ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Γράφει ο Θεόδωρος Καβούκης

 

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΑΞΕΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Γράφει ο Θεόδωρος Καβούκης

Δικηγόρος με ειδίκευση στο φορολογικό δίκαιο - οικονομολόγος

 

                Η κοινοποίηση των πράξεων που εκδίδονται από τα όργανα της φορολογικής διοίκησης στον φορολογούμενο και η διαδικασία αυτής αποσκοπεί στο να λάβει γνώση του περιεχομένου της πράξης ο φορολογούμενος. Ο θεσμός της κοινοποίησης υπηρετεί και πηγάζει από τις αρχές της χρηστής διοίκησης, της ασφάλειας δικαίου και της φανερής δράσης της διοίκησης. Ουσιαστικά με την κοινοποίηση της διοικητικής πράξης εκκινούν τα έννομα αποτελέσματά αυτής και εξαρτάται η εκτελεστότητά της . Ειδικότερα με την κοινοποίηση διακόπτεται η παραγραφή και εκκινούν οι διάφορες δικονομικές προθεσμίες για την άσκηση διοικητικών προσφυγών και ένδικων βοηθημάτων( π.χ. ενδικοφανης προσφυγή, ανακοπή κλπ).

                Πριν από την έναρξη ισχύος του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν.4174/2013) η κοινοποίηση των πράξεων της φορολογικής διοίκησης πραγματοποιούνταν κατόπιν νομοθετικής παραπομπής των οικείων φορολογικών διατάξεων είτε με τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας είτε με τον Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας. Με την έναρξη ισχύος του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν.4174/2013) οι κοινοποιήσεις των πράξεων της φορολογικής διοίκησης πραγματοποιούνταν σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν. 4174/2013. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 οι κοινοποιήσεις δύνανται να πραγματοποιούνται είτε ηλεκτρονικά, είτε με συστημένη επιστολή, είτε με επίδοση σύμφωνα με τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας εφόσον δεν είναι δυνατή η κοινοποίηση με άλλον τρόπο. Είναι γεγονός ότι ενώ με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας επιχειρήθηκε από τον νομοθέτη η ελαχιστοποίηση των φαινομένων διενέργειας κοινοποιήσεων που «έπασχαν» και η εξάλειψη των τυπικών ακυροτήτων, η έως τώρα εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων οδήγησε στην παραγωγή πλούσιας νομολογίας και δυστυχώς δείχνει ότι ο στόχος του νομοθέτη δεν επιτεύχθηκε.

                Με τον νέο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦΔ) Ν.5104/2024 επιχειρείται η πάταξη των ως άνω αναφερθέντων φαινομένων και προβλέπεται ως κύριος τρόπος κοινοποίησης ο ψηφιακός – ηλεκτρονικός προκειμένου να αρθούν τα ζητήματα που δημιουργήθηκαν κυρίως από την εφαρμογή των διατάξεων της κοινοποίησης με συστημένη επιστολή. Στο παρόν άρθρο θα γίνει παράθεση και ερμηνεία των διατάξεων του νέου Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας Ν.5104/2024 (ΚΦΔ) και ειδικότερα του άρθρου 5 αυτού το οποίο πρέπει να ερμηνεύεται συνδυαστικά με το άρθρο 38 του Κώδικα.

ΤΡΟΠΟΙ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ΚΦΔ « Η κοινοποίηση πράξεων και λοιπών εγγράφων που εκδίδει σύμφωνα με τον Κώδικα η Φορολογική Διοίκηση, γίνεται με ψηφιακά μέσα με την επιφύλαξη της παρ. 7 του παρόντος και της παρ. 2 του άρθρου 83». Με την διάταξη αυτή θεσπίζεται ότι οι κοινοποιήσεις των πράξεων και των λοιπών εγγράφων της φορολογικής διοίκησης γίνονται κατ΄αρχήν με ψηφιακά μέσα. Η απόφαση Α.1076/2024 διευκρινίζει ότι ψηφιακά κοινοποιούνται στον φορολογούμενο  πράξεις προσδιορισμού φόρων, τελών, εισφορών και προστίμων, ο προσωρινός διορθωτικός προσδιορισμός φόρου ή προστίμου και το σημείωμα διαπιστώσεων του άρθρου 33 του ΚΦΔ, οι λοιπές πράξεις και έγγραφα που άπτονται των διαδικασιών του ελέγχου, όπως ιδίως οι εκθέσεις ελέγχου, οι ειδικές εκθέσεις ελέγχου της παρ. 5 του άρθρου 45 του ΚΦΔ, οι εντολές ελέγχου, τα αιτήματα των άρθρων 14 και 15 του ΚΦΔ, οι πράξεις επιβολής μέτρων διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου των παρ. 5 και 6 του άρθρου 45 του ΚΦΔ, καθώς και οι ατομικές ειδοποιήσεις καταβολής οφειλής - υπερημερίας του άρθρου 46 του ΚΦΔ, του άρθρου 7 του ν. 4978/2022 (ΚΕΔΕ) και οι ατομικές ειδοποιήσεις του άρθρου 4 του ν. 4978/2022 (ΚΕΔΕ), οι αποφάσεις που εκδίδει η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών και λοιπές πράξεις, αποφάσεις ή έγγραφα που εκδίδει η Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τον ΚΦΔ. 

Επισημαίνεται εμφατικά ότι οι φορολογούμενοι οφείλουν, εφόσον δεν το έχουν ήδη πράξει, να εγγραφούν ως νέοι χρήστες στις Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες Δημοσίου και να αποκτήσουν κωδικούς TAXISnet υποβάλλοντας ηλεκτρονική αίτηση στην ψηφιακή πύλη myAADE. Εφόσον είναι εγγεγραμμένοι και έχουν προβεί σε μεταβολή στις διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) υποχρεούνται να τις επικαιροποιήσουν στην ψηφιακή πύλη myAADE, στην επιλογή «Μητρώο και Επικοινωνία» και στην ενότητα «Στοιχεία Επικοινωνίας». Η επικαιροποίηση των διευθύνσεων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε μεταβολή τους. Οι φορολογούμενοι δεν μπορούν να επικαλούνται τις μεταβολές των στοιχείων επικοινωνίας έναντι της Α.Α.Δ.Ε. έως την ημερομηνία πραγματοποίησης της επικαιροποίησής τους.

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 83 του ΚΦΔ όταν η κοινοποίηση με ψηφιακά μέσα δεν είναι δυνατή τότε οι πράξεις και τα έγγραφα της φορολογικής διοίκησης που αναφέρθηκαν ανωτέρω δύνανται να κοινοποιηθούν είτε με συστημένη επιστολή, είτε με την παράδοσή τους στην έδρα ή εγκατάσταση νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας είτε με την επίδοσή τους κατά τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ΚΔΔ) ή με δικαστικό επιμελητή. Με την Α.1068/2024 δίνονται διευκρινίσεις αναφορικά με την κοινοποίηση με συστημένη επιστολή και την επίδοση σύμφωνα με τον ΚΔΔ. Στην ίδια απόφαση αναφέρεται ότι έγγραφα που έχουν πληροφοριακό χαρακτήρα, στην περίπτωση που δεν δύνανται να κοινοποιηθούν με ψηφιακά μέσα δύναται να κοινοποιούνται και με απλή επιστολή.

Στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι με την απόφαση Α.1076/2024 καταργήθηκε η ΠΟΛ 1188/2011 η οποία προέβλεπε ότι «καταλογιστικές πράξεις φόρου, τέλους, εισφοράς ή προστίμου που εκδίδονται από φορολογικές ή τελωνειακές αρχές στις οποίες το ανά πράξη καταλογισθέν ποσόν υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, επιδίδονται αποκλειστικά με δικαστικούς επιμελητές». Είναι προφανές ότι η ΠΟΛ 1188/2011 αποσκοπούσε στο να διασφαλιστεί μέσω του δικαστικού επιμελητή ότι θα παραδίδονται στους φορολογούμενους πράξεις των οποίων τα καταλογισθέντα ποσά είναι υψηλά. Αυτή η υποχρέωση της Φορολογικής Διοίκησης όμως μετά την κατάργηση της ΠΟΛ 1188/2011 δεν υφίσταται. 

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Στην παρ. 2 του άρθρου 5 του ΚΦΔ αναφέρεται ότι αν η πράξη ή το έγγραφο αφορά φυσικό πρόσωπο, η ψηφιακή κοινοποίηση συντελείται με την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του εν λόγω προσώπου ή του νόμιμου αντιπροσώπου του ή του φορολογικού εκπροσώπου του ή του φορολογικού αντιπροσώπου του στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ηλεκτρονική ειδοποίηση στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του. Η ανάρτηση των εν λόγω πράξεων και εγγράφων γίνεται στην ψηφιακή πύλη myAADE στην οικεία ψηφιακή εφαρμογή για τις πράξεις που εκδίδονται κεντρικά ή σε οποιοδήποτε υποδειχθέν από την ηλεκτρονική ειδοποίηση σημείο του δικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. ή στην εφαρμογή «Μητρώο και Επικοινωνία-Τα Μηνύματά μου».

Η κοινοποίηση σε φυσικό πρόσωπο, όταν δεν είναι δυνατόν να γίνει με ψηφιακά μέσα, πραγματοποιείται εγγράφως με συστημένη επιστολή ή με επίδοση σύμφωνα με τον ΚΔΔ και συντελείται: α) εφόσον αποσταλεί με συστημένη επιστολή στην τελευταία δηλωθείσα ταχυδρομική διεύθυνση κατοικίας ή επαγγελματικής εγκατάστασης του εν λόγω προσώπου ή του τελευταίου δηλωθέντος στη Φορολογική Διοίκηση νόμιμου αντιπροσώπου ή φορολογικού εκπροσώπου ή φορολογικού αντιπροσώπου ή β) εφόσον επιδοθεί κατά τις διατάξεις του ΚΔΔ.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ – ΝΟΜΙΚΕΣ ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ

Στην παρ. 2 του άρθρου 5 του ΚΦΔ αναφέρεται ότι αν η πράξη ή το έγγραφο αφορά νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, η ψηφιακή κοινοποίηση συντελείται με την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας ή του νόμιμου εκπροσώπου ή του φορολογικού εκπροσώπου ή του φορολογικού αντιπροσώπου τους στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης, την οποία ακολουθεί ειδοποίηση στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τους. Η νομιμότητα της κοινοποίησης δεν θίγεται στην περίπτωση παραίτησης των προσώπων του ανωτέρω εδαφίου, εφόσον κατά τον χρόνο της κοινοποίησης δεν είχε γνωστοποιηθεί στη Φορολογική Διοίκηση ο διορισμός νέου νόμιμου ή φορολογικού εκπροσώπου ή φορολογικού αντιπροσώπου. Η ψηφιακή κοινοποίηση πράξεων ή εγγράφων που εκδίδονται στο πλαίσιο των ειδικών καθεστώτων των άρθρων 47β, 47γ και 47δ του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας ν. 2859/2000 ή στο πλαίσιο των ειδικών καθεστώτων άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιείται: είτε με ανάρτησή τους στον λογαριασμό του υποκείμενου στον φόρο ή του μεσάζοντα, στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης, την οποία συνοδεύει ηλεκτρονική ειδοποίηση στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του, είτε με μόνη την αποστολή αυτών στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αν το πρόσωπο στο οποίο αφορά η κοινοποίηση δεν διαθέτει λογαριασμό με λειτουργικότητα ανάρτησης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης. Τα αναφερθέντα στο προηγούμενο εδάφιο ως προς την ψηφιακή κοινοποίηση πράξεων ή εγγράφων που εκδίδονται στο πλαίσιο ειδικών καθεστώτων, ισχύουν στον βαθμό που δεν προβλέπεται κάτι διαφορετικά από τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 282/2011 του Συμβουλίου της 15ης Μαρτίου 2011 για τη θέσπιση μέτρων εφαρμογής της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (L 77/1).

Η ανάρτηση στους λογαριασμούς των ανωτέρω προσώπων γίνεται στην ψηφιακή πύλη myAADE στην οικεία ψηφιακή εφαρμογή για τις πράξεις που εκδίδονται κεντρικά ή σε οποιοδήποτε υποδειχθέν από την ηλεκτρονική ειδοποίηση σημείο του δικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. ή στην εφαρμογή «Μητρώο και Επικοινωνία-Τα Μηνύματά μου», και εν συνεχεία αποστέλλεται ηλεκτρονική ειδοποίηση στη δηλωθείσα από τα ως άνω πρόσωπα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail). Εφόσον έχει δηλωθεί διεύθυνση email Βοηθού Εκπλήρωσης, η ηλεκτρονική ειδοποίηση δύναται να αποστέλλεται και στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Βοηθού Εκπλήρωσης κατά τα οριζόμενα στην υπό στοιχεία Α.1025/2022 απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.

Τόσο στα φυσικά όσο και στα νομικά πρόσωπα – νομικές οντότητες πρέπει η ηλεκτρονική ειδοποίηση που αποστέλλεται στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που έχει δηλωθεί από τον φορολογούμενο, με την ανάρτηση της πράξης, της απόφασης, της ατομικής ειδοποίησης ή του εγγράφου να αναφέρει κατά περίπτωση τον Α.Φ.Μ., το username, τα στοιχεία του φορολογούμενου (όνομα, επώνυμο, πατρώνυμο) εμφανιζόμενα μερικώς με την υπόδειξη να μεταβεί στην ψηφιακή πύλη myAADE στην οικεία ψηφιακή εφαρμογή για τις πράξεις που εκδίδονται κεντρικά ή σε οποιοδήποτε υποδειχθέν από την ηλεκτρονική ειδοποίηση σημείο του δικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. ή στην εφαρμογή «Μητρώο και Επικοινωνία-Τα Μηνύματά μου» προκειμένου να ενημερωθεί για την πράξη ή την απόφαση ή την ατομική ειδοποίηση ή το έγγραφο της Φορολογικής Διοίκησης που τον αφορά.

Όταν η κοινοποίηση σε νομικό πρόσωπο – νομική οντότητα, επειδή δεν είναι δυνατόν να γίνει με ψηφιακά μέσα, πραγματοποιείται εγγράφως με συστημένη επιστολή ή με επίδοση σύμφωνα με τον ΚΔΔ συντελείται: α) εφόσον αποσταλεί με συστημένη επιστολή στην τελευταία δηλωθείσα ταχυδρομική διεύθυνση της έδρας ή της εγκατάστασης του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας ή της κατοικίας ή επαγγελματικής εγκατάστασης ή έδρας του τελευταίου δηλωθέντος στη Φορολογική Διοίκηση νόμιμου ή φορολογικού εκπροσώπου ή φορολογικού αντιπροσώπου ή β) εφόσον επιδοθεί κατά τις διατάξεις του ΚΔΔ. Τονίζεται ότι, όπως και στην περίπτωση της κοινοποίησης με ψηφιακά μέσα, η νομιμότητα της κοινοποίησης δεν θίγεται στην περίπτωση παραίτησης του νόμιμου ή φορολογικού εκπροσώπου ή φορολογικού αντιπροσώπου του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, εφόσον κατά τον χρόνο της κοινοποίησης δεν είχε γνωστοποιηθεί στη Φορολογική Διοίκηση ο διορισμός νέου νόμιμου ή φορολογικού εκπροσώπου ή φορολογικού αντιπροσώπου.

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΕ ΕΠΙΤΟΠΙΟ ΕΛΕΓΧΟ

Σύμφωνα με την παρ.6 του άρθρου 5 στην περίπτωση επιτόπιου ελέγχου, οι πράξεις ή τα έγγραφα θεωρείται ότι έχουν νομίμως κοινοποιηθεί με τη θέση επί αυτών ψηφιοποιημένης ιδιόχειρης υπογραφής από τον φορολογούμενο η τον νόμιμο αντιπρόσωπό του ή τον φορολογικό εκπρόσωπό του ή τον φορολογικού αντιπρόσωπό του και σε περίπτωση απουσίας τους από υπαλλήλους της επιχείρησης ή τον λογιστή της επιχείρησης ή στην περίπτωση των νομικών προσώπων και οντοτήτων και από οποιονδήποτε εταίρο ή οποιοδήποτε μέλος της διοίκησής τους ή φορολογικό εκπρόσωπό τους, με την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του προσώπου στο οποίο αφορά η κοινοποίηση στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ηλεκτρονική ειδοποίησή του στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του. Αν τα προαναφερθέντα πρόσωπα λείπουν ή αρνούνται να θέσουν την υπογραφή τους, οι πράξεις ή τα έγγραφα θεωρείται ότι έχουν νομίμως κοινοποιηθεί με την ανάρτηση της πράξης ή του εγγράφου στον λογαριασμό του προσώπου στο οποίο αφορά η κοινοποίηση στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ηλεκτρονική ειδοποίησή του στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του.

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΛΑΒΗΣ

Με την παραλαβή από τον φορολογούμενο στην ψηφιακή πύλη myAADE στην εφαρμογή «Μητρώο και Επικοινωνία-Τα Μηνύματά μου» ή στην οικεία ψηφιακή εφαρμογή για τις πράξεις που εκδίδονται κεντρικά ή σε οποιοδήποτε υποδειχθέν από την ηλεκτρονική ειδοποίηση σημείο του δικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. της κοινοποιούμενης πράξης, ή απόφασης ή ατομικής ειδοποίησης ή εγγράφου, διατίθεται από το σύστημα ψηφιακό πιστοποιητικό παραλαβής, που φέρει μοναδικό αριθμό και περιλαμβάνει υποχρεωτικά τον Αριθμό Φορολογικό Μητρώου του φορολογούμενου, το είδος, τον αριθμό, την ημερομηνία και το όργανο έκδοσης της πράξης, της απόφασης, της ατομικής ειδοποίησης ή του εγγράφου και των συγκοινοποιούμενων, την ημερομηνία και την ώρα παραλαβής στην ψηφιακή πύλη myAADE στην εφαρμογή «Μητρώο και Επικοινωνία-Τα Μηνύματά μου» ή στην οικεία ψηφιακή εφαρμογή για τις πράξεις που εκδίδονται κεντρικά ή σε οποιοδήποτε υποδειχθέν από την ηλεκτρονική ειδοποίηση σημείο του δικτυακού τόπου της Α.Α.Δ.Ε. καθώς και τα ηλεκτρονικά ίχνη ανάρτησης. Το ψηφιακό πιστοποιητικό παραλαβής καταχωρίζεται στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και είναι διαθέσιμο σε κάθε περίπτωση που τυχόν απαιτηθεί.

ΤΕΚΜΗΡΙΑ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗΣ

Με τον ΚΦΔ θεσπίζονται τεκμήρια νόμιμης κοινοποίησης των πράξεων της φορολογικής διοίκησης τόσο στην περίπτωση της ηλεκτρονικής όσο και στην περίπτωση της κοινοποίησης με συστημένη επιστολή. Εν προκειμένω στην παράγραφο 4 του άρθρου 5 του ΚΦΔ προβλέπεται ότι πράξη ή έγγραφο που κοινοποιείται ψηφιακά στον λογαριασμό φυσικού, νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας, θεωρείται ότι έχει νομίμως κοινοποιηθεί: α) μετά την παρέλευση δέκα (10) ημερών από την ανάρτησή τους στον λογαριασμό του προσώπου στο οποίο αφορά η κοινοποίηση στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης και την ειδοποίησή του στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του, εφόσον δεν προκύπτει προγενέστερος χρόνος παραλαβής τους, ή β) μετά την παρέλευση δέκα (10) ημερών από την αποστολή τους στη δηλωθείσα διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, αν το πρόσωπο στο οποίο αφορά η κοινοποίηση δεν διαθέτει λογαριασμό με λειτουργικότητα ανάρτησης στο πληροφοριακό σύστημα της Φορολογικής Διοίκησης. Η προθεσμία των 10 ημερών στην περίπτωση α) εκκινεί από την ενέργεια (ηλεκτρονική ειδοποίηση ή ανάρτηση) που έγινε τελευταία.

Αντίστοιχα στην παράγραφο 4 του άρθρου 5 του ΚΦΔ αναφέρεται ότι στην περίπτωση της κοινοποίησης με συστημένη επιστολή θεωρείται ότι η πράξη ή το έγγραφο έχει νομίμως κοινοποιηθεί μετά την παρέλευση δεκαπέντε (15) ημερών από την ημέρα αποστολής, εάν η ταχυδρομική διεύθυνση του παραλήπτη βρίσκεται στην Ελλάδα και μετά την παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της συστημένης επιστολής εάν η ταχυδρομική διεύθυνση του παραλήπτη βρίσκεται εκτός Ελλάδας. Αν η επιστολή δεν παραδοθεί και δεν κοινοποιηθεί στον φορολογούμενο ή στον εκπρόσωπό του για οποιονδήποτε λόγο, η Φορολογική Διοίκηση ζητά από την ταχυδρομική υπηρεσία την επιστροφή αυτής με συνοδευτικό κείμενο, στο οποίο περιλαμβάνονται η ημερομηνία, κατά την οποία η συστημένη επιστολή προσκομίστηκε και παρουσιάστηκε στην ως άνω διεύθυνση και ο λόγος για τη μη κοινοποίηση ή τη μη βεβαίωση της κοινοποίησης.
Η Φορολογική Διοίκηση μεριμνά, προκειμένου αντίγραφο της συστημένης επιστολής να βρίσκεται στη διάθεση της αρμόδιας υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης ώστε να μπορεί αυτή να παραδοθεί στον φορολογούμενο ή τον εκπρόσωπό του οποιαδήποτε στιγμή και χωρίς δαπάνη. Βέβαια αν η επιστολή επιστραφεί στην Φορολογική Διοίκηση από την ταχυδρομική υπηρεσία επειδή δεν  παραδόθηκε στον φορολογούμενο ή δεν ζητήθηκε από αυτόν ευνόητο είναι ότι στην περίπτωση αυτή καταρρίπτεται και δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο διότι αποδεικνύεται πάραυτα  ότι ο φορολογούμενος δεν έχει λάβει γνώση.

Τα ως άνω αναφερθέντα τεκμήρια προκειμένου να είναι σύμφωνα με το Σύνταγμα και ειδικότερα με το δικαίωμα το δικαίωμα του πολίτη για παροχή έννομης προστασίας από τα Δικαστήρια πρέπει να εκλαμβάνονται ως μαχητά. Ως μαχητά επομένως δύνανται να ανατραπούν από τον φορολογούμενο, χρήζουν όμως ανταπόδειξης. Η θεώρηση αυτή έχει γίνει αποδεκτή και με την ΠΟΛ 1188/2018 στην οποία προβλέπεται ότι «εισάγεται μεν τεκμήριο νόμιμης κοινοποίησης σε περίπτωση κοινοποίησης με συστημένη επιστολή, το οποίο όμως, ως μαχητό, ανατρέπεται σε περίπτωση κατά την οποία η κοινοποίηση των πράξεων της Φορολογικής Διοίκησης λαμβάνει χώρα αποδεδειγμένα, με την προσκόμιση της σχετικής βεβαίωσης παραλαβής από τα ΕΛ.ΤΑ., μετά την πάροδο του δεκαπενθημέρου του άρθρου 5 παρ.5 του Κ.Φ.Δ.».

 

ΘΟΔΩΡΗΣ Δ. ΚΑΒΟΥΚΗΣ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΟ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ

 

 

 

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον ΕΝΦΙΑ του 2025 Γραφεί Αλωνιάτης Απόστολος Ποια ακίνητα και δικαιώματα επί ακινήτων αφορά, πως και πότε εξοφλείται, ποιοι έχουν δικαίωμα έκπτωσης, πως γίνονται οι διορθώσεις.

 

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τον ΕΝΦΙΑ του 2025

Γραφεί Αλωνιάτης Απόστολος

Ποια ακίνητα και δικαιώματα επί ακινήτων αφορά, πως και πότε εξοφλείται, ποιοι έχουν δικαίωμα έκπτωσης, πως γίνονται οι διορθώσεις.

 

Ολοκληρώθηκε το απόγευμα της Κυριακής 9.3 η ανάρτηση των εκκαθαριστικών ΕΝΦΙΑ για το έτος 2025.

Εκδόθηκαν συνολικά 7.154.900 εκκαθαριστικά, εκ των οποίων προέκυψε βεβαίωση φόρου για 6.164.976 φορολογουμένους και συνολικό ποσό βεβαίωσης 2.303.434.782,16 ευρώ.

Ταυτόχρονα, χορηγήθηκε έκπτωση ΕΝΦΙΑ λόγω ασφάλισης κατοικιών σε 359.494 δικαιούχους για 502.597 δικαιώματα, συνολικού ποσού 21.083.226 ευρώ.

Οι φορολογούμενοι μπορούν να δουν το εκκαθαριστικό τους:

⁃ στην ψηφιακή πύλη myAADE (myAADE.gov.gr), στη διαδρομή Εφαρμογές > Δημοφιλείς Εφαρμογές >  Δήλωση Ε9/ΕΝΦΙΑ

⁃ στην εφαρμογή myAADEapp, όπου μπορούν να κατεβάσουν το εκκαθαριστικό μέσα από το myWallet

Η πληρωμή του φόρου μπορεί να γίνει εφάπαξ ή σε 12 μηνιαίες δόσεις, με προθεσμία καταβολής της πρώτης δόσης την 31η Μαρτίου.

Ο φόρος μπορεί να καταβληθεί μέσω IRIS ή κάρτας:

⁃ μέσα από την εφαρμογή «ο Λογαριασμός μου», στην ψηφιακή πύλη myAADE

⁃ μέσα από την εφαρμογή myAADEapp, στη διαδρομή ο Λογαριασμός μου > Οφειλές, Πληρωμές > Πληρωμή μη ρυθμισμένων οφειλών

Επίσης, ο φόρος μπορεί να καταβληθεί μέσω web banking, με χρήση της ταυτότητας οφειλής που αναγράφεται στο εκκαθαριστικό ΕΝΦΙΑ.

Τέλος ο ΕΝΦΙΑ μπορεί να μπει σε ρύθμιση 12 ή 24 έντοκες δόσεων.

 Ημερομηνίες εξόφλησης

Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. καταβάλλεται σε έως δώδεκα (12) ισόποσες μηνιαίες δόσεις, καθεμιά από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των δέκα (10) ευρώ, και από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα έκδοσης της πράξης προσδιορισμού φόρου, εφόσον η πράξη προσδιορισμού φόρου εκδοθεί μέχρι τις 15 του μήνα αυτού, άλλως μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από την έκδοση της πράξης προσδιορισμού φόρου, οι δε επόμενες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε επόμενου μήνα και η τελευταία δόση καταβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Φεβρουαρίου του επόμενου έτους.

Συνεπώς για τον φόρο του 2025:

Προθεσμία πρώτης δόσης: 31 Μαρτίου 2025.

​Προθεσμία τελευταίας δόσης: 28 Φεβρουαρίου 2026.

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΛΗΡΩΜΗΣ ΣΕ ΜΗΝΙΑΙΕΣ ΔΟΣΕΙΣ
Α/Α δόσης	Προθεσμία	Ποσό
1	31.03.2025
2	30.04.2025
3	30.05.2025
4	30.06.2025
5	31.07.2025
6	29.08.2025
7	30.09.2025
8	31.10.2025
9	28.11.2025
10	31.12.2025
11	30.01.2026
12	27.02.2026

 

​Οι φορολογούμενοι καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά τον έλεγχο των εκκαθαριστικών τους, ώστε να διασφαλίσουν την ορθότητα των στοιχείων και να επωφεληθούν από τις διαθέσιμες εκπτώσεις. ​

Αντικείμενο του φόρου

Από το έτος 2014 και για κάθε επόμενο έτος επιβάλλεται Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) στα δικαιώματα της παραγράφου 2 του παρόντος, σε ακίνητα που βρίσκονται στην Ελλάδα και ανήκουν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή κάθε είδους νομικές οντότητες την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους.

 Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. επιβάλλεται στα εμπράγματα δικαιώματα της πλήρους κυριότητας, της ψιλής κυριότητας, της επικαρπίας, της οίκησης και της επιφάνειας επί του ακινήτου. Ο ΕΝ.Φ. Ι. Α. επιβάλλεται και στα εμπράγματα ή ενοχικά δικαιώματα της αποκλειστικής χρήσης θέσης στάθμευσης, βοηθητικού χώρου και κολυμβητικής δεξαμενής, που βρίσκονται σε κοινόκτητο τμήμα του ακινήτου και αποτελούν παρακολούθημα των παραπάνω εμπραγμάτων δικαιωμάτων. Εξαιρετικά, επιβάλλεται και στο δικαίωμα της νομής ή οιονεί νομής, της κατοχής, καθώς και στη δέσμευση δικαιωμάτων επί του ακινήτου από Ο.Τ. Α. σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 2.

Ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. ισούται:

α) με τον κύριο φόρο επί του κάθε ακινήτου και την προσαύξηση επί αυτού σύμφωνα με την Ενότητα Ε' του άρθρου 4, εάν υποκείμενο του φόρου είναι φυσικό πρόσωπο, και

β) με το άθροισμα του κύριου φόρου επί του κάθε ακινήτου και του συμπληρωματικού φόρου επί της συνολικής αξίας των δικαιωμάτων επί των ακινήτων του υποκειμένου στον φόρο, εάν υποκείμενο του φόρου είναι νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα.

Τα δικαιώματα επί των οποίων επιβάλλεται ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. ετησίως είναι αυτά που υπάρχουν την 1η Ιανουαρίου του έτους φορολογίας, ανεξάρτητα από μεταβολές που τυχόν επέρχονται κατά τη διάρκεια του έτους αυτού και ανεξάρτητα από τη μεταγραφή του τίτλου κτήσης.

Για τον καθορισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α. λαμβάνεται υπόψη η πραγματική κατάσταση του ακινήτου. Η πραγματική κατάσταση του ακινήτου προκύπτει από την οριστική εγγραφή στο κτηματολογικό γραφείο. Αν δεν υπάρχει οριστική εγγραφή, λαμβάνονται υπόψη τα στοιχεία του ακινήτου, όπως προκύπτουν από τον τίτλο κτήσης. Αν δεν υπάρχει τίτλος κτήσης, λαμβάνονται υπόψη τα στοιχεία της πραγματικής κατάστασης του ακινήτου. Αν η πραγματική επιφάνεια του ακινήτου υπερβαίνει αυτή που αναγράφεται στην οριστική εγγραφή στο κτηματολογικό γραφείο ή στον τίτλο κτήσης ή στην άδεια οικοδομής ή έχει γίνει αλλαγή της χρήσης του ακινήτου, λαμβάνεται υπόψη η πραγματική επιφάνεια και η πραγματική χρήση του ακινήτου.

Ποιοι έχουν έκπτωση

Πέρα από τις ειδικές απαλλαγές που δίνει ο νόμος ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4223 (ΦΕΚ Α' 287/31-12-2013) «Ενιαίος Φόρος Ιδιοκτησίας Ακινήτων και άλλες διατάξεις», στο άρθρο 3 (πληγέντες από φυσικές καταστροφές, σεισμούς , ειδικές περιπτώσεις κλπ.), ο νόμος στο άρθρο 7  χορήγει εκπτώσεων και αναστολή πληρωμής φόρου, σε ειδικές ομάδες.  

1. Με πράξη της Φορολογικής Διοίκησης χορηγείται έκπτωση πενήντα τοις εκατό (50%) στον φορολογούμενο, τον ή την σύζυγο και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του επί του ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βεβαιώθηκε στα παραπάνω πρόσωπα, αν διαπιστώνεται οικονομική αδυναμία πληρωμής της συνολικής οφειλής για το οικείο έτος.

Η παραπάνω έκπτωση χορηγείται για τον οφειλόμενο ΕΝ.Φ.Ι.Α. κάθε έτους, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους, για το οποίο έχει λήξει κατά τον χρόνο φορολογίας η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 (Α' 167) και κάθε άλλη συναφή κείμενη διάταξη, δεν υπερβαίνει τις εννέα χιλιάδες (9.000) ευρώ, προσαυξημένο κατά χίλια (1.000) ευρώ για τον ή την σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος,

β) το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα της παρ. 2 του άρθρου 1, ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος ή συμβιών και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένων υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα τετραγωνικά μέτρα (150 μ2) και η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, όπως αυτή προσδιορίζεται σύμφωνα με την Ενότητα Ε' του άρθρου 4, δεν υπερβαίνει το ποσό των ογδόντα πέντε χιλιάδων (85.000) ευρώ για τον άγαμο, των εκατόν πενήντα χιλιάδων (150.000) ευρώ για τον έγγαμο και τον ή τη σύζυγό του ή συμβιούντα ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο και των διακοσίων χιλιάδων (200.000) ευρώ για τον έγγαμο, τον ή την σύζυγό του ή συμβιούντα και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα τέκνα και

γ) ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας.

2. Η έκπτωση της προηγούμενης παραγράφου ανέρχεται σε ποσοστό εκατό τοις εκατό (100%), εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) Το συνολικό φορολογητέο οικογενειακό εισόδημα του τελευταίου φορολογικού έτους, για το οποίο έχει λήξει κατά τον χρόνο φορολογίας η προθεσμία υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 και κάθε άλλη συναφή κείμενη διάταξη, δεν υπερβαίνει τις δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, προσαυξημένο κατά χίλια (1.000) ευρώ για τον ή την σύζυγο ή συμβιούντα και κάθε εξαρτώμενο μέλος,

β) το σύνολο της επιφάνειας των κτισμάτων στα οποία κατέχουν δικαιώματα της παραγράφου 2 του άρθρου 1, ο υπόχρεος δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του, λαμβανομένου υπόψη του ποσοστού συνιδιοκτησίας και του είδους του δικαιώματος, δεν υπερβαίνει τα εκατόν πενήντα τετραγωνικά μέτρα (150 μ ),

γ) ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος και τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειας του είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και

δ) ο αριθμός των εξαρτώμενων τέκνων ισούται ή υπερβαίνει τα τρία, ή ο φορολογούμενος, ο ή η σύζυγος ή οποιοδήποτε από τα εξαρτώμενα τέκνα της οικογένειάς του έχει αναπηρία σε ποσοστό ογδόντα τοις εκατό (80%) και άνω.

Έκπτωση λόγο ασφάλισης

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν ασφαλίσει τις κατοικίες τους για φυσικές καταστροφές (σεισμό, πυρκαγιά και πλημμύρα) δικαιούνται έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ, η οποία διαμορφώνεται ως εξής:​ Έκπτωση 20%: Για κατοικίες με αντικειμενική αξία έως 500.000 ευρώ, εφόσον η ασφάλιση καλύπτει και τις τρεις προαναφερθείσες φυσικές καταστροφές.​

Έκπτωση 10%: Για κατοικίες με αντικειμενική αξία άνω των 500.000 ευρώ, με τις ίδιες προϋποθέσεις ασφάλισης.

​Επισημαίνεται ότι περίπου 250.000 ιδιοκτήτες ακινήτων θα επωφεληθούν από αυτή την έκπτωση φέτος, αριθμός αυξημένος κατά 35.000 σε σχέση με πέρυσι. ​Προϋποθέσεις για την έκπτωση Για να δικαιούται ένας ιδιοκτήτης την έκπτωση, η ασφάλιση του ακινήτου πρέπει να πληροί τα εξής κριτήρια:​

Διάρκεια ασφάλισης: Η έκπτωση 20% ισχύει για ασφάλιση που κάλυπτε ολόκληρο το έτος 2024. Για μικρότερες περιόδους ασφάλισης, η έκπτωση μειώνεται αναλογικά:​

9 μήνες ασφάλισης: Έκπτωση  15      ή  7,5%​

6 μήνες ασφάλισης: Έκπτωση   10     ή     5%​

3 μήνες ασφάλισης: Έκπτωση      5    ή     2,5%

​Λιγότερο από 3 μήνες: Καμία έκπτωση​

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων είχαν προθεσμία έως τις 14 Φεβρουαρίου 2025 να υποβάλουν αίτηση στην πλατφόρμα myProperty, προκειμένου να εξασφαλίσουν την έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ. Η διαδικασία αυτή περιλάμβανε την καταχώριση των στοιχείων ασφάλισης του ακινήτου, τα οποία στη συνέχεια επικυρώνονται από τις ασφαλιστικές εταιρείες.

Λοιπές εκπτώσεις

·         Μειώνεται κατά 60% ο κύριος φόρος των ημιτελών κτισμάτων ανεξαρτήτως σταδίου κατασκευής, εφόσον:

        I.            δεν είχαν ποτέ ηλεκτροδοτηθεί ή ηλεκτροδοτούνται με εργοταξιακό ηλεκτρικό ρεύμα και

      II.            είναι κενά.

·        Δεν υπολογίζεται κύριος φόρος σε οικόπεδο αν το κτίσμα επί αυτού έχει ηλικία εκατό ετών ή μεγαλύτερη.

·        Δεν υπολογίζεται κύριος φόρος σε οικόπεδο αν υφίσταται επί αυτού κτίσμα , που έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο ή έργο τέχνης.

 

Προσοχή:

α) Η εφάπαξ εξόφληση του φόρου το ΕΝΦΙΑ δεν έχει καμία έκπτωση

β) Ποσά φόρου μέχρι ένα (1) ευρώ δεν βεβαιώνονται και δεν είναι απαιτητά.

Επικαρπία και Ψιλή Κυριότητα

Αν συστάθηκε επικαρπία, ο συνολικός ΕΝ.Φ.Ι.Α. που βαρύνει το ακίνητο επιμερίζεται μεταξύ του ψιλού κυρίου και του επικαρπωτή ως εξής:

α) Αν ο επικαρπωτής είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται ως ποσοστό του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα του ακινήτου, ανάλογα με την ηλικία του επικαρπωτή ως εξής:

(αα) Στα 8/10, αν ο επικαρπωτής δεν έχει υπερβεί το 20ό έτος της ηλικίας του.

(ββ) Στα 7/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 20ό έτος της ηλικίας του.

(γγ) Στα 6/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 30ό έτος της ηλικίας του.

(δδ) Στα 5/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 40ό έτος της ηλικίας του.

(εε) Στα 4/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 50ό έτος της ηλικίας του.

(στστ) Στα 3/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 60ό έτος της ηλικίας του.

(ζζ) Στα 2/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 70ό έτος της ηλικίας του.

(ηη) Στο 1/10, αν ο επικαρπωτής έχει υπερβεί το 80ό έτος της ηλικίας του.

β) Αν ο επικαρπωτής δεν είναι φυσικό πρόσωπο, ο φόρος που αναλογεί στο δικαίωμα αυτό ορίζεται στα 8/10 του φόρου που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα.

γ) Ο φόρος που αναλογεί στην ψιλή κυριότητα προκύπτει αν από το φόρο που αναλογεί στην πλήρη κυριότητα αφαιρεθεί ο φόρος που αναλογεί στην επικαρπία.

ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ ΕΝ.Φ.Ι.Α.

Οι διορθώσεις πραγματοποιούνται με δύο τρόπους:

·         Με υποβολή τροποποιητικής δήλωσης Ε9 εφόσον η διόρθωση αφορά περιγραφικά ή προσδιοριστικά στοιχεία του ακινήτου, καθώς και απαλλαγές που χορηγούνται με συμπλήρωση των ορισμένων στη δήλωση κωδικών της δήλωσης.

·         Με υποβολή υποδείγματος στη Δ.Ο.Υ., με τα οικεία δικαιολογητικά :

α)     αν η διόρθωση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί με δήλωση,

β)      αν δεν έχει χορηγηθεί η έκπτωση του 50% ή του 100% στα φυσικά πρόσωπα,

γ)      αν αμφισβητείται η προσδιορισθείσα αξία του ακινήτου.

 

 

Αλωνιάτης Απόστολος

 Οικονομολόγος - φοροτεχνικός, Α' Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Σύμβουλος Διοίκησης της PROSVASIS AEBE και συγγραφέας.

  Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Voice (Finance & Markets Voice) , την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025.