωθεί.
Το ισοζύγιο των ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα είναι θετικό.
Βέβαια, η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή:
Το μέσο ποσοστό της εκτιμάται ότι θα κυμανθεί, σε εθνικολογιστική βάση, στο 25,5%, ενώ η απασχόληση θα μειωθεί κατά 3,5%.
3ον. Ο πληθωρισμός συνεχίζει την καθοδική του πορεία.
Υποχωρεί συνεχώς, παραμένοντας ο χαμηλότερος μεταξύ όλων των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Διαμορφώνεται πλέον στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 45 ετών, παρά τις υπαρκτές, ακόμη, στρεβλώσεις των αγορών.
4ον. Το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται.
Ο σχετικός δείκτης ενισχύεται, φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 μηνών.
Το σημαντικότερο είναι ότι έχει προσεγγίσει τον αντίστοιχο δείκτη της ευρωζώνης.
5ον. Το κόστος δανεισμού μειώνεται.
Οι αποδόσεις των νέων Ελληνικών ομολόγων έχουν υποχωρήσει σημαντικά, αν και αυτές εξακολουθούν να παραμένουν σχετικά υψηλές.
Η διαφορά αποδόσεων μεταξύ του Ελληνικού και του Γερμανικού δεκαετούς κρατικού ομολόγου έχει αποκλιμακωθεί ραγδαία, από 2.739 μονάδες βάσης το Φεβρουάριο του 2012 στις 621 μονάδες βάσης το Νοέμβριο του 2013.
Παράλληλα, το επιτόκιο εξάμηνων εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, κατά την πλέον πρόσφατη έκδοση, ήταν το χαμηλότερο από τις αρχές του 2010 (4,15%).
6ον. Διαρθρωτικές αλλαγές υλοποιούνται.
Η Ελλάδα είναι η χώρα με τον υψηλότερο, μεταξύ των κρατών-μελών του ΟΟΣΑ, ρυθμό προώθησης των μεταρρυθμίσεων για την περίοδο 2011-2012, υλοποιώντας μάλιστα τις δυσκολότερες διαρθρωτικές αλλαγές, ακόμη και σε πολιτικά ευαίσθητους τομείς, όπως είναι οι ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας.
Η πορεία υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2007-2013 κρίνεται ικανοποιητική, τόσο ως προς την αξιοποίηση των πόρων σε σχέση με τον μέσο όρο απορρόφησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όσο και ως προς το στόχο που απορρέει από το Πρόγραμμα Στήριξης.
Τέλος, και οι αποκρατικοποιήσεις ξεκίνησαν να υλοποιούνται.
Μέχρι σήμερα, από την έναρξη λειτουργίας του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), δηλαδή από τον Ιούλιο του 2011, υλοποιήθηκαν 12 έργα αποκρατικοποιήσεων, με συνολικά εκτιμώμενα έσοδα ύψους 3,8 δισ. ευρώ.
7ον. Μεγάλο μέρος των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του Ελληνικού Δημοσίου έχει αποπληρωθεί.
Πρόκειται για απλήρωτες υποχρεώσεις από δαπάνες καθώς και εκκρεμείς επιστροφές φόρων που είχαν δημιουργηθεί μέχρι το τέλος του 2011.
Στο δεκάμηνο του 2013, προσθέτοντας και το Δεκέμβριο του 2012, οι χρηματοδοτήσεις των φορέων έφθασαν τα 6 δισ. ευρώ και οι πληρωμές τα 5,2 δισ. ευρώ.
Μέχρι το τέλος του έτους οι χρηματοδοτήσεις εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 6,6 δισ. ευρώ.
8ον. Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται.
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εκτιμάται ότι θα είναι ισοσκελισμένο.
Ήδη, το εννεάμηνο του έτους ήταν πλεονασματικό, ύψους περίπου 2,6 δισ. ευρώ, έναντι ελλείμματος 2,8 δισ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2012.
9ον. Οι στόχοι της δημοσιονομικής πολιτικής επιτυγχάνονται.
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά.
Εκτιμάται ότι εφέτος θα υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα, σύμφωνα με το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής, ύψους 812 εκατ. ευρώ.
Υπερδιπλάσιο από την εκτίμηση που είχε αποτυπωθεί στο Προσχέδιο του Προϋπολογισμού, πριν από περίπου 1 μήνα.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο στόχος του Προγράμματος είναι για μηδενικό πρωτογενές πλεόνασμα εφέτος.
Και αυτή η εκτίμηση είναι χωρίς να περιλαμβάνεται η αναδρομική μείωση του επιτοκίου σε χορηγούμενα από τους εταίρους δάνεια.
Χωρίς τη μεταφορά των αποδόσεων από τη διακράτηση ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στα χαρτοφυλάκια των Κεντρικών Τραπεζών του Ευρωσυστήματος (ANFAs).
Χωρίς τα ποσά που αντιστοιχούν στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (SMPs).
Και με τις επιστροφές φόρων και τις δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων να εκτιμώνται ότι θα διαμορφωθούν στο ύψος του Προϋπολογισμού, υψηλότερες μάλιστα από το 2012.
Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης, ως ποσοστό του ΑΕΠ, σύμφωνα με τη μεθοδολογία του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών (ESA 95), και εξαιρώντας την εφάπαξ επίπτωση της στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, θα περιορισθεί στις 2,2 εκατοστιαίες μονάδες, από 6,1 εκατοστιαίες μονάδες το 2012.
Σε όρους πρωτογενούς αποτελέσματος εκτιμάται ότι θα υπάρξει πλεόνασμα ύψους 3,9 δισ. ευρώ ή 2,1% του ΑΕΠ, έναντι ελλείμματος 2,2 δισ. ευρώ ή 1,1% του ΑΕΠ το 2012.
Το εν λόγω πλεόνασμα, εάν εξαιρεθεί η επίδραση της ύφεσης και άλλων συγκυριακών παραγόντων, εκτιμάται ότι θα είναι το υψηλότερο μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωζώνης.
10ον. Ο ρυθμός αύξησης του δημόσιου χρέους, παρά την προσωρινή αύξησή του, περιορίζεται.
Ωστόσο, αυτή η αύξηση ούτε αιφνίδια είναι ούτε μπορεί να αποτελέσει αιτία για την πρόκληση οποιασδήποτε ανησυχίας, αφού είναι παροδική, χρονικά ορισμένη και, το σημαντικότερο, αντιρροπείται από την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων από το Ελληνικό Δημόσιο.
Συγκεκριμένα, αυτή η φαινομενική αύξηση χρέους είναι προϊόν της υποχρέωσης απεικόνισης της εκταμίευσης των κεφαλαίων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προς το Ελληνικό Δημόσιο, προκειμένου να επιτευχθεί η χρηματοδότηση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών.
Ωστόσο, το χρέος που δημιουργείται από την εκταμίευση των κεφαλαίων αντικρίζεται από περιουσιακά στοιχεία που αποτελούν πλέον ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου, με προβλεπόμενη εκποίησή τους και με σημαντική αξία μεταπώλησης.
Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι:
α) Το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους διακρατείται πλέον από τους εταίρους και το Ευρωσύστημα.
β) Η μεσοσταθμική διάρκεια του χρέους έχει χρονικά επεκταθεί.
Η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του διαμορφώνεται στα 16 έτη. Για τις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης η μέση διάρκεια δεν ξεπερνά τα 7 έτη.
Και οι δύο αυτές παράμετροι έχουν ιδιαίτερη σημασία για τη μείωση του κινδύνου εξόφλησης και αναχρηματοδότησης και για τη βιωσιμότητα του χρέους, ενώ απελευθερώνουν πόρους για την ανάπτυξη και εξοικονομούν χρόνο για την αναδιάταξη της οικονομίας.
γ) Το μεσοσταθμικό επιτόκιο νέου δανεισμού, το οποίο διαμορφώνεται από τις εκδόσεις εντόκων γραμματίων και τα δάνεια που χορηγήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, διαμορφώθηκε, στο τέλος Οκτωβρίου, σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα, στο 2,6%.
δ) Οι δαπάνες εξυπηρέτησης του χρέους εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 19 δισ. ευρώ το 2013, έναντι 36,7 δισ. ευρώ το 2012.
Οι δαπάνες για τόκους εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 6,1 δισ. ευρώ ή στο 3,3% του ΑΕΠ το 2013, από 12,2 δισ. ευρώ ή 6,3% του ΑΕΠ το 2012.
Η μεγάλη μείωση των δαπανών εξυπηρέτησης οφείλεται στη μείωση του δημόσιου χρέους μετά την ανταλλαγή των ομολόγων του Μαρτίου του 2012 και την επαναγορά του Δεκεμβρίου του 2012, στη μείωση του περιθωρίου επιτοκίου των δανείων του Μηχανισμού Στήριξης, καθώς και στην αναβολή καταβολής των τόκων για τα δάνεια που χορηγήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Πιο αναλυτικά, σε ότι αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2013:
Ως προς τα έσοδα, ο Κρατικός Προϋπολογισμός εκτελείται σύμφωνα με τους στόχους.
Στις εκτιμήσεις πραγματοποιήσεων έχουν ληφθεί υπόψη:
Η βελτίωση ορισμένων μακροοικονομικών μεγεθών της Ελληνικής οικονομίας, όπως η εξέλιξη του ΑΕΠ και της ιδιωτικής κατανάλωσης.
Η ενσωμάτωση της επίπτωσης στα δημόσια έσοδα από τη μείωση, κυρίως, των μισθών και συντάξεων που επηρεάζει αρνητικά τα έσοδα από φόρους εισοδήματος και συνταξιοδοτικές / ασφαλιστικές εισφορές.
Η αύξηση εσόδων από συγκεκριμένες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, όπως είναι, ενδεικτικά, η εναρμόνιση της φορολογίας των παιγνίων, η αύξηση του φόρου επί των τόκων των καταθέσεων, η αναπροσαρμογή του φόρου πλοίων και καπνού.
Η καλή είσπραξη των φόρων περιουσίας, παρά τη μείωση του πρώην ΕΕΤΗΔΕ κατά 15%.
Η ικανοποιητική πορεία είσπραξης του ΦΠΑ λοιπών προϊόντων, παρά τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες. Σημειώνεται ότι οι συγκεκριμένες εισπράξεις αναμένεται να υπερβούν το στόχο κατά 161 εκατ. ευρώ, παρά τη μείωση του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση, η οποία είχε αρχικά εκτιμηθεί ότι θα οδηγούσε σε απώλεια εσόδων ύψους περίπου 140 εκατ. ευρώ.
Η μεγάλη απώλεια εσόδων από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (ΕΦΚ), και ιδίως το ΦΠΑ στα καύσιμα, μετά την εναρμόνιση του ΕΦΚ πετρελαίου θέρμανσης και κίνησης, που οδήγησε στην πτώση της κατανάλωσης κατά 70% περίπου την περίοδο Οκτωβρίου 2012 - Απριλίου 2013. Από τον ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων και το ΦΠΑ πετρελαιοειδών αναμένεται υστέρηση εσόδων ύψους 536 εκατ. ευρώ έναντι των στόχων του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.
Με βάση τα ανωτέρω, τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 52,5 δισ. ευρώ το 2013, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1,4% σε σχέση με τα αντίστοιχα έσοδα του 2012.
Τα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού θα διαμορφωθούν στα 47,4 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση κατά 1,6% έναντι του 2012, και κατά 2,3% έναντι του στόχου του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.
Αν αφαιρέσουμε όμως τις επιστροφές εσόδων παρελθόντων οικονομικών ετών, ύψους 723 εκατ. ευρώ, τότε η πραγματική απόκλιση έναντι του στόχου, σε ταμειακή βάση, περιορίζεται στα 413 εκατ. ευρώ.
Η απόκλιση αυτή θα υπερκαλυφθεί σε δημοσιονομική βάση, από τις εξής, κυρίως, πηγές:
1ον. Την είσπραξη από την τελευταία δόση του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων τον Ιανουάριο του 2014, ύψους 180 εκατ. ευρώ.
2ον. Την είσπραξη από τις τελευταίες δόσεις των ΦΑΠ 2011, 2012 και 2013, εντός του πρώτου διμήνου του 2014, ύψους 180 εκατ. ευρώ.
3ον. Την απόδοση στο Ελληνικό Δημόσιο του εναπομένοντος υπολοίπου κερδών της Τράπεζας της Ελλάδος, με την καταβολή μερίσματος, ύψους 480 εκατ. ευρώ.
4ον. Τις εισπράξεις του Έκτακτου Ειδικού Τέλους Ακινήτων (ΕΕΤΑ 2013) μέχρι και το Μάρτιο του 2014, ύψους 180 εκατ. ευρώ.
Κατόπιν αυτών των προσαρμογών, τα έσοδα, σε δημοσιονομική βάση, υπερκαλύπτουν τους στόχους που είχαν τεθεί, γεγονός που συμβαίνει για πρώτη φορά την τελευταία πενταετία.
Μάλιστα σε μία χρονιά που για πρώτη φορά τα τελευταία έτη, επήλθαν στοχευμένες ελαφρύνσεις σε φόρους, όπως είναι η μείωση κατά 15% στο Έκτακτο Ειδικό Τέλος Ακινήτων και η μείωση κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες του συντελεστή ΦΠΑ στην εστίαση.
Η επίτευξη των στόχων των εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού, εντός του 6ου συνεχόμενου έτους ύφεσης, συνιστά θετική προοπτική και επιτρέπει συγκρατημένη, αλλά ρεαλιστική, αισιοδοξία και για το επόμενο έτος.
Αξίζει, επίσης, να επισημανθεί ότι οι επιστροφές φόρων αναμένεται να διαμορφωθούν στα 2,9 δισ. ευρώ, δηλαδή στο επίπεδο του στόχου που είχε τεθεί.
Σημειώνεται, μάλιστα, ότι εφέτος επιστρέφονται φόροι παρελθόντων οικονομικών ετών ύψους 723 εκατ. ευρώ, για αιτήσεις επιστροφών οι οποίες είχαν ελεγχθεί και για τις οποίες είχε εκδοθεί και εκκαθαριστεί το Ατομικό Φύλλο Έκπτωσης (ΑΦΕΚ) από τις οικείες ΔΟΥ μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2012.
Οι επιστροφές αυτές καλύπτονται από την ειδική πίστωση για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων και είναι δημοσιονομικά ουδέτερες, καθώς εξοφλούν υποχρεώσεις του Ελληνικού Δημοσίου παρελθόντων ετών που έχουν υπολογιστεί στα ελλείμματα των αντίστοιχων ετών.
Έτσι, οι συνολικές επιστροφές εσόδων εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 3,6 δισ. ευρώ το 2013, αυξημένες κατά 9% έναντι του 2012, ενισχύοντας ουσιαστικά τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία.
Ως προς τις δαπάνες, αυτές εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 52,7 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 780 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.
Η εξέλιξη αυτή αποτυπώνει το γεγονός ότι έχει ελεγχθεί η διαχείριση και έχει προωθηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία στο σκέλος των δημόσιων δαπανών, με αποτέλεσμα η απόδοση των παρεμβάσεων δημοσιονομικής πολιτικής να ανταποκρίνεται στις αρχικές εκτιμήσεις.
Αξίζει επίσης να επισημανθεί ότι οι πληρωμές του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων εκτιμάται ότι θα ανέλθουν στα 6,65 δισ. ευρώ, περίπου στο ύψος του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, αυξημένες κατά 6% σε σχέση με το 2012, υποστηρίζοντας, και αυτές, τη σταθεροποίηση της Ελληνικής οικονομίας.
Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι θετικές ενδείξεις συνιστούν εφαλτήριο για συνέχιση του εγχειρήματος και όχι αφορμή για εφησυχασμό.
Απαιτείται η συνέχιση της υλοποίησης διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, η περαιτέρω προώθηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και η επιτάχυνση των δομικών αλλαγών για τη βελτίωση του επιχειρηματικού και επενδυτικού περιβάλλοντος.
Δηλαδή, ο περαιτέρω εμπλουτισμός του δημοσιονομικού εγχειρήματος με αναπτυξιακές πολιτικές που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην επαναφορά της πραγματικής οικονομικής δραστηριότητας σε τροχιά διατηρήσιμης ανάπτυξης.
Και αυτό γιατί η δημοσιονομική εξυγίανση, προσαρμογή και πειθαρχία, αν και αναγκαία, δεν αποτελεί από μόνη της ικανή συνθήκη για την έξοδο από την κρίση.
Σ' αυτό το πλαίσιο, το οποίο ενσωματώνει τις προβλέψεις και τα στοιχεία της ευρύτερης εθνικής προσπάθειας για τη σταθεροποίηση των δημόσιων οικονομικών και την ανάταξη της πραγματικής οικονομίας, διαμορφώθηκε ο Κρατικός Προϋπολογισμός για το 2014.
Ένας Προϋπολογισμός, ο οποίος κεφαλαιοποιεί την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος στο τρέχον έτος και βασίζεται στη χρηστή δημοσιονομική διαχείριση, στον εκσυγχρονισμό των διοικητικών δομών του Δημοσίου, στην περαιτέρω προώθηση των βέλτιστων διαδικασιών υλοποίησης των αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου, και στις αλλαγές, σε όρους οικονομικής αποτελεσματικότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης, του φορολογικού συστήματος.
Συγκεκριμένα, το 2014:
1ον. Η Ελληνική οικονομία προβλέπεται να εξέλθει από την παρατεταμένη ύφεση και το ΑΕΠ θα σημειώσει θετικό ρυθμό μεταβολής (+0,6%).
Εκτιμάται ότι θετικές επιδράσεις στην πραγματική οικονομία θα έχουν η υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων από πόρους του ΕΣΠΑ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η ολοκλήρωση της προγραμματισμένης διαδικασίας αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα, η επιτάχυνση των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Καθοριστική προβλέπεται να είναι και η βελτίωση στις συνθήκες ρευστότητας της οικονομίας, που αναμένεται να επηρεαστούν θετικά από την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης και αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος.
2ον. Το ποσοστό ανεργίας, αντιδρώντας με κάποιο βαθμό υστέρησης στην πορεία της οικονομικής δραστηριότητας, προβλέπεται να αρχίσει, σταδιακά, να μειώνεται.
Εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί, σε εθνικολογιστική βάση, στο 24,5% του εργατικού δυναμικού.
Βεβαίως, και πάλι, το επίπεδό της είναι πολύ υψηλό.
3ον. Το πρωτογενές πλεόνασμα της Γενικής Κυβέρνησης, σύμφωνα με τους όρους του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 3 δισ. ευρώ ή στο 1,6% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για 1,5% του ΑΕΠ.
Το έλλειμμα της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται να διαμορφωθεί κάτω από το 3% του ΑΕΠ.
Στα 4,3 δισ. ευρώ ή στο 2,3% του ΑΕΠ το 2014.
Η επίτευξη αυτών των στόχων εδράζεται:
1ον. Στην καλύτερη εκτέλεση του εφετινού Προϋπολογισμού, οι επιπτώσεις του οποίου, τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και των δαπανών, έχουν ενσωματωθεί στον Προϋπολογισμό του 2014.
2ον. Στις εκτιμήσεις για σταδιακή αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης από το επόμενο έτος, καθώς και στις εκτιμήσεις της φορολογικής διοίκησης για την απόδοση συγκεκριμένων δράσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων των τελευταίων ετών για την είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών και καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
3ον. Στην υλοποίηση ήδη ψηφισμένων πρωτοβουλιών που έχουν περιληφθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, ύψους περίπου 3,4 δισ. ευρώ.
Επισημαίνεται ότι σε αυτές δεν περιλαμβάνεται η περικοπή που είχε προβλεφθεί ύψους 250 εκατ. ευρώ από την εφαρμογή νέου μισθολογίου στους ενστόλους (88 εκατ. ευρώ στους μισθούς και 162 εκατ. ευρώ στις συντάξεις).
Ενώ δεν περιλαμβάνεται και το μέτρο επιβολής εισφοράς επί του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων, το οποίο θα ενίσχυε τα έσοδα του ΟΑΕΕ.
4ον. Στην απόδοση δημοσιονομικών παρεμβάσεων, ύψους περίπου 270 εκατ. ευρώ, όπως είναι η επιβολή τέλους παραμονής και πλόων, ο φόρος υπεραξίας σύμφωνα με το νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, η φορολόγηση αποθεματικών που δεν είχαν φορολογηθεί, καθώς και η απόδοση της προσυμπλήρωσης των φορολογικών δηλώσεων των συνταξιούχων.
5ον. Στην υλοποίηση ενός πλέγματος δράσεων με στόχο τη βελτίωση των ισοζυγίων όλων των τομέων της Γενικής Κυβέρνησης.
Στην κατεύθυνση αυτή απαιτείται περαιτέρω περιορισμός των λειτουργικών δαπανών, αναδιάρθρωση και συγχωνεύσεις νομικών προσώπων, καθώς και συγκράτηση των μεταβιβάσεων του Κράτους.
Προς τούτο αναλαμβάνονται δράσεις και έλεγχοι με στόχο τη βελτίωση του αποτελέσματος των νομικών προσώπων κατά τουλάχιστον 65 εκατ. ευρώ.
Ειδικότερα, έγιναν συστάσεις προς όλα τα Υπουργεία για την εντατικοποίηση των ελέγχων του μισθολογικού κόστους, ώστε να επιβεβαιωθεί η εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου.
Επιπρόσθετα, τονίστηκε η αναγκαιότητα ελέγχου της ρεαλιστικότητας των προϋπολογισμών, κυρίως ως προς το σκέλος των εσόδων, βάσει των οποίων προβλέπονται και οι δαπάνες.
Επιπλέον, απαιτείται η πλήρης αντιστοίχιση των επιχορηγήσεων που προβλέπονται στους προϋπολογισμούς των φορέων και των αντίστοιχων πιστώσεων που εγγράφονται στον προϋπολογισμό του εποπτεύοντος Υπουργείου.
Για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης των φορέων προγραμματίζονται σχετικοί έλεγχοι.
6ον. Στη συνεχή δημοσιονομική προσπάθεια για συγκράτηση και έλεγχο των δαπανών στον τομέα της υγείας, με εξοικονόμηση, μεταξύ άλλων, από τη συγχώνευση νοσοκομειακών μονάδων.
7ον. Στην εφαρμογή ενός προγράμματος διαρθρωτικών δράσεων με στόχο την ενίσχυση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές και την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, που εκτιμάται ότι θα εισφέρει ετησίως τουλάχιστον 600 εκατ. ευρώ.
Ενδεικτικά, οι βασικοί άξονες του προγράμματος που έχει καταστρώσει το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας είναι:
Η πλήρης καταγραφή, στο πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», του συνόλου των εργοδοτών και εργαζομένων μισθωτής εργασίας.
Η διασταύρωση αυτών των στοιχείων με τα στοιχεία των Αναλυτικών Περιοδικών Δηλώσεων (ΑΠΔ) των εργοδοτών μέσω των οποίων καταβάλλονται οι αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η πλήρης συνέπεια των εργοδοτών στις ασφαλιστικές τους υποχρεώσεις.
Ο εξορθολογισμός των μηχανισμών είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), με την υποχρεωτική δήλωση και καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών μέσω των ΑΠΔ για το σύνολο των εργοδοτών.
Ο εξορθολογισμός των μηχανισμών είσπραξης ασφαλιστικών εισφορών του Ταμείου Πρόνοιας Ιδιωτικών Υπαλλήλων (ΤΑΠΙΤ).
Οι καθολικοί διασταυρωτικοί έλεγχοι μεταξύ των δηλωθεισών και καταβληθεισών εισφορών στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.
Η υλοποίηση διαρθρωτικών παρεμβάσεων στον ΟΑΕΕ, όπως είναι η οργανωτική αναδιάρθρωση του φορέα, η διεύρυνση της ασφαλιστικής του βάσης, η βελτίωση της εισπραξιμότητας με μέτρα ενίσχυσης της ανταπόκρισης των ασφαλισμένων στις υποχρεώσεις τους.
Η βελτίωση της εισπραξιμότητας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης μέσω συστηματικών διασταυρώσεων των οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών με άλλους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης παροχής χορηγήσεων, επιστροφών δημοσίων πόρων κ.α.
Η επιχειρησιακή λειτουργία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.
4ον. Το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 320 δισ. ευρώ ή στο 174,8% του ΑΕΠ.
Για πρώτη φορά προβλέπεται ότι, ως απόλυτο μέγεθος, θα μειωθεί λόγω, κυρίως, της επίτευξης πρωτογενούς πλεονάσματος, της συγκράτησης των δαπανών για τόκους και της υλοποίησης του προγράμματος των αποκρατικοποιήσεων, εκτιμώμενου ύψους 3,56 δισ. ευρώ.
Πιο αναλυτικά, σε ότι αφορά τα έσοδα και τις δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2014:
Προβλέπεται σημαντική αύξηση των καθαρών εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Αυτά προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 54,7 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 4% έναντι του 2013.
Η αύξηση αυτή οφείλεται:
α) Στις προβλεπόμενες αυξημένες εισπράξεις των δύο πρώτων μηνών του 2014. Το ποσό αυτό όμως, όπως προαναφέρθηκε, καθώς αφορά αποπληρωμή υποχρεώσεων του 2013, θα καταγραφεί στο δημοσιονομικό έτος 2013, μετά τις προβλεπόμενες εθνικολογιστικές προσαρμογές.
β) Στις ευνοϊκότερες μακροοικονομικές προβλέψεις, οι οποίες είναι σημαντικά βελτιωμένες έναντι των προβλέψεων που είχαν ληφθεί υπόψη κατά την κατάρτιση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος.
γ) Στη θέσπιση του Ενιαίου Φόρου Ακινήτων (ΕΝΦΑ), ο οποίος από το 2014 αντικαθιστά το Φόρο Ακίνητης Περιουσίας (ΦΑΠ) και το ΕΕΤΑ. Τα συνολικά έσοδα του ΕΝΦΑ, σε ετήσια βάση, εκτιμώνται στα 2,65 δισ. ευρώ, ενώ ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων μειώνεται περίπου κατά 75% με στόχο την τόνωση της αγοράς ακινήτων.
δ) Στα έσοδα από τον ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων και από ΦΠΑ πετρελαιοειδών, τα οποία και αναμένεται να ανακάμψουν. Στην εξέλιξη αυτή θα συμβάλλει η διεύρυνση των κριτηρίων του επιδόματος πετρελαίου θέρμανσης και η αύξηση της επιδότησης ανά λίτρο περίπου κατά 25%, η οποία αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση της κατανάλωσης πετρελαίου θέρμανσης.
Οι συνολικές δαπάνες του Τακτικού Προϋπολογισμού προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 49,4 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 3,2 δισ. ευρώ ή 6% σε σχέση με τις αντίστοιχες εκτιμήσεις για το 2013.
Ως προς τις αποδοχές, αυτές θα είναι μειωμένες κατά 280 εκατ. ευρώ έναντι του 2013, λόγω, κυρίως, των παρεμβάσεων που είχαν προβλεφθεί στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, όπως ο περιορισμός των προσλήψεων αναπληρωτών καθηγητών λόγω της αύξησης των ωρών διδασκαλίας, ο περιορισμός του προσωπικού που υπηρετεί με συμβάσεις, η μείωση του αριθμού των εισακτέων στις παραγωγικές σχολές, οι αποχωρήσεις προσωπικού λόγω των συνταξιοδοτήσεων το 2013, καθώς και αυτών που εκτιμάται ότι θα αποχωρήσουν το 2014.
Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 6,8 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 150 εκατ. ευρώ σε σχέση με την εκτιμώμενη εκτέλεση του 2013.
Κατανέμεται σε 6,1 δισ. ευρώ για την προώθηση των έργων που θα χρηματοδοτηθούν και από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε 700 εκατ. ευρώ για τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.
Συμπερασματικά, είναι γνωστό ότι την τελευταία τριετία η Ελληνική οικονομία έχει βρεθεί σε μία ιστορικά επώδυνη δοκιμασία βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης και πρωτοφανούς ανεργίας.
Οι πολίτες κατέβαλαν και καταβάλλουν τεράστιες θυσίες, τόσο σε όρους δημοσιονομικής προσαρμογής όσο και σε όρους βιοτικού επιπέδου.
Ωστόσο, από εφέτος αυτές οι θυσίες άρχισαν να πιάνουν τόπο, διαμορφώνοντας τις πρώτες ενδείξεις για την έξοδο της χώρας από την κρίση.
Οι προτεραιότητες πλέον είναι:
1η. Η επίτευξη διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων.
Αυτό θα διασφαλιστεί μέσω της πιστής εφαρμογής των κανόνων και πρακτικών χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και πειθαρχίας.
2η. Η ανάταξη της οικονομίας το 2014 και η επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια.
Η βιώσιμη ανάπτυξη θα εδράζεται αφενός στην αύξηση των επενδύσεων και στην ενίσχυση των εξαγωγών και αφετέρου στη διατήρηση της κατανάλωσης σε υψηλά επίπεδα, έχοντας, όμως, σημαντικά μικρότερο συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του ΑΕΠ.
3η. Η περαιτέρω ενίσχυση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.
Η χώρα οφείλει να «φρενάρει» ριζικά την αυξητική δυναμική του δημόσιου χρέους και να αντιστρέψει την τάση, τόσο σε απόλυτο μέγεθος όσο και ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Αυτό θα υλοποιηθεί αφενός με την επίτευξη διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων και με την ισχυροποίηση των αναπτυξιακών εργαλείων, και αφετέρου με την αρωγή των εταίρων για την ελάφρυνση του δημόσιου χρέους.
Το ζήτημα παραμένει ανοικτό.
4η. Η διαμόρφωση των συνθηκών για την έξοδο της χώρας στις αγορές.
Αυτή φυσικά η προτεραιότητα σχετίζεται και προϋποθέτει σε μεγάλο βαθμό και την επιτυχή εξέλιξη στα προαναφερθέντα πεδία, καθώς αυτά θα συμβάλλουν στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος.
Σε συνδυασμό, λοιπόν, με τις ήδη σημαντικές δημοσιονομικές επιδόσεις και τις αισιόδοξες μακροοικονομικές ενδείξεις, προωθείται ο σχεδιασμός χρηματοοικονομικών τεχνικών που θα καταστήσουν εφικτή την επιστροφή της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου μέσα στο 2014.
Πρόκειται για προτεραιότητες μιας στρατηγικής οικονομικής πολιτικής μέσω της οποίας επιτυγχάνεται τόσο η βιώσιμη αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών όσο και το οριστικό τέλος του καθοδικού κύκλου της οικονομίας, οδηγώντας στην επιστροφή της οικονομίας και της κοινωνίας στον ενάρετο κύκλο της ευημερίας για όλους τους πολίτες, εντός της Ευρωζώνης.
Αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη αυτών των στόχων αποτελούν:
Η στήριξη του Προγράμματος Οικονομικής Πολιτικής, από όλους τους παράγοντες που διαμορφώνουν την πορεία της οικονομίας.
Η κοινωνική αποδοχή του βάρους της προσαρμογής, η οποία διασφαλίζεται με την κοινωνική προστασία και δικαιοσύνη, καθώς και τη σύμμετρη συμμετοχή των κοινωνικών ομάδων στην προσπάθεια εξόδου από την κρίση.
Η υιοθέτηση των πολιτικών δράσεων, η αυτοδέσμευση στην επίτευξη συλλογικά αποδεκτών στόχων, η αποτελεσματική υλοποίηση των εφαρμοστικών νόμων και η βελτίωση των θεσμών.
Με γνώμονα, συνεπώς, την κρισιμότητα των στιγμών και το μέγεθος της προσπάθειας που έχει καταβληθεί μέχρι σήμερα από τους Έλληνες πολίτες, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη τη διαρκή και δυναμική διαδικασία διαπραγματεύσεων με τους εταίρους μας επί συστατικών του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, προσβλέπουμε, σε κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας, σε μια ειλικρινή και δημιουργική συζήτηση και έγκριση, τελικώς, του Σχεδίου του Κρατικού Προϋπολογισμού για το οικονομικό έτος 2014.
