Το εφιαλτικό σενάριο του ΔΝΤ για την Ελλάδα

Μακροοικονομικά σοκ και αστοχίες πολιτικής θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αρνητική δυναμική στο χρέος. Ποιες είναι οι παράμετροι που μπορεί να... εξαφανίσουν ως το 2021 το μαξιλάρι ρευστότηταs.

ο χρέος της Ελλάδας αναμένεται να κινηθεί πτωτικά την περίοδο 2019-2028 και οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες προβλέπεται να είναι σχετικά χαμηλές, γύρω στο 8% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο κατά την περίοδο αυτή, σύμφωνα με το βασικό σενάριο του ΔΝΤ. Επιπλέον, το μεγάλο μαξιλάρι ρευστότητας παρέχει μια άνεση, την ώρα που στο εξωτερικό περιβάλλον επικρατεί αβεβαιότητα.

Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα, η υλοποίηση κινδύνων από την πιο αδύναμη ανάπτυξη, τα χαμηλότερα δημοσιονομικά πρωτογενή ισοζύγια ή και ενδεχόμενων υποχρεώσεων, θα μπορούσαν να αυξήσουν την αναλογία του χρέους καθώς και τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες μεσοπρόθεσμα. Το εξωτερικό χρέος είναι επίσης υψηλό, σημειώνει το ΔΝΤ, και αναμένεται να μειωθεί σταδιακά μεσοπρόθεσμα, ενώ τα μακροοικονομικά σοκ από τυχόν «αστοχίες» πολιτικής θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία δυσμενούς δυναμικής.

Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει το χρέος της, το ΔΝΤ εξετάζει, μεταξύ άλλων, και ένα δυσμενές σενάριο, όπου υλοποιούνται επιλεγμένοι κίνδυνοι για τα οικονομικά της κυβέρνησης και εμποδίζεται η πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές.

Υπό το δυσμενές αυτό σενάριο, η ικανότητα της Ελλάδας να αποπληρώσει το ΔΝΤ θα έμπαινε σε κίνδυνο αρχής γενομένης από το 2021, απουσία κάποιου συνδυασμού μιας ισχυρής αντίδρασης δημοσιονομικής πολιτικής (και διατήρησης της εμπιστοσύνης της αγοράς), μιας νέας χρηματοοικονομικής συμφωνίας ή μιας αναδιάρθρωσης του χρέους.

Συγκεκριμένα, όπως γράφει στην έκθεσή του το ΔΝΤ, υπό το δυσμενές σενάριο, το δημοσιονομικό πρωτογενές ισοζύγιο (σε όρους ρευστού) θα επιδεινωνόταν κατά 1,3% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο την περίοδο 2019-2024, σε σύγκριση με το βασικό σενάριο. Το συγκεκριμένο δημοσιονομικό «μονοπάτι» αντανακλά τις εξής υποθέσεις:

- Τα δικαστήρια ανατρέπουν τις περικοπές των συντάξεων που συμφωνήθηκαν το 2012-2015, προκαλώντας την καταβολή 6,4 δισ. ευρώ σε δύο ισόποσες καταβολές το 2020 και το 2021.

- Τα δικαστήρια ανατρέπουν τις προηγούμενες περικοπές στα μπόνους του δημόσιου τομέα, προκαλώντας α) αναδρομική πληρωμή 2,6 δισ. ευρώ που θα καταβληθεί πλήρως το 2019 και β) αποκατάσταση των μπόνους αρχής γενομένης από το 2020, που θα αύξανε μόνιμα 0,2% του ΑΕΠ τις ετήσιες δαπάνες του προϋπολογισμού.

- Εφαρμόζονται μειώσεις στους συντελεστές ΦΠΑ σύμφωνα με τις υποσχέσεις των αρμόδιων αρχών, με αποτέλεσμα να μειωθούν μόνιμα τα έσοδα από τον ΦΠΑ κατά 0,4% του ΑΕΠ, αρχής γενομένης από το 2021.

- Οι κρατικές εγγυήσεις πληρώνονται στις αρχές του 2019 (2,1 δισ. ευρώ), με το ήμισυ (1 δισ. ευρώ) να καταβάλλεται σταδιακά στο διάστημα 2020-2024.

- Αυτά τα δημοσιονομικά σοκ απορροφούνται εν μέρει από το έκτακτο αποθεματικό του προϋπολογισμού και από κάποια συμπίεση δαπανών (συνολικά περίπου 1 δισ. ευρώ ετησίως). Ωστόσο, στο σενάριο υπάρχει υπόθεση πως δεν θα ληφθούν άλλα προληπτικά μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής.

Σε αυτό το δυσμενές σενάριο, γράφει το ΔΝΤ, η υλοποίηση των προανεφερθέντων ρίσκων θεωρείται πως θα μπει εμπόδιο στην επενδυτική εμπιστοσύνη, θα περιορίσει την πρόσβαση της Ελλάδας στη χρηματοδότηση και θα αναγκάσει την κυβέρνηση να μειώσει το «μαξιλάρι ρευστότητας». Το ΔΝΤ υποθέτει πως η κυβέρνηση θα προχωρήσει στις μισές μόνο από τις σχεδιαζόμενες εκδόσεις ομολόγων στο διάστημα 2019-2021 και θα μειώσει στο ήμισυ τη μετακύλιση των εντόκων γραμματίων. Λόγω της μεγάλης απόκλισης από τον μεταμνημονιακό στόχο στον οποίον έχει δεσμευτεί έναντι των ευρωπαϊκών θεσμών, το ΔΝΤ υποθέτει πως τα κέρδη ANFA/SMP δεν θα επιστραφούν και δεν θα υπάρξει εξαίρεση στην αύξηση του επιτοκιακού περιθωρίου για μέρος των δανείων του EFSF (σ.σ. με τα σημερινά δεδομένα, αυτή θα παγώνει κάθε εξάμηνο μέχρι το 2022).

Όπως επισημαίνει το ΔΝΤ, η χρήση του μαξιλαριού ρευστότητας προσομοιώνεται με βάση τις παρακάτω σκέψεις:

- Θεωρείται πως ο ESM δεν θα φέρει αντίρρηση στην πλήρη χρήση του μαξιλαριού ρευστότητας (εκτιμάται πως στα τέλη του 2018 ήταν στα 30 δισ. ευρώ). Οι καταθέσεις των οντοτήτων της γενικής κυβέρνησης στις εμπορικές τράπεζες θεωρείται πως θα διατηρηθούν στα τρέχοντα επίπεδά τους.

- Το κράτος θα διατηρήσει τις καταθέσεις στην Τράπεζα της Ελλάδος πάνω από το ελάχιστο μαξιλάρι ρευστότητας που απαιτείται για ομαλές δημοσιονομικές δραστηριότητες.

- Μέρος του διαθέσιμου μαξιλαριού ρευστότητας θα χρησιμοποιηθεί για να στηρίξει το τραπεζικό σύστημα μέσω στοχευμένης τοποθέτησης καταθέσεων, προκειμένου να καλυφθούν προσωρινές ανεπάρκειες ρευστότητας.

Σύμφωνα με το ΔΝΤ, υπό αυτό το δυσμενές σενάριο, η ικανότητα αποπληρωμής του ελληνικού κράτους θα περιοριστεί σημαντικά. Τα διαθέσιμα μαξιλάρια ρευστότητας θα εξαντληθούν μέχρι το τέλος του 2021, και από το 2022, το κράτος θα μπορούσε να έρθει αντιμέτωπο με χρηματοδοτικό κενό. Αυτό θα πρέπει να ερμηνευτεί ως το ελάχιστο μέγεθος προσαρμογών πολιτικής (ή και άλλων μέτρων) που απαιτούνται προκειμένου το κράτος να αποπληρώσει τις υποχρεώσεις του. Απουσία τέτοιων αντιδράσεων, η πλήρης αποπληρωμή των υποχρεώσεων της Ελλάδας δεν θα είναι δυνατή (ή θα είναι δυνατή για περιορισμένο μόνο διάστημα, καθώς η Ελλάδα θα χρειαζόταν να πληρώσει μη βιώσιμα υψηλά επιτόκια για να δανειστεί).

Ο δημοσιονομικός χώρος θα μειωνόταν περαιτέρω, αν συμπεριλαμβάνονταν τα δυνητικά κόστη που σχετίζονται με τη μείωση των NPEs ή και τις αρνητικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη.

* Ολόκληρη η έκθεση επισυνάπτεται στη στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"

https://air.euro2day.gr/media/files/1472079-IMF.pdf