Φορολογικά κίνητρα επαναπατρισμού κατοίκων εξωτερικού. Αναλυτικός οδηγός

Σε συνεργασία με τον Ηλία Χατζηγεωργίου - Φοροτεχνικό, Αντιπρόεδρο Επιτροπής Λογιστών Ε.Ε.Α.

Στο σημερινό μας άρθρο λέμε να κινηθούμε λίγο διαφορετικά από τα θέματα που μας έχουν απασχολήσει από τον περασμένο Μάρτιο. Ας κάνουμε ένα μικρό διάλειμμα λοιπόν από τον κορωνοϊό, έστω κι εάν είναι μέσω της αρθρογραφίας.

Θα αφιερωθούμε στους κατοίκους εξωτερικού και μάλιστα για κάτι διαφορετικό από αυτό που μας έχει απασχολήσει στο παρελθόν. Δεν θα πούμε πως θα φύγει κάποιος από την Ελλάδα, αλλά για τα φορολογικά κίνητρα που του δίνονται για να επιστρέψει.

Για την ακρίβεια υπάρχουν τρεις διαφορετικές κατηγορίες φορολογουμένων, στους οποίους δίνονται κίνητρα να μεταφέρουν στην Ελλάδα τη φορολογική τους κατοικία. Οι τρεις κατηγορίες αφορούν τους συνταξιούχους και τους επενδυτές, για τους οποίους ήδη έχει μπει σε εφαρμογή το μέτρο, αφού υπάρχουν και οι σχετικές διατάξεις, αλλά και τους μισθωτούς- επαγγελματίες, για τους οποίους προωθείται η σχετική διάταξη.

Για την κάθε κατηγορία θα αναλύσουμε παρακάτω το τι προβλέπεται, αλλά και το τι αναμένεται να εφαρμοστεί, αρχικά όμως θα υπενθυμίσουμε τη σημασία που έχει να εμφανίζεται ο φορολογούμενος κάτοικος εξωτερικού, σύμφωνα με τα όσα είχαμε αναφέρει στο άρθρο μας «Φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού, αλλαγές στη διαδικασία μεταβολής» , όπου περιγράφαμε τη διαδικασία που θα πρέπει να κάνει κάποιος, ώστε να μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία. Η διαδικασία που περιγράφουμε στο συγκεκριμένο άρθρο εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα.

Ας δούμε όμως τι προβλέπεται αναλυτικά για την κάθε κατηγορία φορολογουμένων και οι προϋποθέσεις που τίθενται.

Συνταξιούχοι

Το μέτρο αφορά φορολογούμενους που έχουν σύνταξη στην αλλοδαπή και αναλύεται στο άρθρο 5β του Ν. 4172/2013, αλλά και στη σχετική εγκύκλιο Α.1217/2020. Λοιπόν με αυτά, δικαιούχος εισοδήματος από σύνταξη, σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 4172/2013, που προκύπτει στην αλλοδαπή, ο οποίος μεταφέρει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, υπάγεται σε εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης.

Βασικές προϋποθέσεις είναι ο αιτούμενος να:

· Μην ήταν φορολογικός κάτοικος Ελλάδας τα προηγούμενα πέντε από τα έξι έτη, πριν από τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του στην Ελλάδα.

· Μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα. Να υπάρχει δηλαδή ΣΑΔΦ με το κράτος που βρισκόταν ο φορολογούμενος.

Εφόσον η αίτηση γίνει δεκτή, για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή, το φυσικό πρόσωπο καταβάλλει αυτοτελώς φόρο με συντελεστή 7% κάθε φορολογικό έτος, για το σύνολο του εισοδήματός του που αποκτήθηκε στην αλλοδαπή. Με λίγα λόγια, το παγκόσμιο εισόδημα θα φορολογείται αυτοτελώς με αυτόν τον συντελεστή. Ο φόρος θα καταβάλλεται για κάθε φορολογικό έτος σε μία δόση, μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου.

Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι δεν θα υπάρχει δυνατότητα να συμψηφίζεται με άλλες φορολογικές υποχρεώσεις ή τυχόν πιστωτικά υπόλοιπα του προσώπου που έχει υπαχθεί στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης. Σε περίπτωση που δεν καταβληθεί εμπρόθεσμα ο συγκεκριμένος φόρος, ο φορολογούμενος χάνει την υπαγωγή στη συγκεκριμένη διάταξη και θα φορολογείται στην Ελλάδα για το παγκόσμιο εισόδημα, σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις.

Η διαδικασία της αίτησης περιγράφεται στην τρίτη παράγραφο του άρθρου 5β, ενώ έχει ισχύ για έως 15 φορολογικά έτη μετά το έτος της πρώτης εφαρμογής. Βέβαια, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι σε κάθε περίπτωση υπερισχύουν τα όσα αναφέρονται στις εκάστοτε ΣΑΔΦ που έχει η Ελλάδα με το κράτος στο οποίο προκύπτει το εισόδημα, άρα, για παράδειγμα, ο συντελεστής του 7% δεν θα είναι εξαντλητικός για το άλλο κράτος, εάν στη ΣΑΔΦ προβλέπεται ότι δύναται και αυτό να φορολογήσει τον δικαιούχο του εισοδήματος.

Μισθωτοί – επαγγελματίες

Το συγκεκριμένο μέτρο περιλαμβάνεται σε νομοσχέδιο το οποίο είναι προς ψήφιση, άρα τα όσα θα αναφέρουμε θα ισχύσουν, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου. Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου λοιπόν, θα προβλεφθεί ειδικός τρόπος φορολόγησης εισοδήματος από μισθωτή εργασία και επιχειρηματική δραστηριότητα που προκύπτει στην ημεδαπή, φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα.

Βασικές προϋποθέσεις που τίθενται είναι ο αιτούμενος να :

· Μην ήταν φορολογικός κάτοικος Ελλάδας τα προηγούμενα επτά από τα οκτώ έτη πριν από τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του στην Ελλάδα

· Μεταφέρει τη φορολογική του κατοικία από κράτος μέλος της ΕΕ ή του ΕΟΧ ή από κράτος με το οποίο είναι σε ισχύ συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας με την Ελλάδα,

· Παρέχει υπηρεσίες στην Ελλάδα στο πλαίσιο εργασιακής σχέσης κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 4172/2013, που ασκείται, είτε σε ημεδαπό νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα, είτε σε μόνιμη εγκατάσταση αλλοδαπής επιχείρησης στην Ελλάδα

· Δηλώνει ότι θα παραμείνει στην Ελλάδα τουλάχιστον για μία διετία.

Το φορολογικό κίνητρο που δίνεται είναι ότι, εφόσον η αίτηση του φορολογούμενου γίνει δεκτή, το φυσικό πρόσωπο απαλλάσσεται από τον φόρο εισοδήματος και από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α για το 50% του εισοδήματός του από μισθωτή εργασία που αποκτά στην Ελλάδα μέσα στο φορολογικό έτος.

Η συγκεκριμένη διάταξη μπορεί να μπει σε εφαρμογή συνολικά για επτά φορολογικά έτη, ενώ μετά το πέρας αυτών παύει να ισχύει και ο φορολογούμενος θα φορολογείται με τις γενικές διατάξεις. Επίσης, θα έχει εφαρμογή για το επόμενο φορολογικό έτος, δηλαδή αυτό που ξεκινάει από 1/1/2021 και μετά.

Για το συγκεκριμένο ζήτημα θα επανέλθουμε όταν ψηφιστεί η συγκεκριμένη διάταξη και εκδοθεί και η σχετική εγκύκλιος από το Υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ.

Επενδυτές

Η συγκεκριμένη διάταξη ήταν η πρώτη που μπήκε σε εφαρμογή και αναλύεται στο άρθρο 5α του Ν. 4172/2013, όπως αυτό εφαρμόζεται από τις 12/12/2019 και αναλύεται και στην εγκύκλιο Α.1036/2020.

Σύμφωνα με αυτό, ο φορολογούμενος, φυσικό πρόσωπο, που δεν ήταν φορολογικός κάτοικος Ελλάδας τα προηγούμενα επτά από τα οκτώ έτη πριν τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του στην Ελλάδα και αποδεικνύει ότι επενδύει o ίδιος ή συγγενικό του πρόσωπο ποσό επένδυσης άνω των 500.000 ευρώ, θα πληρώνει εφάπαξ κατ’ αποκοπή φόρο ύψους 100.000 ευρώ για το παγκόσμιο εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή. Επίσης, το φυσικό πρόσωπο έχει τη δυνατότητα να ζητήσει την επέκταση της εφαρμογής του άρθρου αυτού σε συγγενικό του πρόσωπο, όπου στην περίπτωση αυτή θα καταβάλλεται ποσό φόρου ίσο με 20.000 ευρώ για κάθε συγγενικό πρόσωπο, χωρίς να εφαρμόζονται οι διατάξεις της φορολογίας δωρεών, κληρονομιών και γονικών παροχών.

Η συγκεκριμένη επένδυση μπορεί να γίνει εντός τριών ετών από την ημερομηνία αίτησης εφαρμογής και μπορεί να γίνει απευθείας από το φυσικό πρόσωπο ή δια μέσου νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας στο οποίο ή στην οποία, αντίστοιχα, έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, σε ακίνητα ή επιχειρήσεις ή κινητές αξίες ή μετοχές ή μερίδια σε νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες με έδρα την Ελλάδα.

Ο φόρος του άρθρου αυτού καταβάλλεται κάθε φορολογικό έτος σε μία δόση μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Ιουλίου και δεν συμψηφίζεται με άλλες φορολογικές υποχρεώσεις ή τυχόν πιστωτικά υπόλοιπα των προσώπων που έχουν υπαχθεί στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης. Τυχόν φόρος που έχει καταβληθεί από τα ίδια αυτά πρόσωπα στην αλλοδαπή για τα εισοδήματα που καλύπτονται από τον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης δεν συμψηφίζεται έναντι οποιασδήποτε φορολογικής τους υποχρέωσης στην Ελλάδα. Για την εκπρόθεσμη καταβολή του φόρου αυτού, εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4174/2013 ως ισχύουν.

Τέλος, σε περίπτωση που το φυσικό πρόσωπο δεν καταβάλλει ολόκληρο τον οριζόμενο φόρο, έως τις 31 Δεκεμβρίου του οικείου έτους, παύει να υπάγεται στις διατάξεις του εν λόγω άρθρου και από το οικείο φορολογικό έτος και εφεξής φορολογείται για το παγκόσμιο εισόδημά του βάσει των γενικών διατάξεων του Ν. 4172/2013.

Οι συγκεκριμένες διατάξεις είναι οι πρώτες που μπαίνουν σε εφαρμογή μετά από αρκετά χρόνια και προσπαθούν να λειτουργήσουν σαν ένα κίνητρο σε κάποιον που σκέφτεται να επιστρέψει στην Ελλάδα. Σίγουρα είναι μια αρχή, αλλά θα πρέπει μαζί με αυτήν την αρχή να υπάρξουν κι άλλες γενικότερες διορθώσεις για αρκετά ζητήματα που απασχολούν όλους μας κι έχουν να κάνουν και με θέματα γραφειοκρατίας κι όχι μόνο…

Καλό ΣΚ και καλή δύναμη σε όλους μας, ελπίζοντας ότι ο Δεκέμβρης θα είναι ο τελευταίος μήνας που αναφέρουμε στα άρθρα μας την έκφραση «ειδικές συνθήκες».