Αλαλούμ χωρίς προηγούμενο με το ΦΠΑ στην εστίαση Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης Σε ποια αγαθά χρησιμοποιείται διπλός συντελεστής, κανονικός (24%) στο κατάστημα και μειωμένος (13%) στο takeaway.

 

Αλαλούμ χωρίς προηγούμενο με το ΦΠΑ στην εστίαση

Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης

Σε ποια αγαθά χρησιμοποιείται διπλός συντελεστής, κανονικός (24%) στο κατάστημα και μειωμένος (13%) στο takeaway.

 

Στον προηγούμενο φύλο μιλήσαμε για τις εκκρεμότητες που μας άφησε η διοίκηση από το 2023. Τελικά δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ, με ημερομηνία 2 Ιανουαρίου η σχετική απόφαση  Α.1217/2023 με την οποία καθορίζεται ο τύπος και του περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης του τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, ο τρόπος προσδιορισμού των προσώπων που είναι υπόχρεα στην απόδοση του τέλους, του χρόνου και της διαδικασίας επιβολής και απόδοσής του, του περιεχομένου, η διαδικασία και ο τρόπος έκδοσης του ειδικού στοιχείου - απόδειξης είσπραξης του, καθώς και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας.

ΦΠΑ στην εστίαση

Πέρα από το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση μας περίμενε και μια ακόμη δυσάρεστη έκπληξη στις  Ιανουαρίου 2024.

Η διοίκηση εξέδωσε εφαρμοστική εγκύκλιο για την εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 45 και 53 του ν. 5073/2023 (Α' 204) αναφορικά με τον φόρο κατανάλωσης σε ηλεκτρικά θερμαινόμενα προϊόντα χωρίς καπνό και την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. σε αγαθά και υπηρεσίες, αντίστοιχα, του άρθρου 102 του ν. 5079/2023 ( Α’ 215) αναφορικά με την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή Φόρου Προστιθέμενης Αξίας στα μη αλκοολούχα ποτά και τη μεταβατική διατήρηση συντελεστών Φ.Π.Α. καθώς και παροχή οδηγιών για την εφαρμογή τους. (Ε 2002/28-12-2023).

Η εγκύκλιος κοινοποιεί τα σχετικά άρθρα και δίνει οδηγίες για την εφαρμογή τους. Είναι ένα έγγραφο που ενώ έχει ημερομηνία 28 Δεκεμβρίου 2023, δόθηκε στην δημοσιότητα στις 5 Ιανουαρίου 2024, πέντε ημέρες αργότερα από αναγκαστική ημερομηνία εφαρμογή τους.

Γιατί το θέτουμε ως θέμα σε αυτό το σημείωμα; Διότι με την εγκύκλιο αυτή υπάρχει διπλός τρόπος αντιμετώπισης της διοίκησης στα μη αλκοολούχα αναψυκτικά. Άλλος συντελεστής στο κατάστημα άλλος στο takeaway.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εγκύκλιο «6. Η εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων, πλην των κέντρων διασκέδασης, με εξαίρεση τη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων. Ο μειωμένος συντελεστής του προηγουμένου εδάφιου εφαρμόζεται κατ' εξαίρεση έως και την 30ή Ιουνίου 2024 στη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων».

Επιπλέον, με την παράγραφο 2 του άρθρου 102 του ν. 5079/2023 ορίζεται ότι για το χρονικό διάστημα από την 11η Δεκεμβρίου 2023 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2023 εφαρμόζεται το Παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α. περί υπαγωγής αγαθών και υπηρεσιών στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. σύμφωνα με την περ. δ) της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 4690/2020 (Α'104).

Συνεπώς, έως 31.12.2023 στη διάθεση μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ (13%), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 4690/2020, ενώ, από 1.1.2024 και εφεξής στη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων εφαρμόζεται ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ (24%) με εξαίρεση τη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων στην διάθεση των οποίων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 13% έως την 30ή.6.2024.

Επισημαίνεται ότι από τα ανωτέρω προκύπτει ότι σε ότι αφορά στα αλκοολούχα και μη ποτά, χυμούς και ροφήματα, από 1.1.2024 οι επιτόπιες καταναλώσεις τους υπάγονται στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. 24%, όπως και οι παραδόσεις σε «πακέτο» των αλκοολούχων ποτών, ενώ η παράδοση σε «πακέτο» των μη αλκοολούχων ποτών, χυμών, τυποποιημένων και μη και ροφημάτων, υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 13%. Ωστόσο, στη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 13% έως και την 30ή.6.2024, ανεξάρτητα εάν αυτά καταναλώνονται επιτοπίως ή παραδίδονται σε «πακέτο».

Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις εστίασης θα πρέπει να χρεώνουν διακριτά τα είδη αυτά βάσει του συντελεστή Φ.Π.Α. στον οποίο υπάγονται.

Σημειώνεται ότι παρά την ανωτέρω αλλαγή του εφαρμοστέου συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες εστίασης από 1.1.2024, εξακολουθούν να ισχύουν έως τις 30.6.2024 όσα έχουν γίνει δεκτά με την εγκύκλιο Ε. 2080/2020 του Διοικητή ΑΑΔΕ σχετικά με τη διάκριση ως προς την εφαρμογή των συντελεστών Φ.Π.Α. από ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες διαμονής και εστίασης ή και άλλες υπηρεσίες έναντι ενιαίας τιμής της οποίας ο διαχωρισμός στους επί μέρους συντελεστές δεν είναι εφικτός.

Συνοπτικά όλες οι αλλαγές στο ΦΠΑ

Υπηρεσίας

Αναψυκτικά, χυμοί, ροφήματα στην εστίαση: Ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ 24% επανέρχεται από την 1η Ιανουαρίου 2024 και εφεξής στη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων.

Με την διάταξη το 24%, δεν ισχύει για τη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων διότι στη διάθεση αυτών εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 13% μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2024.

Επιτόπια κατανάλωση – παράδοση «πακέτο»( takeaway):  Από την 1η Ιανουαρίου 2024 οι επιτόπιες καταναλώσεις των αλκοολούχων και μη ποτών, χυμών και ροφημάτων υπάγονται στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. 24%, δηλαδή υπερισχύει η παροχή υπηρεσίας και όχι ο συντελεστής πώλησης των αγαθών – προϊόντων

Όσο αφορά την παράδοση πακέτων (takeaway): Για τις παραδόσεις σε «πακέτο» των αλκοολούχων ποτών έχουμε 24%, ενώ η παράδοση σε «πακέτο» των μη αλκοολούχων ποτών, χυμών, τυποποιημένων και μη και ροφημάτων, υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 13%.

Επίσης μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2024 εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 13%  στη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων, ανεξάρτητα εάν αυτά καταναλώνονται επιτοπίως ή παραδίδονται σε «πακέτο».

Κατανάλωση ποτών στην εστίαση
	Επιτόπια κατανάλωση	Παράδοση σε πακέτο
Αλκοολούχα ποτά	24%	24%
Με αλκοολούχα ποτά, τυποποιημένοι και μη χυμοί ροφήματα	24%	13%
Καφές, Κακάο, τσάι, χαμομήλι , λοιπά αφεψήματα	13% (έως 30.3.2024)	13% (έως 30.3.2024)

 Συνεπώς, οι επιχειρήσεις εστίασης θα πρέπει να χρεώνουν διακριτά τα είδη αυτά βάσει του συντελεστή Φ.Π.Α. στον οποίο υπάγονται.

 

 

 

 

 

 

 Μεταφορές: O συντελεστής ΦΠΑ παραμένει μόνιμα στο 13% στη μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους (εισιτήρια σε λεωφορεία, τρένα, αεροπλάνα, πλοία κλπ.).

Ταξί: Ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13% ισχύει μέχρι και τις 30 Ιουνίου 2024 στη μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους που πραγματοποιείται με ταξί.

Εισιτήρια σε ζωολογικούς κήπους: Ο συντελεστής ΦΠΑ παραμένει μόνιμα στο 13%

Εισιτήρια σε κινηματογράφους: Ο συντελεστής ΦΠΑ παραμένει μόνιμα στο 6%

Γυμναστήρια – σχολές χορού: Μόνιμα στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 13% υπάγεται η παροχή υπηρεσιών από γυμναστήρια και από σχολές εκμάθησης χορού.

Αγαθά

Υγεία

·         Παρατείνεται η εφαρμογή του συντελεστή ΦΠΑ 0%, για τα εμβόλια κατά του κορονοϊού COVID-19, που έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

·         Εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 6% στα φίλτρα και στις γραμμές αιμοκάθαρσης, αιμοδιήθησης, αιμοδιαδιήθησης και πλασμαφαίρεσης

·         Εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 6% στους απινιδωτές

·         Εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 6% στα μέσα ατομικής προστασίας και υγιεινής (μάσκες προστασίας και γάντια για την ιατρική), στο σαπούνι και άλλα παρασκευάσματα για την ατομική υγιεινή, στα αντισηπτικά διαλύματα, αντισηπτικά μαντιλάκια και άλλα αντισηπτικά παρασκευάσματα, στην αιθυλική αλκοόλη μετουσιωμένη η οποία προορίζεται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή αντισηπτικών και την καθαρή αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη γεωργικής προέλευσης με αλκοολικό τίτλο 95%, η οποία διατίθεται εμφιαλωμένη στη λιανική πώληση.

Αναψυκτικά – ροφήματα  

Να σημειώσουμε ότι αλλαγή έχουμε και ως προς τα αναψυκτικά και τα ροφήματα στην πώληση τους ως αγαθά (σούπερ μάρκετ, κάβα , περίπτερο κλπ.). Με την παρ. 3 του άρθρου 53 του ν. 5073/2023, αντικαταστάθηκε η παράγραφος 51 του Κεφαλαίου Α' του Παραρτήματος ΙΙΙ του ν.2859/2000 προκειμένου μετά και την δημοσίευση του νόμου αυτού να παραταθεί, η υπαγωγή στον μειωμένο συντέλεση ΦΠΑ δεκατρία (13%) μόνο για τον καφέ, το κακάο, το τσάι, το χαμομήλι, λοιπά αφεψήματα της ΔΚ ΕΧ 2202, μέχρι και την 30ή.06.2024.

Ωστόσο, αντικαταστάθηκε εκ νέου η παρ. 51 του Κεφαλαίου Α' του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ με την παρ. 1 του άρθρου 102 του ν. 5079/2023 (ΑΖ 215), και τα μη αλκοολούχα ποτά ΔΚ ΕΧ 2202 και τα αεριούχα νερά της ΔΚ ΕΧ 2201 υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ δεκατρία (13%), με αναδρομική ισχύ από την 11η Δεκέμβριου 2023 και χωρίς ημερομηνία λήξης. 

Ως προς τη δασμολογική κατάταξη των ΔΚ 2201 και ΔΚ 2202 εξακολουθούν να ισχύουν τα αναφερόμενα στην αριθ. πρωτ. Ε.2080/2020 εγκύκλιο Διοικητή ΑΑΔΕ.

Σύμφωνα με την Ε.2080/2020:

         i.            Η δασμολογική κλάση 2201 περιλαμβάνει νερά, στα οποία περιλαμβάνονται και τα φυσικά ή τεχνητά μεταλλικά νερά και τα αεριούχα νερά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ούτε αρωματισμένα. Στην κλάση αυτή περιλαμβάνεται επίσης ο πάγος και το χιόνι.

Τα προϊόντα της δασμολογικής κλάσης 2202 γενικά είναι μη αλκοολούχα ποτά (ο αλκοολικός τίτλος τους δεν πρέπει να υπερβαίνει κατ' όγκο το 0,5% vol) που είναι κατάλληλα και προορίζονται άμεσα, όπως παρουσιάζονται, για κατανάλωση από τον άνθρωπο με πόση, χωρίς περαιτέρω επεξεργασία (π.χ. διάλυση με νερό), ανεξάρτητα από τη λαμβανόμενη ποσότητα ή τους ειδικότερους σκοπούς που είναι δυνατό να εξυπηρετεί η κατανάλωση των διαφόρων ειδών υγρών, στον βαθμό που δεν περιλαμβάνονται σε άλλη, ειδικότερη, κλάση. Καθαρά υποκειμενικοί, μεταβλητοί παράγοντες, όπως ο τρόπος λήψης των εν λόγω ποτών ή ο σκοπός για τον οποίο καταναλώνονται, δεν έχουν σημασία για την κατάταξή τους

       ii.            Ειδικότερα, η κλάση 2202 περιλαμβάνει:

Α) Νερά, στα οποία περιλαμβάνονται και τα μεταλλικά και τα αεριούχα νερά, με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αρωματισμένα

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:

α) Τα φυσικά ή τεχνητά μεταλλικά νερά, με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αρωματισμένα (τα προϊόντα αυτά, όταν παρουσιάζονται χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ούτε είναι αρωματισμένα κατατάσσονται στην κλάση 2201).

β) Ποτά όπως λεμονάδα, πορτοκαλάδα, λεμονίτα, βυσσινάδα, ποτά τύπου κόλα, γκαζόζα, ice-tea κ.λπ. Τα προϊόντα αυτά αποτελούνται από συνηθισμένο πόσιμο νερό, με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών, αρωματισμένα με χυμούς φρούτων ή αποστάγματα ή σύνθετα εκχυλίσματα, στα οποία προστίθενται μερικές φορές κιτρικό οξύ ή τρυγικό οξύ. Συχνά έχουν προσθήκη αέριου διοξειδίου του άνθρακα και γενικά παρουσιάζονται σε φιάλες ή άλλα αεροστεγή δοχεία. Τα συγκεκριμένα ποτά μπορεί να περιέχουν αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, σταθεροποιητές ή κινίνη.

Β) Μπύρα χωρίς αλκοόλη.

Επισημαίνουμε ότι στο μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγονται μόνο τα προϊόντα χωρίς προσθήκη αλκοόλης σε οποιοδήποτε αναλογία. Συνεπώς, εάν ποτό με την ονομασία μπύρα έχει προέλθει από διαδικασία στην οποία απόκτησε αλκοολικό τίτλο με βαθμό μεγαλύτερο του μηδενός και, σύμφωνα με τα ανωτέρω κατατάσσεται στην ΔΚ ΕΧ 2202, τότε ο συντελεστής ΦΠΑ που εφαρμόζεται είναι εικοσιτέσσερα τα εκατό (24%).

Γ) Άλλα μη αλκοολούχα ποτά, με εξαίρεση τους φυσικούς και τους συμπυκνωμένους χυμούς φρούτων ή λαχανικών της κλάσης 2009

Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων:

α) Ο καφές έτοιμος προς πόση (π.χ. ελληνικός, φραπέ κ.λπ.), το τσάι έτοιμο προς πόση, άλλα αφεψήματα έτοιμα προς πόση (π.χ. χαμομήλι, μέντα, φασκόμηλο κ.λπ.), τα ποτά με βάση τη σόγια που χρησιμοποιούνται κυρίως ως υποκατάστατα του γάλακτος, άλλα υποκατάστατα του γάλακτος (π.χ. «γάλα» αμυγδάλου, ρυζιού, καρύδας, βρώμης, κάσιους κ.λπ.), οι φρουτοχυμοί και το νέκταρ χυμών (που διαφοροποιούνται από τους φυσικούς και τους συμπυκνωμένους χυμούς της κλάσης 2009 λόγω, κυρίως, της προσθήκης νερού) κ.λπ.

β) Ορισμένα άλλα ποτά έτοιμα για κατανάλωση, όπως αυτά με βάση το γάλα και το κακάο (π.χ. σοκολατούχο γάλα).

γ) Τα τονωτικά παρασκευάσματα που μπορούν να καταναλωθούν απευθείας ως ποτά, έστω και αν λαμβάνονται σε μικρές ποσότητες (κυρίως με κουταλιές). Τα εν λόγω μη αλκοολούχα ποτά, που συχνά αναφέρονται ως συμπληρώματα διατροφής, είναι δυνατόν να παρασκευάζονται με βάση εκχυλίσματα φυτών (περιλαμβανομένων των βοτάνων) και να περιέχουν πρόσθετες βιταμίνες ή/και μέταλλα. Κατά κανόνα, τα εν λόγω παρασκευάσματα συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής κατάστασης του οργανισμού και της υγείας. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα ισοτονικά πόσιμα παρασκευάσματα και τα ενεργειακά ποτά (π.χ. για τους αθλητές).

Τα μη αλκοολούχα τονωτικά παρασκευάσματα που πρέπει να διαλυθούν προτού να καταναλωθούν ως ποτά δεν περιλαμβάνονται στο παρόν κεφάλαιο και υπάγονται γενικά στην κλάση 2106 του Δασμολογίου.

δ) Το υγρό προϊόν που ονομάζεται στο εμπόριο «filled milk», εφόσον πρόκειται για ποτό έτοιμο για κατανάλωση. Βάση για την παρασκευή του εν λόγω προϊόντος (filled milk) είναι το αποκορυφωμένο γάλα ή η σκόνη αποκορυφωμένου γάλακτος στα οποία προστίθενται εξευγενισμένα φυτικά λίπη ή έλαια σε ποσότητα σχεδόν ίση προς την ποσότητα του φυσικού λίπους που έχει αφαιρεθεί από το αρχικό πλήρες γάλα.

ε) Πόσιμοι ηλεκτρολύτες, π.χ. υδατικό διάλυμα ηλεκτρολύτη, που διατίθεται για τη λιανική πώληση και περιέχει δεξτρόζη, φρουκτόζη, γεύσεις φρούτων, κιτρικό κάλιο, χλωριούχο νάτριο, χρωστική ουσία και νερό. Προορίζεται να χρησιμοποιηθεί σε δόσεις, χωρίς περαιτέρω προετοιμασία ή αραίωση, για τα μωρά και τα παιδιά, με σκοπό την αποκατάσταση υγρών και μετάλλων που χάθηκαν κατά τη διάρροια ή τον εμετό.

στ) Ασπράδι αυγών που διατίθεται σε συσκευασίες λιανικής πώλησης, άμεσο προς πόση ως έχει.

Προσοχή: Σύμφωνα με την εγκύκλιο για λόγους πληρέστερης κατανόησης αναφέρουμε ότι η ένδειξη «ΕΧ» σε ορισμένες δασμολογικές κλάσεις που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΙΙ σημαίνει ότι σε μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ υπάγονται αποκλειστικά τα είδη που κατονομάζονται αναλυτικά στην εκάστοτε παράγραφο του Παραρτήματος ΙΙΙ, και όχι όλα ανεξαιρέτως τα είδη που υπάγονται στη συγκεκριμένη δασμολογική κλάση του Κοινού Δασμολογίου, σύμφωνα με το κείμενο αυτής. Με άλλα λόγια, η ένδειξη «ΕΧ» περιορίζει το εύρος της δασμολογικής κλάσης δίπλα από την οποία αναγράφεται, όσον αφορά την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ σε συγκεκριμένα μόνο είδη από αυτά τα οποία υπάγονται στην εν λόγω κλάση.

 Αλωνιάτης Απόστολος

Οικονομολόγος - φοροτεχνικός, Α' Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.

 Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Voice (Finance & Markets Voice) , το Σάββατο 14 Ιανουαρίου  2024