Φορολογία

aloniatis45.jpg

Οι αλλαγές στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχειών

Του Απόστολου Αλωνιάτη*

Με την εφαρμογή του νόμου 4172/2013 από την 1.1.2014, επήλθαν και αλλαγές στον υπολογισμό του τεκμαρτού εισοδήματος με βάση τις αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης και τα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Ο φορολογούμενος που υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων υποβάλλεται σε εναλλακτική ελάχιστη φορολογία όταν το «τεκμαρτό εισόδημά» του είναι υψηλότερο από το «συνολικό εισόδημά» του. Σε αυτή την περίπτωση στο φορολογητέο εισόδημα προστίθεται η διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και πραγματικού εισοδήματος και αυτή φορολογείται σύμφωνα με όσα ορίζονται στα  άρθρα 31 έως 34 του νέου Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος δηλαδή :

α) Με την κλίμακα φορολογίας του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις, εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από μισθωτή εργασία ή/και συντάξεις ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του προκύπτει από μισθωτή εργασία και συντάξεις.

β) Με την κλίμακα φορολογίας του εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα, εφόσον ο φορολογούμενος έχει εισόδημα μόνο από επιχειρηματική δραστηριότητα ή εφόσον το μεγαλύτερο μέρος των εισοδημάτων του δεν προκύπτει από μισθωτή εργασία και συντάξεις.

γ) Με ποσοστό 13% αν το εισόδημα προέρχεται από γεωργική εκμετάλλευση. (Βλέπε : H αντιμετώπιση διαφοράς αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης ανάλογα με το εισόδημα)

Ποιες είναι οι δαπάνες στις οποίες στηρίζεται ο τεκμαρτός υπολογισμός του εισοδήματος.

Όπως είναι γνωστό , στον υπολογισμό του τεκμαρτού εισοδήματος συμμετέχουν δύο ομάδες δαπανών.

α) Αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης

Η πρώτη ομάδα δαπανών είναι οι γνωστές από το 2010 (με το νόμο 3842/2010), αντικειμενικές δαπάνες και υπηρεσίες (διαβίωσης) .

Η ομάδα αυτή αποτελείται από τις δαπάνες για:

1. Κατοικίες
2. Επιβατηγά ιδιωτικής χρήσης (Ε.Ι.Χ.)
3. Ιδιωτικά σχολεία
4. Βοηθητικό προσωπικό
5. Σκάφη αναψυχής
6. Ανεμόπτερα - Αεροσκάφη – Ελικόπτερα
7. Κολυμβητικές δεξαμενές (Πισίνες)
8. Ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης

Σε αυτή την ομάδα δεν έχουμε καμία αλλαγή , αφού ο νέος νόμος ουσιαστικά κάνει αντιγραφή του παλιού άρθρο του 2238/1994.

Βλέπε σχετικά:
 
Α) Υπολογισμός αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης (τεκμήρια) για το φορολογικό έτος 2014 εδώ

Β) Αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης (τεκμήριο) κατοικίας για το φορολογικό έτος 2014 εδώ
 
Γ) Aντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης για ΙΧ, ιδιωτικά σχολεία, αεροσκάφη, πισίνες, βοηθητικό προσωπικό εδώ

Δ)  Πώς φορολογείται η διαφορά εισοδήματος και αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης - Πώς μπορούν να αμφισβητηθούν οι τελευταίες εδώ

β) Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων

Στην κατηγορία αυτή έχουμε και τις μεγαλύτερες αλλαγές από την 1.1.2014, αφού θεωρούνται πλέον ως τεκμήρια και νέες κατηγορίες δαπανών και υπηρεσιών.

Με βάση τον νέο νόμο δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων θεωρούνται από 1.1.2014 οι:

Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων – (Ισχύς από την 1η Ιανουαρίου του 2014)

Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας.

Αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης ή ανώνυμης εταιρείας ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρίας ή αγορά εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς

Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης
Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε

Δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τα 300 ευρώ

α) Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, δίτροχων ή τρίτροχων αυτοκινούμενων οχημάτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας. Ως κινητά πράγματα μεγάλης αξίας νοούνται εκείνα που η αξία τους υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ. Αν η αξία κάθε πράγματος είναι μικρότερη του ποσού αυτού, τα αγορασθέντα όμως πράγματα αποτελούν κατά τις συναλλακτικές αντιλήψεις ενιαίο σύνολο, τότε για τον υπολογισμό της αξίας λαμβάνεται υπόψη η αξία όλων αυτών των πραγμάτων, εφόσον υπερβαίνει το ποσό των 10.000 ευρώ.

β) Αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων που λειτουργούν ατομικώς ή με τη μορφή ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης ή ανώνυμης εταιρείας ή περιορισμένης ευθύνης εταιρίας ή ιδιωτικής κεφαλαιουχικής εταιρίας ή κοινωνίας ή κοινοπραξίας ή αστικής εταιρίας ή αγορά εταιρικών μερίδων και χρεογράφων γενικώς.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 72 του Κ.Φ.Ε., οι διατάξεις του άρθρου 32 ισχύουν για δαπάνες που πραγματοποιούνται από την 1.1.2014 και μετά, συνεπώς σε ότι αφορά την αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων κ.λπ., ισχύει το τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων για τα ποσά που θα δαπανηθούν από την 1η Ιανουαρίου 2014 και μετά.

Να θυμίσουμε ότι το τεκμήριο αυτό είχε καταργηθεί με τον νόμο 3091/2002.

γ) Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή δεξαμενής κολύμβησης. Ως τίμημα αγοράς λαμβάνεται η αξία που προσδιορίζεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του Ν. 1249/1982. Αν το τίμημα που καθορίζεται στα οικεία πωλητήρια συμβόλαια είναι μεγαλύτερο από την πιο πάνω αξία, ως καταβαλλόμενη δαπάνη λαμβάνεται το καθοριζόμενο σε αυτά τα συμβόλαια τίμημα.

Ειδικά, για τις περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, ως καταβαλλόμενη δαπάνη λαμβάνεται :

αα) Το τίμημα που καθορίζεται στα οικεία πωλητήρια συμβόλαια.

ββ) Η διαφορά μεταξύ του τιμήματος ή της αξίας κατά περίπτωση, που φορολογήθηκε και της πραγματικής αξίας του ακινήτου, η οποία εξευρίσκεται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν στη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων.

Να θυμίσουμε εδώ ότι με τον νόμο , αποσυνδέεται το τεκμήριο απόκτησης ενός ακινήτου από την αντικειμενική αξία. Δηλαδή το τεκμήριο και το «πόθεν έσχες» απόκτησης ακινήτου, θα εφαρμόζεται όχι στην αντικειμενική αξία του ακινήτου όπως ισχύει σήμερα, αλλά στην πραγματική τιμή πώλησης του ακινήτου. Με την νέα διάταξη η εφορία θα αποδέχεται το ποσόν της συναλλαγής που θα αναγράφει ο αγοραστής στο συμβόλαιο αγοράς, όποιο και αν είναι αυτό χωρίς να λαμβάνει υπόψη την αντικειμενική αξία.

Συγκεκριμένα στη διάταξη τονίζεται ότι ως ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου και των εξαρτώμενων μελών λογίζονται τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για αγορά ακινήτων. Ως τίμημα αγοράς λαμβάνεται το ποσό της συνολικής επιβάρυνσης, όπως προκύπτει από τα οικεία πωλητήρια συμβόλαια αγοράς (δηλωθέν τίμημα, πλέον φόρων και λοιπών εξόδων που επιβαρύνουν τον αγοραστή) εκτός εάν από έλεγχο προκύπτει μεγαλύτερο ποσό, οπότε λαμβάνεται υπόψη το ποσό αυτό. Με τη διάταξη αυτή, όπως τονίζεται, αντιμετωπίζονται τα προβλήματα που υπάρχουν σήμερα στην αγορά - μεταβίβαση ακινήτων στην περίπτωση που η πραγματική καταβαλλομένη δαπάνη εκ μέρους του αγοραστή υπολείπεται της αντικειμενικής αξίας.

δ) Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε.

Εδώ πρέπει να προσθέσουμε ότι το τεκμήριο αυτό καταλαμβάνει και τις ταμειακές διευκολύνσεις των εταίρων ή μετόχων προς τις εταιρίες τους. Ακόμη πρέπει να σημειώσουμε ότι ως τεκμήριο υπολογίζεται η καταβολή προς την εταιρία και δεν μπορεί να συμψηφιστεί με την ανάληψη του συνόλου ή μέρους των καταβληθέντων ποσών. Δηλαδή αν κάποιος εταίρος καταβάλει 10.000 ευρώ για μία ημέρα στο ταμείο της εταιρίας του , το τεκμήριο που έχει είναι το ποσό των 10.000 ευρώ . Δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την επιστροφή του ποσού αυτού για κάλυψη του τεκμηρίου.

ε) Η ετήσια δαπάνη για δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τα 300,00 ευρώ.

στ) Απόσβεση δανείων ή πιστώσεων οποιασδήποτε μορφής. Στο ποσό της δαπάνης αυτής περιλαμβάνεται και το ποσό των οικείων τόκων, στους οποίους περιλαμβάνονται και οι τυχόν τόκοι υπερημερίας.

Να σημειώσουμε και εδώ ότι τοκοχρεωλυτική απόσβεση θεωρούνται και τα ποσά που εξοφλούνται μέσα από πιστωτική κάρτα, αλλά μόνο στην περίπτωση που αφορούν ποσά που εξοφλούν κάποια από τα παραπάνω τεκμήρια.

Αν για παράδειγμα κάποιος αγοράσει τον μήνα Μάιο, μία μηχανή (μοτοσυκλέτα) αξίας 5.600 , δίνοντας 2.000 μετρητά και το υπόλοιπο ποσό με διακανονισμό μέσα από την πιστωτική του κάρτα σε 12 δόσεις , τότε θα έχει ως τεκμήριο για το έτος 2014:

Το ποσό των 2.000 ευρώ , που έδωσε μετρητά

Το ποσό των 2.100 (7 Χ 300) που πλήρωσε μέσω της πιστωτικής του κάρτας για τις δόσεις Ιουνίου – Δεκεμβρίου 2014.

Το ποσό των υπόλοιπων δόσεων θα είναι τεκμήριο για το 2015.

Είναι αυτονόητο ότι δεν αποτελεί τεκμήριο η πληρωμή μέσω των καρτών αγορών όπως στο σουπερ – μάρκετ, ειδών ένδυσης – υπόδησης , οικιακών συσκευών κλπ ή υπηρεσιών όπως αγορά εισιτηρίων ταξιδιών , πληρωμές ξενοδοχείων, αγορά εισιτηρίων για θέατρα , συναυλίες κλπ. 

Θα επανέλθουμε στο θέμα αναλυτικότερα , και κατά την περίοδο των φορολογικών δηλώσεων.

Υ.Γ. Πολλοί φορολογούμενοι μπερδεύουν την έννοια του τεκμηρίου με την έννοια του «πόθεν έσχες». Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι είναι διαφορετική η μία από την άλλη.
Όταν συζητούμε για τεκμήρια , εννοούμε για ένα εναλλακτικό τρόπο υπολογισμού του εισοδήματος του φορολογουμένου.

Όταν όμως συζητούμε για «πόθεν έσχες» , αναφερόμαστε στο δικαίωμα του κράτους να ελέγξει τον φορολογούμενο , που βρήκε τους πόρους για την αγορά ενός περιουσιακού στοιχείου ή για την κατάθεση ενός χρηματικού ποσού στην τράπεζα κλπ.

Για παράδειγμα όταν είχαμε την απαλλαγή από το τεκμήριο της αγοράς ή ανέγερσης ακινήτου από 17.12.2010 έως 31.12.2013, σήμαινε ότι στην φορολογική μας δήλωση δεν υπολογίζονταν τα χρήματα που δώσαμε για την αγορά ή ανέγερση του συγκεκριμένου ακινήτου.

Όμως ο φοροελεγκτικός μηχανισμός διατηρούσε και διατηρεί το δικαίωμα να ελέγξει την πηγή προέλευσης των χρημάτων που δώσαμε γι' αυτή την αγορά και να επιβάλλει , φόρο πρόστιμα και προσαυξήσεις , αν δεν έχουμε την δυνατότητα να δικαιολογήσουμε την πηγή των χρημάτων.

*Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας

Πηγή: Οι αλλαγές στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχειών | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/76211/oi-allages-sta-tekmiria-apoktisis-perioysiakon-stoiheion#ixzz3Kkorncft