Ανάλυση: Η άλλη όψη των 100 ημερών μετά τη λήξη των μνημονίων

Οι κινήσεις των πρώτων 100 ημερών, δεν δίνουν απάντηση σε αυτά τα προβλήματα τα οποία σχετίζονται με την υπερφορολόγηση και την έλλειψη ρευστότητας στην αγορά.

Οι πρώτες 100 ημέρες της «μεταμνημονιακής» κυβέρνησης, είχαν το έκτακτο κοινωνικό μέρισμα, την νομοθέτηση της επιστροφής των αναδρομικών στα ειδικά μισθολόγια, τη διασφάλιση της μη περικοπής των συντάξεων και την τροπολογία για τη μείωση του ΕΝΦΙΑ και του φόρου εισοδήματος νομικών προσώπων. Είχαν όμως και την εκτόξευση του αριθμού οφειλετών στην εφορία και την αντιστροφή της ανοδικής τάσης στις καταθέσεις κυρίως λόγω των φορολογικών υποχρεώσεων. Είναι προφανές ότι το νόμισμα έχει δύο όψεις.

Η κυβέρνηση προβάλλει τα θετικά μέτρα για να δώσει έμφαση στο επιχείρημα ότι «κάτι ουσιαστικό άλλαξε» μετά τη λήξη του 3ου μνημονίου. Από την  άλλη όμως, αυτό δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα στην πραγματική οικονομία λύθηκαν ή ότι σταμάτησαν να διογκώνονται. Επίσης, προκύπτει ότι οι κινήσεις των πρώτων 100 ημερών, δεν δίνουν απάντηση σε αυτά τα προβλήματα τα οποία σχετίζονται με την υπερφορολόγηση και την έλλειψη ρευστότητας στην αγορά.

 Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων έκανε χθες γνωστό ότι τον Σεπτέμβριο, προστέθηκαν… 510.428 οφειλέτες στα μαύρα κατάστιχα της εφορίας οι οποίοι προφανώς δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στα διπλά και τριπλά χαράτσια του Σεπτεμβρίου. Ο Σεπτέμβριος είχε και ΕΝΦΙΑ και φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και ΦΠΑ και φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων. Η μεγάλη «ζημιά» έγινε από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων. Από τα 1,157 δις. ευρώ της δεύτερης δόσης, εισπράχθηκαν 804 εκατ. ευρώ με τον συντελεστή είσπραξης να περιορίζεται στο 69,5%. Στο 73,85% διαμορφώθηκε ο συντελεστής είσπραξης και στον ΕΝΦΙΑ καθώς από τα 624,91 δις. ευρώ της δόσης, εισπράχθηκαν 461,5 εκατ. ευρώ.

Ο αριθμός των 4.312.395 οφειλετών –τόσοι χρωστούν στην εφορία με βάση τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου- είναι ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί από το 2015 και φυσικά ένας από τους μεγαλύτερους ιστορικά. Όπως ιστορικό ρεκόρ είναι και ο αριθμός των 1.797.492 οφειλετών με χρέη πάνω από 500 ευρώ τον μήνα ή ο αριθμός των 1.148.583 οφειλετών, εις βάρος των οποίων έχουν ήδη ληφθεί αναγκαστικά μέτρα με κυριότερο εξ΄ αυτών τη δέσμευση του τραπεζικού λογαριασμού. Αυτή είναι και η άλλη όψη των υπερπλεονασμάτων. Ναι μεν η υπερφορολόγηση –σε συνδυασμό και με το γκρέμισμα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων- εξασφαλίζουν τα πρωτογενή πλεονάσματα, από την άλλη όμως μένουν εκκρεμότητες από τα υπέρογκα φορολογικά βάρη που βεβαιώνονται με αποτέλεσμα να προστίθενται συνεχώς νέοι οφειλέτες.

Το στοιχείο της προσθήκης 510.428 νέων οφειλετών μπορεί να μην είναι και τόσο ανησυχητικό με την έννοια ότι χιλιάδες οικογένειες μπορεί να προτίμησαν τον Σεπτέμβριο να αγοράσουν τα σχολικά παρά να πληρώσουν την εφορία μεταθέτοντας την υποχρέωση για τον Οκτώβριο. Περισσότερο ανησυχητικό είναι ότι αυξήθηκαν κατά περίπου 64.630 άτομα μέσα σε ένα μήνα οι οφειλές που χρωστούν πάνω από 500 ευρώ. Οι οφειλέτες αυτοί, πέρα του ότι κινδυνεύουν πλέον με τα αναγκαστικά μέτρα, αποκτούν και μόνιμου χαρακτήρα εκκρεμότητες με την εφορία.

Συναφές είναι και το θέμα της μείωσης του υπολοίπου των τραπεζικών καταθέσεων. Οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα, συμπιέστηκαν τον Οκτώβριο στα 131,484 δις. ευρώ από 131,712 δις. ευρώ τον Σεπτέμβριο με την πτώση να αποδίδεται κυρίως στη συμπεριφορά των επιχειρήσεων (20,762 δις. ευρώ από 21,410 δις. ευρώ οι δικές τους καταθέσεις) οι οποίες επίσης είχαν να αντιμετωπίσουν σοβαρά φορολογικά βάρη με φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και ΕΝΦΙΑ.

Η απάντηση σε αυτά τα προβλήματα θα μπορούσε να είναι η μείωση των φορολογικών συντελεστών που δεν γίνεται όμως. Η μείωση των εισφορών στους αυτοαπασχολούμενους σε μεγάλο βαθμό εξουδετερώνεται από την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των επιχειρήσεων μετατίθεται για το 2020 και η μείωση του ΕΝΦΙΑ αφορά κυρίως τις πολύ μικρές ιδιοκτησίες με αποτέλεσμα να μεταφράζεται σε ένα όφελος της τάξεως των 30-40 ευρώ. Όσον αφορά στο καθολικό αίτημα για μια ρύθμιση οφειλών που θα τακτοποιούσε τα χρέη κυρίως των 1,7 εκατομμυρίων πολιτών που έχουν ξεπεράσει τα 500 ευρώ οφειλής μόνο προς την εφορία, ουδέν νεώτερο.