Με επιπλέον φορολογητέο εισόδημα σε είδος και συνακόλουθα με υπέρογκα ποσά επιπλέον φόρου εισοδήματος χρεώθηκαν πέρυσι κατά την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2016 χιλιάδες μισθωτοί εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα μόνο και μόνο επειδή χρησιμοποίησαν εταιρικά αυτοκίνητα που τους παραχώρησαν οι εργοδότες τους, για να τους διευκολύνουν στην εκτέλεση των εργασιακών καθηκόντων τους.
του Γιώργου Παλαιτσάκη
Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στην εφαρμογή μιας διάταξης που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2016 από τη Βουλή και ίσχυσε αναδρομικά για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν το 2016 και φορολογήθηκαν το 2017.
Η διάταξη αυτή προβλέπει ότι εφόσον η λιανική τιμή προ φόρων (ΛΤΠΦ) ενός εταιρικού αυτοκινήτου, το οποίο παραχωρείται δωρεάν για χρήση σε εργαζόμενο ή μέτοχο ή εταίρο μιας επιχείρησης, είναι μεγαλύτερη των 12.000 ευρώ ή εφόσον το όχημα, ανεξαρτήτως ύψους ΛΤΠΦ, δεν χρησιμοποιείται για επαγγελματικούς σκοπούς, τότε επί του ποσού της ΛΤΠΦ υπολογίζεται η αξία της παροχής του αυτοκινήτου στον εργαζόμενο, ώστε αυτή να συμπεριληφθεί στο συνολικό ετήσιο φορολογητέο εισόδημά του από μισθούς, δηλαδή να φορολογηθεί αθροιστικά, ως εισόδημα από μισθωτή εργασία, μαζί με τις χρηματικές απολαβές του από την επιχείρηση. 
Σύμφωνα, ειδικότερα, με τη διάταξη του άρθρου 99 του ν. 4446/2016 και με βάση σχετική διευκρινιστική εγκύκλιο της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων:


1) Η αξία της παραχώρησης ενός οχήματος από μια επιχείρηση σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο αυτής, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους, υπολογίζεται ως ποσοστό της Λιανικής Τιμής Προ Φόρων (ΛΤΠΦ) του οχήματος ως εξής:
  • α) για ΛΤΠΦ από 0 έως 12.000 ευρώ ως ποσοστό 4% της ΛΤΠΦ,
  • β) για ΛΤΠΦ από 12.001 έως 17.000 ευρώ ως ποσοστό 7% της ΛΤΠΦ,
  • γ) για ΛΤΠΦ από 17.001 έως 20.000 ευρώ ως ποσοστό 14% της ΛΤΠΦ,
  • δ) για ΛΤΠΦ από 20.001 έως 25.000 ευρώ ως ποσοστό 18% της ΛΤΠΦ,
  • ε) για ΛΤΠΦ πλέον των 25.001 ευρώ ως ποσοστό 22% της ΛΤΠΦ.

Η αξία της παραχώρησης ενός οχήματος υπολογίζεται ως ποσοστό στο σύνολο της ΛΤΠΦ και όχι κλιμακωτά.
Π.χ., σε αυτοκίνητο με ΛΤΠΦ 15.000 ευρώ η αξία της φορολογητέας παροχής σε είδος υπολογίζεται με ποσοστό 7% επί ολόκληρου του ποσού των 15.000 ευρώ και ανέρχεται σε 1.050 ευρώ. Επίσης, σε περίπτωση χρήσης εταιρικού οχήματος για χρονικό διάστημα μικρότερο του έτους (νέα πρόσληψη, αποχώρηση εργαζόμενου κ.λπ.), η αξία της παροχής υπολογίζεται αναλογικά με το χρονικό διάστημα (μήνες) χρησιμοποίησής της.
2) Η αξία της παραχώρησης του οχήματος μειώνεται βάσει παλαιότητας ως εξής:
  • i) 0-2 έτη καμία μείωση
  • ii) 3-5 έτη μείωση δέκα τοις εκατό (10%)
  • iii) 6-9 έτη μείωση είκοσι πέντε τοις εκατό (25%)
  • iv) Από 10 έτη και μετά μείωση πενήντα τοις εκατό (50%).

3) Από τις ρυθμίσεις του άρθρου 99 του ν. 4446/2016 εξαιρούνται τα οχήματα που παραχωρούνται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς και έχουν ΛΤΠΦ έως 12.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι για να ισχύσει η εξαίρεση, θα πρέπει και η ΛΤΠΦ του οχήματος να είναι μικρότερη ή ίση με 12.000 ευρώ και το όχημα να έχει παραχωρηθεί αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς. Αν η ΛΠΤΦ είναι μεγαλύτερη των 12.000 ευρώ, τότε ακόμη κι αν το όχημα έχει παραχωρηθεί και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για επαγγελματικούς σκοπούς λαμβάνεται υπ’ όψιν για τον προσδιορισμό πρόσθετου φορολογητέου εισοδήματος από μισθωτή εργασία με τη μορφή της παροχής σε είδος και ο εργαζόμενος που χρησιμοποιεί το αυτοκίνητο για την εκτέλεση της εργασίας του επιβαρύνεται με επιπλέον φόρο εισοδήματος.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα

Ήδη αρκετοί εργαζόμενοι που εθίγησαν από την εφαρμογή της παραπάνω διάταξης -κυρίως επειδή η ΛΤΠΦ των εταιρικών αυτοκινήτων που χρησιμοποίησαν ήταν μεγαλύτερη των 12.000 ευρώ, οπότε δεν γλίτωσαν τη φορολόγηση της χρήσης των αυτοκινήτων αυτών ως παροχών σε είδος- προσέφυγαν το περσινό καλοκαίρι στη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών της ΑΑΔΕ, ζητώντας την ακύρωση των πρόσθετων φορολογικών επιβαρύνσεων τις οποίες εκλήθησαν να πληρώσουν με τα εκκαθαριστικά του 2017.
Στις προσφυγές τους χρησιμοποίησαν ως βασικό επιχείρημα το γεγονός ότι «η χρήση παραχωρηθέντος αυτοκινήτου στον μισθωτό για την εξυπηρέτηση αναγκών της επιχείρησης δεν θεωρείται μισθός και κατ’ επέκταση φορολογητέο εισόδημα». Παράλληλα επεσήμαναν ότι η υπό κρίση ρύθμιση συνιστά παραβίαση της αρχής της ισότητας των διατάξεων των άρθρων 4 και 78 του Συντάγματος.
Ωστόσο, η ΔΕΔ σε όλες τις περιπτώσεις απέρριψε τις προσφυγές, παραπέμποντας την αρμοδιότητα της κρίσης για το θέμα της συνταγματικότητας της διάταξης στα αρμόδια δικαστήρια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται σε 5 από τις προσφυγές, οι οποίες κατατέθηκαν στη ΔΕΔ:
  1. Στο φορολογητέο εισόδημα από μισθούς μιας εργαζόμενης σε ιδιωτική εταιρεία προστέθηκε το ποσό των 4.084,64 ευρώ ως επιπλέον μισθός με αποτέλεσμα στο εκκαθαριστικό της φορολογικής της δήλωσης να προκύψει χρεωστικό ποσό φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνολικού ύψους 2.165,88 ευρώ.
  2. Στο φορολογητέο εισόδημα από μισθούς ενός εργαζόμενου σε ιδιωτική εταιρεία προστέθηκε το ποσό των 2.747,66 ευρώ ως επιπλέον μισθός με αποτέλεσμα στο εκκαθαριστικό της φορολογικής του δήλωσης να προκύψει χρεωστικό ποσό φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνολικού ύψους 2.229,13 ευρώ.
  3. Στο φορολογητέο εισόδημα από μισθούς μιας άλλης ιδιωτικής υπαλλήλου προστέθηκε το ποσό των 2.001,91 ευρώ ως επιπλέον εισόδημα από μισθούς, με αποτέλεσμα στο εκκαθαριστικό της φορολογικής της δήλωσης να προκύψει χρεωστικό ποσό φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνολικού ύψους 1.136,21 ευρώ.
  4. Στο φορολογητέο εισόδημα από μισθούς μιας άλλης εργαζόμενης προστέθηκε το ποσό των 3.752,88 ευρώ ως επιπλέον εισόδημα από μισθούς, με αποτέλεσμα στο εκκαθαριστικό της φορολογικής της δήλωσης να προκύψει χρεωστικό ποσό φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνολικού ύψους 594,79 ευρώ.
  5. Στο φορολογητέο εισόδημα από μισθούς μιας άλλης ιδιωτικής υπαλλήλου προστέθηκε το ποσό των 3.752,88 ευρώ ως επιπλέον εισόδημα από μισθούς με αποτέλεσμα στο εκκαθαριστικό της φορολογικής της δήλωσης να προκύψει χρεωστικό ποσό φόρου εισοδήματος και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης συνολικού ύψους 1.918,12 ευρώ.
Κίνδυνος και φέτος για χρήση αυτοκινήτων άνω των 12.000 ευρώ
Ο ίδιος κίνδυνος υπερφορολόγησης ελλοχεύει και φέτος για όσους εργαζόμενους χρησιμοποίησαν εταιρικά ΙΧ με λιανική τιμή προ φόρων μεγαλύτερη των 12.000 ευρώ, καθώς στις περιπτώσεις αυτές η χρήση των αυτοκινήτων ακόμη κι αν έγινε με αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση των λειτουργικών αναγκών των εργοδοτριών εταιρειών θεωρείται, με βάση το επίμαχο άρθρο 99 του ν. 4446/2016, ως παροχή σε είδος που φορολογείται ως επιπλέον εισόδημα από μισθωτή εργασία, αφού προηγουμένως προστεθεί στα λοιπά εισοδήματα από μισθούς που καταβλήθηκαν σε χρήμα στον εργαζόμενο.
πηγή: Έντυπη έκδοση της Ναυτεμπορικής