ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΕΦΤΟΥΝ ΟΙ ΤΙΜΕΣ Οι 13 αιτίες που συντηρούν την ακρίβεια

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΠΕΦΤΟΥΝ ΟΙ ΤΙΜΕΣ

Οι 13 αιτίες που συντηρούν την ακρίβεια

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ

Τη... Λερναία Ύδρα θυμίζει η ακρίβεια καθώς τουλάχιστον 13 λόγοι την κρατούν... ζωντανή με αποτέλεσμα να αφαιρεί κι άλλα εισοδήματα από τους καταναλωτές.

Παρά την οικονομική ύφεση και τα δημοσιονομικά μέτρα λιτότητας που έχουν προκαλέσει πτώση της καταναλωτικής ζήτησης, μείωση των μισθών, κλείσιμο χιλιάδων μικρομεσαίων επιχειρήσεων κι έκρηξη της ανεργίας, οι τιμές στην ελληνική αγορά παραμένουν στα ύψη.

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου απαριθμεί 13... πληγές στην εθνική οικονομία και την εγχώρια αγορά που συντηρούν και θεριεύουν... την ακρίβεια. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ, οι ενδοομιλικές συναλλαγές των πολυεθνικών, οι ρήτρες απαγόρευσης των παράλληλων εισαγωγών, οι στρεβλώσεις στις μεταφορές, οι πολεοδομικοί περιορισμοί στις προδιαγραφές κτιρίων για αποθηκευτικούς χώρους, η ολιγοπωλιακή αγορά, η διατήρηση υψηλών περιθωρίων κέρδους παρά την ύφεση, η αδυναμία πάταξης του λαθρεμπορίου καυσίμων, οι βραχυπρόθεσμες εκπτώσεις και προσφορές, η αύξηση των τιμολογίων ΔΕΚΟ, το «παζάρι» στο ΦΠΑ, η μη αναζήτηση από τους κρατικούς φορείς για το πως διαμορφώνεται το περιθώριο κέρδους σε κλάδους και η μη αξιολόγηση των επιπτώσεων από τα μέτρα της τρόικας είναι οι 13 λόγοι των υψηλών τιμών.

Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό όπως προκύπτει και από τιμοληψίες ό,τι τα ίδια προϊόντα που πωλούνται στην Ελλάδα και σε χώρες της Ε.Ε. εμείς τα αγοράζουμε ακριβότερα ακόμη και κατά 297%. Για παράδειγμα τον χυμό πορτοκαλιού τον βρίσκουμε στα ράφια του λιανεμπορίου στα 2,46 ευρώ όταν στην Ισπανία πωλείται μόλις 0,62 ευρώ. Αναψυκτικά τύπου cola οι Έλληνες τα αγοράζουν ακόμη και κατά 211% ακριβότερα σε σχέση με τους Βρετανούς, ενώ σε διπλάσια τιμή αγοράζουμε το γάλα και το ψωμί για τοστ σε σχέση με τους Ισπανούς και τους Γάλλους, αντίστοιχα.

Πέραν, όμως αυτών των τιμοληψιών, αξίζει να παρουσιαστεί και τα ακόλουθα δύο στοιχεία, που επικαλείται η ΕΣΕΕ:

1. Η Ελλάδα το διάστημα 2009 – 2012 έχει τη δεύτερη υψηλότερη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή στην Ε.Ε. Πρώτο είναι το Λουξεμβούργο με 8,6%, δεύτερη η χώρα μας με 8,2%, ακολουθούν με 8% η Φιλανδία και η Πορτογαλία, η Δανία με 7,3%, η Ιταλία με 7,1%, το Βέλγιο με 7% , η Ισπανία με 6,7% κ.ο.κ.
2. Στην Ελλάδα η κατανάλωση από το δεύτερο τρίμηνο του 2010 μέχρι και το αντίστοιχο φετινό διάστημα υποχώρησε κατά 14,77% (από 36,9 δις. ευρώ σε 31,45 δις. ευρώ) αλλά ο πληθωρισμός παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα. Ή αν λάβουμε υπόψη τα στοιχεία του τιμαρίθμου για την περίοδο 2009 – 2012 αυτός στη χώρα μας ανέβηκε κατά 8,2%.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης εκφράζει επίσης την ανησυχία του για νέα λουκέτα στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τις επιπτώσεις των μέτρων της τρόικας: «Όλοι οι άνθρωποι της αγοράς γνωρίζουμε πολύ καλά ότι στο υγιές εμπόριο το περιθώριο κέρδους δεν βρίσκεται στην τιμή λιανικής πώλησης, αλλά στην τιμή αγοράς. Κάποιοι δεν αφήνουν τις ανταγωνιστικές μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις να αγοράσουν φθηνά, για να τις αναγκάσουν -με δικαιολογία την κρίση- σε κλείσιμο».

Οι 13 λόγοι της ακρίβειας σύμφωνα με την ΕΣΕΕ είναι:

1. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ. Στην Ελλάδα αυξήθηκαν οι συντελεστές ΦΠΑ και διαμορφώθηκαν στο επίπεδο του 13% και 23%, αρκετά υψηλότερα από την Ισπανία (οι αντίστοιχοι είναι 8% και 18%) και στο Ηνωμένο Βασίλειο (5% και 20%).
2. Οι ενδοομιλικές συναλλαγές πολυεθνικών (transfer pricing). Οι πολυεθνικές «φουσκώνουν» τις τιμές αλλά και το κόστος προκειμένου να αποφεύγουν τη φορολογία στην Ελλάδα. Οι θυγατρικές στη χώρα μας εισάγουν προϊόντα με τεχνητά υψηλό κόστος, το οποίο μετακυλίεται μέσω των υψηλών τιμών, στους καταναλωτές
3. Οι ρήτρες απαγόρευσης παράλληλων εισαγωγών. Οι λιανέμποροι εξαναγκάζονται από τους προμηθευτές τους να μην αγοράζουν από θυγατρικές τους που βρίσκονται σε άλλες χώρες όπου ενδεχομένως πωλούν φθηνότερα σε σχέση με την ελληνική αγορά.
4. Εμπόδια στο εμπόριο. Οι στρεβλώσεις σε σχετικές με το εμπόριο αγορές όπως στις μεταφορές, εφοδιαστική αλυσίδα (logistics) κ.λπ., οι οποίες, εξαιτίας της ιδιομορφίας τους, εμποδίζουν τον ανταγωνισμό και συμβάλλουν στη διόγκωση των τελικών τιμών π.χ. απαγόρευση συνδυαστικών μεταφορών νωπών με άλλα προϊόντα.
5. Αποθηκευτικοί χώροι. Οι πολεοδομικοί περιορισμοί στις προδιαγραφές κτηρίων που εμποδίζουν την πλήρη εκμετάλλευση των αποθηκευτικών χώρων και λοιπά, γραφειοκρατικού τύπου προσκόμματα, π.χ. η δυνατότητα προμήθειας φθηνότερων μεν καυσίμων από το εξωτερικό αλλά υπό την αυστηρή προϋπόθεση της ύπαρξης δεξαμενών αποθήκευσης που θα προσφέρει απρόσκοπτα καύσιμα για χρονικό διάστημα 60 ημερών.
6. Καρτέλ. Η ολιγοπωλιακή διάρθρωση της αγοράς χονδρικού και λιανικού εμπορίου με μυστικές συμφωνίες με πιο πρόσφατο παράδειγμα το «καρτέλ» στην αγορά κοτόπουλου που εντόπισε η Επιτροπή Ανταγωνισμού ή το καρτέλ στο χονδρεμπόριο των νωπών οπωροκηπευτικών σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Εμπορίου.
7. Υψηλά περιθώρια κέρδους. Η διατήρηση υψηλών περιθωρίων κέρδους σε τμήμα της εγχώριας αγοράς παρά την ύφεση, σύμφωνα με την Έκθεση του Διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος για το 2011. Ειδικότερα, αναγράφεται χαρακτηριστικά: «γενικότερα ωστόσο, παρατηρείται ότι από τη σύγκριση της προαναφερθείσας μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στο σύνολο της οικονομίας το 2011 με την αύξηση του αποπληθωριστή του ΑΕΠ (κατά 1,6%) προκύπτει διεύρυνση του περιθωρίου κέρδους στην οικονομία συνολικά. Το ίδιο συμπέρασμα συνάγεται και από τις προβλέψεις για τη διετία 2012-2013».
8. Λαθρεμπόριο καυσίμων. Η μεγάλη εξάρτηση από τις διακυμάνσεις των διεθνών τιμών πετρελαίου και αδυναμία πάταξης του λαθρεμπορίου καυσίμων, με επιβάρυνση στην τελική τιμή σε σειρά προϊόντων όπου τα καύσιμα χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη έχουν αυξήσει το κατά μονάδα κόστος καθώς έχουν εκτινάξει και το κόστος των μεταφορών.
9. Οι εκπτώσεις. Η πεπατημένη πως οι βραχυπρόθεσμες εκπτώσεις και προσφορές λειτουργούν περισσότερο ελκυστικά για τους καταναλωτές παρά οι μόνιμα χαμηλές τιμές. Επίσης, η εσφαλμένη επιλογή των ταχέως και βραδέως κινούμενων εμπορευμάτων, οδηγεί σε λάθος υπολογισμό αντικατάστασης (stock replacement) και σωστού ποσοστού κέρδους.
10. Τιμολόγια ΔΕΚΟ. Η πτώση του μισθολογικού κόστους αλλά και των ενοικίων αντισταθμίστηκε πλήρως, αφενός από την αύξηση των τιμολογίων των ΔΕΚΟ και αφετέρου από την άνοδο των επιτοκίων δανεισμού των επιχειρήσεων από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η παύση των πιστώσεων που επιβλήθηκε στις ελληνικές εισαγωγικές επιχειρήσεις από τους προμηθευτές τους στο εξωτερικό, λόγω της έλλειψης αξιοπιστίας της χώρας μας (country risk) τις υποχρέωσε να προπληρώνουν μετρητοίς τα προϊόντα που εισάγουν.
    1. Παζάρια στο ΦΠΑ. Η αδυναμία πλήρους αποτύπωσης της ελληνικής πραγματικότητας, αφού σε πολλές περιπτώσεις λαμβάνουν χώρα άτυπες εκπτώσεις και «παζάρια» του υψηλού ΦΠΑ, στο ταμείο πριν την έκδοση της απόδειξης, ανάλογα μάλιστα και με τον τρόπο πληρωμής, γεγονός που οδηγεί σε διαμόρφωση διαστρεβλωμένων στοιχείων.
    2. Ανέλεγκτα τα περιθώρια κέρδους. Η μονομερής προσήλωση των κρατικών φορέων στην άρση των εμποδίων εισόδου των επιχειρήσεων στην αγορά όταν θα ήταν αποτελεσματικότερο να ενταθούν οι προσπάθειες στην κατεύθυνση της διερεύνησης εκείνων των παραγόντων που διαμορφώνουν το κέρδος π.χ. πώς καθορίζεται το ποσοστό κέρδους στα φάρμακα.
    3. Μέτρα χωρίς μελέτη επιπτώσεων. Η έλλειψη μελέτης «ελαστικότητας» μείωσης της ζήτησης από τα αρμόδια υπουργεία και η μη έγκαιρη αξιολόγηση της καταγραφής των επιπτώσεων από τους «σοφούς» της Τρόικας, διαμόρφωσε τις τιμές της αγοράς σε πολλούς κλάδους του εμπορίου χαμηλότερα από την τιμές του τέλειου ανταγωνισμού, ενώ στα τρόφιμα και στα είδη πρώτης ανάγκης περισσότερο κοντά στις τιμές μονοπωλίων.