Tax Explorer - Μάρτιος 2021 (μέρος Β') - Κρυπτονομίσματα - Φόρος υπεραξίας κατά τη μεταβίβαση μετοχών - Λογιστικός χειρισμός ασφαλιστικών εισφορών περιόδου αναστολής συμβάσεων εργαζομένων οι οποίες θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό

Tax Explorer

2 Απρίλιος 2021

---

Taxheaven.gr

---

ΜΑΡΤΙΟΣ 2021 (Β)

1. Κρυπτονομίσματα

Ενώ στην Ελλάδα ζήτημα αιχμής της λογιστικής, φορολογικής και οικονομικής επιστήμης έχει αναχθεί το mydata, οι άλλες χώρες της υφηλίου ασχολούνται με σημαντικά ζητήματα και κοιτάνε μπροστά. Έστω και ως ουραγοί των πραγματικών εξελίξεων στην οικονομία. Με αυτή την έννοια το ζήτημα των κρυπτονομισμάτων αλλά και γενικότερα των ψηφιακών νομισμάτων φαίνεται να αναδεικνύεται όλο και περισσότερο ως ο καταλύτης για την προσαρμογή του νομισματικού συστήματος στη νέα εποχή. Μιλώντας ειδικότερα για τα κρυπτονομίσματα αναφερόμαστε ήδη σε μία αγορά που υπερβαίνει σε αξία το 1,5 τρις δολάρια διεθνώς και που κινείται σαφώς εκτός του παραδοσιακού τραπεζικού συστήματος, με ότι αυτό συνεπάγεται. Παράλληλα το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα έχει ξεκινήσει σε κάποιες χώρες, την προσπάθεια όχι δημιουργίας δικών του κρυπτονομισμάτων, αλλά της δημιουργίας ψηφιακών νομισμάτων που θα κυκλοφορούν παράλληλα με τα κλασικά νομίσματα. Ακόμα και αυτή η προσπάθεια βέβαια αποτελεί casus belli1 για τις συντηρητικές και ισχυρές δυνάμεις του παραδοσιακού χρηματοοικονομικού συστήματος.2

Στα καθ’ ημάς παρόλο που η εκπόνηση σχεδίου, που θα περιλαμβάνει βέβαια και προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, για την φορολογική αντιμετώπιση των ζητημάτων που προκύπτουν περιλαμβάνεται στον επιχειρησιακό σχεδιασμό της ΑΑΔΕ την τελευταία διετία, δεν υπάρχει μέχρι στιγμής οποιαδήποτε πρωτοβουλία ή συζήτηση επί του θέματος αυτού.

Να πούμε ότι στην αγορά των κρυπτονομισμάτων υπάρχουν δύο είδη κινήσεων που θα πρέπει να αντιμετωπιστούν λογιστικά και φορολογικά:
- Το mining (εξόρυξη) που είναι η «παραγωγή» κρυπτονομίσματος
- Το trading δηλαδή οι συναλλαγές με κρυπτονομίσματα, που μπορεί να αφορούν συναλλαγές με σκοπό την αποκόμιση κέρδους εξ΄αιτίας των διακυμάνσεων της τιμής, αλλά μπορεί να αφορούν και εμπορικές συναλλαγές δηλαδή την πληρωμή υποχρεώσεων με κρυπτονομίσματα αντί των παραδοσιακών νομισμάτων.

Όλα αυτά γεννούν πληθώρα λογιστικών και φορολογικών προκλήσεων ως προς την αντιμετώπισή τους, που θα πρέπει να επιλύσει ο νομοθέτης. Όπως π.χ.:

- Πότε ένα Κ.Ν. θεωρείται νόμισμα και πότε επενδυτικό αγαθό.
- Πως παρακολουθείται και ως τι λογιστικά.
- Όταν χρησιμοποιείται ως επενδυτικό αγαθό, πως προσδιορίζεται το εισόδημα (η υπεραξία) και ποιος θεωρείται χρόνος κτήσης του εισοδήματος αυτού κλπ.
- Ποιος θα θεωρείται ως τόπος κτήσης του εισοδήματος, αφού η τεχνολογία blockchain με την οποία λειτουργούν τα Κ.Ν. είναι εξ ορισμού διεθνοποιημένη και δεν αφορά κάποιον σέρβερ ο οποίος είναι εγκατεστημένος σε κάποια χώρα.

Μέχρι στιγμής το μόνο υλικό που υπάρχει στην Ελληνική πραγματικότητα είναι 2 γνωμοδοτήσεις του Σ.ΛΟ.Τ. από το 2018 που και αυτές όμως απλά αποτελούν μία πρώτη προσπάθεια προσέγγισης από καθαρά λογιστική σκοπιά.

Πριν δούμε τις γνωμοδοτήσεις του Σ.ΛΟ.Τ. είναι ενδιαφέρον να γνωρίζουμε ότι από το 2015 ακόμα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (υπόθεση C-264/14) αναγνώρισε τα Κ.Ν. ως συνάλλαγμα και ανακοίνωσε ότι το συνάλλαγμα σε Bitcoin όπως και σε άλλα ψηφιακά νομίσματα, δεν θα φορολογείται με ΦΠΑ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έκρινε ότι οι συναλλαγές ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων με συμβατικά νομίσματα, αλλά και το αντίθετο, θεωρούνται ως παροχή υπηρεσιών σύμφωνα με το Άρθρο 2(1) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας, οι οποίες είναι εξαιρούμενες σύμφωνα με το Άρθρο 135(1)(e).

Όσον αφορά το Σ.ΛΟ.Τ. σε μία πρώιμη χρονικά πρώτη τοποθέτηση (104/27.02.2018) η οποία πιθανόν να επαναδιατυπωθεί στο μέλλον αναλόγως των νομοθετικών εξελίξεων, κατέληξε στο εξής:

«Λαμβάνοντας υπόψη τον προβληματισμό που αναπτύχθηκε στα προηγούμενα και μέχρι να καθιερωθούν από τους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς λογιστικοί κανόνες αντιμετώπισης του θέματος, προτείνουμε το κρυπτονόμισμα να αντιμετωπίζεται λογιστικά ως ακολούθως:
α) ως απόθεμα, εφόσον προορίζεται για πώληση στη συνήθη δραστηριότητα της οικονομικής οντότητας. Στην περίπτωση αυτή, τόσο στο πλαίσιο των Δ.Π.Χ.Α., όσο και στο πλαίσιο των Ε.Λ.Π. αποτιμάται στο κόστος (κόστος κτήσεως μείον σωρευμένες ζημίες απομείωσης), ή
β) ως άυλο περιουσιακό στοιχείο, εφόσον κατέχεται ως επένδυση. Στην περίπτωση αυτή:
i) στο πλαίσιο των Δ.Π.Χ.Α. μπορεί να αποτιμάται, είτε στο αποσβέσιμο κόστος (κόστος κτήσεως μείον σωρευμένες αποσβέσεις και ζημίες απομείωσης), είτε στην εύλογη αξία και
ii) στο πλαίσιο των Ε.Λ.Π. αποτιμάται στο αποσβέσιμο κόστος3».

Επίσης με την γνωμοδότηση 224/27.03.2018 που αφορούσε ειδικότερα Εισφορά Μετοχικού Κεφαλαίου σε Κρυπτονόμισμα έκρινε πως η εισφορά του μετοχικού κεφαλαίου με κρυπτονόμισμα αποτελεί, επί της ουσίας, εισφορά σε είδος.

Η ομάδα μας παρακολουθεί τις εξελίξεις γύρω από τη λογιστική και φορολογική αντιμετώπιση των κρυπτονομισμάτων και σύντομα θα επανέλθουμε με ένα ξεχωριστό άρθρο με παρουσίαση των τρόπων με τον οποίο έχουν ρυθμιστεί τα σχετικά ζητήματα σε χώρες του εξωτερικού, καθώς και με προτάσεις και προβληματισμούς για την αντιμετώπιση εντός Ελλάδος, εν όψει των αναμενόμενων νομοθετικών πρωτοβουλιών και ρυθμίσεων.

2. Φόρος υπεραξίας κατά τη μεταβίβαση μετοχών από νομικά πρόσωπα

Ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων χωρών εντός και εκτός Ε.Ε., από 1/7/2020 και μετά, παρέχει και η χώρα μας τη δυνατότητα απαλλαγής υπό προϋποθέσεις των νομικών προσώπων, από την καταβολή φόρου επί της υπεραξίας που προκύπτει κατά τη μεταβίβαση τίτλων. Η αλλαγή αυτή προέκυψε με το άρθρο 48Α του κώδικα φορολογίας εισοδήματος.

Στο πλαίσιο εφαρμογής της διάταξης αυτής εκδόθηκε η Ε.2057/2021 με τις σχετικές οδηγίες και διευκρινίσεις.

- Προϋποθέσεις εφαρμογής:

ΤΟ Ν.Π. ΤΟΥ ΟΠΟΙΟΥ ΟΙ ΜΕΤΟΧΕΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΖΟΝΤΑΙ	Ο ΠΩΛΗΤΗΣ
Περιλαμβάνεται στους τύπους που απαριθμούνται στο Παράρτημα I Μέρος Α' της Οδηγίας 2011/96/Ε.Ε., όπως ισχύει (Α.Ε.-Ε.Π.Ε.-Ι.Κ.Ε.-Ο.Ε.-Ε.Ε.. Όχι κοινοπραξίες ή συνεταιρισμοί)	Κατέχει ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής τουλάχιστον 10% της αξίας ή του πλήθους του μετοχικού κεφαλαίου ή βασικού κεφαλαίου ή των δικαιωμάτων ψήφου του νομικού προσώπου του οποίου οι τίτλοι συμμετοχής μεταβιβάζονται
Είναι φορολογικός κάτοικος κράτους-μέλους της Ε.Ε.	Το ελάχιστο ποσοστό συμμετοχής διακρατείται τουλάχιστον 24 μήνες.
Υπόκειται, χωρίς τη δυνατότητα επιλογής ή απαλλαγής σε έναν από τους φόρους που αναφέρονται στο Παράρτημα I Μέρος Β' της Οδηγίας 2011/96/ΕΕ ή σε οποιονδήποτε άλλον φόρο αντικαταστήσει έναν από τους φόρους αυτούς	ΠΡΟΣΟΧΗ! ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΙΣΧΥΟΥΝ ΟΛΕΣ ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

- Το ποσό της υπεραξίας που προκύπτει από τη μεταβίβαση συμμετοχών το οποίο απαλλάσσεται της φορολογίας εισοδήματος, εφόσον αποκτάται από νομικά πρόσωπα που τηρούν διπλογραφικά βιβλία, εμφανίζεται σε ειδικό λογαριασμό αποθεματικού. Για τα λοιπά νομικά πρόσωπα που τηρούν απλογραφικά βιβλία, το απαλλασσόμενο ποσό αφαιρείται από τα καθαρά κέρδη για τον προσδιορισμό των φορολογητέων κερδών τους, δίχως να εμφανίζεται σε λογαριασμό αποθεματικού.

Ο λόγος είναι ότι αν διανεμηθεί ή κεφαλαιοποιηθεί το ως άνω αποθεματικό ή μέρος αυτού δεν φορολογείται μεν, αλλά το τυχόν διανεμόμενο ποσό υπόκειται σε παρακράτηση φόρου με συντελεστή 5%.
 
3. Λογιστικός χειρισμός των ασφαλιστικών εισφορών της περιόδου αναστολής των συμβάσεων των εργαζομένων οι οποίες θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό

Με τη γνωμοδότηση 2761/2020 το Σ.ΛΟ.Τ. αντιμετώπισε το παραπάνω θέμα ως εξής:
Κρίνοντας ότι η επιχείρηση/εργοδότης, για το χρονικό διάστημα της αναστολής των συμβάσεων εργασίας, θα προσδιορίσει και θα καταβάλει ασφαλιστικές εισφορές, οι οποίες όμως δεν αντιστοιχούν σε έξοδο. Και ότι τα ποσά αυτά καθίστανται απαιτητά από την επιχείρηση, σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, αφού τελικώς θα επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, χωρίς ωστόσο να αποτελούν μεταφορά πόρων προς ενίσχυση της οντότητας και χωρίς να υπάρχει υποχρέωση ανταπόδοσης ή συγκεκριμένη μελλοντική συμμόρφωση. Προτείνει τη λογιστική εγγραφή:

Λογαριασμοί	ΧΡΕΩΣΗ	ΠΙΣΤΩΣΗ
33. Λοιπές απαιτήσεις
33.03 Άλλες απαιτήσεις από μη συνδεδεμένες οντότητες
33.03.99 Απαίτηση, κατά Ελληνικού Δημοσίου, ασφαλιστικών Εισφορών περιόδου αναστολής συμβάσεων......	α=β+γ
55. Υποχρεώσεις σε ασφαλιστικούς οργανισμούς
55.01 Υποχρεώσεις σε ασφαλιστικούς οργανισμούς κύριας Ασφάλισης
55.01 00 Υποχρεώσεις προς ΕΦΚΑ......		β
55.02 Υποχρεώσεις σε ασφαλιστικούς οργανισμούς επικουρικής ασφάλισης
55.02.00 Επικουρικό ταμείο «Α»......		γ
Αιτιολογία: Ασφαλιστικές εισφορές διαστήματος αναστολής συμβάσεων επί ονομαστικών μισθών, που επιβαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολογισμό (ν. 4714/2020, άρθρο 122)

Με την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών θα γίνει χρέωση των υπολογαριασμών του 55 και πίστωση των χρηματικών διαθεσίμων, ενώ όταν επιστραφούν τα χρηματικά αυτά ποσά στην επιχείρηση, θα πιστωθεί και θα «κλείσει» ο λογαριασμός 33.03.99, με χρέωση των χρηματικών διαθεσίμων.



1Αιτία πολέμου
2Βλ. αντιδράσεις της Bundesbank στην πρόθεση της Ε.Κ.Τ. για δημιουργία ψηφιακού ευρώ.
3Αποσβέσιμο κόστος ή ποσό - πάγια περιουσιακά στοιχεία (amortized or depreciable cost or amount- fixed assets): To ποσό στο οποίο ένα πάγιο στοιχείο επιμετράται στην αρχική αναγνώριση, μειωμένο με τις σωρευμένες αποσβέσεις και απομειώσεις.




ΒΑΓΓΕΛΗΣ Π. ΜΙΧΕΛΙΝΑΚΗΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ- ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ