ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012 ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012

ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΘΕΜΑΤΑ

Επιμέλεια Σύνταξης

(περιοδικό "Λογιστική PROSVASIS" τεύχος 329

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Α.	ΥΠΟΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ
Β.	ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΚΩΔΙΚΩΝ ΤΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ
Γ.	ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
	ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΥΠΑΓΟΜΕΝΑ, ΑΠΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΑ, ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΑ
Δ.	ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ
Ε.	ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
ΣΤ.	ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗΣ ΦΟΡΟΥ - ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΝΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΔΙΠΛΟΤΥΠΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ - ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΘΕΝΤΟΣ ΦΟΡΟΥ
Ζ.	ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
	ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ Ή ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ
Η.	ΤΕΚΜΗΡΙΑ - ΚΑΛΥΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ - ΑΝΑΛΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
Θ.	ΑΓΡΟΤΕΣ
	ΚΑΛΥΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ ΜΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ

Α. ΥΠΟΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ

Α.1. ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΤΩΝ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΗΛΩΣΕΩΝ

ΑΥΟ ΠΟΛ.1106/24.4.2012

Σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 62 του ΚΦΕ η φορολογική δήλωση υποβάλλεται υποχρεωτικά ηλεκτρονικά από κάθε υπόχρεο που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα, καθώς και από κάθε άλλο υπόχρεο του οποίου η δήλωση υποβάλλεται από εξουσιοδοτημένο λογιστή.

Σημειώνεται ότι, εφόσον ο ΚΒΣ δε θεωρεί τον υπόχρεο, επιτηδευματία, όπως για παράδειγμα ο έκτακτα περιστασιακά απασχολούμενος, ο συγγραφέας δημόσιος ή ιδιωτικός υπάλληλος, εισηγητής επιμορφωτικών σεμιναρίων δημόσιος ή ιδιωτικός υπάλληλος, ο αγρότης και η αγροτική εκμετάλλευση, εφόσον δεν έχουν ενταχθεί για την δραστηριότητα αυτή στο κανονικό καθεστώς του Ν.2859/2000 (ΦΠΑ) κ.τ.λ., τότε δεν υπάρχει υποχρέωση για ηλεκτρονική υποβολή της φορολογικής του δήλωσης. Αντίθετα τα μέλη που συμμετέχουν σε εταιρείες της παρ. 4 του άρθρου 2 του ΚΦΕ, καθώς και όσοι αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική αμοιβή, υποβάλουν τη δήλωσή τους ηλεκτρονικά.

Επισημαίνεται ότι, οι ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2012, των υπόχρεων των περ. α', δ', ε', στ', ζ', η', θ' και ι’ της παρ. 1 του άρθρου 61 του ΚΦΕ (εισόδημα από ακίνητα, γεωργικό εισόδημα, εισόδημα από εκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση γεωργικής γης, εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες, εισόδημα από αλλοδαπή κ.λπ.), όταν το ετήσιο συνολικό ατομικό εισόδημά τους, που φορολογείται με τις γενικές διατάξεις υπερβαίνει τις 12.000 ευρώ, υποβάλλονται υποχρεωτικά με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου.

Από την υποχρέωση αυτή εξαιρούνται οι υπόχρεοι που αποκτούν εισοδήματα από συντάξεις, εκτός και αν αποκτούν και εισοδήματα από ατομική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα και όσοι μετέχουν σε νομικά πρόσωπα της παρ. 4 του άρθρου 2 του ΚΦΕ. Οι τελευταίοι μπορούν να υποβάλουν τη δήλωση φορολογίας εισοδήματός τους είτε σε έντυπη μορφή στις αρμόδιες ΔΟΥ είτε προαιρετικά με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου. Σχετική η ΑΥΟ ΠΟΛ.1079/26.3.2012.

· Νομικά πρόσωπα της παρ. 4 του άρθρου 2 του ΚΦΕ

- Ο.Ε. και οι Ε.Ε.

- Οι κοινωνίες αστικού δικαίου που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα.

- Οι αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρείες.

- Οι συμμετοχικές ή αφανείς, καθώς και

- Οι κοινοπραξίες της παρ. 2 του άρθρου 2 του ΚΒΣ (Π.Δ.186/1992).

· Μη πιστοποιημένοι χρήστες υπόχρεοι σε ηλεκτρονική υποβολή της δήλωσης

Όπως έχει οριστεί με την ΑΥΟ ΠΟΛ.1079/2012, για όσους έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν σε ηλεκτρονική μορφή την φορολογική τους δήλωση και δεν είναι ήδη πιστοποιημένοι χρήστες του TAXISnet, δεν απαιτείται η προσέλευση στις ΔΟΥ για την έκδοση κλειδάριθμων, διότι η ΓΓΠΣ ήδη αποστέλλει με συστημένη επιστολή τους απαραίτητους κωδικούς πρόσβασης, προκειμένου να υποβάλουν την δήλωσή τους μέσω διαδικτύου.

Α.2. ΥΠΟΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΟΤΑΝ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ ΠΕΡΑΙΩΣΗ (ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ)

ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/24.4.2012

· Στον Πίνακα Δ στους νέους Κωδ. 515-516 γράφεται το υπόλοιπο της ζημιάς που προέκυψε από την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος στην ημεδαπή και έχει δικαίωμα να μεταφερθεί για συμψηφισμό από το προηγούμενο οικονομικό έτος.

Στην περίπτωση που έχει περαιώσει στη χρήση αυτή με τις διατάξεις των άρθρων 13 έως 17 του Ν.3296/2004 και από τα τηρούμενα βιβλία και στοιχεία προέκυψε ζημιά, τότε η ζημιά αυτή δεν μεταφέρεται για συμψηφισμό στις επόμενες χρήσεις σύμφωνα με τα οριζόμενα στις εν λόγω διατάξεις κι επομένως στους κωδικούς αυτούς δεν θα συμπεριλαμβάνεται η ζημιά αυτή.

· ΠΡΟΣΟΧΗ: Σύμφωνα με την ΑΥΟ ΠΟΛ.1008/19.1.2011, όσοι περαιώνουν με βάση τις διατάξεις των άρθρων 13 έως 17 του Ν.3296/2004 (ΦΕΚ 253/Α’) (αυτοέλεγχος), υφίσταται υποχρέωση υπογραφής των δηλώσεών τους από λογιστή φοροτεχνικό, ανεξάρτητα από το ύψος των ακαθάριστων εσόδων τους (ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012).

Α.3. ΥΠΟΒΟΛΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΠΟ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥΣ

ΕΥΟ ΠΟΛ.1131/30.5.2012

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, από την υποχρέωση της ηλεκτρονικής υποβολής, μέσω διαδικτύου, της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, εξαιρούνται οι υπόχρεοι που αποκτούν εισοδήματα από συντάξεις, ανεξαρτήτως ποσού, εκτός κι αν αποκτούν παράλληλα και εισοδήματα από ατομική επιχείρηση (εμπορική ή γεωργική), από ελευθέριο επάγγελμα ή μετέχουν σε νομικά πρόσωπα της παρ. 4 του άρθρου 2 του ΚΦΕ.

Στις περιπτώσεις υπόχρεων συζύγων, όταν ένας εκ των δύο είναι συνταξιούχος, είτε ο σύζυγος είτε η σύζυγος, η κοινή φορολογική τους δήλωση μπορεί να υποβληθεί σε έντυπη μορφή στις αρμόδιες ΔΟΥ. Η δυνατότητα αυτή δίνεται στο ζευγάρι υπόχρεων ανεξαρτήτως ποσού εισοδήματος, ακόμη και στις περιπτώσεις που ο συνταξιούχος έχει και εισοδήματα από ακίνητα ή από κινητές αξίες ή είναι αγρότης ειδικού καθεστώτος.

Η μόνη περίπτωση κοινής δήλωσης συζύγων που υποχρεωτικά υποβάλλεται με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, είναι όταν ένας εκ των δύο αποκτά εισοδήματα από ατομική επιχείρηση ή από αγροτική εκμετάλλευση (αγρότης κανονικού καθεστώτος) ή από ελευθέριο επάγγελμα ή μετέχει σε νομικό πρόσωπο της παρ. 4 του άρθρου 2 του ΚΦΕ (Ο.Ε., Ε.Ε., κοινοπραξία, κοινωνία, αστική εταιρεία).

· Επίσης, πληροφοριακά, πέρυσι, σε 21.477 δηλώσεις είχε συμπληρωθεί η ένδειξη που αφορά συνταξιούχο ηλικίας άνω των 65 για τον υπόχρεο ή τη σύζυγο χωρίς εισόδημα από συντάξεις.

Α.4. ΥΠΟΒΟΛΗ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΣ

ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΣΙΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011)

Αν ο υπόχρεος έχει απαντήσει «ΝΑΙ» στην ερώτηση 6 του Πίνακα 2 «Υποβάλλεται η δήλωση από κληρονόμο του φορολογούμενου που απεβίωσε, πρέπει να έχει προηγηθεί η υποβολή στο Τμήμα Μητρώου της ΔΟΥ δήλωση σχέσεων μεταξύ αποβιώσαντος και κληρονόμου.

Σε 13.619 δηλώσεις έχει καταχωρηθεί ημερομηνία θανάτου στο Μητρώο και η δήλωση υποβάλλεται χωρίς την ένδειξη του αποβιώσαντα (Κωδικός 331) ή αντίστροφα υπάρχει η ένδειξη αποβιώσαντα (Κωδικός 331) χωρίς σχέση κληρονόμου στο Μητρώο.

Α.5. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ

ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΣΙΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011)

Στην ένδειξη ΑΦΜ εκπροσώπου συμπληρώνεται ο ΑΦΜ του εκπροσώπου (κηδεμόνα, αντιπροσώπου, προσωρινού διαχειριστή, αντικλήτου κ.τ.λ.) εφόσον βέβαια αναγράφονται τα στοιχεία του εκπροσώπου στο σώμα της δήλωσης.

Όταν στη δήλωση είναι συμπληρωμένα στοιχεία εκπροσώπου (προαιρετικά ή υποχρεωτικά) πρέπει να έχει προηγηθεί η υποβολή στο Τμήμα Μητρώου της ΔΟΥ δήλωσης σχέσεων φορολογούμενου με τα στοιχεία του εκπροσώπου, σύμφωνα με την προαναφερόμενη ΑΥΟ της Διεύθυνσης Μητρώου «περί ΑΦΜ.

Παρατηρήθηκε ότι σε 9.887 δηλώσεις του οικονομικού έτους 2011 υπάρχουν συμπληρωμένα στοιχεία εκπροσώπου, χωρίς να έχει καταχωρηθεί αντίστοιχη σχέση στο Μητρώο.

Β. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΚΩΔΙΚΩΝ ΤΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ

Β.1. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΖΥΓΩΝ

Β.1.1. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΕΝΤΥΠΟ Ε1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012

(ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012)

Όταν συμπληρώνεται η ένδειξη «έγγαμος», είναι απαραίτητο να συμπληρώνεται ο ΑΦΜ της συζύγου σε κάθε περίπτωση που συμπληρώνονται κωδικοί - ποσά που αφορούν την σύζυγο στην δήλωση Ε1.

Στον Πίνακα 2.8 στους Κωδ. 013-014 σημειώνεται «Χ» πάνω στη λέξη «ΝΑΙ» εάν ο φορολογούμενος ή η σύζυγός του είναι συνταξιούχος και έχουν γεννηθεί μέχρι 31.12.1946.

Στον Πίνακα 2.10 στους νέους Κωδ. 017-018 θα πρέπει να σημειώνεται «Χ» πάνω στη λέξη «ΝΑΙ» εάν ο φορολογούμενος ή η σύζυγός του έχουν γεννηθεί από 1.1.1981 και μετά.

Στον Πίνακα 2.11 στους Κωδ. 021-022 σημειώνεται «Χ» πάνω στη λέξη «ΝΑΙ» αν ο φορολογούμενος ή και η σύζυγός του από 1.1.2011 και μετά έχει υποπέσει σε παραβάσεις των περ. α' και η' της παρ. 8 και των περ. α' και β' της παρ. 10 του άρθρου 5 του Ν.2523/1997 (μη έκδοση στοιχείου, μη καταχώριση ή ανακριβής καταχώριση στοιχείων, έκδοση πλαστού ή εικονικού στοιχείου, λήψη εικονικού στοιχείου, νόθευση φορολογικού στοιχείου, καταχώριση στα βιβλία αγορών ή εξόδων χωρίς φορολογικό στοιχείο) που αφορούν τη χρήση 1.1.2011 έως 31.12.2011, εφόσον τους έχει κοινοποιηθεί μέχρι τη λήξη υποβολής της δήλωσης.

Στον Πίνακα 2.12 στους Κωδ. 025-026 σημειώνεται «Χ» πάνω στη λέξη «ΝΑΙ» εάν ο φορολογούμενος ή και η σύζυγος του εμπίπτει στις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 73 του Ν.3842/2010, με τις οποίες δίδονται κίνητρα στις επιχειρήσεις που μειώνεται ο κύκλος εργασιών προκειμένου να διατηρήσουν το προσωπικό τους.

Στον Πίνακα 2.16 στους Κωδ. 029-030 σημειώνεται «Χ» πάνω στη λέξη «ΝΑΙ» εάν ο φορολογούμενος ή και η σύζυγος του έχει περιουσία (ακίνητα, καταθέσεις κ.τ.λ.) στο εξωτερικό.

Β.1.1.2. ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΣΙΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2011)

(ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012)

Έχει συμπληρωθεί η ένδειξη έγγαμος και δεν έχει συμπληρωθεί ΑΦΜ συζύγου.

Έχει συμπληρωθεί η ένδειξη που αφορά συνταξιούχο ηλικίας άνω των 65 ετών για τον υπόχρεο ή τη σύζυγο χωρίς εισόδημα από συντάξεις.

Έχουν συμπληρωθεί κωδικοί που αφορούν στη σύζυγο και δεν έχει συμπληρωθεί ΑΦΜ συζύγου.

Η δήλωση υποβάλλεται από γυναίκα υπόχρεη και έχουν συμπληρωθεί οι κωδικοί που αφορούν στη σύζυγο.

Δηλώσεις εν διαστάσει συζύγων στις οποίες δεν διαγράφεται ο ΑΦΜ της πρώην συζύγου. Υποβολή ξεχωριστών δηλώσεων μόνο με τα σταθερά στοιχεία καθενός.

· Τα λάθη με αριθμούς

Σε περίπτωση έγγαμων πρέπει να συμπληρώνεται απαραίτητα το τετραγωνίδιο με την ένδειξη « ΑΦΜ συζύγου» και ΑΦΜ της συζύγου. Σε καμία περίπτωση, προκειμένου για έγγαμη, δεν θα αναγράφεται στο τετραγωνίδιο αυτό ο ΑΦΜ του συζύγου της.

Σε 32.313 δηλώσεις έχει συμπληρωθεί η ένδειξη έγγαμος και δεν έχει συμπληρωθεί ΑΦΜ συζύγου.

Επίσης, σε 13.949 δηλώσεις έχουν συμπληρωθεί κωδικοί που αφορούν την σύζυγο και δεν έχει συμπληρωθεί ΑΦΜ συζύγου.

Ο εν διαστάσει υπόχρεος (πρώην σύζυγος) πρέπει να διαγράψει από τον πίνακα αυτόν τα στοιχεία και τον ΑΦΜ της πρώην συζύγου του.

Η εν διαστάσει σύζυγος στη δήλωσή της πρέπει να αναγράφει μόνο τα στοιχεία που την αφορούν.

Έχει παρατηρηθεί σε 9.870 δηλώσεις ενώ η δήλωση υποβάλλεται από υπόχρεη γυναίκα έχουν συμπληρωθεί κωδικοί που αφορούν την σύζυγο.

Πριν από την υποβολή ξεχωριστών δηλώσεων από τους πρώην συζύγους λόγω της διάστασης πρέπει να έχει προηγηθεί η υποβολή από αυτούς δήλωσης διακοπής των σχέσεων στο Τμήμα Μητρώου της ΔΟΥ, σύμφωνα με τις διατάξεις της υπ’ αριθ. 1027411/842/ΔΜ/26.2.1998 ΑΥΟ «Περί ΑΦΜ».

Σε 7.513 δηλώσεις του οικονομικού έτους 2011 δεν είχε διαγραφεί ο ΑΦΜ της πρώην συζύγου, στις περιπτώσεις υποβολής χωριστών δηλώσεων λόγω διάστασης των συζύγων.

Β.2. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΚΑΙ ΛΟΙΠΩΝ ΟΙΚΟΔΟΜΩΝ)

Β.2.1. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΕΝΤΥΠΟ Ε1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012

(ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012)

Σε περίπτωση αλλαγής κύριας κατοικίας μέσα στο έτος 2011, στον πίνακα 5.1α της δήλωσης θα συμπληρωθούν τα στοιχεία της τελευταίας κύριας κατοικίας και θα επισυναφθεί χειρόγραφη κατάσταση με την ίδια γραμμογράφηση με τα στοιχεία της άλλης κύριας κατοικίας.

Το ποσό της υπολογισθείσας αντικειμενικής δαπάνης που προκύπτει από την χειρόγραφη κατάσταση, θα συμπληρωθεί στους Κωδ. 707-708.

Το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης που συμπληρώνεται στους Κωδ. 707-708, για λοιπές δευτερεύουσες κατοικίες υπολογίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως για την κύρια κατοικία και μειώνεται από τον φορολογούμενο κατά 50%. Κατά την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων έχει προβλεφθεί ο ίδιος τρόπος αντιμετώπισης.

Στον Πίνακα 4Ε.6 στους Κωδ. 175-176 γράφεται το ακαθάριστο εισόδημα των κατοικιών που εκμισθώνονται, υπεκμισθώνονται και παραχωρούνται δωρεάν, εφόσον καθεμία έχει επιφάνεια πάνω από 300 τ.μ. και το εισόδημά τους αυτό έχει γραφεί αντίστοιχα στους Κωδ. 103-104, 111-112 και 129-130 του ίδιου πίνακα. Επίσης, στους Κωδικούς αυτούς (175-176) γράφεται το ακαθάριστο εισόδημα που προκύπτει από την εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση οποιουδήποτε ακινήτου για επαγγελματική ή εμπορική χρήση, ανεξαρτήτως της επιφάνειάς του (συμπεριλαμβανομένων των γαιών), εφόσον με το εισόδημα αυτό έχουν συμπληρωθεί οι αντίστοιχοι Κωδικοί του πίνακα αυτού.

Στους κωδικούς αυτούς δεν γράφεται το ακαθάριστο εισόδημα των πιο πάνω ακινήτων που αποκτούν εταιρείες, κοινωνίες, κοινοπραξίες κ.τ.λ., που φορολογούνται με το άρθρο 10 του ΚΦΕ.

Στον Πίνακα 4Ε.7 στους Κωδ. 131-132 γράφεται το ακαθάριστο εισόδημα μόνο των οικοδομών που εκμισθώνονται, παραχωρούνται δωρεάν και ιδιοχρησιμοποιούνται ως κατοικίες, οικοτροφεία, σχολεία, φροντιστήρια, αίθουσες κινηματογράφων ή θεάτρων, ξενοδοχεία, νοσοκομεία και κλινικές, εφόσον έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέες σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 6 και 16 του Ν.3028/2002 και του άρθρου 4 του Ν.1577/1985 και ανακατασκευάζονται από 23.4.2010 και μετά. Το εισόδημα αυτό πρέπει να γράφεται και στους αντίστοιχους κωδικούς εκμίσθωσης, δωρεάν παραχώρησης - ιδιόχρησης του Πίνακα 4Ε της δήλωσης.

Στον Πίνακα 4Ε.8 στους Κωδ. 133-134 γράφεται το ακαθάριστο εισόδημα μόνο των οικοδομών που εκμισθώνονται, παραχωρούνται δωρεάν και ιδιοχρησιμοποιούνται ως καταστήματα, γραφεία, αποθήκες, βιομηχανοστάσια ή για οποιαδήποτε άλλη χρήση, εφόσον έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέες σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 6 και 16 του Ν.3028/2002 και του άρθρου 4 του Ν.1577/1985 και ανακατασκευάζονται από 23.4.2010 και μετά. Το εισόδημα αυτό πρέπει να γράφεται και στους αντίστοιχους κωδικούς εκμίσθωσης, δωρεάν παραχώρησης - ιδιόχρησης του Πίνακα 4Ε της δήλωσης.

Στον Πίνακα 4Ζ.12 στους Κωδ. 395-396 γράφεται το ακαθάριστο εισόδημα των κατοικιών που εκμισθώνονται, υπεκμισθώνονται και παραχωρούνται δωρεάν στην αλλοδαπή, εφόσον καθεμία έχει επιφάνεια πάνω από 300 τ.μ., καθώς και το ακαθάριστο εισόδημα από εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση στην αλλοδαπή οποιουδήποτε ακινήτου για επαγγελματική ή εμπορική χρήση, ανεξάρτητα της επιφάνειάς του (συμπεριλαμβανομένων των γαιών). Το εισόδημα αυτό πρέπει επίσης να έχει γραφτεί αντίστοιχα στους Κωδ. 171-172.

Στον Πίνακα 5.1α στον νέο Κωδ. 205 γράφεται το οκταψήφιο τμήμα του αριθμού παροχής ρεύματος ο οποίος αφορά μόνο την κύρια κατοικία, π.χ. Αριθμός Παροχής Ρεύματος 1 00493984 - 01 3. Στον Κωδ. 205 γράφεται το 00493984. Ο κωδικός αυτός συμπληρώνεται προαιρετικά για πληροφοριακούς λόγους.

Β.2.2. ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΣΙΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2011)

(ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012)

Έχουν συμπληρωθεί όλοι οι κωδικοί που αφορούν στην κύρια και στις δευτερεύουσες κατοικίες εκτός από τους κωδικούς των ποσοστών συνιδιοκτησίας. Όταν η κύρια ή η δευτερεύουσα κατοικία είναι μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρημένη, ο φορολογούμενος θεωρεί ότι δεν πρέπει να συμπληρωθεί το ποσοστό συνιδιοκτησίας.

Δεν μεταφέρονται τα στοιχεία της μισθωμένης κύριας κατοικίας στον πίνακα της ιδιοκατοίκησης.

Δεν έχουν συμπληρωθεί οι μήνες ιδιοκατοίκησης της κύριας και των δευτερευουσών κατοικιών.

Δεν συμφωνούν τα τ.μ. της μισθωμένης κύριας κατοικίας που συμπληρώνονται στον πίνακα της ιδιοκατοίκησης με τα τ.μ. του πίνακα δαπάνης ενοικίου.

Δεν έχει συμπληρωθεί η επιφάνεια της κύριας και των δευτερευουσών κατοικιών ενώ είναι συμπληρωμένα όλα τα υπόλοιπα στοιχεία.

· Τα λάθη με αριθμούς

Σε 18.271 δηλώσεις του οικονομικού έτους 2011 δεν είχε συμπληρωθεί η επιφάνεια των κύριων χώρων της κύριας και των δευτερευουσών κατοικιών ενώ είχαν συμπληρωθεί τα λοιπά στοιχεία (ποσοστό συνιδιοκτησίας, μήνες).

Επίσης έχουν παρατηρηθεί τα εξής:

Σε 78.005 δηλώσεις έχουν συμπληρωθεί όλοι οι κωδικοί που αφορούν στην κύρια και στις δευτερεύουσες κατοικίες εκτός από τους κωδικούς των ποσοστών συνιδιοκτησίας. Όταν η κύρια ή η δευτερεύουσα κατοικία είναι μισθωμένη ή δωρεάν παραχωρημένη, ο φορολογούμενος θεωρεί ότι δεν πρέπει να συμπληρωθεί το ποσοστό συνιδιοκτησίας.

Σε 74.570 δηλώσεις δεν μεταφέρονται τα στοιχεία της μισθωμένης κύριας κατοικίας στον πίνακα της ιδιοκατοίκησης.

Σε 32.186 δηλώσεις δεν έχουν συμπληρωθεί οι μήνες ιδιοκατοίκησης της κύριας και των δευτερευουσών κατοικιών.

Σε 25.859 δηλώσεις δεν συμφωνούν τα τ.μ. της μισθωμένης κύριας κατοικίας που συμπληρώνονται στον πίνακα της ιδιοκατοίκησης με τα τ.μ. του πίνακα δαπάνης ενοικίου.

Β.3. ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΩΝ ΔΑΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΚΩΝ

Β.3.1. ΣΥΧΝΟΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΣΙΝΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ (ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2011)

(ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012)

Έχουν συμπληρωθεί τόκοι στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας στον πίνακα δαπανών και δεν έχουν μεταφερθεί σωστά τα ποσά στους Κωδ. 727-728 του πίνακα προσδιορισμού ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης. Στους Κωδ. 727 -728 συμπληρώνονται τα ποσά των τόκων και τα ποσά της αποπληρωμής του κεφαλαίου.

Έχουν συμπληρωθεί τόκοι για στεγαστικά δάνεια απόκτησης πρώτης κατοικίας, χωρίς να έχει συμπληρωθεί το συνολικό ποσό των δανείων στους Κωδ. 069-070 του πίνακα δαπανών.

· Τα λάθη με αριθμούς

Επίσης στους κωδικούς αυτούς πρέπει να γραφεί το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε το 2011 για τη χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε με εξαίρεση τα ποσά δανείων που χορηγήθηκαν προς εταιρείες ή κοινοπραξίες ή κοινωνίες των οποίων ο υπόχρεος είναι μέλος ή μέτοχος.

Αν ο υπόχρεος δεν προσθέσει μόνος του τους τόκους υπερημερίας, έχει υποχρέωση να τους προσθέσει η ΔΟΥ στους Κ.Α. 323-324 της δήλωσης.

Παρατηρήθηκε ότι σε 40.152 δηλώσεις έχουν συμπληρωθεί τόκοι στεγαστικού δανείου πρώτης κατοικίας στον πίνακα δαπανών και δεν έχουν μεταφερθεί σωστά τα ποσά στους Κ.Α. 727-728 του πίνακα προσδιορισμού ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης. Στους Κ.Α. 727-728 συμπληρώνονται τα ποσά των τόκων και τα ποσά της αποπληρωμής του κεφαλαίου.

Στην ένδειξη 8 αναγράφονται οι τόκοι στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας. Για τις συμβάσεις στεγαστικών δανείων υπάρχει ανώτατο όριο δανείου 200.000 ευρώ. Γι' αυτό το λόγο πρέπει να συμπληρώνονται για τα δάνεια αυτά και οι Κ.Α. 069-070 αντίστοιχα, για το συνολικό ποσό των δανείων που έχει λάβει ο κάθε σύζυγος για την απόκτηση της πρώτης κατοικίας τους.

Σε 7.227 δηλώσεις οικονομικού έτους 2011 ενώ είχαν συμπληρωθεί οι κωδικοί με τα ποσά των τόκων για συμβάσεις δανείων, δεν συμπληρώθηκαν οι Κ.Α. 069-070 με τα συνολικά ποσά των δανείων.

Γ. ΕΙΔΙΚΗ ΕΙΣΦΟΡΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ ΥΠΑΓΟΜΕΝΑ, ΑΠΑΛΛΑΣΣΟΜΕΝΑ, ΕΞΑΙΡΟΥΜΕΝΑ

· ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012

Αγροτικές ενισχύσεις

Στον Πίνακα 6.3 στους Κωδ. 659-660 τα ποσά των επιδοτήσεων ή αποζημιώσεων επί της γεωργικής παραγωγής σε περιπτώσεις προσδιορισμού του γεωργικού εισοδήματος με την αντικειμενική μέθοδο, δεν θα αναγράφονται στους κωδικούς αυτούς γιατί από τη χρήση 2011 και μετά δεν λαμβάνονται υπόψη για τον περιορισμό των τεκμηρίων (σχετ. η ΑΥΟ ΠΟΛ.1079/12.4.2011). Θα αναγράφονται όμως στους Κωδ. 995-996 προκειμένου να υπολογιστεί η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, όπως προβλέπεται στην ΑΥΟ ΠΟΛ.1167/2.8.2011 απόφαση του Αναπληρωτή Υπ. Οικονομικών.

· ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012

Απαλλαγή προσώπων βαριάς κινητικής αναπηρίας, ολικώς τυφλά κ.λπ.

Στον Πίνακα 6.4 στους νέους Κωδ. 657-658 γράφονται τα εισοδήματα τα οποία εξαιρούνται από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης όπως ρητά αναφέρει η παρ. 2 του άρθρου 29 του Ν.3986/2011 και μέχρι το οικονομικό έτος 2011 δηλώνονται στους Κωδ. 659-660.

Επισημαίνεται ότι μετά την τροποποίηση της παρ. 2 του άρθρου 29 του Ν.3986/2011 με την περ. β' της παρ. 5 του άρθρου 38 του Ν.4024/2011 (ΦΕΚ 226/Α'/27.10.2011), απαλλάσσονται όλα τα εισοδήματα των προσώπων που είναι ολικώς τυφλοί, καθώς και των προσώπων που παρουσιάζουν βαριές κινητικές αναπηρίες σε ποσοστό από 80% και άνω, περιλαμβανομένου και του εξωιδρυματικού επιδόματος της περ. ε' της παρ. 5 του άρθρου 6 του ΚΦΕ.

· ΕΥΟ ΠΟΛ.1131/2012

Απαλλαγή ανέργου από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης

Κατ' εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου 29 του Ν.3986/2011 και προκειμένου να απαλλαγεί ένας άνεργος από την επιβολή της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για το οικονομικό έτος 2012, οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται αθροιστικά, είναι οι εξής:

α) Να λαμβάνει επίδομα ανεργίας από τον ΟΑΕΔ ή να είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο των ανέργων του εν λόγω οργανισμού για τουλάχιστον δώδεκα (12) συνεχόμενους μήνες, ούτως ώστε να χαρακτηρίζεται μακροχρόνια άνεργος. Οι προϋποθέσεις αυτές πρέπει να συντρέχουν στο πρόσωπό του κατά την 30.4.2012, για να υπάρχει και για το τρέχον οικονομικό έτος ένα σημείο αναφοράς, κοινό για όλους τους φορολογούμενους. Συνεπώς μακροχρόνια άνεργος, για την εφαρμογή του νόμου κατά το οικονομικό έτος 2012, νοείται αυτός που είναι συνεχόμενα εγγεγραμμένος στον ΟΑΕΔ, πριν και κατά την 30.4.2011.

β) Να μην έχει κατά την χρήση 2012 πραγματικά εισοδήματα άλλης πηγής, εκτός από μισθωτές υπηρεσίες, γεγονός που το δηλώνει υπεύθυνα ο φορολογούμενος, μαζί με την αίτηση απαλλαγής του από την εισφορά που θα υποβάλλει στη ΔΟΥ (μετά τη λήψη του εκκαθαριστικού σημειώματος) και θα ελεγχθεί κατά την υποβολή της φορολογικής του δήλωσης κατά το επόμενο οικονομικό έτος. Στην έννοια του πραγματικού εισοδήματος περιλαμβάνονται όλα τα εισοδήματα που δηλώνονται στη φορολογική δήλωση και φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις, όπως ενοίκια ακινήτων, γεωργικά εισοδήματα κ.λπ., ακόμη κι αυτά που υπολογίζονται με τεκμαρτό τρόπο. Δεν υπολογίζονται τα αντικειμενικά εισοδήματα που προσδιορίζονται με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη διαβίωσης και την ετήσια δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Δ. ΔΙΑΦΟΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΔΗΛΩΣΗ

· Όριο εισοδήματος για μη υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης

Ν.3842/2010, άρθρο 8 παρ. 5 - ΕΥΟ ΠΟΛ.1135/4.10.2010

Με την παρ. 5 του άρθρου αυτού προστέθηκε στην παρ. 1 του άρθρου 61 του ΚΦΕ δεύτερο εδάφιο, με βάση το οποίο εξαιρείται και δεν υποχρεούται να υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος το φυσικό πρόσωπο που έχει εισόδημα μέχρι 6.000 ευρώ και το οποίο προκύπτει αποκλειστικά με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες του άρθρου 16 του ΚΦΕ (δαπάνες διαβίωσης), όπως της κατοικίας, του αυτοκινήτου Ι.Χ., του σκάφους, των ιδιωτικών σχολείων, των οικιακών βοηθών κ.λπ.

Επομένως, ο φορολογούμενος που έχει εισόδημα από μία ή περισσότερες κατηγορίες (οικοδομές, σύνταξη κ.λπ.) υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης όταν το εισόδημά του με βάση τις δαπάνες διαβίωσης είναι μέχρι 6.000 ευρώ.

Οι διατάξεις αυτές έχουν εφαρμογή για τα εισοδήματα που αποκτώνται και τις δαπάνες που πραγματοποιούνται από την 1.1.2010 και μετά.

· Ευθύνη των συζύγων για την καταβολή φόρων και τελών που προκύπτουν από την φορολογική δήλωση

Ν.3842/2010, άρθρο 8 παρ. 16 - ΕΥΟ ΠΟΛ.1135/4.10.2010

Με την περ. α’ της παρ. 16 του άρθρου αυτού αντικαθίστανται οι διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 74 του ΚΦΕ. Με βάση τις νέες διατάξεις, η οφειλή για φόρο, τέλη και εισφορές που αναλογούν στα εισοδήματα των συζύγων, που υποχρεούνται στην υποβολή κοινής δήλωσης, βεβαιώνεται στον κάθε σύζυγο χωριστά και η ευθύνη για την καταβολή τους βαρύνει επίσης τον καθένα από αυτούς χωριστά.

Τα ανωτέρω ισχύουν, σύμφωνα με την περ. β’ της ίδιας παραγράφου, για τις δηλώσεις του οικονομικού έτους 2011 και μετά.

· Δήλωση συζύγων σε διάσταση

Ν.3842/2010, άρθρο 8 παρ. 12 - ΕΥΟ ΠΟΛ.1135/4.10.2010

Με την παρ. 12 του άρθρου αυτού προστέθηκαν δύο καινούργια εδάφια στην περ. α’ της παρ. 5 του άρθρου 85 του ΚΦΕ.

Με το πρώτο από αυτά παρέχεται πλέον η δυνατότητα στους συζύγους που βρίσκονται σε διάσταση ή διάζευξη να λαμβάνουν αντίγραφο της κοινής δήλωσης φορολογίας εισοδήματός τους και του εκκαθαριστικού σημειώματος που προκύπτει από αυτή, τόσο του οικονομικού έτους της υποβολής της αίτησης χορήγησής τους όσο και των προηγούμενων ετών.

Στην έννοια της κοινής δήλωσης περιλαμβάνονται και όλα τα έντυπα και δικαιολογητικά που συνυποβάλλονται με τη δήλωση, καθώς και οποιοδήποτε άλλο στοιχείο υπάρχει στον φάκελο της κοινής δήλωσης.

Τα ανωτέρω ισχύουν από 23.4.2010 και μετά.

· Συνιδιοκτησία ακινήτου

Ν.3842/2010, άρθρο 8 παρ. 12 - ΕΥΟ ΠΟΛ.1135/4.10.2010

Με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 12 του άρθρου 8 προβλέπεται ότι, ειδικά επί συνιδιοκτησίας ακινήτου, χορηγούνται, από τον φάκελο του συνιδιοκτήτη που το εκμίσθωσε μονομερώς, αντίγραφο μισθωτηρίου συμβολαίου και λοιπά στοιχεία που αφορούν το κοινό ακίνητο στους λοιπούς συνιδιοκτήτες, για διεκδίκηση των νόμιμων δικαιωμάτων τους στο δικαστήριο και δήλωση των εισοδημάτων τους από το ακίνητο αυτό.

Τα ανωτέρω ισχύουν από τη δημοσίευση του νόμου (23.4.2010) και μετά.

· Αποζημίωση λόγω καταγγελίας σύμβασης εργασίας μισθωτού

ΕΥΟ ΠΟΛ.1125/21.5.2012

Η αποζημίωση λόγω διακοπής της εργασιακής σχέσης που φορολογείται αυτοτελώς με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 14 του ΚΦΕ, αναγράφεται μόνο στους Κωδικούς 657-658 του Πίνακα 6, έτσι ώστε για τα ποσά αυτά να μην υπολογισθεί έκτακτη εισφορά.

Τα ποσά αυτά δεν αναγράφονται πλέον στους Κωδικούς 659-660 του Πίνακα 6 όπως τα παλαιότερα οικονομικά έτη.

· Μισθωτοί επιχειρήσεων

Μη είσπραξη δεδουλευμένων αποδοχών της διαχειριστικής χρήσης 2011 λόγω αδυναμίας του εργοδότη

ΕΥΟ ΠΟΛ.1141/5.6.2012

Με τις διατάξεις της παρ. 11 του άρθρου 4 του Ν.4038/2012, προστίθεται δεύτερο εδάφιο στο τέλος της παρ. 3 του άρθρου 46 του ΚΦΕ.

Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 3 του άρθρου 46 του ΚΦΕ, αν ο δικαιούχος εισπράττει καθυστερημένα δεδουλευμένες αποδοχές, σε έτος μεταγενέστερο από το έτος στο οποίο ανάγονται, λόγω έκδηλης οικονομικής αδυναμίας του εργοδότη του και εφόσον έγινε επίσχεση της εργασίας από τους μισθωτούς ή αν ο εργοδότης κηρύχθηκε σε κατάσταση πτώχευσης, χρόνος απόκτησης αυτών των αποδοχών είναι ο χρόνος στον οποίο εισπράττονται.

Με βάση τις διατάξεις του προστιθέμενου δεύτερου εδαφίου, οι μισθωτοί που απασχολούνται σε επιχειρήσεις και οι οποίοι δεν εισέπραξαν δεδουλευμένες αποδοχές της διαχειριστικής χρήσης του 2011 λόγω αδυναμίας του εργοδότη τους, ακόμα και αν έχει γίνει επίσχεση εργασίας ή πτώχευση και εφόσον η χορηγούμενη σε αυτούς ετήσια βεβαίωση αποδοχών της ίδιας χρήσης αναγράφει τις ανωτέρω ανείσπρακτες δεδουλευμένες αποδοχές σε διακεκριμένη σειρά, θα υποβάλλουν δήλωση φόρου εισοδήματος οικονομικού έτους 2012 (χρήση 2011) χωρίς να δηλώσουν τις αποδοχές αυτές, καθόσον χρόνος απόκτησης αυτών είναι ο χρόνος στον οποίο εισπράττονται.

Στην περίπτωση κατά την οποία έχει παρακρατηθεί (αποδοθεί) φόρος και επί των μη καταβληθέντων αποδοχών τότε ο αναλογών και παρακρατηθείς φόρος που αντιστοιχεί στο σύνολο των αποδοχών της διαχειριστικής χρήσης του 2011 (εισπραχθείσες και ανείσπρακτες) επιμερίζεται αναλόγως και αναγράφεται αντίστοιχα στις δύο διακεκριμένες σειρές της χορηγηθείσας ετήσιας βεβαίωσης αποδοχών που αφορούν τις εισπραχθείσες και ανείσπρακτες αποδοχές της ανωτέρω διαχειριστικής χρήσης.

Βάσει της βεβαίωσης αυτής ο εργαζόμενος θα υποβάλει δήλωση φόρου εισοδήματος οικονομικού έτους 2012 (χρήση 2011) δηλώνοντας στους αντίστοιχους κωδικούς μόνο τις εισπραχθείσες αποδοχές της χρήσης αυτής καθώς και τον αναλογούντα και παρακρατηθέντα φόρο που αντιστοιχεί σε αυτές.

· Διανεμόμενα κέρδη από Α.Ε., Ε.Π.Ε. και συνεταιρισμούς σε φυσικά πρόσωπα

ΕΥΟ ΠΟΛ.1141/5.6.2012

Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 4 καταργείται το τρίτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 54 και το τρίτο εδάφιο της περ. δ' της παρ. 1 του άρθρου 55 του ΚΦΕ, σχετικά με την φορολογική μεταχείριση των μερισμάτων και των κερδών που διανέμουν οι ημεδαπές Α.Ε. και Ε.Π.Ε. καθώς και οι συνεταιρισμοί, αντίστοιχα, όταν δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα, κάτοικοι Ελλάδος.

Ειδικότερα, με τις διατάξεις της παρ. 3 του υπόψη άρθρου καταργείται η φορολόγηση των πιο πάνω εισοδημάτων με τις γενικές διατάξεις για τους δικαιούχους φυσικά πρόσωπα και επομένως, με την παρακράτηση που προβλέπεται από τα άρθρα 54 και 55 του ΚΦΕ εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση του δικαιούχου φυσικού προσώπου.

Τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή για διανεμόμενα από τις Α.Ε., Ε.Π.Ε. και συνεταιρισμούς, μερίσματα ή κέρδη οικονομικού έτους 2011 (διαχειριστικής περιόδου 2010) και μετά.

· Εισόδημα από αλιευτική δραστηριότητα

ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/24.4.2012

Στον Πίνακα 4Β.2 στους Κωδ. 921-922 γράφεται μόνο το καθαρό εισόδημα από αλιευτική δραστηριότητα, με βάση το αντικειμενικό σύστημα το οποίο σημειώνεται ότι πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στους Κωδ. 461-462 του πίνακα αυτού.

Στον Πίνακα 4Β.5 στους Κωδ. 923-924 γράφεται μόνο το καθαρό εισόδημα από αλιευτική δραστηριότητα με βάση το αντικειμενικό σύστημα το οποίο σημειώνεται ότι πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στους Κωδ. 915-916 του πίνακα αυτού.

· Κέρδη επιχείρησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέχρι 100 KW

ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/24.4.2012

Στον Πίνακα 4Β.9 στους Κωδ. 479-480 γράφονται τα καθαρά κέρδη της ατομικής επιχείρησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ισχύος μέχρι 100 KW, στην ημεδαπή μεταφέροντάς τα από το Έντυπο Ε3 το οποίο συνυποβάλλεται με τη δήλωση. Τα κέρδη αυτά δηλώνονται στους κωδικούς αυτούς για πληροφοριακούς λόγους και πρέπει να γράφονται επίσης και στους Κωδ. 401-402 για τη φορολογία τους.

· Κέρδη αγροτουριστικής επιχείρησης μέχρι 10 δωματίων

ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/24.4.2012

Στον Πίνακα 4Β.10 στους Κωδ. 481-482 γράφονται τα καθαρά κέρδη της ατομικής αγροτοτουριστικής επιχείρησης δυναμικότητας, μέχρι 10 δωματίων, στην ημεδαπή μεταφέροντάς τα από το Έντυπο Ε3 το οποίο συνυποβάλλεται με τη δήλωση. Τα κέρδη αυτά δηλώνονται στους κωδικούς αυτούς για πληροφοριακούς λόγους και πρέπει να γράφονται επίσης και στους Κωδ. 401-402 για τη φορολογία τους.

Ε. ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ

ΚΩΔ. 049 - ΠΙΝΑΚΑΣ 7.1

Ε.1. ΓΕΝΙΚΑ

Οι αποδείξεις δαπανών δεν υποβάλλονται με τη φορολογική δήλωση όπως και για τις ηλεκτρονικές υποβαλλόμενες δηλώσεις δεν υποβάλλονται και τα υπόλοιπα δικαιολογητικά, τα οποία φυλάσσονται από τον φορολογούμενο και παραδίδονται εφόσον ζητηθούν (ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012).

Στις περιπτώσεις που υποβάλλονται συμπληρωματικές δηλώσεις για το οικονομικό έτος 2011, δεν συμπληρώνεται ο Κωδικός 049, δεδομένου ότι από τις διατάξεις του άρθρου 9 του ΚΦΕ όπως ισχύουν για το συγκεκριμένο έτος, δεν επιτρέπεται προσκόμιση αποδείξεων με την συμπληρωματική δήλωση.

Στις συμπληρωματικές δηλώσεις του οικονομικού έτους 2012, μετά την τροποποίηση του άρθρου 9 του ΚΦΕ με το άρθρο 38 του Ν.4024/2011 (ΦΕΚ 226/Α'/27.10.2011), οι αποδείξεις (Κωδικός 049) υπολογίζονται εφόσον οι δηλώσεις είναι εμπρόθεσμες, ανεξάρτητα αν πρόκειται για αρχικές ή συμπληρωματικές δηλώσεις (ΕΥΟ ΠΟΛ.1131/2012).

Εφιστάται η προσοχή των φορολογουμένων στη συμπλήρωση του Κωδικού 049 (Δαπάνη αγοράς αγαθών και παροχής υπηρεσιών) του Πίνακα 7 του Εντύπου Ε1. Ο συγκεκριμένος κωδικός συμπληρώνεται με την εμπρόθεσμη δήλωση, ακόμα και όταν το πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα του φορολογούμενου δεν υπερβαίνει το αφορολόγητο ποσό της κλίμακας φόρου εισοδήματος. Οι αποδείξεις αυτές δεν συνυποβάλλονται με τη δήλωση και φυλάσσονται από τον φορολογούμενο και παραδίδονται μόνο εφόσον ζητηθούν για έλεγχο (ΕΥΟ ΠΟΛ.1125/2012).

Επίσης, ο φορολογούμενος πρέπει να λάβει υπόψη του, όσον αφορά το ύψος εισοδήματος για τον υπολογισμό των απαιτούμενων αποδείξεων καθώς και για την κάλυψη των τεκμηρίων του, ότι για τον προσδιορισμό του αντικειμενικού εισοδήματος με βάση την συνολική ετήσια δαπάνη, πέραν των δηλωθέντων από τον ίδιο στοιχείων (κατοικία, αυτοκίνητα κ.λπ.), κατά την εκκαθάριση της δήλωσης υπολογίζεται και ως ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη 3.000 ευρώ προκειμένου για άγαμο και 5.000 ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση (ΕΥΟ ΠΟΛ.1125/2012).

Ε.2. ΠΟΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ

Στον Πίνακα 7.1 στον Κωδ. 049 γράφεται το συνολικό ποσό των δαπανών που πραγματοποίησε στην Ελλάδα μέσα στο 2011, ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα τέκνα που τον βαρύνουν για την αγορά αγαθών και λήψη υπηρεσιών, με εξαίρεση τα ποσά των αποδείξεων μέσω της «Κάρτας Αποδείξεων» τα οποία προεκτυπώνονται στον Κωδ. 341 της δήλωσης.

Το ποσό των αποδείξεων δαπανών, που απαιτείται να προσκομισθούν, ορίζεται σε ποσοστό 25% του ατομικού εισοδήματος του φορολογουμένου του δηλούμενου και φορολογούμενου σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις και για ποσό εισοδήματος μέχρι 60.000 ευρώ.

Στις δαπάνες αυτές περιλαμβάνονται όλες οι καταναλωτικές δαπάνες.

Δηλαδή περιλαμβάνονται οι πάσης φύσεως δαπάνες αγοράς αγαθών και λήψης υπηρεσιών. Διευκρινίζεται ότι περιλαμβάνονται και τα ειδικά στοιχεία που εκδίδουν οι επιχειρήσεις λόγω των συγκεκριμένων υπηρεσιών που παρέχουν (π.χ. αποδείξεις των ΕΛΤΑ, εταιρειών Courier, πινακίδα χρηματιστηριακών εταιρειών για την αμοιβή των παρεχόμενων υπηρεσιών μόνο, κ.τ.λ.) όπως και οι πάσης φύσεως δαπάνες αγοράς υλικών και παροχής υπηρεσιών των κοινόχρηστων χώρων εκτός από τις δαπάνες εξόφλησης, των λογαριασμών ύδρευσης, αποχέτευσης και ηλεκτροδότησης αυτών μετά τον επιμερισμό τους στους ενοίκους ή στους ιδιοκτήτες των οριζόντιων ιδιοκτησιών.

Επίσης, περιλαμβάνεται και η δαπάνη για παροχή υπηρεσιών από συμβολαιογράφο για σύνταξη συμβολαίου απόκτησης ακινήτου, εφόσον βέβαια η δαπάνη αυτή δεν εμπίπτει στις αντικειμενικές δαπάνες του άρθρου 17 του ΚΦΕ (π.χ. γονική παροχή ή δωρεά). Όταν στις περιπτώσεις αυτές η αμοιβή του συμβολαιογράφου αναγράφεται στο συμβόλαιο, τότε για την απόδειξη της πραγματοποίησης αυτής της δαπάνης επισυνάπτονται από τον φορολογούμενο φωτοτυπίες των σελίδων του συμβολαίου από τις οποίες προκύπτει η δαπάνη.

Ε.3. ΠΟΙΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΔΕΝ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΥΠΟΨΗ

Δεν λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων, οι δαπάνες για ύδρευση, αποχέτευση, ηλεκτρισμό, τηλεπικοινωνίες γενικά, για εισιτήρια σε κάθε είδους μεταφορικό μέσο και όσες δαπάνες με βάση άλλες φορολογικές διατάξεις λαμβάνονται υπόψη για φορολογικές ελαφρύνσεις.

Συγκεκριμένα δεν λαμβάνονται υπόψη:

α) Οι δαπάνες για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτου, πλοίων αναψυχής, αυτοκινήτων, δίτροχων κ.λπ. οχημάτων, για ανέγερση ακινήτου, για τοκοχρεωλυτική απόσβεση δανείων ή πιστώσεων κ.λπ.

β) Οι δαπάνες για ασφάλιση ζωής ή θανάτου, οι εισφορές που καταβάλλονται στα ταμεία ασφάλισης του φορολογούμενου, οι τόκοι στεγαστικών δανείων για πρώτη κατοικία, τα έξοδα ιατρικής περίθαλψης κ.τ.λ.

γ) Οι δαπάνες για ενοίκιο κύριας κατοικίας, για παράδοση κατ' οίκον μαθημάτων ή για φροντιστήρια, για τόκους στεγαστικών δανείων για απόκτηση πρώτης κατοικίας, για δικηγόρους λόγω παροχής νομικών υπηρεσιών κ.λπ.

δ) Οι δαπάνες για ασφάλιστρα πυρκαγιάς ή άλλων κινδύνων, για δικαστικές δαπάνες και για αμοιβή δικηγόρων για δίκες μισθωτικών διαφορών μεταξύ ιδιοκτητών και διαχειριστικών ιδιοκτησίας κατ' ορόφους οι οποίες εκπίπτουν από το ακαθάριστο εισόδημα των ακινήτων.

Επίσης, δεν λαμβάνεται υπόψη το κόστος αγοράς κρατικών λαχείων, τα ποσά που καταβάλλονται για τη συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια (π.χ. ΚΙΝΟ, ΣΤΟΙΧΗΜΑ κ.λπ.) και η δαπάνη εισόδου σε ΚΑΖΙΝΟ, καθόσον στις πιο πάνω περιπτώσεις δεν πραγματοποιείται αγορά αγαθών ή παροχή υπηρεσιών όπως επιβάλλει ο νόμος, αλλά οι εν λόγω δαπάνες αφορούν το κόστος ή την προϋπόθεση συμμετοχής σε τυχερά παιχνίδια.

Ε.4. ΠΟΙΟΙ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΤΟ ΑΦΟΡΟΛΟΓΗΤΟ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΠΡΟΣΚΟΜΙΣΟΥΝ ΑΠΟΔΕΙΞΕΙΣ

Αυτοί που δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό, χωρίς να προσκομίσουν αποδείξεις κατά ρητή διάταξη του νόμου είναι οι:

α) Οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπηρετούν στην αλλοδαπή και τα λοιπά πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 47 του ΚΦΕ. Πρόκειται για τους υπαλλήλους του Υπουργείου Εξωτερικών και των λοιπών δημόσιων πολιτικών υπηρεσιών, του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, της Μόνιμης Αντιπροσωπείας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες και των στρατιωτικών, που υπηρετούν στην αλλοδαπή, καθώς και των υπαλλήλων του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών, των υπαλλήλων του Εθνικού Οργανισμού Μικρομεσαίων Μεταποιητικών Επιχειρήσεων και των υπαλλήλων της Πανελλήνιας Συνομοσπονδίας Ενώσεων Γεωργικών Συνεταιρισμών που υπηρετούν στα οικεία αντιπροσωπευτικά γραφεία τους στις Βρυξέλλες.

β) Όσοι διαμένουν σε οίκο ευγηρίας.

γ) Οι φυλακισμένοι και

δ) Οι κάτοικοι κρατών - μελών της Ε.Ε. που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα πλέον του 90% του συνολικού εισοδήματός τους.

Οι φορολογούμενοι (ο σύζυγος ή η σύζυγος) που ανήκουν στις πιο πάνω κατηγορίες θα πρέπει να έχουν διαγραμμίσει τους Κωδ. 023-024 αντίστοιχα.

Τονίζεται ότι όσοι επικαλούνται μήνες διαμονής θα έχουν την ευχέρεια να επιλέξουν εάν θα προσκομίσουν ή όχι τις αποδείξεις.

Ε.5. ΛΟΙΠΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΟΥΝ ΕΙΣΟΔΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι λοιποί κάτοικοι εξωτερικού που αποκτούν εισόδημα στην Ελλάδα δεν προσκομίζουν αποδείξεις δαπανών, δεδομένου ότι δεν δικαιούνται το αφορολόγητο ποσό της φορολογικής κλίμακας.

ΣΤ. ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΣΗΣ ΦΟΡΟΥ - ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΑΝΑΓΡΑΦΗΣ ΤΟΥ ΔΙΠΛΟΤΥΠΟΥ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥ - ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΚΡΑΤΗΘΕΝΤΟΣ ΦΟΡΟΥ

· 1039542/765/Α0012/2.5.2007

Συμψηφισμός παρακρατηθέντος φόρου

1. Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 83 του Ν.2238/1994, όσοι παρακρατούν φόρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, έχουν υποχρέωση να χορηγούν σε αυτούς από τους οποίους έγινε η παρακράτηση, βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το φορολογούμενο εισόδημα και τον φόρο που παρακρατήθηκε. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει φόρος για παρακράτηση. Η βεβαίωση αυτή χορηγείται στους δικαιούχους μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του οικείου οικονομικού έτους.

2. Όπως έχει γίνει δεκτό με το έγγραφο 1074966/1479/Α0012/24.8.2005, αν αυτός που κατέβαλε τις αμοιβές έχει παρακρατήσει τον φόρο χωρίς να τον αποδώσει στο Δημόσιο (εκδίδοντας βέβαια τις ανάλογες βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου για τον δικαιούχο των αμοιβών), μόνο σε αυτόν γίνεται ο σχετικός καταλογισμός του μη αποδοθέντος φόρου, καθώς και των διοικητικών κυρώσεων του Ν.2523/1997 και, περαιτέρω, ο παρακρατηθείς φόρος συμψηφίζεται κατά την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του δικαιούχου των αμοιβών, καθόσον απαιτείται μόνο η προσκόμιση της αντίστοιχης βεβαίωσης (έγγραφό μας 1098734/1817/Α0012/18.10.2005).

3. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν υπάρχει υποχρέωση αναγραφής του αριθμού των διπλοτύπων απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου στις βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου που χορηγούνται στους δικαιούχους των αμοιβών.

· 1038165/731/A0012/18.10.2005

Συμψηφισμός παρακρατηθέντος φόρου

1. Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 83 του Ν.2238/1994, όσοι παρακρατούν φόρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, έχουν υποχρέωση να χορηγούν σε αυτούς από τους οποίους έγινε η παρακράτηση, βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το φορολογούμενο εισόδημα και το φόρο που παρακρατήθηκε. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει φόρος για παρακράτηση. Η βεβαίωση αυτή χορηγείται στους δικαιούχους μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του οικείου οικονομικού έτους.

2. Όπως έχει γίνει δεκτό με το υπ’ αριθ. 1074996/1479/Α0012/24.8.2005 έγγραφο, αν αυτός που κατέβαλε τις αμοιβές έχει παρακρατήσει τον φόρο χωρίς να τον αποδώσει στο Δημόσιο, (εκδίδοντας βέβαια τις ανάλογες βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου για τον δικαιούχο των αμοιβών), μόνο σε αυτόν γίνεται ο σχετικός καταλογισμός του μη αποδοθέντος φόρου καθώς και των διοικητικών κυρώσεων του Ν.2523/1997 και περαιτέρω, ο παρακρατηθείς φόρος συμψηφίζεται κατά την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του δικαιούχου των αμοιβών, καθόσον απαιτείται μόνο η προσκόμιση της αντίστοιχης βεβαίωσης (υπ’ αριθ. 1098734/1817/Α0012/18.10.2005 έγγραφό μας).

3. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν υπάρχει υποχρέωση αναγραφής του αριθμού των διπλοτύπων απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου στις βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου που χορηγούνται στους δικαιούχους των αμοιβών (σχετ. 1039542/65/Α0012/2.5.2007 έγγραφο).

· 1053083/1041/Α0012/11.6.2009

Συμψηφισμός παρακρατηθέντος φόρου

Σε απάντηση του από 20.5.2009 εγγράφου σας σχετικά με το παραπάνω θέμα, σας πληροφορούμε τα εξής:

1. Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 83 του Ν.2238/1994, όσοι παρακρατούν φόρο, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος, έχουν υποχρέωση να χορηγούν σε αυτούς από τους οποίους έγινε η παρακράτηση, βεβαίωση στην οποία αναγράφουν το φορολογούμενο εισόδημα και τον φόρο που παρακρατήθηκε. Ίδια υποχρέωση υπάρχει και στις περιπτώσεις που δεν προκύπτει φόρος για παρακράτηση. Η βεβαίωση αυτή χορηγείται στους δικαιούχους μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του οικείου οικονομικού έτους.

2. Όπως έχει γίνει δεκτό με το έγγραφο 1074966/1479/Α0012/24.8.2005, αν αυτός που κατέβαλε τις αμοιβές έχει παρακρατήσει τον φόρο χωρίς να τον αποδώσει στο Δημόσιο, μόνο σε αυτόν γίνεται ο σχετικός καταλογισμός του μη αποδοθέντος φόρου, καθώς και των διοικητικών κυρώσεων του Ν.2523/1997 και, περαιτέρω, ο παρακρατηθείς φόρος συμψηφίζεται κατά την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του δικαιούχου των αμοιβών, καθόσον απαιτείται μόνο η προσκόμιση της αντίστοιχης βεβαίωσης.

3. Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι δεν υπάρχει υποχρέωση αναγραφής του αριθμού των διπλοτύπων απόδοσης παρακρατηθέντος φόρου στις βεβαιώσεις παρακράτησης φόρου που χορηγούνται στους δικαιούχους των αμοιβών και ο φόρος που έχει παρακρατηθεί, συμψηφίζεται κατά την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του δικαιούχου των αμοιβών.

Όλες οι αποφάσεις που παραθέτουμε βρίσκονται σε ισχύ και οι πρόσφατοι φορολογικού νόμοι (Ν.3842/2010, Ν.3888/2010 και Ν.3943/2011) δεν έχουν αλλάξει ΤΙΠΟΤΕ στην αντιμετώπιση του θέματος από την Διοίκηση.

Ζ. ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

ΑΠΟΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΗΓΗΣ Ή ΤΗΣ ΑΙΤΙΑΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

Ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων λογίζεται και κάθε εισόδημα που δεν μπορεί να υπαχθεί σε κάποια από τις κατηγορίες Α’ έως Ζ’ της παρ. 2 του άρθρου 4.

Σε προσαύξηση περιουσίας που προέρχεται από άγνωστη ή μη διαρκή ή μη σταθερή πηγή η αίτια, ο φορολογούμενος μπορεί να κληθεί να αποδείξει είτε την πραγματική πηγή ή αιτία προέλευσής της είτε ότι φορολογείται από άλλες διατάξεις είτε ότι απαλλάσσεται από το φόρο με ειδική διάταξη, προκειμένου αυτό να μην φορολογηθεί ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων της χρήσης κατά την οποία επήλθε η προσαύξηση.

· Εισόδημα από προσαύξηση περιουσίας της παρ. 3 του άρθρου 15 του Ν.3888/2010

ΕΥΟ ΠΟΛ.1095/29.4.2011

Σχετικά με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 15 του Ν.3888/2010, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους:

1. Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 15 του Ν.3888/2010, ΦΕΚ 175/A’/30.9.2010, προστέθηκε εδάφιο στην παρ. 3 του άρθρου 48 του ΚΦΕ (Ν.2238/1994), ως εξής: «Σε προσαύξηση περιουσίας που προέρχεται από άγνωστη ή μη διαρκή ή μη σταθερή πηγή ή αιτία, ο φορολογούμενος μπορεί να κληθεί να αποδείξει είτε την πραγματική πηγή ή αιτία προέλευσής της, είτε ότι φορολογείται από άλλες διατάξεις, είτε ότι απαλλάσσεται από το φόρο με ειδική διάταξη, προκειμένου αυτό να μην φορολογηθεί ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων της χρήσης κατά την οποία επήλθε η προσαύξηση.»

2. Στην σχετική εισηγητική έκθεση του Ν.3888/2010 αναφέρεται ότι με τις νέες αυτές διατάξεις καθορίζεται ποιος έχει το βάρος απόδειξης επί εισοδήματος του οποίου δεν προκύπτει σαφώς η πηγή ή αιτία προέλευσης και το οποίο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις (άρθρα 4 και 48 του Ν.2238/1994) λογίζεται ως εισόδημα προερχόμενο από ελευθέρια επαγγέλματα. Αν και από την ισχύουσα διάταξη θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι προέκυπτε χωρίς αμφιβολία το γεγονός ότι ο φορολογούμενος υποχρεούται να αποδείξει την πραγματική πηγή ή αιτία του εισοδήματός του, δεδομένου ότι η ισχύουσα διάταξη χρησιμοποιεί το ρήμα «λογίζεται», εντούτοις για την άρση κάθε αμφιβολίας με την προσθήκη του εδαφίου αυτού στην παρ. 3 ορίζεται αυτό πλέον και ρητά.

3. Οι διατάξεις αυτές αναφέρονται σε οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας που προέρχεται από άγνωστη πηγή και αιτία προέλευσης ή πρόκειται για προσαύξηση περιουσίας που δεν προκύπτει από διαρκή και σταθερή πηγή και καθορίζεται ότι ο φορολογούμενος, εφόσον κληθεί, φέρει το βάρος της απόδειξης για την πηγή ή την αιτία προέλευσης ή ότι η εν λόγω προσαύξηση φορολογείται με συγκεκριμένες διατάξεις ή ότι απαλλάσσεται με ειδική διάταξη. Σε περίπτωση που οι αποδείξεις δεν είναι ικανοποιητικές, η οποιαδήποτε προσαύξηση της περιουσίας χαρακτηρίζεται και φορολογείται ως εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα.

4. Η προσαύξηση της περιουσίας μπορεί να αναφέρεται σε κινητή ή ακίνητη περιουσία οποιασδήποτε μορφής, οικόπεδα, σπίτια, αυτοκίνητα, σκάφη, αεροσκάφη, πάσης φύσεως χρεόγραφα, (μετοχές, τοκομερίδια), καταθέσεις κ.λπ.

5. Κατά την εφαρμογή αυτών των διατάξεων, για κάθε υπόθεση που ελέγχεται, πιθανόν να προκύπτουν συγκεκριμένα προβλήματα, τα οποία πρέπει να ελέγχονται και να αντιμετωπίζονται το κάθε ένα ξεχωριστά και μεμονωμένα με τις δικές του ιδιαιτερότητες.

6. Συγκεκριμένα, απαιτείται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στις υποθέσεις που ελέγχονται και για τις οποίες τα εισοδήματα παρελθόντων ετών ορισμένων κατηγοριών επιτηδευματιών, ή εν γένει φορολογουμένων, έχουν προσδιοριστεί τεκμαρτά, όπως επιχειρήσεις εκμετάλλευσης επιβατικών αυτοκινήτων Δ.Χ. (TAXI), εκμετάλλευσης επιβατικών λεωφορείων των ΚΤΕΛ ή επιχειρήσεις για τις οποίες προβλεπόταν η επιβολή καταβαλλόμενου ετήσιου ποσού φόρου που αντιστοιχούσε σε ποσά εισοδήματος, όπως επιχειρήσεις εκμετάλλευσης φορτηγών αυτοκινήτων Δ.Χ., εκμετάλλευσης ενοικιαζόμενων δωματίων και διαμερισμάτων, εκμετάλλευσης camping, πλανόδιων λιανοπωλητών και λιανοπωλητών σε κινητές λαϊκές αγορές κ.λπ., όπως προβλεπόταν με τις διατάξεις του άρθρου 33 του ΚΦΕ. Στις υποθέσεις αυτές άλλα ήταν τα πραγματικά εισοδήματα και άλλα τα δηλούμενα, γεγονός που μπορεί να διαπιστωθεί, σε όσες περιπτώσεις οι εν λόγω φορολογούμενοι ήταν υποχρεωμένοι στην τήρηση βιβλίων και στοιχείων του ΚΒΣ, ή από άλλα στοιχεία, τιμολόγια κ.λπ., όταν δεν είναι υπόχρεοι τήρησης βιβλίων.

Επίσης, με τις διατάξεις του άρθρου 49 του ΚΦΕ, όπως ίσχυαν πριν την αντικατάστασή τους με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Ν.3842/2010, το καθαρό εισόδημα των αρχιτεκτόνων μηχανικών εξευρίσκεται με τη χρήση συντελεστή στις ακαθάριστες νόμιμες αμοιβές τους, οπότε και σε αυτή την περίπτωση άλλα είναι τα πραγματικά κέρδη και άλλα τα δηλούμενα φορολογητέα κέρδη.

Κατά τον ίδιο τρόπο το καθαρό γεωργικό εισόδημα, στην περίπτωση που δεν τηρούνται βιβλία Γ' κατηγορίας, προσδιορίζεται με αντικειμενική μέθοδο, οπότε είναι πολύ πιθανό το πραγματικό εισόδημα να είναι μεγαλύτερο από το αντικειμενικό - δηλούμενο εισόδημα.

Διευκρινίζεται ότι, σε όσες από τις παραπάνω περιπτώσεις τηρούνται βιβλία του ΚΒΣ, από τα οποία προκύπτουν λογιστικά κέρδη, αλλά οι υπόψη επιχειρήσεις / ελεύθεροι επαγγελματίες φορολογούνται όχι με αυτά, αλλά είτε με τεκμαρτά ποσά είτε με κατ' αποκοπή φόρο, τότε για την κάλυψη της προσαύξησης της περιουσίας θα λαμβάνονται υπόψη αυτά τα λογιστικά κέρδη εφόσον είναι μεγαλύτερα των τεκμαρτών.

7. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι οι φορολογούμενοι, οι υποθέσεις των οποίων ελέγχονται, μπορούν να δικαιολογήσουν την οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας με επιπλέον εισοδήματα τα οποία δεν εμφανίζονται στη φορολογική τους δήλωση, επικαλούμενοι τα επιπλέον έσοδα που είχαν αποκτήσει από τις πιο πάνω δραστηριότητες και εφόσον αυτά αποδεικνύονται.

8. Σε κάθε περίπτωση, οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας διαπιστωθεί κατά τον έλεγχο, προκειμένου να φορολογηθεί ως εισόδημα από υπηρεσίες ελευθερίων επαγγελμάτων, απαιτείται να ελέγχονται και να συνεκτιμώνται τα πραγματικά στοιχεία, όπως αναφέρονται παραπάνω και επίσης να ελέγχονται και να συνεκτιμώνται οι τυχόν δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, που αποτελούν ή όχι τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων όπως ορίζεται από τις διατάξεις των άρθρων 17 και 18 του ΚΦΕ.

9. Σε όσες περιπτώσεις αποδεικνύεται ότι οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας προέρχεται από δωρεά, δανειοδότηση κ.λπ. πρέπει να καταβάλλονται οι αναλογούντες αντίστοιχοι φόροι, τέλη κ.λπ. και τα αντίστοιχα πρόστιμα ή προσαυξήσεις.

10. Οι παραπάνω διατάξεις ισχύουν για υποθέσεις που η προσαύξηση περιουσίας προέκυψε πριν ή μετά τις 30.9.2010 ημερομηνία ψήφισης του σχετικού νόμου και η έκδοση των καταλογιστικών πράξεων γίνεται μετά τις 30.9.2010. Ειδικά για τις περιπτώσεις εκείνες των φορολογουμένων οι οποίοι επικαλούνται έσοδα από εισοδήματα τα οποία έχουν φορολογηθεί τεκμαρτά με βάση τις ισχύουσες διατάξεις και λοιπές περιπτώσεις, όπως αναφέρονται ενδεικτικά παραπάνω στην παρ. 6 και εφόσον αυτά αποδεικνύονται από άλλα στοιχεία, ακαθάριστα έσοδα, βιβλία, τιμολόγια κ.λπ., οι εν λόγω διατάξεις δεν εφαρμόζονται για προσαύξηση περιουσίας που προκύπτει πριν τις 30.9.2010 ημερομηνία ψήφισης του νόμου.

11. Η οποιαδήποτε προσαύξηση της περιουσίας φορολογείται στη χρήση που διαπιστώνεται από τον έλεγχο ότι επήλθε η προσαύξηση αυτής. Ο φορολογούμενος δύναται να αποδείξει ότι ο χρόνος αυτός είναι διάφορος από αυτόν που διαπιστώθηκε από τον έλεγχο.

12. Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, διευκρινίζεται ότι οποιαδήποτε προσαύξηση περιουσίας μπορεί να δηλωθεί από τον ίδιο τον φορολογούμενο, χωρίς να απαιτούνται στοιχεία απόκτησης αυτής και το εισόδημα αυτό θεωρείται εισόδημα της παρ. 3 του άρθρου 48 του ΚΦΕ, από ελευθέρια επαγγέλματα, της χρήσης κατά την οποία δηλώνεται και φορολογείται σ’ αυτό το οικονομικό έτος.

Η. ΤΕΚΜΗΡΙΑ - ΚΑΛΥΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ - ΑΝΑΛΩΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

1.1. Πραγματικό και τεκμαρτό εισόδημα

Το εισόδημα κάθε φορολογουμένου διακρίνεται σε δύο είδη, το πραγματικό εισόδημα και το τεκμαρτό.

Πραγματικό είναι το εισόδημα που πραγματικά απόκτησε ο φορολογούμενος, κατά την περίοδο για την οποία υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης, και προσδιορίζεται βάσει πραγματικών στοιχείων, όπως οι βεβαιώσεις αποδοχών, το εισόδημα που προκύπτει από τα βιβλία της επιχείρησης που εκμεταλλεύεται, οι τόκοι καταθέσεων, το εισόδημα από ενοίκια ακινήτων, και κάθε άλλο εισόδημα, το οποίο προκύπτει από πραγματικά στοιχεία είτε αυτό φορολογείται με την δήλωσή του, είτε έχει φορολογηθεί (αυτοτελώς, π.χ. μερίσματα από Α.Ε., ή με ειδικό τρόπο, π.χ. τόκοι).

Σε αντίθεση με το πραγματικό εισόδημα, το τεκμαρτό προκύπτει από υπολογισμούς που γίνονται βάσει άλλων δεδομένων, όπως είναι οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης, η απόκτηση ενός περιουσιακού στοιχείου (αυτοκίνητο ή ακίνητο) ή ακόμα η ανέγερση ενός ακινήτου ή η κατασκευή κολυμβητικής δεξαμενής (πισίνας) ή το τοκοχρεολύσιο ενός δανείου για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου.

Αναλυτικά τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του τεκμαρτού υπολογισμού του εισοδήματος είναι:

· Αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης

α) Αντικειμενική δαπάνη για Κατοικία (ιδιοχρησιμοποιούμενη, ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη)

β) Αντικειμενική δαπάνη για Αυτοκίνητα

γ) Αντικειμενική δαπάνη για Σκάφη αναψυχής

δ) Αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα

ε) Αντικειμενική δαπάνη για δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες)

στ) Αντικειμενική δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτου, κ.λπ.

ζ) Αντικειμενική δαπάνη των ιδιωτικών σχολείων

η) Ποσό για τα υπόλοιπα έξοδα διαβίωσης 3.000 € για άγαμο και 5.000 για εγγάμους.

· Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

α) Δαπάνη για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτου, διτρόχου κ.λπ. οχήματος.

β) Δαπάνη για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής κ.λπ. σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών.

γ) Δαπάνη για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €.

δ) Δαπάνη για δωρεές ή γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών.

ε) Δαπάνη για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων.

1.2. Εξαιρέσεις από την εφαρμογή των αντικειμενικών δαπανών και δαπανών απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

Η αντικειμενική δαπάνη δεν εφαρμόζεται, στις παρακάτω περιπτώσεις:

α) Για αντικειμενική δαπάνη, η οποία προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης αναπήρου, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας.

β) Για αλλοδαπό προσωπικό που δε διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή ημεδαπό προσωπικό που διαμένει μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολείται αποκλειστικά σε επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του Α.Ν.89/1967, του Α.Ν.378/1968 και του άρθρου 25 του Ν.27/1975, για το ποσό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης, η οποία προκύπτει βάσει του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ή της κατοικίας.

γ) Για επιχειρήσεις μεταπώλησης αυτοκινήτων που έχουν υπαχθεί στο ειδικό καθεστώς φορολογίας του άρθρου 45 του Ν.2859/2000, για την αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει βάσει των επιβατικών αυτοκινήτων που έχουν αγορασθεί για μεταπώληση με βάση τις διατάξεις του άρθρου 45 του Ν.2859/2000, εφόσον η άδεια και οι πινακίδες κυκλοφορίας του μεταβιβαζόμενου αυτοκινήτου οχήματος έχουν παραμείνει στη ΔΟΥ στην οποία έγινε η μεταβίβαση του αυτοκινήτου προς την επιχείρηση μεταπώλησης μέχρι και την ημερομηνία μεταπώλησης από αυτή σε τρίτο και το αυτοκίνητο κατά το χρονικό αυτό διάστημα δεν κυκλοφόρησε παράνομα. Για τις μεταπωλήσεις αυτής της περίπτωσης δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις των παρ. 10 μέχρι και 14 του άρθρου 81. Οι μεταπωλήτριες επιχειρήσεις έχουν υποχρέωση μαζί με την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος να συνυποβάλουν υπεύθυνη δήλωση του Ν.1599/1986, στην οποία να αναγράφουν τα πιο πάνω αυτοκίνητα που αγόρασαν ή πώλησαν στο οικείο έτος. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ορίζεται κάθε άλλο θέμα για την εφαρμογή αυτής της περίπτωσης.

δ) Για αντικειμενική δαπάνη που προκύπτει με βάση σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης, κυριότητας ή κατοχής μονίμων κατοίκων εξωτερικού.

ε) Για αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν εμπορική ή γεωργική επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα.

στ) Για μόνιμο κάτοικο εξωτερικού που δεν αποκτά εισόδημα στην Ελλάδα.

· Στις παραπάνω περιπτώσεις οι φορολογούμενοι πρέπει να συμπληρώσουν όλες τις οικείες στήλες που τους αφορούν στη δήλωση, καθώς και στην τυχόν κατάσταση των αυτοκινήτων που θα έχουν συμπληρώσει.

Δεν θα γραφτεί μόνο το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει.

1.3. Μαχητή αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης

Το ετήσιο συνολικό ποσό της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει από την κύρια και τις δευτερεύουσες κατοικίες, καθώς και αυτό που προσδιορίστηκε από τις λοιπές αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης, μπορεί να αμφισβητηθεί από το φορολογούμενο όταν η πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν είναι μικρότερη από την αντικειμενική δαπάνη, όπως αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά.

Η επίκληση των περιστατικών αυτών μπορεί να γίνει μόνο από τους υπόχρεους οι οποίοι:

α) Υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις.

β) Είναι φυλακισμένοι.

γ) Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική.

δ) Είναι άνεργοι και για το χρονικό διάστημα που δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.

ε) Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, γιατί αποδεικνύεται ότι στις δαπάνες συμβάλλουν οι συγγενείς αυτοί οι οποίοι πραγματοποιούν εισόδημα από εμφανείς πηγές.

στ) Είναι ορφανοί ανήλικοι, οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.

ζ) Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι από γεγονότα ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Ο φορολογούμενος που επικαλείται τα πιο πάνω περιστατικά έχει υποχρέωση να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά, καθώς και δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν ότι πραγματοποίησε δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

1.4. Άλλοι τρόποι κάλυψης των τεκμηρίων - Ανάλωση κεφαλαίου

Οι φορολογούμενοι για να καλύψουν τα τεκμήρια διαβίωσης μπορεί να επικαλεστούν:

- Δάνεια από συγγενείς.

- Τραπεζικά δάνεια.

- Πώληση περιουσιακών στοιχείων.

- Γονική παροχή ή δωρεά χρηματικών ποσών και

- Ανάλωση αποταμιεύσεων από εισόδημα παλαιότερων ετών.

Ειδικότερα:

1.4.1. Δάνεια, γονικές (και όχι μόνο) παροχές ή δωρεές

Τα ποσά που προέρχονται από δάνεια μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των τεκμηρίων. Προσοχή όμως γιατί το δάνειο θα πρέπει να έχει συναφθεί πριν γίνει η συγκεκριμένη δαπάνη, ενώ η δήλωση για τον φόρο δωρεάς ή γονικής παροχής πρέπει να έχει υποβληθεί στην αρμόδια ΔΟΥ μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2011.

Τα παραπάνω δεν είναι ανέξοδα πλέον μιας και πέρα από τους τόκους δανείων, και την δυσκολία να τα πάρετε λόγο των συνθηκών της αγοράς, οι δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών φορολογούνται από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 10% αν γίνονται σε συγγενείς πρώτου βαθμού με 20% για τους υπόλοιπους συγγενείς και με 40% αν είναι άλλο άσχετο πρόσωπο.

1.4.2. Διάθεση περιουσιακών στοιχείων

Τα ποσά που εισπράχθηκαν από πωλήσεις αυτοκινήτων, ακινήτων, σκαφών αναψυχής κ.λπ. μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αποφυγή των τεκμηρίων. Από τα ποσά αυτά ωστόσο θα πρέπει να αφαιρεθούν οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν για την απόκτηση των συγκεκριμένων περιουσιακών στοιχείων.

Όσοι επικαλεστούν ποσά από την πώληση περιουσιακών στοιχείων πρέπει να συνυποβάλουν με τη φορολογική δήλωση κυρωμένο αντίγραφο συμβολαίου ή προσυμφώνου ή βεβαίωση του συμβολαιογράφου από τα οποία προκύπτουν τα χρηματικά ποσά που εισπράχθηκαν.

Για αγοραπωλησία αυτοκινήτων μεταξύ ιδιωτών αρκεί μία υπεύθυνη δήλωση του ν.1599/1986 από τους δύο συναλλασσομένους.

Τα ποσά από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων πρέπει να αναγραφούν στους σχετικούς κωδικούς του πίνακα 6 (Πρόσθετα πληροφοριακά στοιχεία – Ποσά που μειώνουν την ετήσια δαπάνη) στην τρίτη σελίδα της φορολογικής δήλωσης (του Εντύπου Ε1).

1.4.3. Ανάλωση αποταμιευμάτων (ανάλωση κεφαλαίου)

Η ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών είναι ένας από του τρόπους για να αντιμετωπισθούν τα τεκμήρια. Μπορείτε να ανατρέξετε στις προηγούμενες δηλώσεις και να συγκεντρώσετε τα ποσά που σας περισσεύουν. Πιο συγκεκριμένα μπορείτε να επικαλεστείτε αποταμιεύματα, όσα χρόνια διαθέτετε στοιχεία (δηλώσεις) στο προσωπικό σας αρχείο (ή στοιχεία από την εφορία).

Ο νομοθέτης έχει ορίσει ειδική διαδικασία προσδιορισμού του κεφαλαίου αυτού, η οποία ισχύει από το οικονομικό έτος 1992. Αν ο φορολογούμενος επικαλεστεί κεφάλαιο που σχηματίστηκε πριν από το έτος αυτό, γεγονός που ο νόμος επιτρέπει, τότε θα χρησιμοποιηθεί άλλη μεθοδολογία προσδιορισμού του πιο πάνω κεφαλαίου.

Χρηματικά ποσά που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό κάθε χρόνο του κεφαλαίου που μπορεί να επικαλεστεί ο φορολογούμενος είναι:

Από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν υπαχθεί σε φορολογία με την κλίμακα φορολογίας ή σε αυτοτελή φορολογία με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (π.χ. τόκοι καταθέσεων ή ομολόγων του ελληνικού Δημοσίου) ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας (π.χ. υπεραξία από την εξαγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων), καθώς και από τα χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή συναλλάγματος, δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών, καθώς και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, π.χ. αποζημίωση αγροτικών ζημιών λόγω καταστροφής της καλλιέργειας.

Προϋπόθεση για να ληφθούν αθροιστικά υπόψη τα πιο πάνω χρηματικά ποσά είναι να έχουν δηλωθεί από τον φορολογούμενο δηλ. ο φορολογούμενος να τα έχει γράψει σε φορολογική του δήλωση.

Από το άθροισμα των πιο πάνω χρηματικών ποσών, εισοδημάτων και εσόδων αφαιρούνται τα τεκμήρια, π.χ. το τεκμαρτό μίσθωμα κύριας κατοικίας πάνω από 200 τ.μ. κ.λπ., καθώς και οι δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, π.χ. η δαπάνη για αγορά ΙΧ επιβατικού αυτοκινήτου κ.λπ. Σύμφωνα με τον νόμο, αν δεν υπάρχουν τεκμαρτές δαπάνες ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από 2.900 ευρώ, το ποσό που πρέπει να αφαιρεθεί αντί αυτών προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση του φορολογουμένου, χωρίς να μπορεί αυτό το ποσό να είναι μικρότερο από 2.900 ευρώ (ισχύει μέχρι και τη χρήση 2009).

Η διαφορά που προκύπτει, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν, αποτελεί το χρηματικό κεφάλαιο που σχηματίστηκε κάθε προηγούμενο του έτους της φορολογίας έτος, το οποίο ο φορολογούμενος μπορεί να επικαλεστεί ως ανάλωση για να δικαιολογήσει οποιοδήποτε τεκμήριο.

Να σημειώσουμε ότι με τον Ν.3296/2004 ρυθμίστηκε και νομοθετικά αυτό το οποίο ίσχυε μέχρι τότε διοικητικά ότι δηλαδή κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίων προηγούμενων ετών στην ανάλωση, θα αφαιρούνται οι δαπάνες των άρθρων 16 και 17 του Κ.Φ.Ε. σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τον αν έχει εφαρμογή ή όχι το τεκμήριο για τις δαπάνες αυτές.

Οι χρήσεις 2008 και 2009 αποτελούν την μοναδική εξαίρεση και συνεπώς κατά τις χρήσεις αυτές στον σχηματισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών οι δαπάνες των άρθρων 16 και 17 θα αφαιρούνται μόνο εφόσον εμπίπτουν στις διατάξεις περί εφαρμογής του τεκμηρίου.

Δηλαδή ενώ μέχρι το 2007 τα αυτοκίνητα ήταν τεκμήριο, για την ετήσια δήλωση φορολογίας εισοδήματος, μόνο αν είχαν εργοστασιακή αξία πάνω από 50.000 ευρώ, αλλά αποτελούσαν μειωτικό στοιχείο του εισοδήματός μας για την ανάλωση κεφαλαίου, για το 2008 και 2009 αυτά τα ποσά δεν τα αφαιρούμε από την ανάλωση κεφαλαίου.

Ειδικά για εισοδήματα και δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2011 και μετά ισχύουν όσα προαναφέραμε σχετικά με το πραγματικό μας εισόδημα αλλά εκπίπτουν πλέον οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και οι δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Αν δεν υπάρχουν δαπάνες διαβίωσης και δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων τότε θα αφαιρεθούν τα ποσά 3.000 ευρώ για τον άγαμο και 5.000 ευρώ για τον έγγαμο.

1.4.4. Κέρδη από τυχερά παιχνίδια

Τα κέρδη από τυχερά παιχνίδια και λαχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των τεκμηρίων εφόσον επισυναφθεί σχετική βεβαίωση από τον ΟΠΑΠ ή την Διεύθυνση Λαχείων. Η εφορία δεν αναγνωρίζει τα κέρδη από καζίνο.

· Σχετικά με τα ανωτέρω είναι και τα δημοσιευόμενα παρακάτω έγγραφα - απαντήσεις του Υπουργείου Οικονομικών προς φορολογούμενους:

α) 1159239/Δ12/25.11.2010

β) 1036037/Δ12/4.3.2011

Κάλυψη τεκμαρτής δαπάνης με ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών

Αριθ. Πρωτ. 1159239/Δ12/25.11.2010

Στο ερώτημα που υποβλήθηκε, ζητήθηκε να διευκρινισθεί σε ποια έτη κατά τον σχηματισμό κεφαλαίου προηγουμένων ετών εκπίπτουν οι δαπάνες που ορίζονται από τα άρθρα 16 και 17 του Κ.Φ.Ε., ανεξάρτητα από το αν απαλλάσσονται της εφαρμογής του τεκμηρίου στο τρέχον έτος. Επιπλέον, ζητήθηκε να διευκρινισθεί αν κατά την ανάλωση κεφαλαίου προηγουμένων ετών θα αφαιρούνται οι απαλλασσόμενες τεκμαρτές δαπάνες του άρθρου 16 που προκύπτουν από κύρια κατοικία επιφάνειας μέχρι 200 τ.μ., δευτερευουσών κατοικιών επιφάνειας μέχρι 150 τ.μ. και σκάφους αναψυχής μήκους μέχρι 10 μέτρα.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ζ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του Κ.Φ.Ε., όπως ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους με την παράγραφο 7 του άρθρου 3 του Ν.3842/2010, για εισοδήματα που αποκτώνται ή δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά περίπτωση από 1.1.2010 και μετά, η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων καλύπτεται ή περιορίζεται μεταξύ άλλων, με ανάλωση κεφαλαίου που αποδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά, τα οριζόμενα στις περιπτώσεις β’, γ’, δ’, ε’ και στ’ της παραγράφου αυτής (χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από πώληση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή χρηματικών κεφαλαίων από το εξωτερικό, δάνεια, δωρεές, γονικές παροχές κ.τ.λ.) και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 16 και 17, ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 16 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για άγαμο και πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογούμενων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3,000) και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αντίστοιχα.

Με το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του Κ.Φ.Ε., όπως είχαν τεθεί με την παράγραφο 4 του άρθρου 3 του Ν.3763/2009 και ίσχυαν πριν από την αντικατάστασή τους με την παράγραφο 7 του άρθρου 3 του Ν.3842/2010, για εισοδήματα που αποκτώνται ή δαπάνες που πραγματοποιούνται από το οικονομικό έτος 2009 και επόμενα, προβλεπόταν ότι για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου κάθε έτους από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά, τα οριζόμενα στις περιπτώσεις β’, γ’, δ’, ε’ και στ’ και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 16 και 17, εφόσον εμπίπτουν στις διατάξεις περί εφαρμογής του τεκμηρίου.

Περαιτέρω, με την παράγραφο 4 του άρθρου 4 του Ν.3296/2004 προβλεπόταν ότι για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου κάθε έτους από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από τον φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά, τα οριζόμενα στις περιπτώσεις β’, γ’, δ’, ε’ και στ’ και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται από τα άρθρα 16 και 17, ανεξάρτητα από το αν απαλλάσσονται της εφαρμογής του τεκμηρίου. Οι διατάξεις αυτές έχουν εφαρμογή για εισοδήματα που αποκτώνται ή δαπάνες που πραγματοποιούνται από 1.1.2005 και μετά.

Στην 1012212/10171/Β0012/ΠΟΛ.1016/7.2.2005 εγκύκλιό μας, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του Ν.3296/2004, διευκρινίστηκε ότι με τις διατάξεις του Ν.3296/2004 ορίσθηκε πλέον και νομοθετικά (αυτά που είχαν γίνει δεκτά από τη διοίκηση κατά το παρελθόν) ότι κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών, προκειμένου να περιορισθεί ή να καλυφθεί προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίων, αφαιρούνται οι δαπάνες των άρθρων 16 και 17 του Κ.Φ.Ε. ανεξάρτητα από τον αν έχει εφαρμογή ή όχι το τεκμήριο για τις δαπάνες αυτές.

Η διοίκηση με το 1072802/1435/Α0012/21.9.2005 έγγραφό της, το οποίο αναφερόταν στον προσδιορισμό του προς ανάλωση κεφαλαίου προηγούμενων ετών κατά το οικονομικό έτος 2006, έκανε δεκτό ότι προκειμένου για τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης κατοικιών, θα αφαιρούνται μόνο αυτές που αναλογούν σε κατοικίες πάνω από 200 τ.μ. προκειμένου για κύρια και πάνω από 150 τ.μ. προκειμένου για δευτερεύουσες.

Από την παράθεση των νόμων παραπάνω προκύπτει ότι με τον Ν.3296/2004 ρυθμίστηκε και νομοθετικά αυτό το οποίο ίσχυε μέχρι τότε διοικητικά ότι δηλαδή κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίων προηγούμενων ετών στην ανάλωση, θα αφαιρούνται οι δαπάνες των άρθρων 16 και 17 του Κ.Φ.Ε. σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τον αν έχει εφαρμογή ή όχι το τεκμήριο για τις δαπάνες αυτές. Οι χρήσεις 2008 και 2009 αποτελούν την μοναδική εξαίρεση και συνεπώς κατά τις χρήσεις αυτές στον σχηματισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών οι δαπάνες των άρθρων 16 και 17 θα αφαιρούνται μόνο εφόσον εμπίπτουν στις διατάξεις περί εφαρμογής του τεκμηρίου. Τέλος, σε ό,τι αφορά τις τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης κύριων και δευτερευουσών κατοικιών, κατά την ανάλωση κεφαλαίου, προηγούμενων ετών αφαιρούνται μόνο αυτές που προβλέπονται από το άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε. δηλαδή αυτές που προκύπτουν από κύρια κατοικία άνω των 200 τ.μ. και δευτερεύουσες κατοικίες άνω των 150 τ.μ. Αντίθετα, προκειμένου για απαλλασσόμενες τεκμαρτές δαπάνες διαβίωσης σκάφους αναψυχής μέχρι 10 μέτρα, αυτές θα αφαιρούνται κατά τον σχηματισμό κεφαλαίου προηγουμένων ετών (με εξαίρεση τις χρήσεις 2008 και 2009), δεδομένου ότι από το άρθρο 16 του Κ.Φ.Ε. προβλέπεται τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης για τα σκάφη αναψυχής.

Ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη

Αρ. Πρωτ.: 1036037/Δ12/4.3.2011

Απαντώντας στην από 14-02-2011 αίτηση:

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης θ' της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ, όπως ισχύουν μετά την αντικατάσταση τους με την παράγραφο 2 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, για τον προσδιορισμό του αντικειμενικού εισοδήματος με βάση τη συνολική ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν και τους βαρύνουν λαμβάνεται υπόψη μεταξύ άλλων η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου η οποία ορίζεται σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.

2. Με την υπ. αριθμ. ΠΟΛ.1135/4.10.2010 εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών διευκρινίζεται ότι κάθε χρόνο θα λαμβάνεται υπόψη, εκτός των υπολοίπων τεκμηρίων του άρθρου 16 του ΚΦΕ, και ένα επιπλέον ποσό ως ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που ορίζεται στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.

3. Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 2 του άρθρου 19 του ΚΦΕ, όπως ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους με την παράγραφο 7 του άρθρου 3 του ν.3842/2010, η διαφορά μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης καλύπτεται ή περιορίζεται, μεταξύ άλλων, με ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο. Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου αυτού ανά έτος, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από το φόρο, τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά που ορίζονται στις περιπτώσεις β’ ,γ’ ,δ’ ,ε’ και στ’ της παραγράφου αυτής και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που προσδιορίζονται στα άρθρα 16 και 17, ανεξάρτητα αν απαλλάσσονται της εφαρμογής των άρθρων αυτών. Αν δεν υπάρχουν δαπάνες με βάση το άρθρο 16 ή αν το ποσό τους είναι μικρότερο από τις τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ προκειμένου για άγαμο και πέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ προκειμένου για συζύγους, το ποσό που πρέπει να εκπέσει προσδιορίζεται με βάση την κοινωνική, οικονομική και οικογενειακή κατάσταση των φορολογουμένων και τις αποδεδειγμένες δαπάνες διαβίωσής τους και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι κατώτερο των τριών χιλιάδων (3.000) και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ, αντίστοιχα.

4. Συνεπώς, το ελάχιστο ετήσιο κόστος διαβίωσης ορίσθηκε από τον νομοθέτη, στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) για τον άγαμο και πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση και τα οποία αυτά ποσά προστίθενται στις ετήσιες αντικειμενικές δαπάνες. Δεν επιδέχεται άλλης ερμηνείας ο ανωτέρω νόμος.

Θ. ΑΓΡΟΤΕΣ

ΚΑΛΥΨΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ ΜΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ

Σύμφωνα με την ΕΥΟ ΠΟΛ.1106/2012, στον Πίνακα 6.3 στους Κωδ. 659-660 τα ποσά των επιδοτήσεων ή αποζημιώσεων επί της γεωργικής παραγωγής σε περιπτώσεις προσδιορισμού του γεωργικού εισοδήματος με την αντικειμενική μέθοδο, δεν θα αναγράφονται στους κωδικούς αυτούς γιατί από τη χρήση 2011 και μετά δεν λαμβάνονται υπόψη για τον περιορισμό των τεκμηρίων (σχετ. η ΑΥΟ ΠΟΛ.1079/12.4.2011). Θα αναγράφονται όμως στους Κωδ. 995-996 προκειμένου να υπολογιστεί η ειδική εισφορά αλληλεγγύης, όπως προβλέπεται στην ΑΥΟ ΠΟΛ.1167/2.8.2011 απόφαση του Αναπληρωτή Υπ. Οικονομικών.

α) Κάλυψη της τεκμαρτής διαφοράς με τα ποσά των αποζημιώσεων ή επιδοτήσεων επί της παραγωγής αγροτικών προϊόντων

1043104/874/Α0012/ΠΟΛ.1152/17.4.2002

Σχετικά με το πιο πάνω θέμα, σας πληροφορούμε τα ακόλουθα:

1. Με τις διατάξεις του άρθρου 42 του ΚΦΕ (Ν.2238/1994) το εισόδημα που προκύπτει από οποιαδήποτε γεωργική δραστηριότητα, στην περίπτωση που δεν τηρούνται βιβλία του ΚΒΣ από τα οποία να εξάγεται λογιστικό αποτέλεσμα για τη δραστηριότητα αυτή, προσδιορίζεται με αντικειμενική μέθοδο με βάση τις καθιερωμένες αρχές της γεωργικής λογιστικής.

2. Κατά την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, οι επιδοτήσεις και οι αποζημιώσεις επί της παραγωγής, όπως π.χ. επιδότηση ελαιόλαδου ή αποζημίωση για καταστροφή γεωργικής καλλιέργειας λόγω παγετού ή αποζημίωση για υποχρεωτική παύση γεωργικής καλλιέργειας που υποδεικνύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, στα πλαίσια εφαρμογής των γεωργικών προγραμμάτων, οι οποίες καταβάλλονται σε ατομικές ή εταιρικές γεωργικές επιχειρήσεις, δεν φορολογούνται και αναγράφονται, προκειμένου για φυσικά πρόσωπα, στους Κωδ. 473-474 του Εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2002, για στατιστικούς λόγους.

3. Εξάλλου, όπως ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 19 του ΚΦΕ (Ν.2238/1994), ο προϊστάμενος της ΔΟΥ κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος ή του προσδιορισθέντος από αυτόν και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης των άρθρων 16 και 17, υποχρεούται να λάβει υπόψη του τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά, τα οποία αποδεικνύονται από νόμιμα παραστατικά στοιχεία και με τα οποία καλύπτεται ή περιορίζεται η διαφορά που προκύπτει. Τα ποσά αυτά είναι, μεταξύ άλλων, πραγματικά εισοδήματα τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις.

4. Κατόπιν των ανωτέρω, γίνεται δεκτό ότι τα ποσά των πιο πάνω επιδοτήσεων, στις περιπτώσεις προσδιορισμού του γεωργικού εισοδήματος με την αντικειμενική μέθοδο, τα οποία δεν φορολογούνται και αναγράφονται στους Κωδ. 473-474 του Εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για στατιστικούς λόγους, να λαμβάνονται πλέον υπόψη για την κάλυψη της τεκμαρτής διαφοράς του άρθρου 19 του ΚΦΕ (Ν.2238/1994).

β) Φορολογική μεταχείριση των χρηματικών ποσών που καταβάλλονται από τους αγρότες για αγορά μηχανολογικού εξοπλισμού, για κατασκευή κτιριακού εξοπλισμού και γενικά για αγορά επενδυτικών αγαθών που προορίζονται για τις ανάγκες αγροτικής εκμετάλλευσης, για το οικονομικό έτος 1998 και επόμενα

1071908/1159/Α0012/ΠΟΛ.1176/17.6.1998

Με αφορμή ερωτήματα που μας έχουν υποβληθεί, σχετικά με το πιο πάνω θέμα, σας παρέχουμε τις ακόλουθες διευκρινίσεις:

1. Με τις διατάξεις του άρθρου 15 του Ν.2238/1994 ορίζεται ότι το συνολικό εισόδημα προσδιορίζεται, κατ' εξαίρεση, με βάση τις δαπάνες διαβίωσης και τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου, όταν το συνολικό ποσό των δαπανών αυτών, που προσδιορίζεται με βάση τα άρθρα 16, 17 και 18 του νόμου αυτού, είναι ανώτερο από το συνολικό εισόδημα των κατηγοριών Α' έως Ζ'.

2. Περαιτέρω, με τις διατάξεις του άρθρου 17 του πιο πάνω νόμου, ορίζεται ότι ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του φορολογούμενου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται, μεταξύ των άλλων, για αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών, καθώς και για αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας, με εξαίρεση αυτά που αποτελούν αρδευτικό εξοπλισμό γεωργικής εκμετάλλευσης. Η εξαίρεση αυτή τέθηκε με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 16 του Ν.2443/1996 και ισχύει για δαπάνες που πραγματοποιούνται από την 1η Ιανουαρίου 1996 και μετά.

3. Επίσης, με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 19 του πιο πάνω νόμου, ορίζεται ότι ο Προϊστάμενος της ΔΟΥ, κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς εισοδήματος, με βάση τις διατάξεις της παρ. 1 του ίδιου άρθρου και νόμου, υποχρεούται να λάβει υπόψη του, μεταξύ των άλλων, τα χρηματικά ποσά με τα οποία καλύπτεται ή περιορίζεται η διαφορά που προκύπτει και τα οποία ιδίως είναι:

α) Πραγματικά εισοδήματα που απαλλάσσονται ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο.

β) Χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα.

γ) Χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων.

δ) ……….

ε) Δάνεια, τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βέβαιη χρονολογία.

στ) Δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών, για την οποία η οικεία φορολογική δήλωση έχει υποβληθεί μέχρι τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η σχετική δαπάνη.

ζ) Ανάλωση κεφαλαίου που αποδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο.

4. Πρόσφατα, με τις διατάξεις του Ν.2520/1997, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σήμερα με τις διατάξεις των Ν.2538/1997 και Ν.2601/1997, διευρύνθηκε η έννοια του αγρότη και της αγροτικής επιχείρησης. Έτσι, αγρότες θεωρούνται και όσοι, πέραν της γεωργικής εκμετάλλευσης, ασχολούνται συμπληρωματικά με τον αγροτουρισμό, αγροτοβιομηχανία, παραδοσιακή βιοτεχνία και προστασία του φυσικού χώρου, εφόσον οι δραστηριότητες αυτές ασκούνται στα όρια της αγροτικής εκμετάλλευσης και στα πλαίσια εγκεκριμένου προγράμματος του Υπουργείου Γεωργίας. Οι πιο πάνω αγρότες, για την αγορά ή κατασκευή επενδυτικών αγαθών που χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες γεωργικής εκμετάλλευσης και των προαναφερομένων συμπληρωματικών δραστηριοτήτων τους, λαμβάνουν οικονομικές ενισχύσεις, εθνικές ή κοινοτικές, καθώς και χαμηλότοκα δάνεια, με βάση Κοινές Αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Γεωργίας (σχετικές οι υπ' αριθ. 376719/10302/16.5.1997, ΦΕΚ 399/Β’, 333757/4220/29.4.1998, ΦΕΚ 384/Β’) που εκδίδονται στα πλαίσια εφαρμογής των Κανονισμών Συμβουλίου [Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2328/1991 του Συμβουλίου και 3669/1993, 2343/1994, 2019/1993 κ.λπ.].

Σημειώνεται ότι σημαντικό ποσοστό, που δεν μπορεί να είναι μικρότερο του 30% της συνολικής οικονομικής ενίσχυσης, χορηγείται μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης, μετά δηλαδή την παραλαβή του έργου σύμφωνα με τη διαδικασία που ορίζεται από τον Υπουργό Γεωργίας.

5. Εξάλλου, όπως πάγια έχει γίνει δεκτό από τη Διοίκηση, τα χρηματικά ποσά των επιδοτήσεων ή επιχορηγήσεων γενικά που καταβάλλονται από το Δημόσιο σε επιχειρήσεις γενικά, για αγορά πάγιων περιουσιακών στοιχείων (ανέγερση οικοδομών, αγορά μηχανημάτων κ.λπ.), δεν θεωρούνται προσθετικά στοιχεία των ακαθάριστων εσόδων, δηλαδή δεν προσαυξάνουν τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης, δεν θεωρούνται εισόδημα και δεν υπόκεινται σε φόρο, αλλά αποτελούν μειωτικά στοιχεία του κόστους των παγίων αυτών στοιχείων (σχετική η υπ’ αριθ. 1040321/10238/Β0012/ΠΟΛ.1093/5.5.1992 εγκύκλιος).

6. Συνεπώς, τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από τους αγρότες για αγορά γεωργικού μηχανολογικού εξοπλισμού, όπως αυτοκινούμενων αγροτικών οχημάτων, γεωργικού μηχανολογικού εξοπλισμού, πλην αρδευτικού κ.λπ., καθώς και για αγορά ή κατασκευή κτιριακού εξοπλισμού, όπως αποθήκες, υπόστεγα, βουστάσια, θερμοκήπια κ.λπ., λογίζονται ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη αγοράς, κατ' εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του παρόντος, η οποία μειώνεται ισόποσα με τα χρηματικά ποσά των οικονομικών ενισχύσεων, κοινοτικών ή εθνικών, που τους καταβάλλονται για την απόκτηση των πιο πάνω επενδυτικών αγαθών του αγροτικού τομέα, με τα ποσά των χαμηλότοκων δανείων, καθώς και με οποιοδήποτε άλλο ποσό από τα αναφερόμενα στην παρ. 3 του παρόντος.

7. Περαιτέρω, διαπιστώθηκε ότι, σε πολλές περιπτώσεις, σημαντικό ποσοστό της συνολικής οικονομικής ενίσχυσης καταβάλλεται σε έτος μεταγενέστερο εκείνου της απόκτησης του επενδυτικού αγαθού, δηλαδή μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης στα πλαίσια εφαρμογής των προγραμμάτων των γεωργικών διαρθρώσεων. Το πραγματικό αυτό γεγονός έχει σαν συνέπεια το πιο πάνω ποσό να μην λαμβάνεται υπόψη για την κάλυψη της τεκμαρτής δαπάνης αγοράς του επενδυτικού αγαθού, καθόσον από τις φορολογικές διατάξεις ως προϋπόθεση αναγνώρισής του απαιτείται η είσπραξη του ποσού αυτού να έχει συντελεστεί στο έτος πραγματοποίησης της σχετικής δαπάνης.

8. Κατόπιν των ανωτέρω και για λόγους δίκαιης φορολογικής μεταχείρισης, στις περιπτώσεις απόκτησης επενδυτικών αγαθών από τους αγρότες, για τα οποία τους χορηγούνται οικονομικές ενισχύσεις, γίνεται δεκτό ως τεκμήριο δαπάνης να λαμβάνεται το ποσό που απομένει αφού αφαιρεθεί από το ποσό της αγοράς του επενδυτικού αγαθού, το συνολικό ποσό της οικονομικής ενίσχυσης, ανεξάρτητα αν το ποσό αυτό εισπράττεται από τον αγρότη στο ίδιο έτος που έγινε η αγορά του επενδυτικού αγαθού ή σε μεταγενέστερο έτος, με την ακόλουθη διαδικασία:

α) Με την υποβολή των αρχικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος από τους αγρότες, για την κάλυψη της τεκμαρτής δαπάνης αγοράς του επενδυτικού αγαθού που αποκτήθηκε στην κρινόμενη χρήση, θα λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό της οικονομικής ενίσχυσης που θα έχει εισπράξει ο δικαιούχος μέχρι την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης.

β) Με την υποβολή ανακλητικής δήλωσης μέσα στο οικείο οικονομικό έτος, στις περιπτώσεις που η οικονομική ενίσχυση ή ποσοστό αυτής εισπράττεται μετά την ημερομηνία υποβολής των αρχικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος. Με τη δήλωση αυτή, θα ανακαλείται ποσό τεκμαρτής δαπάνης αγοράς επενδυτικού αγαθού ισόποσο με το ύψος της οικονομικής ενίσχυσης που εισπράττεται στο συγκεκριμένο αυτό χρόνο.

9. Ενόψει των ανωτέρω, τα οποία ισχύουν για υποθέσεις οικονομικού έτους 1998 και επόμενων, σε όσες περιπτώσεις η εκκαθάριση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, οικονομικού έτους 1998, των αγροτών έγινε κατά διάφορο τρόπο από τον πιο πάνω αναφερόμενο, θα ενεργείται, κατά περίπτωση, νέα εκκαθάριση του φόρου από τις αρμόδιες ΔΟΥ, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παρούσα.

γ) Κάλυψη τεκμαρτής δαπάνης με αγροτικές επιδοτήσεις

1086295/Δ12/30.6.2010

Απαντώντας στην από 21.5.2010 αίτησή σας αναφορικά με το παραπάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 19 του Ν.2238/1994 του ΚΦΕ, ο προϊστάμενος της ΔΟΥ κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος ή του προσδιορισθέντος από αυτόν και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης των άρθρων 16 και 17, υποχρεούται να λάβει υπόψη του τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά, τα οποία αποδεικνύονται από νόμιμα παραστατικά στοιχεία και με τα στοιχεία καλύπτεται ή περιορίζεται η διαφορά που προκύπτει. Τα ποσά αυτά είναι, μεταξύ άλλων, πραγματικά εισοδήματα, τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις και χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις.

2. Με την υπ’ αριθ. 1144442/2583/Α0012/ΠΟΛ.1289/27.12.1994 εγκύκλιο, με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις του Ν.2214/1994, διευκρινίστηκε ότι στο καθαρό γεωργικό εισόδημα που προσδιορίζεται με την αντικειμενική μέθοδο έχει συνυπολογισθεί κάθε μορφής επιδότηση ή άλλη ενίσχυση, εμφανής ή αφανής και κατά συνέπεια τα ποσά επιδοτήσεων ή ενισχύσεων που εισπράττουν όσοι ασκούν γεωργική δραστηριότητα, δεν προστίθενται στο γινόμενο που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του αριθμού των στρεμμάτων κ.λπ. με το καθαρό ποσό εισοδήματος ανά στρέμμα κ.λπ. Συνεπώς τα ποσά των παραπάνω επιδοτήσεων ή αποζημιώσεων δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη για μείωση της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης δεδομένου ότι έχουν ήδη υπολογισθεί στο καθαρό γεωργικό εισόδημα που υπολογίζεται με την αντικειμενική μέθοδο (σχετ. το υπ’ αριθ. 1085810/2035/Α0012/22.9.1995 έγγραφό μας).

3. Στη συνέχεια, με την υπ’ αριθ. 1043104/874/Α0012/ΠΟΛ.1152/17.4.2002 εγκύκλιο έγινε δεκτό, ότι τα ποσά των επιδοτήσεων και των αποζημιώσεων επί της παραγωγής, στις περιπτώσεις προσδιορισμού του γεωργικού εισοδήματος με την αντικειμενική μέθοδο, τα οποία δεν φορολογούνταν και αναγράφονταν στους κωδικούς αριθμούς 473-474 του εντύπου Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2002 για στατιστικούς λόγους, λαμβάνονται πλέον υπόψη για την κάλυψη της τεκμαρτής διαφοράς του άρθρου 19 του ΚΦΕ. Τα εν λόγω ποσά αναγράφονταν στους κωδικούς αριθμούς 657-658 της δήλωσης του οικονομικού έτους 2003 και στους κωδικούς 659-660 των οικονομικών ετών 2004 και μετά.

4. Από το έτος 2009 και μετά, στις βεβαιώσεις των γεωργικών ενισχύσεων, επιδοτήσεων κ.λπ. ο ΟΠΕΚΕΠΕ διαχωρίζει ποιες ενισχύσεις είναι επί της παραγωγής και ποιες όχι. Οι επιδοτήσεις επί της παραγωγής αναγράφονται στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος στον κωδικό 659-660 των οικονομικών ετών 2009 και 2010 προκειμένου να καλύψουν τεκμήρια και στους κωδικούς 477-478 αναγράφονται οι επιδοτήσεις που δεν συνδέονται με την παραγωγή και οι οποίες δεν καλύπτουν τα τεκμήρια.

5. Σύμφωνα με τα ανωτέρω είναι σαφές ότι οι αγροτικές ενισχύσεις τυγχάνουν διαφορετικής φορολογικής αντιμετώπισης ανάλογα με το αν συνδέονται ή όχι με την παραγωγή. Συνεπώς, εάν οι βεβαιώσεις που χορηγούνται από τον ΟΠΕΚΕΠΕ προς τους δικαιούχους, αναγράφουν ότι οι επιδοτήσεις - ενισχύσεις είναι συνδεδεμένες με την παραγωγή, αυτές μπορούν να καλύψουν τεκμήρια.