Ν. 4611/2019. Οι νέες αλλαγές στα εργασιακά. Από πότε ισχύουν

Με το νόμο 4611/2019 (ΦΕΚ 73 Α’ /17-5-2019) επήλθαν σοβαρές αλλαγές και στην εργατική νομοθεσία, από τις οποίες το ergasiaka-gr σας παρουσιάζει τις κυριότερες. Κάποιες από τις νέες διατάξεις, ισχύουν από 17/5/2019 με τη δημοσίευση του Ν. 4611/2019, ενώ για τις υπόλοιπες απαιτείται η έκδοση υπουργικής απόφασης για να τεθούν σε ισχύ.

Οι νέες αλλαγές στα εργασιακά με το Ν. 4611/2019

Άρθρο 48
Βάσιμος λόγος απόλυσης
Το πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 5 του ν. 3198/1955 (Α’ 98) αντικαθίσταται ως εξής:

«3. Η καταγγελία της εργασιακής σχέσης θεωρείται έγκυρη, μόνο αν οφείλεται σε βάσιμο λόγο, κατά την έννοια του άρθρου 24 του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4359/2016 (Α’ 5), έχει γίνει εγγράφως, έχει καταβληθεί η οφειλόμενη αποζημίωση και έχει καταχωρηθεί η απασχόληση του απολυόμενου στα τηρούμενα για τον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ) μισθολόγια ή έχει ασφαλιστεί ο απολυόμενος. Σε περίπτωση αμφισβήτησης, το βάρος επίκλησης και απόδειξης της συνδρομής των προϋποθέσεων έγκυρης καταγγελίας φέρει ο εργοδότης.»

Με την διάταξη αυτή θεσπίζεται η υποχρέωση του εργοδότη να αιτιολογεί την καταγγελία της σύμβασης εργασίας (απόλυση) με βάση είτε την συμπεριφορά ή τις ικανότητες του εργαζόμενου είτε τις λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης, όπως εξάλλου προβλέπεται στον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, ο οποίος κυρώθηκε στη χώρα μας με το Ν.4359/2016

Άρθρο 50
Μερική απασχόληση και εκ περιτροπής εργασία

1. To τελευταίο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 38 του ν. 1892/1990 (Α’ 101) αντικαθίσταται ως εξής:

«Αν η συμφωνία αυτή δεν καταρτιστεί εγγράφως ή δεν γνωστοποιηθεί εντός οκτώ (8) ημερών από την κατάρτισή της στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού.»

2. Το τελευταίο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 38 του ν. 1892/1990 αντικαθίσταται ως εξής:

«Αν η συμφωνία αυτή δεν καταρτιστεί εγγράφως ή αν η συμφωνία ή η απόφαση του εργοδότη δεν γνωστοποιηθούν εντός οκτώ (8) ημερών από την κατάρτιση ή τη λήψη τους στην οικεία Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του μισθωτού.»

Με τις διατάξεις αυτές ορίζεται ρητά ότι σε περίπτωση μη τήρησης του έγγραφου τύπου ή μη γνωστοποίησης της συμφωνίας για μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση, ή της απόφασης του εργοδότη για μονομερή επιβολή εκ περιτροπής εργασίας στην Επιθεώρηση Εργασίας, τεκμαίρεται η πλήρης απασχόληση του εργαζομένου.

Άρθρο 51
Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης απόλυσης

Μετά το πρώτο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 38 του ν. 4387/2016 (Α’ 85) προστίθεται εδάφιο ως εξής:

«Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις απόλυσης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα και ο αντίστοιχος φόρος της παρ. 3 του άρθρου 15 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) κατατίθενται από τους εργοδότες μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των δικαιούχων μισθωτών και του Δημοσίου.»

Με τη νέα ρύθμιση προβλέπεται ότι οι αποζημιώσεις απόλυσης θα κατατίθενται σε τραπεζικούς λογαριασμούς των εργαζομένων. Μέχρι σήμερα και με βάση το άρθρο 38 του Ν.4387/2016, αυτό ήταν υποχρεωτικό μόνο για αποδοχές και όχι για αποζημιώσεις.

Άρθρο 52
Υποχρέωση καταβολής μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών της αποζημίωσης και των ασφαλιστικών εισφορών των πρακτικώς ασκούμενων και των μαθητευόμενων

1. Από 1.7.2019 οι αποζημιώσεις και οι ασφαλιστικές εισφορές των μαθητευόμενων, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, όπου προβλέπονται, κατατίθενται από τις επιχειρήσεις μέσω λογαριασμού πληρωμών και μεταφέρονται αντιστοίχως και αποδίδονται από τον οικείο πάροχο υπηρεσιών πληρωμών στους λογαριασμούς των ανωτέρω δικαιούχων και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης με οποιονδήποτε τρόπο. Για τον σκοπό αυτό, κάθε υπόχρεη επιχείρηση υπογράφει σχετική σύμβαση με πάροχο υπηρεσιών πληρωμών που επιλέγει.

2. Η μη τήρηση της υποχρέωσης της παρ. 1 συνεπάγεται τη διακοπή της σύμβασης μαθητείας ή πρακτικής άσκησης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, και τον αποκλεισμό των επιχειρήσεων από τα προγράμματα μαθητείας και πρακτικής άσκησης για δύο (2) έτη

Με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται η γενική υποχρέωση καταβολής μέσω τραπεζικού λογαριασμού, της αποζημίωσης για την πρακτική άσκηση και των ασφαλιστικών εισφορών των μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών που πραγματοποιούν πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε οποιαδήποτε επιχείρηση του ιδιωτικού τομέα, ενώ η μη τήρηση της υποχρέωσης αυτής συνεπάγεται κυρώσεις για τον εργοδότη. 
Μέχρι σήμερα, με την παρ. 10 του άρθρου 38 του ν. 4387/2016 η εν λόγω υποχρέωση ισχύει από 1.7.2016 για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.

Άρθρο 53
Καταχώριση της ετήσιας κανονικής άδειας στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ

1. Η παρ. 3 του άρθρου 4 του α.ν. 539/1945 (Α’ 229) αντικαθίσταται ως εξής:
«3. α) Ο εργοδότης αναγγέλλει ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «ΕΡΓΑΝΗ» τη χορήγηση της άδειας έως και μία (1) ώρα μετά την έναρξη πραγματοποίησής της.
β) Σε περίπτωση μη τήρησης της υποχρέωσης της περ. α’ επιβάλλονται από τα αρμόδια ελεγκτικά όργανα σε βάρος του εργοδότη κυρώσεις, σύμφωνα με το άρθρο 24 του ν. 3996/2011 (Α’ 170).
γ) Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζεται η διαδικασία καταχώρισης, τα στοιχεία που γνωστοποιούνται και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.»

2. Η ισχύς του παρόντος αρχίζει από την έκδοση της απόφασης της παρ. 1.

Με τη νέα διάταξη και με την έκδοση της προβλεπόμενης υπουργικής απόφασης, θα πάψουν να ισχύουν προηγούμενες διατάξεις που προέβλεπαν ότι η ετήσια κανονική άδεια καταχωρείται σε ειδικό βιβλίο που τηρεί ο εργοδότης καθώς επίσης και η υποχρέωση του εργοδότη να γνωστοποιεί στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ εντός του μηνός Ιανουαρίου εκάστου έτους τα στοιχεία των εργαζομένων που έλαβαν την ετήσια άδεια και το επίδομα αδείας κατά το προηγούμενο ημερολογιακό έτος.

Άρθρο 54
Πρόσβαση εργαζομένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ

1. Οι εργαζόμενοι έχουν πρόσβαση στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «ΕΡΓΑΝΗ» για την ανάκτηση δεδομένων που αφορούν την εργασιακή τους σχέση.
Θα ισχύσει μετά την έκδοση υπουργικής απόφασης.

Άρθρο 55
Καταχώριση οχημάτων για τη μεταφορά και διανομή προϊόντων και αντικειμένων στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ

1. Όταν, κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, οι εργαζόμενοι χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσυκλέτα, κατά την έννοια του άρθρου 2 του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (ν. 2696/1999, Α’ 57), για τη μεταφορά ή διανομή προϊόντων και αντικειμένων, ο εργοδότης αναγγέλλει στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» τον αριθμό κυκλοφορίας του οχήματος.
Θα ισχύσει μετά την έκδοση υπουργικής απόφασης.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται υποχρέωση των εργοδοτών να αναγγέλλουν στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ τον αριθμό κυκλοφορίας των μοτοποδηλάτων ή μοτοσυκλετών, που χρησιμοποιούν οι διανομείς για τη μεταφορά και διανομή προϊόντων και αντικειμένων.
Θα ισχύσει μετά την έκδοση υπουργικής απόφασης.

Άρθρο 57 
Οδηγοί λεωφορείων ΚΤΕΛ

Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 36 του π.δ. 246/2006 (Α΄ 261) προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Για την απασχόληση οδηγού, κατά τα προηγούμενα εδάφια, απαιτείται η κατάρτιση σύμβασης δανεισμού μεταξύ του οδηγού, του εργοδότη του και του ΚΤΕΛ ή του τρίτου μετόχου για ορισμένο χρονικό διάστημα.»

Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή παρέχεται το δικαίωμα στα ΚΤΕΛ, να ζητούν από οδηγούς μετόχων να παρέχουν την εργασία τους σε άλλα λεωφορεία, ιδιοκτησίας άλλων μετόχων ή του ΚΤΕΛ, μόνο εάν έχει καταρτιστεί προηγουμένως σχετική σύμβαση δανεισμού μεταξύ του οδηγού, του εργοδότη του και του ΚΤΕΛ ή του τρίτου μετόχου για ορισμένο χρονικό διάστημα.

Άρθρο 58 
Αναστολή προθεσμιών κατά τη συμφιλιωτική διαδικασία και τη διαδικασία επίλυσης εργατικών διαφορών

1. Στην παράγραφο 2 της υποπαραγράφου Α΄ του άρθρου 3 του ν. 3996/2011 (Α΄ 170) προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Όταν η αίτηση του εργαζομένου αφορά αξιώσεις, για τις οποίες εφαρμόζονται οι αποσβεστικές προθεσμίες των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 6 του ν. 3198/1955 (Α΄ 98), από την κατάθεση της αίτησης και μέχρι τη σύνταξη του πρακτικού της παραγράφου 5, στο οποίο διατυπώνεται αιτιολογημένη άποψη του Επιθεωρητή ή αιτιολογημένη γνώμη περί της αδυναμίας διατύπωσης αιτιολογημένης άποψης, αναστέλλονται οι ανωτέρω αποσβεστικές προθεσμίες.». 2. Στην παράγραφο 4 της υποπαραγράφου Β΄ του άρθρου 3 του ν. 3996/2011 προστίθεται εδάφιο ως εξής: «Όταν η αίτηση του εργαζομένου αφορά αξιώσεις, για τις οποίες εφαρμόζονται οι αποσβεστικές προθεσμίες των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 6 του ν. 3198/1955, από την κατάθεση της αίτησης και μέχρι τη σύνταξη του πρακτικού της παραγράφου 6, στο οποίο διατυπώνεται άποψη του Επιθεωρητή επί της διαφοράς, αναστέλλονται οι ανωτέρω αποσβεστικές προθεσμίες.».

Με την προτεινόμενη ρύθμιση εισάγεται η πρόβλεψη περί αναστολής των αποσβεστικών προθεσμιών για ακυρότητα της καταγγελίας σύμβασης εργασίας, όταν ο εργαζόμενος έχει προσφύγει στη συμφιλιωτική διαδικασία ή τη διαδικασία επίλυσης εργατικών διαφορών του ΣΕΠΕ για τις σχετικές αξιώσεις. Η εν λόγω αναστολή εκτείνεται στο χρονικό διάστημα από την υποβολή αίτησης του εργαζομένου για την διενέργεια συμφιλιωτικής διαδικασίας ή διαδικασίας επίλυσης εργατικής διαφοράς και έως τη σύνταξη του προβλεπόμενου πρακτικού και τη διατύπωση της άποψης του Επιθεωρητή, με το οποίο ολοκληρώνεται η διαδικασία.

Αρθρο 59
Αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ

Η εσωτερική παρ. 1 του άρθρου 37 του ν. 4488/2017 (Α’ 137) αντικαθίσταται ως εξής:

«1. Εργοδότης που εκτελεί οικοδομική εργασία ή τεχνικό έργο, υποχρεούται να αναγγέλλει ηλεκτρονικά στο πληροφοριακό σύστημα του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης «ΕΡΓΑΝΗ» το απασχολούμενο προσωπικό, πριν από την έναρξη κάθε ημερήσιας απασχόλησης. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, επιβάλλονται οι διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 5 του ν. 4554/2018

Με την προτεινόμενη ρύθμιση, η ηλεκτρονική αναγγελία του απασχολούμενου προσωπικού επί εκτέλεσης οικοδομικής εργασίας ή τεχνικού έργου, που προβλέπεται στο άρθρο 37 του ν. 4488/2017 θα λαμβάνει χώρα στο ΠΣ «ΕΡΓΑΝΗ» αντί του ΟΠΣ-ΣΕΠΕ, που προβλέπεται σήμερα. Επίσης το επιβαλλόμενο πρόστιμο για κάθε απασχολούμενο που δεν έχει καταχωρηθεί στο «ΕΡΓΑΝΗ» θα είναι 10.500 ευρώ, ενώ μέχρι σήμερα το πρόστιμο υπολογιζόταν με βάση τις διατάξεις της υπουργικής απόφασης 27397/122/2013 περί κατηγοριοποίησης των προστίμων. Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 37 του Ν.4488/2017 η ισχύς της διάταξης αυτής θα ισχύσει μετά την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης

Άρθρο 60 
Κατηγοριοποίηση παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας

1. Η παράγραφος 2 του άρθρου 24 του ν. 3996/2011 αντικαθίσταται ως εξής: «2. Για την επιβολή των παραπάνω διοικητικών κυρώσεων συνεκτιμώνται τα εξής κριτήρια: η σοβαρότητα της παράβασης, η τυχόν επαναλαμβανόμενη μη συμμόρφωση στις υποδείξεις των αρμόδιων οργάνων, οι παρόμοιες παραβάσεις για τις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν, ο βαθμός υπαιτιότητας, ο αριθμός των εργαζομένων, το μέγεθος της επιχείρησης, το καθεστώς απασχόλησης, ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται και η υπαγωγή της επιχείρησης σε μία από τις κατηγορίες του άρθρου 10 του ν. 3850/2010 (Α΄ 84). Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης κατηγοριοποιούνται οι παραβάσεις, εξειδικεύονται τα κριτήρια, καθορίζεται η μέθοδος υπολογισμού του ύψους του προστίμου και προβλέπονται περιπτώσεις στις οποίες το ύψος του προστίμου μπορεί να αναπροσαρμόζεται.».

Με την νέα ρύθμιση επικαιροποιούνται τα κριτήρια, βάσει των οποίων κατηγοριοποιούνται οι παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας, με την προσθήκη σε αυτά και του καθεστώτος απασχόλησης των εργαζομένων, το οποίο αφορά την πρόσληψη εργαζομένων με ευέλικτες μορφές απασχόλησης, όπως η μερική ή η εκ περιτροπής εργασία. Παράλληλα, διατηρούνται τα ήδη υφιστάμενα κριτήρια, ήτοι η σοβαρότητα της παράβασης, η τυχόν επαναλαμβανόμενη μη συμμόρφωση στις υποδείξεις των αρμόδιων οργάνων, οι παρόμοιες παραβάσεις για τις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν, ο βαθμός υπαιτιότητας, ο αριθμός των εργαζομένων, το μέγεθος της επιχείρησης και ο αριθμός των εργαζομένων που θίγονται. Αναφορικά με το μέγεθος της επιχείρησης διευκρινίζεται ότι πρόκειται για έννοια, η οποία συνεχώς εξελίσσεται και για το λόγο αυτό δεν μπορεί παρά να ερμηνεύεται διασταλτικά. Εκτός από τον (συνολικό) αριθμό των εργαζομένων, υπάρχουν και ποικίλα οικονομικά στοιχεία, τα οποία συμβάλλουν στον προσδιορισμό του μεγέθους της επιχείρησης, όπως ενδεικτικά ο κύκλος εργασιών και ο ισολογισμός, και τα οποία λαμβάνονται υπόψη στην ισχύουσα υπουργική απόφαση στην περίπτωση της αναπροσαρμογής του ποσού του προστίμου.
Επίσης, προβλέπεται εξουσιοδότηση για την έκδοση νέας υπουργικής απόφασης, στην οποία θα εξειδικεύονται τα κριτήρια και θα επικαιροποιηθούν οι παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας.

Άρθρο 62
Κυρώσεις σε περίπτωση παρεμπόδισης ελέγχων του ΣΕΠΕ

1. Στο άρθρο 28 του ν. 3996/2011 (Α’ 170) προστίθεται παρ. 4 ως εξής:
«4. Εργοδότης, διευθυντής επιχείρησης, εκπρόσωπος ή οποιοσδήποτε τρίτος παρεμποδίζει την είσοδο σε υπάλληλο του ΣΕΠΕ ή του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που διενεργεί ή συμμετέχει σε έλεγχο για την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας σε χώρους εργασίας, ή παρεμποδίζει ή διακόπτει με οποιοδήποτε τρόπο τη διενέργεια του ελέγχου ή αρνείται να παράσχει ή παρέχει ψευδή στοιχεία και πληροφορίες, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον ενός (1) έτους ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον εννιακοσίων (900) ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.»
2. Η παρ. 2 του άρθρου 8 του ν. 2336/1995 (Α’ 189) καταργείται.

Δείτε ολόκληρο το Ν. 4611/2019 ΕΔΩ

Μανώλης Αμαργιωτάκης
Σύμβουλος Εργασιακών Σχέσεων