Φορολογική κατοικία: Συνταγή αλά ιταλικά

Οι επιτυχημένες συνταγές υιοθετούνται. Με συνταγή Ιταλίας η Ελληνική κυβέρνηση προσκαλεί άτομα υψηλής εισοδηματικής κατηγορίας να μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Το συγκεκριμένο μοντέλο είναι παγκοσμίως γνωστό ως Non Domiciled Residents ή Non-Dom και έχει υιοθετηθεί ήδη από την Μάλτα, την Κύπρο και την Πορτογαλία. Επιπλέον, είναι άκρως επίκαιρο λόγω του επαπειλούμενου άτακτου (ή μη) Brexit, το οποίο σίγουρα θα οδηγήσει πολλούς στη μεταφορά της φορολογικής τους κατοικίες σε άλλες χώρες.

Επί του συγκεκριμένου μοντέλου τώρα και των πρώτων διδαξάντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το ιταλικό Κοινοβούλιο το 2017 θέσπισε ειδική διάταξη για τα άτομα που μεταναστεύουν από την αλλοδαπή στην Ιταλία. Το μοντέλο της Ιταλίας, προβλέπει σταθερή καταβολή εφάπαξ ετήσιου φόρου 100.000 ευρώ για το παγκόσμιο εισόδημα του φορολογουμένου και 25.000 ευρώ για κάθε μέλος της οικογένειάς του για εισοδήματα που αποκτά εκτός της χώρας. Ωστόσο, για να μπορέσει κάποιος να κάνει χρήση της διάταξης αυτής θα πρέπει να πληροί κάποιες απαιτήσεις, συμπεριλαμβανομένης της προηγούμενης μη ιταλικής φορολογικής κατοικίας. Ειδικότερα, οι προϋποθέσεις που ζητεί η γειτονική χώρα για να ενταχθεί κάποιος στο ευνοϊκό καθεστώς είναι:

• Να μεταφέρει τη φορολογική έδρα του στην Ιταλία.
• Να ήταν φορολογικός κάτοικος άλλων χωρών πλην Ιταλίας για τουλάχιστον 9 από τα 10 φορολογικά έτη που προηγούνται του έτους για το οποίο ζητεί να ενταχθεί στο καθεστώς Non-Dom.
• Να εγκριθεί η αίτησή του από τις ιταλικές φορολογικές αρχές.
• Να έχει διαμονή ή φορολογική κατοικία στην Ιταλία ή να είναι δηλωμένος στο μητρώο των μόνιμων κατοίκων Ιταλίας για το μεγαλύτερο μέρος του φορολογικού έτους, δηλαδή για τουλάχιστον 183 ημέρες, ακόμα και εάν οι ημέρες αυτές προκύπτουν αθροιστικά στη διάρκεια του έτους και δεν είναι συνεχόμενες.

Σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο το ευνοϊκό καθεστώς λήγει ύστερα από 15 χρόνια, δεν ανανεώνεται μετά την πάροδο της περιόδου αυτής και μπορεί να ανακληθεί ανά πάσα στιγμή, εάν το ζητήσει ο ενδιαφερόμενος, χωρίς όμως να υπάρχει έπειτα δυνατότητα επανένταξης. Οι φορολογικές αρχές έχουν στη διάθεσή τους περιθώριο 120 ημερών για να εγκρίνουν ή να απορρίψουν το αίτημα.

Από την άλλη μεριά, η Μάλτα έχει υιοθετήσει οριζόντια φορολογία (flat tax model) με φορολογικό συντελεστή 15% στο παγκόσμιο εισόδημα των φορολογουμένων με ελάχιστο φόρο 15.000 ευρώ τον χρόνο. Προσφέρει επιπλέον ειδικά προγράμματα φορολόγησης για συνταξιούχους και άτομα υψηλής εξειδίκευσης στους τομείς του χρηματοπιστωτικού τομέα, του αθλητισμού και της αεροναυπηγικής, με σταθερό συντελεστή 15% και απαλλαγή από φόρο εισοδήματος για κέρδη που υπερβαίνουν τα 5 εκατ. ευρώ.

Τέλος, στην Κύπρο, με την τελευταία τροποποίηση της νομοθεσίας, άτομο το οποίο διαμένει για τουλάχιστον 60 μέρες νησί μπορεί να γίνει φορολογικός κάτοικος. Τα φορολογικά πλεονεκτήματα που έχει είναι:

• Φορολογική απαλλαγή από μερίσματα και τόκους. Οι Κύπριοι θεωρούν τα εισοδήματα από τόκους, ενοίκια, δικαιώματα και μερίσματα ως μη εξαρτώμενα από προσωπική εργασία και για τους μη φορολογικούς κατοίκους, δεν επιβάλουν κατά περίπτωση, φόρο υπέρ άμυνας (defense Tax) ή τέλη χαρτοσήμου (Stamp Duties). Σημειώνεται ότι σύμφωνα με το καθεστώς Non-Dom της Κύπρου, κάποιος, για να έχει πλήρεις φορολογικές υποχρεώσεις στην Κύπρο με έναν Κύπριο, θα πρέπει, εκτός από Tax Resident να είναι και Domiciled για 17 έτη εντός μίας εικοσαετίας. Αν μέσα στην εικοσαετία δεν συμπληρώσει τα έτη αυτά, ξεκινάει νέα εικοσαετία για την προσμέτρηση των δεκαεπτά ετών και με απλά λόγια, κάποιος αλλοδαπός ή και Κύπριος της αλλοδαπής μπορεί εφόρου ζωής, να φορολογείται με συντελεστές και ποσά φόρου, που στην Ελλάδα φαντάζουν επιεικώς εξωπραγματικά.
• Φορολογική απαλλαγή από τα κέρδη που προκύπτουν από πωλήσεις μετοχών (Εκτός αν στις μετοχές αντιστοιχεί ενεργητικό, το 40% του οποίου αναφέρεται σε ακίνητη περιουσία στην Κύπρο. Η αίρεση αυτή δεν ισχύει αν τα συγκεκριμένα ακίνητα βρίσκονται εκτός Κύπρου)
• Φόρος 5% από εισοδήματα εξωτερικού, ενώ δεν εφαρμόζεται οποιοσδήποτε φόρος κληρονομιάς ή πλούτου. (Ουσιαστικά στην Κύπρο δεν υφίστανται φόροι επί χαριστικής αιτίας ζωής ή θανάτου).
• Μειωμένοι κατά 50% φορολογικοί συντελεστές σε σχέση με ισχύοντες για εργαζομένους στην Κύπρο.

Στα δικά μας τώρα και στο προς διαβούλευση σχέδιο νόμου με τίτλο «Φορολογική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακή διάσταση για την Ελλάδα του αύριο».

Στο κεφάλαιο Α’ σχετικά με τροποποιήσεις στον κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και ειδικά στο άρθρο 2, υφίσταται προσθήκη άρθρου 5 Α στον ΚΦΕ (Ν. 4172/2013) για την εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα. Ειδικά, μετά το άρθρο 5 του Ν.4172/2013 προστίθεται νέο άρθρο 5 Α ως εξής: «Άρθρο 5 Α Εναλλακτική φορολόγηση εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή φυσικών προσώπων που μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα». Με το άρθρο αυτό, προβλέπεται εναλλακτικός τρόπος φορολόγησης, για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 5, εφόσον σωρευτικά:

• Δεν ήταν φορολογικός κάτοικος της Ελλάδος τα προηγούμενα επτά (7) από τα οκτώ (8) έτη πριν τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του στην Ελλάδα.
• Αποδεικνύει ότι επενδύει o ίδιος ή συγγενικό του πρόσωπο, ή μέσω νομικού προσώπου ή νομικής οντότητας στο οποίο ή στην οποία, αντίστοιχα, έχει την πλειοψηφία των μετοχών ή μεριδίων, σε ακίνητα ή επιχειρήσεις ή κινητές αξίες ή μετοχές ή μερίδια σε νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες με έδρα την Ελλάδα. Το ποσό της επένδυσης αυτής δεν μπορεί να είναι μικρότερο των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ. Η επένδυση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός τριών (3) ετών.

Σε περίπτωση υπαγωγής στο ανωτέρω καθεστώς της υπαγωγής του φορολογούμενου σε εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης για το εισόδημα που προκύπτει στην αλλοδαπή, το φυσικό πρόσωπο καταβάλλει φόρο κατ’ αποκοπή, ανεξαρτήτως του ύψους εισοδήματος που αποκτήθηκε στην αλλοδαπή, ποσού εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ για κάθε φορολογικό έτος. Υπάρχει η δυνατότητα το φυσικό πρόσωπο να ζητήσει την επέκταση της εφαρμογής του άρθρου αυτού για οποιοδήποτε συγγενικό του πρόσωπο, καταβάλλοντας ποσό φόρου ίσο με είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά φορολογικό έτος για κάθε συγγενικό πρόσωπο.

Η αίτηση μεταφοράς της φορολογικής κατοικίας με υπαγωγή στον εναλλακτικό τρόπο φορολόγησης εισοδήματος που προκύπτει στην αλλοδαπή υποβάλλεται από το φυσικό πρόσωπο μέχρι τις 31 Μαρτίου εκάστου φορολογικού έτους στην Φορολογική Διοίκηση. Εντός εξήντα (60) ημερών από την υποβολή της αίτησης, η Φορολογική Διοίκηση εξετάζει την αίτηση και εκδίδει απόφαση, με την οποία την εγκρίνει ή την απορρίπτει. Το φυσικό πρόσωπο δηλώνει στην αίτησή του το κράτος στο οποίο είχε την τελευταία φορολογική κατοικία του μέχρι την υποβολή της αίτησής του. Η Φορολογική Διοίκηση ενημερώνει τις φορολογικές αρχές του κράτους αυτού σχετικά με τη μεταφορά της φορολογικής κατοικίας του εν λόγω φορολογουμένου, σύμφωνα με τις διατάξεις περί διεθνούς διοικητικής συνεργασίας όπως αυτές ισχύουν.

Το συγκεκριμένο καθεστώς φορολογικής κατοικίας, αρχίζει από το πρώτο φορολογικό έτος για το οποίο υποβάλλεται η αίτηση του φυσικού προσώπου για την υπαγωγή του στις διατάξεις του παρόντος άρθρου και λήγει μετά το πέρας δεκαπέντε (15) φορολογικών ετών.

Το φυσικό πρόσωπο οφείλει να αποδώσει το οριζόμενο κατ’ αποκοπή ποσό φόρου εντός τριάντα (30) ημερών από την έγκριση της αίτησής του κατά την παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου.