Σημαντικές αλλαγές στην καθημερινή ζωή των πολιτών φέρνει η εφαρμογή του πλαστικού χρήματος, η οποία καθίσταται υποχρεωτική από φέτος.
Χθες το υπουργείο Οικονομικών έδωσε στη δημοσιότητα τη σχετική υπουργική απόφαση με την οποία δίνεται η λίστα των δαπανών με τις οποίες θα «χτίζεται» το αφορολόγητο όριο και ορίζεται ποιες δαπάνες εξαιρούνται αλλά και ποιοι φορολογούμενοι εξαιρούνται από το μέτρο των ηλεκτρονικών συναλλαγών.
Μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες έχουν έναν επιπλέον λόγο να χρησιμοποιούν στις συναλλαγές τους το ηλεκτρονικό χρήμα, καθώς θα πρέπει να δαπανούν ένα ελάχιστο όριο του εισοδήματός τους με πιστωτική ή χρεωστική κάρτα (από 10% έως 20% ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος) και στην περίπτωση που δεν το πραγματοποιούν θα χρεώνονται με επιπλέον φόρο.
Μόνο έτσι θα μπορούν να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου των 1.900 έως 2.100 ευρώ που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο όριο αλλά και την έκπτωση φόρου για τα ιατρικά έξοδα.
Για τις υπόλοιπες κατηγορίες φορολογουμένων θα υπάρχει κίνητρο με τη μορφή της συμμετοχής σε κληρώσεις χρηματικών ποσών.
Αλλες αλλαγές που φέρνουν οι διατάξεις για το πλαστικό χρήμα είναι ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2017 μπήκε τέλος στα μετρητά για συναλλαγές (αγορές αγαθών ή παροχή υπηρεσιών) μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων που υπερβαίνουν τα 500 ευρώ, ενώ όποιος εργοδότης καταβάλλει αμοιβές με μετρητά, χάνει το δικαίωμα έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα και απειλείται με πρόσθετο φόρο.
Αναλυτικότερα, αυτά που πρέπει να γνωρίζουν οι φορολογούμενοι για τις e-αποδείξεις είναι τα εξής:
► Αφορολόγητο όριο:
Μισθωτοί, συνταξιούχοι και αγρότες προκειμένου να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου των 1.900 έως 2.100 ευρώ, που οδηγεί σε έμμεσο αφορολόγητο όριο εισοδήματος από 8.636 έως και 9.545 ευρώ ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση, με βάση τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει να έχουν καταναλώσει ένα μέρος του εισοδήματός τους υποχρεωτικά μέσω πλαστικού χρήματος.
Εφόσον το εισόδημα είναι έως 10.000 ευρώ, απαιτείται ποσοστό δαπανών 10% με πλαστικό χρήμα.
Για εισόδημα 9.000 ευρώ απαιτούνται συναλλαγές με ηλεκτρονικό χρήμα 900 ευρώ, στα 10.000 ευρώ αυξάνονται σε 1.000 ευρώ.
Για μεγαλύτερα εισοδήματα ακολουθούν ακόμα δύο συντελεστές.
Στο κλιμάκιο εισοδήματος από 10.001 έως και 30.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 15% ενώ στο κλιμάκιο εισοδήματος άνω των 30.000 ευρώ ο συντελεστής είναι 20% (με μέγιστο όριο απαιτούμενων πληρωμών τα 30.000 ευρώ).
► Εξαιρέσεις:
Από το μέτρο εξαιρούνται οι φορολογούμενοι άνω των 70 ετών και τα άτομα με αναπηρία από 80% και άνω καθώς και όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση που φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή υπηρεσία και συντάξεις.
Ωστόσο και αυτοί οι φορολογούμενοι θα πρέπει να εμφανίσουν δαπάνες με χάρτινες αποδείξεις ανάλογα με το ύψος του εισοδήματός τους για να εξασφαλίσουν την έκπτωση φόρου.
Επίσης, εξαιρούνται από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικών ηλεκτρονικών συναλλαγών οι υπάλληλοι του υπουργείου Εξωτερικών, οι στρατιωτικοί εφόσον υπηρετούν στην αλλοδαπή, οι υπηρετούντες στη Μόνιμη Ελληνική Αντιπροσωπεία της Ε.Ε. καθώς και όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας, σε ψυχιατρικό κατάστημα ή είναι φυλακισμένοι.
► Εξτρα φόρος:
Το ποσοστό υποχρεωτικών δαπανών με πλαστικό χρήμα σε σχέση με το εισόδημα είναι σχετικά χαμηλό και θεωρείται ότι οι φορολογούμενοι εύκολα μπορούν να το καλύψουν.
Η ποινή όμως αν δεν καλυφθεί το απαιτούμενο όριο δαπανών, είναι υψηλή.
Αν δεν καλύπτεται το ελάχιστο απαιτούμενο ποσό, τότε ο φόρος εισοδήματος προσαυξάνεται κατά το ποσό που προκύπτει από τη θετική διαφορά μεταξύ του απαιτούμενου και του δηλωθέντος ποσού, πολλαπλασιαζομένης με συντελεστή 22%.
Ο έξτρα φόρος πρακτικά προκύπτει από την απώλεια μέρους του αφορολογήτου, δεδομένου ότι ο συντελεστής 22% είναι ο πρώτος συντελεστής της ισχύουσας φορολογικής κλίμακας.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Φορολογούμενος με εισόδημα 12.000 ευρώ πραγματοποιεί το 2017 πληρωμές με πλαστικό χρήμα 500 ευρώ, αντί των απαιτούμενων ύψους 1.300 ευρώ.
Στη διαφορά των 800 ευρώ επιβάλλεται συντελεστής 22% και προκύπτει επιπλέον φόρος 176 ευρώ.
► Μισθοδοσία:
Από την 1η Ιανουαρίου και μετά, όποιος εργοδότης καταβάλλει αμοιβές με μετρητά, χάνει το δικαίωμα έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα και απειλείται με πρόσθετο φόρο.
Ειδικότερα από τη συγκεκριμένη ημερομηνία και μετά, δαπάνες μισθοδοσίας προσωπικού, αμοιβές όσων εργάζονται με μπλοκάκια αλλά και αμοιβές διευθυντών ή μελών Δ.Σ., όπως άλλωστε και αμοιβές δικηγόρων με πάγια αντιμισθία (οι οποίες περιλαμβάνονται ενδεικτικά στις δαπάνες οι οποίες πραγματοποιούνται στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης) εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων εφόσον η τμηματική ή ολική εξόφλησή τους έχει πραγματοποιηθεί με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών.
Αν οι δαπάνες αυτές εξοφληθούν με μετρητά, παύουν να εκπίπτουν.
► Πρόσθετα κίνητρα:
Εκτός από τις εκπτώσεις φόρου που θα εξασφαλίζουν όσοι πραγματοποιούν συναλλαγές με πλαστικό χρήμα, θα υπάρχουν κληρώσεις με έπαθλα μετρητά, αυτοκίνητα, ακόμη και ακίνητα που ανήκουν στο Δημόσιο.
Συνολικά σε ετήσια βάση οι κληρώσεις αυτές μπορεί να κοστίζουν έως και 12 εκατ. ευρώ στον προϋπολογισμό.
Επίσης σχεδιάζεται να δοθούν επιπλέον κίνητρα, όπως πρόσθετο αφορολόγητο στους φορολογουμένους που υπερβαίνουν τα προβλεπόμενα ποσοστά ελάχιστης δαπάνης με πλαστικό χρήμα.
► Εγκατάσταση:
Το υπουργείο Οικονομικών ετοιμάζει αποφάσεις με τις οποίες:
• Θα ορίζονται προθεσμίες ανά Κωδικό Δραστηριότητας για την υποχρεωτική εγκατάσταση των μηχανημάτων POS.
• Θα προβλέπονται κυρώσεις και πρόστιμα για όσους επιτηδευματίες δεν ενημερώνουν επαρκώς τους καταναλωτές ότι αποδέχονται κάρτες.
• Θα περιγράφονται οι διαδικασίες δήλωσης των επαγγελματικών λογαριασμών από τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες.
Οι επιτηδευματίες υποχρεούνται να δημιουργήσουν έναν επαγγελματικό λογαριασμό, μέσω του οποίου θα διενεργούν τις συναλλαγές που αφορούν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα.
► Ιατρικά έξοδα:
Ολες οι ιατρικές δαπάνες προκειμένου να αναγνωρίζονται από την Εφορία θα πρέπει να έχουν πραγματοποιηθεί με πλαστικό χρήμα.
Οι χάρτινες αποδείξεις από τον γιατρό, αν η δαπάνη έχει πληρωθεί με μετρητά, δεν θα αναγνωρίζονται.
Με βάση τις ισχύουσες διατάξεις οι ιατρικές δαπάνες οδηγούν σε μείωση φόρου 10% εφόσον υπερβαίνουν το 5% του εισοδήματος.
Για παράδειγμα, σε εισόδημα 12.000 ευρώ προκειμένου να υπάρξει έκπτωση φόρου οι ιατρικές δαπάνες θα πρέπει να υπερβαίνουν τα 600 ευρώ.
Αν ανέρχονται για παράδειγμα σε 1.000 ευρώ, μόνο εφόσον έχουν πληρωθεί με πλαστικό χρήμα θα κερδίζεται η έκπτωση φόρου των 100 ευρώ.
► Ποιές αποδείξεις καρατάμε:
Οι φορολογούμενοι που πραγματοποιούν δαπάνες με ηλεκτρονικό χρήμα δεν χρειάζεται να μαζεύουν τα χαρτάκια-αποδείξεις από τις πληρωμές.
Αντίθετα όσοι εξαιρούνται από την υποχρέωση πληρωμών με πλαστικό χρήμα, θα συνεχίσουν να ταλαιπωρούνται με τις γνωστές σακούλες χάρτινων αποδείξεων.
Απλό το «χτίσιμο» του αφορολόγητου
Η πληρωμή των λογαριασμών του ηλεκτρικού, του νερού και των τηλεπικοινωνιών με πλαστικό ή ηλεκτρονικό χρήμα θα χτίζει το «αφορολόγητο όριο» μισθωτών, συνταξιούχων και των κατ’ επάγγελμα αγροτών, σύμφωνα με την υπουργική απόφαση που υπέγραψε η υφυπουργός Οικονομικών Κατερίνα Παπανάτσιου.
Στο «χτίσιμο» του αφορολόγητου ορίου δεν θα μετράνε ενοίκια, τέλη κυκλοφορίας, αγορά οχημάτων και άλλες μη καταναλωτικές δαπάνες όπως: δάνεια, φόροι και αγορά κατοικίας, μετοχών, ομολόγων κ.ά.
Σε κάθε περίπτωση το «χτίσιμο» του αφορολόγητου γίνεται εύκολη υπόθεση, καθώς τα ψώνια του σούπερ μάρκετ αρκούν από μόνα τους ώστε η συντριπτική πλειονότητα των φορολογούμενων να καλύψει το απαιτούμενο ποσό αποδείξεων προκειμένου να μην επιβαρυνθεί με επιπλέον φόρο 22% επί του ακάλυπτου ποσού.
Διευκρινίζεται εξάλλου ότι το ποσό των δαπανών δηλώνεται ατομικά από κάθε σύζυγο ή από κάθε μέρος συμφώνου συμβίωσης.
Σε περίπτωση που καλύπτεται το απαιτούμενο ποσό δαπανών από οποιονδήποτε εκ των δύο συζύγων ή μερών συμφώνου συμβίωσης, το τυχόν πλεονάζον ποσό δύναται κατά την εκκαθάριση να μεταφερθεί στον άλλο σύζυγο ή στο άλλο μέρος συμφώνου συμβίωσης για τυχόν κάλυψη του ελάχιστου απαιτούμενου ποσού δαπανών.
Ωστόσο όσο πιο εύκολο γίνει το «χτίσιμο» του αφορολόγητου, τόσο πιο δύσκολη θα γίνει η επιχείρηση περιορισμού της φοροδιαφυγής, καθώς οι δρόμοι για το «μαύρο» χρήμα θα παραμείνουν ανοιχτοί και οι φορολογούμενοι δεν θα έχουν ιδιαίτερα σοβαρούς λόγους για να ριχτούν στη μάχη της απόδειξης.
Επισημαίνεται ότι η χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής δεν απαλλάσσει τις επιχειρήσεις από την υποχρέωση έκδοσης αποδείξεων.
Ειδικότερα στο ελάχιστο απαιτούμενο ποσοστό υπολογίζονται δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών που χαρακτηρίζονται καταναλωτικές, δηλαδή εφόσον περιλαμβάνονται στις ακόλουθες ομάδες του δείκτη τιμών καταναλωτή της ΕΛΣΤΑΤ:
- Ομάδα 1 (Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά).
- Ομάδα 2 (Αλκοολούχα ποτά και καπνός).
- Ομάδα 3 (Ενδυση και υπόδηση).
- Ομάδα 4 (Στέγαση, εξαιρουμένων των ενοικίων).
- Ομάδα 5 (Διαρκή αγαθά, είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες).
- Ομάδα 7 (Μεταφορές, εξαιρουμένης της δαπάνης για τέλη κυκλοφορίας και της αγοράς οχημάτων, πλην των ποδηλάτων).
- Ομάδα 8 (Επικοινωνίες).
- Ομάδα 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες, εξαιρουμένης της αγοράς σκαφών, αεροπλάνων και αεροσκαφών).
- Ομάδα 10 (Εκπαίδευση).
- Ομάδα 11 (Ξενοδοχεία, καφέ, εστιατόρια).
- Ομάδα 12 (Αλλα αγαθά και υπηρεσίες).
Στη λίστα δεν αναφέρεται η Ομάδα 6 (Υγεία), καθώς οι σχετικές δαπάνες εμπίπτουν σε άλλη διάταξη του ν. 4446/2016.
Εξαιρέσεις
Από την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής και οι οποίοι υποχρεούνται να προσκομίσουν αποδείξεις (χάρτινες) ίσης αξίας είναι οι εξής κατηγορίες:
- Φορολογούμενοι 70 ετών και άνω.
- Ατομα με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω.
- Οσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση.
- Οι φορολογικοί κάτοικοι της Ε.Ε. ή του ΕΟΧ, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 20 του ν. 4172/2013, που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης στην Ελλάδα και φορολογούνται με την κλίμακα από μισθωτή εργασία και συντάξεις.
- Δημόσιοι λειτουργοί και δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στο εξωτερικό.
- Ανήλικοι που υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος και φορολογούνται με την κλίμακα των μισθωτών και συνταξιούχων.
- Φορολογούμενοι που κατοικούν μόνιμα σε χωριά με πληθυσμό έως 500 κατοίκους και σε νησιά με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, εκτός αν πρόκειται για τουριστικούς τόπους.
- Φορολογούμενοι που δεν έχουν εισόδημα από καμία κατηγορία ή έχουν εισόδημα μόνο από κεφάλαιο ή/και από υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου και το τεκμαρτό τους εισόδημα δεν υπερβαίνει το ποσό των 9.500 ευρώ.
- Φορολογούμενοι που είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ, για τη διαφορά που προκύπτει μεταξύ του τεκμαρτού και του συνολικού εισοδήματός τους, φορολογούμενοι που είναι δικαιούχοι Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
- Οι υπηρετούντες την υποχρεωτική στρατιωτική τους θητεία.
- Φορολογούμενοι που βρίσκονται σε κατάσταση μακροχρόνιας νοσηλείας (πέραν των 6 μηνών).
Φτάνει και στα διόδια το πλαστικό χρήμα
EUROKINISSI / ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ
Το πλαστικό χρήμα, με έμμεσο τρόπο, έχει μπει από το 2002 στην πληρωμή των διοδίων που λειτουργούν στους αυτοκινητόδρομους.
Οι οδηγοί που είναι εφοδιασμένοι με ηλεκτρονικούς πομποδέκτες, τα e-pass, αποφεύγουν τις ουρές, που είναι μεγάλες κατά τις μεγάλες εξόδους, ενώ απαλλάσσονται από την αναζήτηση μετρητών λίγο πριν από τους σταθμούς των διοδίων.
Μέσα στο 2017, και από την Αθηνών-Λαμίας, προβλέπεται πάντως να γίνονται δεκτές όλες οι πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες.
Υπολογίζεται ότι με e-pass γίνονται κάθε χρόνο 56 εκατ. μετακινήσεις και εισπράττονται 163 εκατ. ευρώ.
Το ποσοστό διαμορφώθηκε στο 31% για το 2015 και παρά την αύξηση που καταγράφηκε την περασμένη χρονιά δεν θεωρείται ικανοποιητικό.
Το στοίχημα θα κριθεί φέτος, με την ολοκλήρωση των έργων, αφού με την παράδοση νέων τμημάτων ώς τον Νοέμβριο στην Ολυμπία οδό έφτασε το 27,43% και στον Μορέα το 26,86%.
Διαφορετική είναι η εικόνα στην Αττική οδό όπου γίνεται με πομποδέκτη πάνω από το 50% των διελεύσεων, ποσοστό που θεωρείται υψηλό και οφείλεται στα οικονομικά κίνητρα που υπάρχουν για οδηγούς που χρησιμοποιούν τον συγκεκριμένο αυτοκινητόδρομο.
Σε όλους τους αυτοκινητόδρομους η διάθεση των συσκευών είναι δωρεάν και επιπλέον στην Ιόνια οδό δεν χρεώνεται ούτε η διανομή τους με couriers.
Η τροφοδοσία τους με ευρώ μπορεί να γίνει με μετρητά σε κάποιον από τους σταθμούς εξυπηρέτησης των αυτοκινητόδρομων ή μέσω τραπεζικού λογαριασμού και πιστωτικής κάρτας.
Ο μεγάλος μπελάς των οδηγών είναι τα διαφορετικά e-pass των αυτοκινητόδρομων, τα οποία όμως μέσα στο τρέχον έτος προβλέπεται να ενοποιηθούν σε ένα.
Για παράδειγμα, ένας οδηγός που κάνει τη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη χρειάζεται να διαθέτει τρία διαφορετικά e-pass! Ενα για το τμήμα από Μεταμόρφωση Αττικής ώς τις Ράχες Μαλιακού, διαφορετικό για το υπόλοιπο μέχρι το Κλειδί Ημαθίας, ενώ για την οδήγηση στην Εγνατία οδό χρειάζεται να διαθέτει τη δική της «έξυπνη» κάρτα.
Να σημειωθεί ότι η Εγνατία οδός, που ανήκει στη διαχείριση του Δημοσίου, διαθέτει ηλεκτρονικούς πομποδέκτες αλλά η αξιοποίησή τους «σκοντάφτει» στις καθυστερήσεις για το μέλλον του συγκεκριμένου αυτοκινητόδρομου των 1.000 χλμ., που ενώνει την Ηγουμενίτσα με την Αλεξανδρούπολη, καθώς και τις βαλκανικές χώρες με τους κάθετους άξονές του.
Η Αττική οδός, ο αυτοκινητόδρομος Κορίνθου-Τρίπολης-Καλαμάτας, η Κορίνθου-Πατρών, η γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου και το τμήμα Ράχες-Κλειδί της Αθηνών-Θεσσαλονίκης διαθέτουν διαλειτουργικά e-pass που αναγνωρίζονται από όλους τους σταθμούς διοδίων.
Στην Αθηνών-Λαμίας προϋπήρχε το ηλεκτρονικό TEO-pass, που είχε εγκατασταθεί από το Ταμείο Εθνικής Οδοποιίας (ΤΕΟ), το οποίο καταργήθηκε με την παραχώρηση των εθνικών δρόμων στους εργολάβους.
Εχει ήδη αντικατασταθεί με υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα και, όπως μας εξήγησαν από την Ιόνια και την Κεντρική οδό, στα μέσα του χρόνου όλοι οι μετωπικοί σταθμοί διοδίων από τη Μεταμόρφωση έως τις Ράχες θα διαθέτουν νέες οθόνες υποδοχής όλων των e-pass και θα υπάρχει τουλάχιστον ένα γκισέ για πληρωμή με πλαστικό χρήμα, παρόλο που υπάρχουν προβληματισμοί για καθυστερήσεις στους σταθμούς διοδίων.
«Είναι θέμα χρόνου η διαλειτουργικότητα των e-pass», μας διαβεβαίωσε ο Βασίλης Χαλκιάς, πρόεδρος της Hellastron, της εταιρείας που δημιουργήθηκε το 2014 με τη συμμετοχή όλων των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων είσπραξης διοδίων.
Επιβεβαίωσε ότι οι πληρωμές με κάρτα είναι πιθανόν να ταλαιπωρήσουν τους οδηγούς, ακόμη και για περιπτώσεις με ανέπαφη συναλλαγή.
Σήμερα η διέλευση με e-pass υπολογίζεται ότι διαρκεί 30-40 δευτερόλεπτα, αλλά στην πληρωμή με POS θα χρειαστεί να γίνει επικύρωση από την τράπεζα για να ακολουθήσει η έκδοση απόδειξης, όπως επιβάλλουν οι φορολογικοί κανόνες στη χώρα μας κι αυτό μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 4 λεπτά.
Αυτός ο χρόνος αναμονής θα δημιουργήσει κυκλοφοριακή ασφυξία στην Αττική οδό και στους άλλους σταθμούς διοδίων με μεγάλη κυκλοφορία.
Με την ιδιότητα και του αντιπροέδρου της ASECAP, του ευρωπαϊκού φορέα αυτοκινητόδρομων με διόδια, ο Β. Χαλκιάς μάς ενημέρωσε ότι σκεπτικισμός υπάρχει για την υλοποίηση της κοινοτικής Οδηγίας που αφορά τη διέλευση όλων των φορτηγών με χρέωση σε ένα λογαριασμό, παρόλο που οι τράπεζες του εξωτερικού διαθέτουν κοινό μηχανισμό είσπραξης και διανομής των εσόδων, το οποίο δεν περιλαμβάνει και τα ελληνικά πιστωτικά ιδρύματα.
Υπάρχουν προτάσεις για βελτίωση του συστήματος σε συνδυασμό με την επέκτασή του σε όλες τις κατηγορίες οχημάτων.
Ξεπέρασαν τα 26 δισ. οι πληρωμές με κάρτες
Στα ελληνικά πορτοφόλια βρίσκονται σχεδόν 15 εκατομμύρια κάρτες, ωστόσο μόλις το 19% είναι πιστωτικές και οι υπόλοιπες είναι κατά κύριο λόγο χρεωστικές που είναι συνδεδεμένες με λογαριασμούς καταθέσεων και λειτουργούν σαν ηλεκτρονικό πορτοφόλι, αλλά και προπληρωμένες.
Ο λόγος που μειώθηκε ο αριθμός των πιστωτικών καρτών δεν είναι άλλος από την οικονομική κρίση, καθώς το πιστωτικό όριο εξαντλήθηκε πολύ σύντομα, ενώ πολλές κάρτες «κοκκίνισαν», όπως άλλωστε και πολλά καταναλωτικά δάνεια.
Θέλοντας και μη λοιπόν, η χρήση τους περιορίστηκε ή και σταμάτησε, ενώ και οι τράπεζες σταμάτησαν να εκδίδουν πιστωτικές κάρτες με την ίδια ευκολία που εξέδιδαν τα προηγούμενα χρόνια.
Από την άλλη πλευρά, η επιβολή των capital controls επέβαλε τη χρήση χρεωστικών καρτών: καθώς περιορίστηκε η χρήση «ζεστού» χρήματος οι καταναλωτές στράφηκαν στη χρήση πλαστικού χρήματος για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών αφού εκεί δεν επιβλήθηκε κανένας περιορισμός, ώστε να χρησιμοποιούν για άλλους λόγους τα 420 ευρώ ανά εβδομάδα που μπορούσαν να κάνουν ανάληψη από την τράπεζα.
Ετσι, και η πιο μικρή επιχείρηση αναγκάστηκε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα, ακόμα και για συναλλαγές μικρής αξίας (περίπτερα, βενζινάδικα, ψιλικατζίδικα).
Διαφορετικά, ήταν σαφές ότι θα έχανε πελάτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, η αξία των συναλλαγών με κάρτες διαμορφώθηκε στα 26,2 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2016.
Είναι αξιοσημείωτο ότι μέσω καρτών πληρώθηκαν περί τα 500 εκατ. ευρώ που αφορούσαν φορολογικές υποχρεώσεις καθώς οι πολίτες «αξιοποίησαν» τα προγράμματα πληρωμής φόρων σε δόσεις μέσω πιστωτικών καρτών.
Από την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων τον Ιούλιο του 2015 μέχρι σήμερα ο αριθμός των τερματικών (POS) στην ελληνική αγορά έχει διπλασιαστεί και οι τράπεζες έχουν επιδοθεί σε ανταγωνισμό ώστε να προσελκύσουν τις επιχειρήσεις προσφέροντας χαμηλότερες προμήθειες, κόστος κτήσης και χρήσης των POS και υπηρεσίες που καλύπτουν τις ανάγκες κάθε επαγγελματία (ενσύρματα, ασύρματο κ.λπ.).
Οι τράπεζες εκτιμούν ότι ο αριθμός των τερματικών POS στα τέλη του 2016 άγγιξε τις 300.000 από 220.000 το 2015 και 130.000 το 2014.
Ο αριθμός αυτός προβλέπεται ότι θα σπάσει το φράγμα των 400.000 φέτος, με βάση τον σχεδιασμό του οικονομικού επιτελείου, που έχει κάθε λόγο να επεκτείνει το μέτρο στο πλαίσιο της προσπάθειας για περιορισμό της φοροδιαφυγής και αύξηση των δημοσίων εσόδων. Ωστόσο η υπερφορολόγηση παραμένει ισχυρό... κίνητρο για την απόκρυψη εισοδημάτων.
Ωφελημένες πάντως είναι και οι τράπεζες καθώς αυξάνουν τα έσοδά τους από προμήθειες, γεγονός που έχει δημιουργήσει γκρίνια σε εμπόρους, επιχειρηματίες και επαγγελματίες που υποχρεούνται να μπουν στην εποχή του πλαστικού χρήματος.
Οι τράπεζες υποστηρίζουν ότι οι συγκεκριμένες προμήθειες στη χώρα μας κινούνται σήμερα στο 1% και λόγω του ανταγωνισμού κινούνται πτωτικά.
Οπως αναφέρουν, στην Ευρωπαϊκή Ενωση οι προμήθειες εκκαθάρισης πιστωτικών καρτών κινούνται κατά μέσο όρο στο 1%-1,3%, ενώ στις ΗΠΑ είναι 1,3%-1,8%.
Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι κάθε Ελληνας πολίτης πραγματοποιεί 18 συναλλαγές με κάρτα πληρωμών –δεν περιλαμβάνονται οι αναλήψεις μετρητών– και κάθε πολίτης της Ε.Ε. πάνω από 100 κατά μέσο όρο.
Επιπρόσθετα, οι τράπεζες υπογραμμίζουν ότι υπάρχει ανταγωνιστικότητα όσον αφορά τις τιμολογήσεις έναντι των επιχειρήσεων παρά τον χαμηλό βαθμό διείσδυσης της χρήσης καρτών.
Το 2015 η χώρα μας καταλάμβανε την 27η θέση μεταξύ 28 κρατών-μελών της Ε.Ε. παρά το γεγονός ότι ο αριθμός των σημείων πώλησης (POS) ανά κάτοικο δεν διαφοροποιείται έναντι του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (το 2015, 2.000 POS ανά 100.000 κατοίκους στην Ελλάδα έναντι 2.180 POS ανά 100.000 κατοίκους στην Ε.Ε.).
Πληρωμή φόρων σε 9-12 δόσεις
Διπλασιάστηκαν οι πληρωμές φόρων με πιστωτικές κάρτες ξεπερνώντας τα 500 εκατ. ευρώ.
Ο λόγος είναι απλός: η φοροδοτική ικανότητα των πολιτών έφτασε στο ναδίρ και οι φορολογικές υποχρεώσεις αυξήθηκαν υπέρμετρα.
Ετσι, όσοι έχουν ακόμα πιστωτική κάρτα με επαρκές πιστωτικό υπόλοιπο αξιοποίησαν την πληρωμή φόρων σε 9-12 δόσεις, δηλαδή δανείστηκαν για να είναι συνεπείς με την Εφορία.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Σεπτέμβριο, όταν οι φορολογούμενοι κλήθηκαν να πληρώσουν ταυτόχρονα τη δεύτερη δόση του φόρου εισοδήματος και τον ΕΝΦΙΑ, έσπασαν τα κοντέρ.
Επίσης, σε αντίθεση με τα προηγούμενα χρόνια, σχεδόν όλοι όσοι επέλεξαν να πληρώσουν τους φόρους τους μέσω πιστωτικών καρτών αξιοποίησαν τον μέγιστο αριθμό δόσεων (συνήθως 12 μηνιαίες) και δεν περιορίστηκαν στις 3-4 δόσεις.
Αυτό που έχει ωστόσο ενδιαφέρον και παρακολουθείται από τις τράπεζες είναι η μετέπειτα «συμπεριφορά» των φορολογουμένων που πλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους με πιστωτικές κάρτες.
Αν δηλαδή πληρώνουν κάθε μήνα το ποσό της δόσης ή την ελάχιστη καταβολή της κάρτας που είναι κατά πολύ μικρότερη από τη συνολική οφειλή της κάρτας, με κίνδυνο να δημιουργηθούν νέα χρέη και νέες επισφάλειες.
Ωστόσο, όπως δείχνουν τα στοιχεία, αυτή η κατηγορία κατόχων πιστωτικών καρτών έχουν διαθέσιμο πιστωτικό υπόλοιπο –δεν έχουν εξαντλήσει το πιστωτικό τους όριο δηλαδή–, είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους και κατατάσσονται στην κατηγορία των «νοικοκύρηδων».
