Ασφαλιστική τακτοποίηση κατά το χρόνο επίσχεσης εργασίας
Της Μαργαρίτας Κάρδαρη*
Με σειρά δικαστικών αποφάσεων έχει γίνει δεκτό ότι η εργασιακή σχέση και κατά συνέπεια η ασφαλιστική σχέση δεν διακόπτεται όταν ο εργαζόμενος απέχει από την εργασία του για σπουδαίο λόγο μη οφειλόμενο σε υπαιτιότητά του (πχ με αναρρωτική άδεια ή λόγω συμμετοχής σε νόμιμη απεργία). Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση της παράβασης από πλευράς εργοδότη της υποχρέωσης καταβολής του οφειλόμενου μισθού και συνέπεια τούτου, ασκήσεως από τον εργαζόμενο του δικαιώματος επισχέσεως εργασίας κατά τα άρθρα 325 και 656 ΑΚ. (ΣτΕ 4449/1995, ΣτΕ 2893/1999, ΣτΕ 2987/2009, ΣτΕ 1883/2011).
Ο ΕΦΚΑ με πρόσφατο γενικό έγγραφο που φέρει αρ. Πρωτ. Δ.ΑΣΦ.1010/1372291/18.10.2017 που εκδόθηκε την 18/10/2017 κοινοποιεί την υπ αριθμ 136/2016 Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. που υιοθετεί τη θέση της νομολογίας που προαναφέρθηκε και δίνει οδηγίες για την αντιμετώπιση της ασφαλιστικής τακτοποίησης των εργαζομένων που άσκησαν νόμιμα το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας.
Τα στοιχεία που προσδιορίζουν τη νόμιμη άσκηση του δικαιώματος είναι
α) η ύπαρξη ενεργούς και έγκυρη σύμβασης εργασίας είτε γραπτής είτε προφορικής
β) η ύπαρξη απαιτητής ή ληξιπρόθεσμες αξίωσης του μισθωτού κατά εργοδότη συναφής προς την οφειλή από δεδουλευμένα
γ) η εξώδικη εγγραφή γνωστοποίηση προς τον εργοδότη της βούλησης του μισθωτού για άσκηση του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας και
δ) η μη καταχρηστική άσκηση δικαιώματος, το βάρος της απόδειξης φέρει τόσο ο εργοδότης όσο και τα όργανα των αρμοδίων υπηρεσιών (π.χ έλλειψη υπαιτιότητας εργοδότη, απρόβλεπτες δυσμενείς οικονομικά περιστάσεις, μη αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής μισθού).
Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές συνεχίζεται η ασφάλισή των εργαζομένων των οποίων η σύμβαση εργασίας λόγω της επίσχεσης δεν διεκόπη, για πέντε μήνες από την έναρξη της επίσχεσης και με το ασφαλιστικό καθεστώς που αντιστοιχούσε στην ειδικότητά του και ειδικότερα στον κλάδο ασφάλισής του.
Στην περίπτωση που προσκομισθεί δικαστική απόφαση από πολιτικό δικαστήριο με το οποίο δικαιώνεται ο ασφαλισμένος που διεκδικεί μισθούς υπερημερίας, τότε ακόμη και αν αυτή δεν είναι τελεσίδικη μπορεί να υιοθετηθεί και να χωρήσει ασφαλιστική τακτοποίηση και πέραν του πενταμήνου.
Όπως έχει γίνει δεκτό, αποφάσεις εργατικών Δικαστηρίων που δεν ισχύουν έναντι όλων αλλά μόνο σε σχέση με τους διαδίκους, δεν δεσμεύουν τα διοικητικά όργανα στην κρίση τους.
Συνεπώς παρέχεται η δυνατότητα να μην υιοθετηθεί από πλευράς διοικητικών οργάνων η απόφαση και να μην προβούν σε ασφαλιστική τακτοποίηση των μισθωτών που βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας και πέραν του πενταμήνου, οφείλουν όμως να δικαιολογήσουν και να εκθέσουν γραπτά το σχηματισμό αντίθετης γνώμης από το σκεπτικό της απόφασης.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ποιες δικαστικές αποφάσεις ισχύουν έναντι όλων και καθίστανται δεσμευτικές στη διαμόρφωση της κρίσης των διοικητικών οργάνων τόσο των αρμοδίων ελεγκτών όσο και των μελών των Τοπικών Διοικητικών Επιτροπών που θα αποφασίσουν μετά την υποβολή ένστασης. Πρόκειται για αυτές που εκδόθηκαν επί υποθέσεων στις οποίες είναι αναζητητέα, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, η αντικειμενική αλήθεια και δεν μπορούν να ανατραπούν κατόπιν ασκήσεως των προβλεπομένων ενδίκων μέσων και βοηθημάτων από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.(ΣτΕ 2420/2000, 1592,1994 ΔΕφ Αθ 264/2011)
Από τα ανωτέρω συμπερασματικά συνάγεται ότι μετά την έκδοση πρόσφατης οδηγίας από τον ΕΦΚΑ τα αιτήματα για τη ασφαλιστική τακτοποίηση κατά το χρονικό διάστημα της επίσχεσης εργασίας και με την προϋπόθεση αυτή να ασκήθηκε νόμιμα και χωρίς αυτό το δικαίωμα να έχει υποπέσει σε παραγεγραμμένο χρόνο (εντός 10ετίας για αιτήματα μέχρι 31/12/2016) θα ικανοποιούνται για χρονικό διάστημα πέντε μηνών και με το ασφαλιστικό καθεστώς που προϋπήρχε της άσκησης του δικαιώματος.
Αν προσκομισθεί δικαστική απόφαση ακόμη και αν δεν είναι τελεσίδικη αλλά πρωτόδικη, μπορεί να παραταθεί το πεντάμηνο και να χωρήσει ασφαλιστική τακτοποίηση σύμφωνα με το σκεπτικό της εκτός αν τα διοικητικά όργανα εκφράσουν αντίθετη δικαιολογημένη άποψη.
*Πτυχιούχος του τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πτυχιούχος της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δικηγόρος με εξειδίκευση στο κοινωνικοασφαλιστικό δίκαιο.
Νομική σύμβουλος σε επιχειρήσεις ιδιωτικού τομέα σε θέματα εργατικού και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου.
Συνεργάτης του περιοδικού «Ασφάλιση- Συντάξεις» της Εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος»
https://www.taxheaven.gr
Της Μαργαρίτας Κάρδαρη*
Με σειρά δικαστικών αποφάσεων έχει γίνει δεκτό ότι η εργασιακή σχέση και κατά συνέπεια η ασφαλιστική σχέση δεν διακόπτεται όταν ο εργαζόμενος απέχει από την εργασία του για σπουδαίο λόγο μη οφειλόμενο σε υπαιτιότητά του (πχ με αναρρωτική άδεια ή λόγω συμμετοχής σε νόμιμη απεργία). Τα ίδια ισχύουν και στην περίπτωση της παράβασης από πλευράς εργοδότη της υποχρέωσης καταβολής του οφειλόμενου μισθού και συνέπεια τούτου, ασκήσεως από τον εργαζόμενο του δικαιώματος επισχέσεως εργασίας κατά τα άρθρα 325 και 656 ΑΚ. (ΣτΕ 4449/1995, ΣτΕ 2893/1999, ΣτΕ 2987/2009, ΣτΕ 1883/2011).
Ο ΕΦΚΑ με πρόσφατο γενικό έγγραφο που φέρει αρ. Πρωτ. Δ.ΑΣΦ.1010/1372291/18.10.2017 που εκδόθηκε την 18/10/2017 κοινοποιεί την υπ αριθμ 136/2016 Γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. που υιοθετεί τη θέση της νομολογίας που προαναφέρθηκε και δίνει οδηγίες για την αντιμετώπιση της ασφαλιστικής τακτοποίησης των εργαζομένων που άσκησαν νόμιμα το δικαίωμα της επίσχεσης εργασίας.
Τα στοιχεία που προσδιορίζουν τη νόμιμη άσκηση του δικαιώματος είναι
α) η ύπαρξη ενεργούς και έγκυρη σύμβασης εργασίας είτε γραπτής είτε προφορικής
β) η ύπαρξη απαιτητής ή ληξιπρόθεσμες αξίωσης του μισθωτού κατά εργοδότη συναφής προς την οφειλή από δεδουλευμένα
γ) η εξώδικη εγγραφή γνωστοποίηση προς τον εργοδότη της βούλησης του μισθωτού για άσκηση του δικαιώματος της επίσχεσης εργασίας και
δ) η μη καταχρηστική άσκηση δικαιώματος, το βάρος της απόδειξης φέρει τόσο ο εργοδότης όσο και τα όργανα των αρμοδίων υπηρεσιών (π.χ έλλειψη υπαιτιότητας εργοδότη, απρόβλεπτες δυσμενείς οικονομικά περιστάσεις, μη αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής μισθού).
Αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις αυτές συνεχίζεται η ασφάλισή των εργαζομένων των οποίων η σύμβαση εργασίας λόγω της επίσχεσης δεν διεκόπη, για πέντε μήνες από την έναρξη της επίσχεσης και με το ασφαλιστικό καθεστώς που αντιστοιχούσε στην ειδικότητά του και ειδικότερα στον κλάδο ασφάλισής του.
Στην περίπτωση που προσκομισθεί δικαστική απόφαση από πολιτικό δικαστήριο με το οποίο δικαιώνεται ο ασφαλισμένος που διεκδικεί μισθούς υπερημερίας, τότε ακόμη και αν αυτή δεν είναι τελεσίδικη μπορεί να υιοθετηθεί και να χωρήσει ασφαλιστική τακτοποίηση και πέραν του πενταμήνου.
Όπως έχει γίνει δεκτό, αποφάσεις εργατικών Δικαστηρίων που δεν ισχύουν έναντι όλων αλλά μόνο σε σχέση με τους διαδίκους, δεν δεσμεύουν τα διοικητικά όργανα στην κρίση τους.
Συνεπώς παρέχεται η δυνατότητα να μην υιοθετηθεί από πλευράς διοικητικών οργάνων η απόφαση και να μην προβούν σε ασφαλιστική τακτοποίηση των μισθωτών που βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας και πέραν του πενταμήνου, οφείλουν όμως να δικαιολογήσουν και να εκθέσουν γραπτά το σχηματισμό αντίθετης γνώμης από το σκεπτικό της απόφασης.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ποιες δικαστικές αποφάσεις ισχύουν έναντι όλων και καθίστανται δεσμευτικές στη διαμόρφωση της κρίσης των διοικητικών οργάνων τόσο των αρμοδίων ελεγκτών όσο και των μελών των Τοπικών Διοικητικών Επιτροπών που θα αποφασίσουν μετά την υποβολή ένστασης. Πρόκειται για αυτές που εκδόθηκαν επί υποθέσεων στις οποίες είναι αναζητητέα, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, η αντικειμενική αλήθεια και δεν μπορούν να ανατραπούν κατόπιν ασκήσεως των προβλεπομένων ενδίκων μέσων και βοηθημάτων από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.(ΣτΕ 2420/2000, 1592,1994 ΔΕφ Αθ 264/2011)
Από τα ανωτέρω συμπερασματικά συνάγεται ότι μετά την έκδοση πρόσφατης οδηγίας από τον ΕΦΚΑ τα αιτήματα για τη ασφαλιστική τακτοποίηση κατά το χρονικό διάστημα της επίσχεσης εργασίας και με την προϋπόθεση αυτή να ασκήθηκε νόμιμα και χωρίς αυτό το δικαίωμα να έχει υποπέσει σε παραγεγραμμένο χρόνο (εντός 10ετίας για αιτήματα μέχρι 31/12/2016) θα ικανοποιούνται για χρονικό διάστημα πέντε μηνών και με το ασφαλιστικό καθεστώς που προϋπήρχε της άσκησης του δικαιώματος.
Αν προσκομισθεί δικαστική απόφαση ακόμη και αν δεν είναι τελεσίδικη αλλά πρωτόδικη, μπορεί να παραταθεί το πεντάμηνο και να χωρήσει ασφαλιστική τακτοποίηση σύμφωνα με το σκεπτικό της εκτός αν τα διοικητικά όργανα εκφράσουν αντίθετη δικαιολογημένη άποψη.
*Πτυχιούχος του τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Πτυχιούχος της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Δικηγόρος με εξειδίκευση στο κοινωνικοασφαλιστικό δίκαιο.
Νομική σύμβουλος σε επιχειρήσεις ιδιωτικού τομέα σε θέματα εργατικού και κοινωνικοασφαλιστικού δικαίου.
Συνεργάτης του περιοδικού «Ασφάλιση- Συντάξεις» της Εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος»
https://www.taxheaven.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου