Νέα δεδομένα για την προστασία της πρώτης κατοικίας

Αρτεμις Σπηλιώτη

• A-
• A+

Οι οικονομικά ευάλωτοι θα μπορούν να ζητήσουν τη μεταβίβαση του σπιτιού τους στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης που θα συσταθεί, ώστε να μπορούν να διαμένουν στο σπίτι τους καταβάλλοντας ενοίκιο και ύστερα από 12 χρόνια θα έχουν τη δυνατότητα να το επαναγοράσουν.

Η πρώτη κατοικία θα αποτελεί από την 1η Ιανουαρίου 2021 πτωχευτική περιουσία του οφειλέτη και θα μπορεί να εκποιηθεί στο πλαίσιο της πτωχευτικής διαδικασίας. Αυτό προβλέπει ο νέος Κώδικας Διευθέτησης Οφειλών και Παροχής Δεύτερης Ευκαιρίας που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση.

Με το νέο πλαίσιο που φιλοδοξεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, το οποίο λόγω της πανδημίας οδεύει προς τα 300 δισ. ευρώ, καμία προστασία πρώτης κατοικίας δεν προβλέπεται.

Και μπορεί το υπουργείο Οικονομικών να επιχειρεί να… αποδομήσει τον νόμο Κατσέλη αναδεικνύοντας τις αδυναμίες που επέτρεψε σε κάποιους να τον καταστρατηγήσουν (βλέπε στρατηγικούς κακοπληρωτές), ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι έσωσε χιλιάδες νοικοκυριά από τον εφιάλτη των πλειστηριασμών τα χρόνια της βαθιάς κρίσης. Αρχικά με τον νόμο Κατσέλη/Σταθάκη και στη συνέχεια με τον νόμο 4605/2019 που έδωσε τη δυνατότητα να προστατευθεί η πρώτη κατοικία με επιδότηση από το κράτος της μηνιαίας δόσης του δανείου.

Με τα νέα δεδομένα που θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου 2021, η όποια προστασία θα αφορά τους οικονομικά ευάλωτους, οι οποίοι θα λαμβάνουν επίδομα στέγασης.

Μόνο οικονομικά ευάλωτοι θα έχουν τη δυνατότητα να προστατεύσουν την κατοικία τους. Τα κριτήρια για να θεωρηθεί κάποιος «ευάλωτος» θα προσδιορίζει υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί μετά την ψήφιση του Κώδικα. Και τότε χιλιάδες δανειολήπτες θα μάθουν αν θα μπορέσουν να λάβουν επίδομα στέγασης. Το ποιοι θα χαρακτηρίζονται «ευάλωτοι» καθώς και το ύψος της επιδότησης θα καθοριστούν με υπουργικές αποφάσεις.

Οι οικονομικά ευάλωτοι θα μπορούν να ζητήσουν τη μεταβίβαση της πρώτης κατοικίας τους στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης που θα συσταθεί ώστε να μπορούν να διαμένουν στο σπίτι τους καταβάλλοντας ενοίκιο –το οποίο θα αναπροσαρμόζεται κάθε χρόνο– και ύστερα από 12 χρόνια θα έχουν τη δυνατότητα να το επαναγοράσουν, με τίμημα που επίσης θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση. Το ποσό της επιδότησης θα καταβάλλεται απευθείας από το Δημόσιο στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.

Το δικαίωμα επαναγοράς δεν μεταβιβάζεται, εκτός από την περίπτωση καθολικής διαδοχής του.

Οποιος οφειλέτης καταβάλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, τότε θα δικαιούται τη μεταβίβαση της κυριότητας της κύριας κατοικίας στον ίδιο ή στους νόμιμους διαδόχους του, έναντι τιμήματος επαναγοράς που, όπως προαναφέρθηκε, θα καθοριστεί σύμφωνα υπουργική απόφαση.

Σε περίπτωση που το δικαίωμα αυτό ασκηθεί πριν από τη συμβατική λήξη της μίσθωσης, τότε επιπλέον του ανωτέρω τιμήματος επαναγοράς ο οφειλέτης θα οφείλει να καταβάλει στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης την τρέχουσα αξία των μισθωμάτων που οφείλονται μέχρι τη λήξη της μισθωτικής περιόδου. Για παράδειγμα, αν ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα επαναγοράς ύστερα από 10 έτη, τότε θα πρέπει να καταβάλει και τα ενοίκια 2 ετών ώστε να συμπληρωθούν τα 12 έτη.

Η μίσθωση καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών μισθωμάτων και η υπερημερία δεν θεραπευθεί ως προς το σύνολό της εντός μηνός από τη σχετική όχληση του μισθωτή. Η καταγγελία επέρχεται αυτοδικαίως με την άκαρπη παρέλευση της παραπάνω προθεσμίας ενός μηνός. Η μίσθωση καταγγέλλεται επίσης σε περίπτωση που κριθεί από το αρμόδιο πτωχευτικό δικαστήριο ότι ο οφειλέτης δεν απαλλάσσεται από τις οφειλές του.

Στο νομοσχέδιο προβλέπεται και η επιδότηση στεγαστικών δανείων ευάλωτων δανειοληπτών, οι οποίοι έχουν προβεί σε αναδιάρθρωση οφειλών με τους πιστωτές τους.

Παράταση καταβολής βεβαιωμένων οφειλών

Επιμηκύνεται μέχρι τις 30 Απριλίου 2021 η παράταση της προθεσμίας καταβολής και αναστολής είσπραξης των βεβαιωμένων στις ΔΟΥ και στα Ελεγκτικά Κέντρα οφειλών των φυσικών και νομικών προσώπων που έχουν πληγεί από τις επιπτώσεις της πανδημίας.

Επίσης, προβλέπεται η παράταση, μέχρι τις 30 Απριλίου 2021, της προθεσμίας καταβολής και αναστολής είσπραξης για τις δόσεις των ρυθμίσεων και των τμηματικών διευκολύνσεων, οι οποίες τελούν ήδη σε καθεστώς αναστολής.

Η κυβέρνηση έχει προαναγγείλει, εξάλλου, ότι θα θεσπιστεί ένα νέο πλαίσιο ρυθμίσεων για αυτές τις οφειλές με ευνοϊκές διατάξεις, προκειμένου να δοθεί σε όλους η δυνατότητα να εξοφλήσουν τις υποχρεώσεις τους. Συγκεκριμένα, το πλαίσιο αυτό θα προβλέπει την εξόφληση των εν λόγω οφειλών σε 12 δόσεις άτοκα ή σε 24 δόσεις με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο 2,5%.

Πτωχευτική Διαδικασία για Φυσικά Πρόσωπα

Σε ποιους απευθύνεται

Οφειλέτες: φυσικά πρόσωπα, με οφειλές σε τράπεζες – servicers – Δημόσιο – ΕΦΚΑ (ή/και σε έναν από αυτούς τους πιστωτές), που δεν έχουν κανέναν τρόπο να εξυπηρετήσουν τις οφειλές τους ή έχει αποτύχει η εξωδικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών τους

Δικαίωμα κατάθεσης αίτησης πτώχευσης, όταν ο οφειλέτης βρίσκεται σε «παύση πληρωμών» από:

● Οφειλέτη
● Πιστωτή
● Εισαγγελέα Πρωτοδικών

Κήρυξη πτώχευσης από το αρμόδιο δικαστήριο προβλέπεται και απλοποιημένη διαδικασία πτωχεύσεων «μικρού αντικειμένου», στην οποία είναι απλοποιημένη η αίτηση και η διαδικασία

Ανάληψη περιουσίας από πιστοποιημένο διαχειριστή αφερεγγυότητας, ο οποίος αναλαμβάνει τα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη, προβαίνει στη ρευστοποίηση αυτών, τη συγκέντρωση των απαιτήσεων των πιστωτών και τη διανομή των ποσών που προκύπτουν από τη ρευστοποίηση στους πιστωτές

Χρονικό διάστημα απαλλαγής οφειλέτη από τις οφειλές του:

1 έτος για τους οφειλέτες που πρόκειται να ρευστοποιηθεί η κύρια κατοικία τους ή άλλα περιουσιακά στοιχεία που υπερβαίνουν το 10% των υποχρεώσεών τους και είναι αξίας τουλάχιστον 100.000 ευρώ

3 έτη για τις υπόλοιπες κατηγορίες οφειλετών

Σε περίπτωση που οι οφειλέτες ανήκουν σε ευάλωτη κοινωνική ομάδα

▶ Δυνατότητα να καταφύγουν σε Ιδιωτικό Φορέα Απόκτησης & Επαναμίσθωσης με σκοπό να αποφευχθεί η έξωσή τους. Ο φορέας αγοράζει την πρώτη κατοικία πριν βγει στον πλειστηριασμό, ακόμη και στην περίπτωση που δεν κηρύσσεται πτώχευση αλλά πραγματοποιείται αναγκαστική εκτέλεση

▶ Ο οφειλέτης παραμένει στην κατοικία του, καταβάλλοντας μίσθωμα στον φορέα για 12 έτη, και λαμβάνει επίδομα ενοικίου από το κράτος

▶ Εντός 12 ετών ο οφειλέτης έχει τη δυνατότητα να επαναγοράσει το ακίνητό του, αφού αποπληρώσει τα μισθώματα της δωδεκαετίας και την αξία του ακινήτου, κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος επαναγοράς