ΣΧΕΔΙΟΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ Ξεκινούν οι διαγραφές «κόκκινων» δανείων από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες

ΣΧΕΔΙΟΣ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗΣ

Ξεκινούν οι διαγραφές «κόκκινων» δανείων από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες

Του Θανάση Παπαδή

Στην αντεπίθεση είναι έτοιμες να περάσουν οι συστημικές τράπεζες, προκειμένου αφενός να αλλάξουν την ατζέντα και αφετέρου να αφήσουν πίσω τους την παθητική τους τακτική σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα» δάνεια βάζοντας φρένο στη δημιουργία νέων. Ήδη οι δανειστές έχουν καταστήσει σαφές ότι απαιτείται εδώ και τώρα αλλαγή πορείας, προκειμένου να μπορέσει το τραπεζικό σύστημα να επιστρέψει στην κανονικότητα, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην προσπάθεια της οικονομίας να καταγράψει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Η τακτική αυτή των δανειστών βρίσκει σύμφωνους τους τραπεζίτες, ενώ από την πλευρά της η κυβέρνηση δεν είναι αρνητική, αλλά θέλει να διατηρηθεί η ισορροπία στην αγορά και να μην υπάρξει χτύπημα στην απασχόληση με το κλείσιμο επιχειρήσεων.

Την ίδια ώρα, στην τελική ευθεία εισέρχεται η διαδικασία της ολοκλήρωσης των διοικητικών αλλαγών. Η καταληκτική ημερομηνία είναι η 30ή Σεπτεμβρίου, αλλά, όπως όλα δείχνουν, πολύ δύσκολα αυτό θα επιτευχθεί. Να σημειωθεί ότι αναζητούνται πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος για την Τράπεζα Πειραιώς και πρόεδρος για την Εθνική Τράπεζα. Επίσης εν αναμονή είναι και η επιλογή των επικεφαλής του ΤΧΣ.

Μόλις η παραπάνω συμπλήρωση του παζλ ολοκληρωθεί, και σε συνδυασμό με την ολοκλήρωση του θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει στις τράπεζες να προχωρούν σε ρύθμιση και μετοχοποίηση δανείων, χωρίς να επικρέμαται από πάνω τους το ενδεχόμενο μελλοντικών... δικαστηρίων, τότε είναι σίγουρο ότι ένα άλλο περιβάλλον στις τράπεζες θα δημιουργηθεί, πιο υγιές και κυρίως πιο χρήσιμο για την ελληνική οικονομία.

«Κούρεμα»
Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες βρίσκονται ήδη με το «δάχτυλο στη σκανδάλη» προκειμένου ή δυνατόν και από τη Δευτέρα, να ξεκινήσουν τις διαγραφές δανείων, ώστε αφενός να εξυγιάνουν το χαρτοφυλάκιό τους και αφετέρου να «κόψουν τον βήχα» σε όποιους «ονειρεύονται» νέα γενιά κόκκινων δανείων.

Έχοντας ως σύμμαχο τον SSM, οι τράπεζες αναμένεται να προχωρήσουν, πιθανότατα και εντός του έτους, σε υψηλές διαγραφές δανείων οι τέσσερις συστημικές τράπεζες. Βασικός τους στόχος να διατηρήσουν στα ίδια περίπου επίπεδα με αυτά του τέλους της περασμένης χρονιάς το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων ως προς τις συνολικές χορηγήσεις.

SSM
Η τακτική αυτή που αναμένεται να υιοθετηθεί είναι αποτέλεσμα, σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, σχετικής οδηγίας του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM), στο πλαίσιο των στόχων που έχουν τεθεί για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά 41,9 δισ. ως το τέλος του 2019.

Πάντως παράγοντες της αγοράς σημειώνουν ότι η επίτευξη του στόχου, απαιτεί σκληρή προσπάθεια από τις τράπεζες και ισχυρή βούληση από την κυβέρνηση.

Όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν για να υλοποιηθεί ο ιδιαίτερα φιλόδοξος στόχος, οι τράπεζες θα πρέπει να μειώνουν, ετησίως, τα υφιστάμενα «κόκκινα» δάνεια κατά 10,47 δισ. και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζουν τις νέες επισφάλειες, που θα προκύψουν ως το τέλος του 2019.

Μόνο για φέτος εκτιμάται ότι τα νέα δάνεια σε καθυστέρηση μπορεί να ξεπεράσουν ακόμη και τα 4 δισ., ρυθμός που ωστόσο αναμένεται να να επιβραδύνει προοδευτικά από το 2017. Η φετινή αύξηση των νέων επισφαλειών θα καλυφθεί από τις αυξημένες διαγραφές, που εκτιμάται ότι θα φθάσουν στα 4 δισ. για τις συστημικές τράπεζες. Ως το τέλος του 2019, το ύψος των διαγραφών θα ξεπεράσει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, τα 20 δισ. ευρώ, λόγω της ενεργητικής διαχείρισης (μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις δανείων, πωλήσεις χαρτοφυλακίων και εκποιήσεις εξασφαλίσεων).

Οι διαγραφές αφορούν κυρίως σε δάνεια με καθυστέρηση άνω των 720 ημερών, για τα οποία οι τράπεζες, είτε δεν έχουν εξασφαλίσεις, είτε η αξία τους έχει απομειωθεί σημαντικά. Τα μη εξυπηρετούμενα καταναλωτικά δάνεια χωρίς εξασφαλίσεις και για απαιτήσεις ως 20 χιλ. ευρώ αποτελούν την πλέον χαρακτηριστική κατηγορία των διαγραφών.

Σημειώνεται ότι για τα δάνεια με τα παραπάνω χαρακτηριστικά οι τράπεζες έχουν πλέον προβλέψεις που αντιστοιχούν ως και στο 97,5% της ονομαστικής τους αξίας (Εθνική).

ΤτΕ
Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ, σχεδόν, δύο στα τρία μη εξυπηρετούμενα δάνεια στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα (δεν συμπεριλαμβάνονται όσα έχουν καταγγελθεί) εμφανίζουν καθυστέρηση μεγαλύτερη του ενός έτους. Κάτι που σημαίνει ότι το 40% των συγκεκριμένων περιπτώσεων έχουν στην κυριολεξία... ξεχάσει να πληρώνουν το δάνειό τους καθώς η καθυστέρηση εξυπηρέτησης ξεπερνά τις 720 ημέρες, με αυξητικές τάσεις.

Επίσης για το 90% και πλέον των δανείων, που έχουν καταγγελθεί από τις τράπεζες, δεν έχει γίνει, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, κάποιας μορφής οριστική διευθέτηση. Για να αντιμετωπισθεί η παραπάνω κατάσταση οι τράπεζες θα ελέγχονται, σε τριμηνιαία βάση, για τις επιδόσεις τους σε σύγκριση με τους στόχους που έχουν θέσει. Απώτερη στόχευση είναι να κινηθούν για όλα τα δάνεια που έχουν καταγγελθεί νομικές ενέργειες που θα φθάνουν σε οριστική διευθέτηση ή στην εκποίηση των εξασφαλίσεων.

Στο α' εξάμηνο της τρέχουσας χρήσης οι διαγραφές δανείων ξεπέρασαν το ποσό του 1,75 δισ. ευρώ και η τάση αναμένεται να ενταθεί στα δύο εναπομείναντα τρίμηνα του έτους, ως αποτέλεσμα της πίεσης που ασκεί ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός ( SSM) για τα δάνεια που είναι σε βαθιά καθυστέρηση (μεγαλύτερη των δύο ετών). Εθνική και Πειραιώς έθεσαν ήδη από τις αρχές του έτους ως στόχο να διαγράψουν φέτος δάνεια ύψους τουλάχιστον 1 δισ.. Στο α' εξάμηνο η Πειραιώς κινείται εντός του στόχου έχοντας προχωρήσει σε διαγραφές 511 εκατ. ευρώ ενώ η Εθνική διέγραψε δάνεια ύψους περίπου 400 εκατ. ευρώ, αλλά θα καλύψει την υστέρηση έναντι του στόχου στα δύο εναπομείναντα τρίμηνα. Η Alpha Bank διέγραψε δάνεια ύψους 490 εκατ. στο α' εξάμηνο και η Eurobank περίπου 350 εκατ.

Η λύση σε κυβέρνηση - δανειστές
Προτεραιότητα το θεσμικό πλαίσιο

Όλα τα παραπάνω ωστόσο μπορεί να ανατραπούν εφόσον δεν υπάρξει άμεσα η συμπλήρωση του νομοθετικού πλαισίου από την κυβέρνηση, που εν ολίγοις θα λύνει τα χέρια των τραπεζιτών να προχωρήσουν σε ρυθμίσεις επιχειρηματικών δανείων, χωρίς να επικρέμεται ο «μπαμπούλας» των μελλοντικών ποινικών ευθυνών.

Δύο είναι τα βασικά κενά που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στο θεσμικό πλαίσιο. Το ένα έχει να κάνει με την απουσία νομικής κάλυψης για αστικές και ποινικές ευθύνες στα στελέχη που έχουν το βάρος της υπογραφής σχεδίων αναδιάρθρωσης και το δεύτερο με την αδυναμία άμεσης μετοχοποίησης χρεών υπερχρεωμένων επιχειρήσεων και αποπομπής ακατάλληλων και μη συνεργάσιμων διοικήσεων.

Η έλλειψη της τελευταίας, ως δυνατότητα των πιστωτών μιας υπερχρεωμένης επιχείρησης να αναλαμβάνουν τη διοίκησή της από τη στιγμή που αναλαμβάνουν και το κόστος για τη διάσωσή της, έχει συντηρήσει πολλές μη βιώσιμες επιχειρήσεις εις βάρος υγιών. Και προφανώς, συνεχίζει να αποτελεί μέγα πρόβλημα στις προσπάθειες αναδιάρθρωσης επιχειρηματικών δανείων από τις τράπεζες.

Πρόσφατα μάλιστα ο πρόεδρος της Eurobank Ν. Καραμούζης, είχε τονίσει ότι δεν μπορεί κάποιοι επιφανείς επιχειρηματίες να στηρίζουν τις επιχειρήσεις, ενώ μπορούν να το πράξουν και ότι θα πρέπει να μπει ένα τέλος σε αυτό. Με τη λογική αυτή ταυτίζονται και πολλοί άλλοι τραπεζίτες, οι οποίοι σημειώνουν ότ, το κεφάλαιο πλουσίων μετόχων με υπό πτώχευση εταιρείες, θα πρέπει να κλείσει άμεσα. Και τονίζουν πως η διαιώνιση μίας τέτοιας κατάστασης αποτρέπει νέους επενδυτές να μπουν στην αγορά, αφού θεωρούν ότι οι κανόνες του ανταγωνισμού είναι στρεβλοί.