Το φιάσκο με τον φόρο στο κρασί

17

 
 
 
 
 

Tου Σπύρου Δημητρέλη

Να καθαρογραφεί η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία κρίθηκε ως αντισυνταγματική η υπουργική απόφαση επιβολής ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί περιμένουν ως μάννα εξ ουρανού στον κλάδο της οινοποιίας. Ο λόγος; Ο φόρος στο κρασί ήταν ίσως ο πιο αποτυχημένος φόρος της εποχής της μνημονίων αφού όχι μόνο δεν έφερε ουσιαστικά έσοδα στα κρατικά ταμεία, αλλά προκάλεσε και τεράστια προβλήματα σε έναν κλάδο που προσφέρει πολλά στην ελληνική οικονομία, από το στάδιο της πρωτογενούς παραγωγής έως και το στάδιο της τελικής κατανάλωσης.

Η ιστορία του φόρου ξεκίνησε στο πλαίσιο της δραματικής διαπραγμάτευσης για το τρίτο ελληνικό μνημόνιο, αμέσως μετά το καταστροφικό για την οικονομία δημοψήφισμα. Μέσα στον ορυμαγδό των νέων φορολογιών που περιελάμβανε η συμφωνία η οποία δημοσιοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2015 και πήρε τη μορφή νομοσχεδίου την ίδια εποχή, περιελάμβανε και ένα αμφιλεγόμενο και άκρως προβληματικό μέτρο. Αυτό της επιβολής Φόρου Προστιθέμενης Αξίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Μάλιστα η κυβέρνηση έσπευσε μέσω των αρμόδιων υπουργών να χαρακτηρίσει τον νέο αυτό φόρο ως "δίκαιο” αφού επιβαλλόταν σε εύπορους φορολογούμενους. Κριτήριο της ευπορίας για τους κυβερνώντες ήταν ότι επέλεγαν να πληρώνουν δίδακτρα σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια ενώ είχαν την επιλογή της δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης.

Όταν με την πάροδο του χρόνου οι αντιδράσεις για το μέτρο πήραν τη μορφή χιονοστιβάδας και έγινε σε πολλούς κατανοητό ότι το ιδιωτικό σχολείο για ένα σημαντικό τμήμα της μεσαίας ελληνικής τάξης ήταν μια αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια (διευρυμένα ωράρια, φροντιστήρια κλπ) τότε η κυβέρνηση μπήκε σε έναν αγώνα δρόμου προκειμένου να βρει ισοδύναμα μέτρα για την ακύρωση του φόρου. Το συνολικό ποσό που προβλεπόταν να φέρει ο ΦΠΑ στην ιδιωτική εκπαίδευση ήταν 300 εκατ. ευρώ. Αυτά στα οποία κατέληξε το τότε οικονομικό επιτελείο ήταν η επιβολή ειδικού τέλους στα τυχερά παίγνια και η επιβολή ειδικού φόρου κατανάλωσης στο κρασί.

Ο φόρος επιβλήθηκε από την 1η Ιανουαρίου 2016 και προβλεπόταν ότι θα φέρνει ετησίως στα κρατικά ταμεία τουλάχιστον το ποσό των 55 εκατ. ευρώ. Ο φόρος θα επιβάρυνε το κρασί με περίπου 0,2 ευρώ ανά λίτρο, δηλαδή με περίπου 0,15 ευρώ ανά φιάλη. Παράλληλα, εκδόθηκε η υπουργική απόφαση που προέβλεπε μια λεπτομερή αλλά εξαιρετικά περίπλοκη διαδικασία για την εφαρμογή του φόρου κατανάλωσης, όπως τις τελωνειακές αποθήκες, τον τρόπο απόδοσης του φόρου κλπ

Η επιβολή του φόρου ξεσήκωσε από την πρώτη στιγμή έντονες αντιδράσεις από τον κλάδο της οινοποιίας. Μάλιστα, σχεδόν όλα από τα επιχειρήματα που ακούστηκαν τότε, ουσιαστικά επαληθεύτηκαν. Μερικά από αυτά ήταν τα εξής: ο φόρος δεν υπήρχε περίπτωση να φέρει τα έσοδα τα οποία προέβλεπε από κυβέρνηση, θα παρατηρούνταν έξαρση της λαθραίας διακίνησης και χύμα κρασιού και τελικά ο φόρος θα καταργούνταν.

Πράγματι από τα 55 εκατ. ευρώ που προβλέπονταν ότι θα εισπραχθούν εισπράχθηκαν τον πρώτο χρόνο μόλις 16 εκατ. Η λαθραία διακίνηση κρασιού έκανε θραύση και συνολικά ο κλάδος βρέθηκε σε πολύ μεγάλη πίεση και αναστάτωση. Ο κλάδος προσέφυγε στο Συμβούλιο της Επικρατείας σε μια προσπάθεια να ακυρώσει τον φόρο ενώ από το 2017 ξεκίνησαν οι δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων για επικείμενη κατάργηση του φόρου λόγω της παταγώδους αποτυχίας του. Τελικά με απόφασή του το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ως αντισυνταγματική την υπουργική απόφαση για την εφαρμογή του φόρου ανοίγοντας τον δρόμο για την πλήρη κατάργησή του.