Πώς και γιατί οι δανειστές θέλουν να “ξεδοντιάσουν” το ελληνικό υπερ-πλεόνασμα

01/05/2017

Share on Facebook

 

Tweet on Twitter

  

Η μάχη για τα πρωτογενή πλεονάσματα με τους δανειστές δεν έχει τελειώσει. Παρά το εντυπωσιακό +3,9% που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή αλλά και το +4,19% που υπολόγισε το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ως «μνημονιακό πλεόνασμα»  εξαιρώντας τις δαπάνες για  το προσφυγικό, η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα καλείται ήδη να αποδείξει ότι το ιστορικό ρεκόρ του 2016 είναι διατηρήσιμο.

Οι θεσμοί ξεσκονίζουν ήδη τους επιμέρους κωδικούς αλλά και τα ποσά που οδήγησαν στην εκρηκτική αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος και έχουν ήδη στείλει στην ελληνική πλευρά τις ενστάσεις  τους. Ειδικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εντοπίζει πολλές «μη επαναλαμβανόμενες» πηγές εσόδων και στηρίζεται σε αυτό για να επιμείνει στην εκτίμησή του ότι το 2018, δεν θα επιτευχθεί ο στόχος του 3,5%. Κωδικοί που απέφεραν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ το 2016 είτε στο σκέλος των εσόδων είτε στο σκέλος των δαπανών «κόβονται» με αποτέλεσμα το ΔΝΤ να προβλέπει ακόμη και τώρα ότι το πλεόνασμα του 2018, πολύ δύσκολα θα ξεπεράσει το 2% του ΑΕΠ όταν ο μνημονιακός στόχος ορίζει ότι την επόμενη χρονιά θα πρέπει να παραχθεί πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ. Πώς στηρίζουν την πρόβλεψή τους; Επικαλούμενοι πολιτικούς αλλά και οικονομικούς λόγους.

1. Εκτιμούν ότι τα έσοδα από τους φόρους στα τσιγάρα το 2016 είχαν εφάπαξ χαρακτήρα καθώς προήλθαν από την αποθεματοποίηση στην οποία προχώρησαν εταιρείες εμπορίας καπνικών προϊόντων. Πράγματι, το 2016, από τους «λοιπούς φόρους» στους οποίους τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνει ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης στα καπνικά προϊόντα, εισπράχθηκαν 2,964 δις. ευρώ ή περίπου 217 εκατ. ευρώ πάνω από τον στόχο ενώ υπήρξε και υπέρβαση 67 εκατ. ευρώ στον ΦΠΑ καπνού. Για το 2017, η κυβέρνηση έχει ανεβάσει τον πήχη καθώς θέλει να εισπράξει 3,013 δις. ευρώ μόνο από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στα τσιγάρα. Προς το παρόν, τα νούμερα δεν βγαίνουν καθώς ήδη στο τρίμηνο, καταγράφεται απόκλιση της τάξεως των  135 εκατ. ευρώ στον ειδικό φόρο κατανάλωσης και επιπλέον 41 εκατ. ευρώ στον ΦΠΑ των καπνικών προϊόντων. Η γενναία απόκλιση έναντι των εσόδων, παρατηρείται παρά το γεγονός ότι οι νέοι αυξημένοι φόροι έχουν ήδη ενεργοποιηθεί από τις αρχές του χρόνου.
2. Πετούν έξω το ποσό «μαμούθ» που εισπράχθηκε τόσο το 2016 όσο και το 2017 από το μέρισμα που διένυμε η Τράπεζα της Ελλάδας. Στο σκέλος των εσόδων έχει καταγραφεί το γεγονός ότι η ΤτΕ έκλεισε και το 2016 με κέρδη άνω του ενός δις. ευρώ μοιράζοντας μέρισμα μαμούθ στους μετόχους με πρώτο και καλύτερο το ελληνικό δημόσιο. Αν κριθεί ότι η ΤτΕ δεν θα διατηρήσει και τα επόμενα χρόνια τα κέρδη της σε τόσο υψηλά επίπεδα, αμέσως θα προκύψει «τρύπα» στο πρωτογενές πλεόνασμα.
3. Αμφισβητούν τη δυνατότητα διατήρησης των εσόδων του ΦΠΑ στο ύψος τους εκτιμώντας ότι σε μεγάλο βαθμό αυτά προήλθαν από την εφαρμογή των capital controls. Το συγκεκριμένο επιχείρημα επικαλέστηκε άλλωστε δημόσια ο Πολ Τόμσεν στην συνέντευξη τύπου που παραχώρησε στην Ουάσινγκτον στο περιθώριο της Εαρινής Συνόδου. Υποστήριξε, ότι η συμβολή των capital controls στο πρωτογενές πλεόνασμα έχει υποτιμηθεί. Μόνο που τα capital controls δεν θα υπάρχουν για πάντα πόσο μάλλον όταν έχει ήδη σχεδιαστεί η χαλάρωσή τους αμέσως μόλις επέλθει η πλήρης συμφωνία με τους δανειστές. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα έσοδα από τον ΦΠΑ (σ.σ με βάση τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης που επεξεργάστηκε η ΤτΕ και τα οποία λαμβάνονται υπόψη για τη διαμόρφωση του πρωτογενούς πλεονάσματος με βάση το μοντέλο ESA 2010 που αποδέχεται και η Eurostat) ανήλθαν το 2016 στα 14,333 δις. ευρώ παρουσιάζοντας σημαντική αύξηση σε σχέση με το 2012 οπότε και ανήλθαν στα 12,885 δις. ευρώ.
4. Θεωρούν ότι η συνεχής «αιμοδοσία» του προϋπολογισμού από τα έσοδα παρελθόντων ετών έχει ημερομηνία λήξεως. Στον συγκεκριμένο παράγοντα έχει στηριχτεί σε μεγάλο βαθμό το πλεόνασμα και του 2016 αλλά και του πρώτου τριμήνου του 2017. Ήδη στο πρώτο τρίμηνο, το γεγονός ότι τα φορολογικά έσοδα διατηρούνται περίπου 220 εκατ. ευρώ πάνω από τον στόχο, οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στα έσοδα παρελθόντων ετών δηλαδή κυρίως στις ρυθμίσεις που πληρώνουν οι φορολογούμενοι, τις οικειοθελείς αποκαλύψεις εισοδημάτων στις οποίες προχώρησαν κυρίως οι εκδότες εικονικών τιμολογίων αλλά και τα χρήματα που εξασφαλίζονται από τις δεσμεύσεις καταθέσεων. Οι «τρέχοντες φόροι» (δηλαδή ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων, ο ΦΠΑ κλπ, κινούνται σαφώς κάτω από τους στόχους στο α΄τρίμηνο)
5. Προβάλουν το επιχείρημα ότι το πλεόνασμα του 2016 στηρίχτηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό στην κατακόρυφη πτώση των επενδυτικών δαπανών κάτι που δεν μπορεί να συνεχιστεί καθώς βλάπτει την οικονομία. Ασφαλώς, ένα μέρος από το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 οφείλεται στο ότι δεν υπήρξε πέρυσι δαπάνη για την ενίσχυση των τραπεζών (σ.σ αυτή η δαπάνη ούτως ή άλλως δεν μετράει στο μνημοναικό πλεόνασμα). Εκτός από αυτό το ποσό όμως, παρατηρείται καθίζηση και σε άλλους κωδικούς που σχετίζονται με επενδύσεις. Ο λεγόμενος «ακαθάριστος σχηματισμός κεφαλαίου» ο οποίος σε μεγάλο βαθμό αποτυπώνει την επενδυτική δαπάνη των φορέων της γενικής κυβέρνησης, διαμορφώθηκε το 2016 στα 6,166 δις. ευρώ έναντι 8,277 δις. ευρώ το 2015.