Οι αλλαγές που φέρνει ο νέος φορολογικός νόμος 5162/2024 Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης - Ποιες διατάξεις εφαρμόζονται από το φορολογικό έτος 2024 και ποιες από το φορολογικό έτος 2025

 

Οι αλλαγές που φέρνει ο νέος  φορολογικός νόμος 5162/2024

Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης

 -  Ποιες διατάξεις εφαρμόζονται από το φορολογικό έτος 2024 και ποιες από το φορολογικό έτος 2025

 

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της κυβέρνησης ο νέος φορολογικός  5162/2024 (ΦΕΚ Α 198/5.12.2024), ««Μέτρα για την ενίσχυση του εισοδήματος, φορολογικά κίνητρα για την καινοτομία και τους μετασχηματισμούς επιχειρήσεων και άλλες διατάξεις», επέφερε , όπως έχουμε αναλύσει και σε προηγούμενα άρθρα , αρκετές αλλαγές σε φορολογικά θέματα αλλά και σε θέματα που αφορούν τις συγχωνεύσεις των επιχειρήσεων. 

Θα θέλαμε α επισημάνουμε ορισμένα ζητήματα από το ψηφισθέν νομοσχέδιο, με την επιφύλαξη πάντα της έκδοσης των εφαρμοστικών αποφάσεων και εγκυκλίων, για την τελική ερμηνεία των σχετικών διατάξεων. Γιατί μην ξεχνάμε ότι η διοίκηση δεν έχει ξεχάσει την γνωστή μέθοδο της να νομοθετεί δια των εγκυκλίων.

Πριν περάσουμε στις παρατηρήσεις ας δούμε επιγραμματικά, ποια μέτρα έχουν εφαρμογή από το φορολογικό έτος 2024 και ποια από το φορολογικό έτος 2025.

Μέτρα από 2024

·         Κατάργηση τέλους επιτηδεύματος για φυσικά πρόσωπα (Άρθρο 3).

·         Εξαιρέσεις από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία

Προστίθεται στις εξαιρέσεις από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία (άρθρο 14 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος) η οικειοθελής χρηματική παροχή που καταβάλλεται από τον εργοδότη σε εργαζόμενο εντός χρονικού διαστήματος δώδεκα (12) μηνών από την απόκτηση τέκνου, μέχρι του ποσού των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ ετησίως, προσαυξανόμενου κατά επιπλέον πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, εφόσον δεν υπάρχει μείωση των αποδοχών του νέου γονέα σε σχέση με τους έξι (6) προηγούμενους και τους έξι (6) επόμενους μήνες από την καταβολή της παροχής, καθώς και η αξία διατακτικών βρεφονηπιακών σταθμών που χορηγούν οι εργοδότες στους εργαζόμενους, έως πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ ετησίως. Η συγκεκριμένη ρύθμιση προτείνεται για την παροχή φορολογικής ελάφρυνσης και κινήτρων στους νέους γονείς, στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης του δημογραφικού προβλήματος της χώρας. (Άρθρο 4)

·         Απαλλαγή φιλοδωρήματος από φόρο εισοδήματος

Εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η Νοεμβρίου 2024. Με νομοτεχνική βελτίωση απαλλάσσονται και οι εργαζόμενοι διανομείς (delivery) στις ψηφιακές πλατφόρμες. (Άρθρο 5)

·         Ελάχιστο ποσό καθαρού εισοδήματος και μείωσή του από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας

Τροποποιείται ο υπολογισμός του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από την άσκηση ατομικής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πλέον δεν λαμβάνονται υπόψη σωρευτικά οι αποδοχές του υψηλότερα αμειβομένου εργαζομένου και οι υπόλοιπες αμοιβές, αλλά διαζευκτικά προκειμένου με αυτό τον τρόπο να περιοριστεί το τελικό ελάχιστο τεκμαιρόμενο καθαρό εισόδημα και αντίστοιχα η φορολόγηση που θα επιβληθεί στον φορολογούμενο.

Με σκοπό την προστασία των τοπικών οικονομιών σε κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο των χιλίων πεντακοσίων (1.500) κατοίκων, επεκτείνονται οι μειώσεις του ελάχιστου ποσού καθαρού εισοδήματος από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας στις δημοτικές κοινότητες αυτές (εξαιρουμένων των δημοτικών κοινοτήτων στην Περιφέρεια Αττικής, πλην της Περιφερειακής Ενότητας Νήσων). (Άρθρα 6 & 7)

·         Φοροαπαλλαγή για τριάντα έξι μήνες για το εισόδημα φυσικών προσώπων από την εκμίσθωση ακινήτων που δηλώνονταν ως κενά ή είχαν διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση

Θεσπίζεται απαλλαγή για τριάντα έξι (36) μήνες για το εισόδημα των φυσικών προσώπων από τη μακροχρόνια εκμίσθωση που συνάπτεται μεταξύ της 8ης Σεπτεμβρίου 2024 και της 31ης Δεκεμβρίου 2025 και αφορά ακίνητα που δηλώνονταν ως κενά ή είχαν διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση. Προϋπόθεση είναι η μίσθωση, από την οποία προέρχεται το εισόδημα που απαλλάσσεται, να έχει διάρκεια τουλάχιστον τριετή. Στην προτεινόμενη διάταξη προβλέπονται οι συνέπειες πρόωρης λήξης της σύμβασης αυτής. Εάν εντός της τριετίας το ακίνητο, που έχει εν τω μεταξύ κενωθεί, διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση, η απαλλαγή αίρεται αναδρομικώς. (Άρθρο 9)

Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή από τις 5.12.2024

·         Ρύθμιση θεμάτων Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων και κρατικής αρωγής για ασφαλισμένες κατοικίες

Διπλασιάζεται η μείωση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ), από δέκα τοις εκατό (10%) σε είκοσι τοις εκτατό (20%), για κατοικίες φυσικών προσώπων, φορολογητέας αξίας έως πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ, που είναι ασφαλισμένες για φυσικές καταστροφές (πυρκαγιά, σεισμό, πλημμύρα).

Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από τις 5.12.2024 (Άρθρο 10 παρ. 1)

·         Απαλλαγή φιλοδωρήματος από ασφαλιστικές εισφορές

Εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η Νοεμβρίου 2024 (Άρθρο 11)

·         Απαλλαγή από φόρο ασφαλίστρων συμβολαίων υγείας ανηλίκων

Καταργείται ο φόρος ασφαλίστρων για συμβάσεις του κλάδου υγείας για παιδιά έως δέκα οκτώ (18) ετών. Στόχος της ρύθμισης είναι η παροχή ενίσχυσης προς τις οικογένειες και η παροχή κινήτρων για τη διενέργεια ομαδικών και οικογενειακών ασφαλίστρων, μέσω της αναλογικής μείωσης του φόρου που επιβαρύνει τα εν λόγω ασφάλιστρα. (Άρθρο 13)

Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από τις 5.12.2024

·         Απαλλαγή από φόρο ασφαλίστρων συμβολαίων υγείας ανηλίκων

Καταργείται ο φόρος ασφαλίστρων για συμβάσεις του κλάδου υγείας για παιδιά έως δέκα οκτώ (18) ετών. Στόχος της ρύθμισης είναι η παροχή ενίσχυσης προς τις οικογένειες και η παροχή κινήτρων για τη διενέργεια ομαδικών και οικογενειακών ασφαλίστρων, μέσω της αναλογικής μείωσης του φόρου που επιβαρύνει τα εν λόγω ασφάλιστρα.

Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από τις 5.12.2024 (Άρθρο 13)

·         Το νέο πλαίσιο υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος

Ισχύουν από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (Άρθρα 84 έως και 88) 

·         Παράταση αναστολής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας ακινήτων έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025

Με την αξιολογούμενη ρύθμιση, παρατείνεται η δυνατότητα, που παρασχέθηκε από το άρθρο 9 του ν. 5000/2022 (Α' 226), στον υποκείμενο στον φόρο κατασκευαστή οικοδομών προς πώληση, να επιλέξει την υπαγωγή στο καθεστώς αναστολής του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) έως τις 31.12.2025, προκειμένου η παράδοση των ιδιοκτησιών να μην επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., χωρίς αντίστοιχα να υφίσταται δικαίωμα έκπτωσης του φόρου για τις πράξεις αυτές. Η εν λόγω ρύθμιση εντάσσεται στον γενικότερο φορολογικό σχεδιασμό, έχει αναπτυξιακή κατεύθυνση και αποσκοπεί στη συνέχιση της τόνωσης της αγοράς ακινήτων και την προσέλκυση επενδύσεων, ενώ λειτουργεί και προς όφελος των αγοραστών ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων των φυσικών προσώπων που προορίζουν το ακίνητο για ιδιωτική στεγαστική χρήση.

Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από τις 5.12.2024 (Άρθρο 89)

·         Παράταση της αναστολής ισχύος άρθρου 41 Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος για την επιβολή φόρου υπεραξίας από μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας

Παρατείνεται μέχρι την 31η.12.2026 η αναστολή της ισχύος του άρθρου 41 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος με την οποία επιβάλλεται φόρος στο εισόδημα από υπεραξία για μεταβίβαση ακίνητης περιουσίας. Η ισχύς του άρθρου 41 του Κ.Φ.Ε. έχει ανασταλεί διαδοχικά από 1ης.1.2015 έως και τις 31.12.2024.

Ισχύει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από τις 5.12.2024 (Άρθρο 90)

Μετρά από 2025

·         Φορολόγηση αμοιβής για εφημερίες ιατρών

Ενισχύονται οι αποδοχές των ιατρών και του λοιπού προσωπικού του Εθνικού Συστήματος Υγείας, μέσω της αυτοτελούς φορολόγησης των αμοιβών που λαμβάνουν για εφημερίες. (Άρθρο 8)

·         Μείωση ασφαλιστικών εισφορών υγειονομικής περίθαλψης εργοδότη-εργαζόμενου

Αντιμετωπίζεται το ζήτημα του υψηλού μη μισθολογικού κόστους που αφορά στην εισφορά υπέρ υγειονομικής περίθαλψης των μισθωτών, η οποία βαρύνει τόσο τους εργοδότες όσο και τους ασφαλισμένους. Σκοπός της ρύθμισης είναι η βελτίωση των όρων πρόσβασης στην αγορά εργασίας με περαιτέρω μείωση του μη μισθολογικού κόστους, η οποία σε συνέχεια των μειώσεων που θεσπίστηκαν από το 2020 και μετά θα ανέλθει σωρευτικά σε ποσοστό πέντε κόμμα τέσσερα τοις εκατό (5,4%). (Άρθρο 12).

·         Αλλαγές στο τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση (Άρθρο 24)

 

·         Ασφάλιση επιχειρήσεων έναντι φυσικών καταστροφών

Με το υφιστάμενο καθεστώς και με σκοπό την προστασία της ιδιωτικής περιουσίας, προβλέφθηκε η επέκταση της ιδιωτικής ασφάλισης στον τομέα των φυσικών καταστροφών. Στόχος ήταν το ελάχιστο περιεχόμενο της ασφάλισης από φυσικές καταστροφές να καλύπτει υλικές ζημίες που προκαλούνται από πυρκαγιά από φυσικά αίτια, πλημμύρες και σεισμό στις ιδιόκτητες κτιριακές εγκαταστάσεις και σε λοιπά στοιχεία του ενεργητικού της επιχείρησης, καθώς και σε αυτοκίνητα επαγγελματικής χρήσης και μέσα παραγωγής. Η θέσπιση της υποχρεωτικότητας της ιδιωτικής ασφάλισης, κατόπιν στάθμισης και συνεκτίμησης οικονομικών κριτηρίων, κρίθηκε ότι έπρεπε να καταλαμβάνει εκείνες μόνο τις επιχειρήσεις των οποίων τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα υπερβαίνουν το ποσό των δύο εκατομμυρίων (2.000.000) ευρώ. Με την προτεινόμενη ρύθμιση η υποχρεωτική αυτή ασφάλιση επεκτείνεται στις επιχειρήσεις που είχαν κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος ετήσια ακαθάριστα έσοδα από πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ και άνω, με στόχο την αύξηση της προστασίας της περιουσίας περισσότερων επιχειρήσεων, ενόψει της κλιματικής αλλαγής και των φυσικών καταστροφών που αυτή μπορεί δυνητικά να επιφέρει. (Άρθρο 25)

Ισχύει από 1ης Ιουνίου 2025

·         Τέλος κρουαζιέρας

Ενόψει της αυξημένης τουριστικής κίνησης και της σημαντικής επιβάρυνσης των νησιών της χώρας από πλοία αναψυχής που εκτελούν περιηγητικά ταξίδια (κρουαζιέρες), επιβάλλεται τέλος υπέρ του Δημοσίου σε αποβιβαζόμενους στους λιμένες της χώρας επιβάτες των πλοίων αυτών, κατά το άρθρο 42 του ν. 4256/2014 (Α' 92), εφεξής «τέλος κρουαζιέρας». Το τέλος επιβάλλεται ανά επιβάτη και ανά λιμένα. Με το μέτρο αυτό θα ενισχυθούν οι υποδομές και τα έργα στις περιοχές που κάνουν δεκτούς τους εν λόγω επισκέπτες, βελτιώνοντας συνολικά το εγχώριο τουριστικό προϊόν.

Ισχύει μετά την έκδοση της κοινής απόφασης που προβλέπεται (Άρθρο 27)

·         Απαλλαγή από το τέλος συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας

Απαλλάσσονται του τέλους συνδρομητών σταθερής τηλεφωνίας οι συνδέσεις οι οποίες παρέχονται μέσω δικτύου οπτικών ινών με ταχύτητες εκατό (100) Mbps.

Για λογαριασμούς που εκδίδονται από την 1η Ιανουαρίου 2025 και μετά (Άρθρο 28)

·         Προσωρινοί περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις

Αναστέλλεται για το 2025, η δυνατότητα διάθεσης για βραχυχρόνια μίσθωση κατοικιών που βρίσκονται εντός των ορίων του πρώτου, δεύτερου ή τρίτου Δημοτικών Διαμερισμάτων του Δήμου Αθηναίων.

Προσοχή: με τις νέες διατάξεις μπαίνουν μεγάλα πρόστιμα σε περίπτωση παραβάσεων

Ποιο συγκεκριμένα σύμφωνα με την διάταξη:

«1. Στο άρθρο 111 του ν. 4446/2016 (Α' 240), περί ρυθμίσεων για τη βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων στο πλαίσιο της οικονομίας του διαμοιρασμού, προστίθεται παρ. 2Α ως εξής:

«2Α. Από την 1η Ιανουαρίου 2025 έως την 31η Δεκεμβρίου 2025 δεν επιτρέπεται η εγγραφή για πρώτη φορά στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής για ακίνητα που βρίσκονται στο 1ο, 2ο και 3ο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αθηναίων. Σε κύριο, νομέα, επικαρπωτή, υπεκμισθωτή ή τρίτο διαχειριστή, ο οποίος προβαίνει σε βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτου του πρώτου εδαφίου, ανεξαρτήτως αν η βραχυχρόνια μίσθωση καταρτίζεται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ή με άλλον τρόπο, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ίσο με το πενήντα τοις εκατό (50%) του εισοδήματος που αποκτάται από βραχυχρόνια μίσθωση μετά από την 1η Ιανουαρίου 2025 μέχρι τον έλεγχο και πάντως όχι πέραν του χρονικού διαστήματος του πρώτου εδαφίου, το οποίο δεν είναι κατώτερο από είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ. Αν, μετά την επιβολή της κύρωσης του προηγούμενου εδαφίου, διαπιστωθεί νέα παράβαση εντός του ίδιου φορολογικού έτους, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με το ποσό των εισπραχθέντων μισθωμάτων από τον προηγούμενο έως τον νέο έλεγχο και όχι πέραν του χρονικού διαστήματος του πρώτου εδαφίου, που δεν είναι κατώτερο από σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ. Το πρόστιμο αποτελεί δημόσιο έσοδο, το οποίο επιβάλλεται και εισπράττεται από την Α.Α.Δ.Ε.. Με την κοινή απόφαση της παρ. 8 η αναστολή του πρώτου εδαφίου δύναται να παρατείνεται μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2026.»

Εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου έως την 31η Δεκεμβρίου 2025 (Άρθρο 29)

·         Επέκταση κινήτρων για δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας

Ορίζεται ότι οι δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας που καταβάλλονται για την παροχή έργου ή υπηρεσίας προς επιχειρήσεις που είναι εγγεγραμμένες στο Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων του άρθρου 47 του ν. 4712/2020 (Α' 146) ή ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα ή φορείς των άρθρων 13 και 13Α του ν. 4310/2014 (Α' 258) ή Πανεπιστημιακά Κέντρα ή Ερευνητικά Ινστιτούτα των άρθρων 131 και 134 του ν. 4957/2022 (Α' 141), καθώς και οι αποσβέσεις του εξοπλισμού και των οργάνων που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες εκτέλεσης της επιστημονικής και της τεχνολογικής έρευνας, εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα των επιχειρήσεων αυτών, κατά τον χρόνο της πραγματοποίησής τους, προσαυξημένες κατά ποσοστό εκατόν πενήντα τοις εκατό (150%). (Άρθρο 35).

Αλωνιάτης Απόστολος

 Οικονομολόγος - φοροτεχνικός, Α' Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.

  Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Voice (Finance & Markets Voice) , την Κυριακή  15  Δεκεμβρίου  2024.