4 ανατροπές στη φορολογία Θα καταργηθεί το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ για όλους τους φορολογούμενους πλην μισθωτών και συνταξιούχων και μάλιστα αναδρομικά για τα φετινά εισοδήματα. Προς αναβολή για το 2014 φαίνεται ότι πάει η εφαρμογή του νέου συστήματος φορολογίας στα πρότυπα των ΗΠΑ με την καθιέρωση εσόδων και εξόδων για όλα τα φυσικά πρόσωπα.

4 ανατροπές στη φορολογία

Θα καταργηθεί το αφορολόγητο όριο των 5.000 ευρώ για όλους τους φορολογούμενους πλην μισθωτών και συνταξιούχων και μάλιστα αναδρομικά για τα φετινά εισοδήματα. Προς αναβολή για το 2014 φαίνεται ότι πάει η εφαρμογή του νέου συστήματος φορολογίας στα πρότυπα των ΗΠΑ με την καθιέρωση εσόδων και εξόδων για όλα τα φυσικά πρόσωπα.

Ο υφυπουργός Οικονομικών Γ. Μαυραγάνης, υπεύθυνος για τα φορολογικά. Πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου είναι να υπάρξει ελάφρυνση για τα χαμηλά εισοδήματα καθώς είναι κοινή πεποίθηση ότι οι χαμηλόμισθοι έχουν επιβαρυνθεί υπέρμετρα.

Σε αναζήτηση 2-3 δισ. ευρώ επιπλέον από τη φορολογία την επόμενη διετία με το κύριο βάρος να πέφτει στο 2013 και στους ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες βρίσκονται οι επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών. Το πακέτο θα συμπληρώσει τα 11,8 δισ. ευρώ με τις περικοπές σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα και το κλειδί για το αν θα υπάρξει δυνατότητα για ελαφρύνσεις στους χαμηλόμισθους και συνταξιούχους είναι η επιμήκυνση από τους δανειαστές του προγράμματος προσαρμογής.

Μέχρι στιγμής, το βασικό σενάριο που εξετάζουν οι επιτελείς του υπουργείου Οικονομικών προβλέπει την κατάργηση του αφορολόγητου ορίου των 5.000 ευρώ για όλους τους φορολογούμενους πλην μισθωτών και συνταξιούχων και μάλιστα αναδρομικά για τα φετινά εισοδήματα, την κατακόρυφη αύξηση του φορολογικού συντελεστή για τους ελεύθερους επαγγελματίες στο 20% ή και στο 30% από 10% που είναι σήμερα, την πλήρη κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών για όλα τα φυσικά πρόσωπα και την αντικατάστασή τους με φόρο-έκπτωση για συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών.

Υπό εξέταση είναι η νέα κλίμακα και οι συντελεστές για μισθωτούς και συνταξιούχους με κατεύθυνση τον περιορισμό των κλιμακίων στα 3-4 από 8 και την αντίστοιχη αναπροσαρμογή των συντελεστών.

Οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ δεν υποχρεούνται να τηρούν βιβλία και κατά την πώληση των προϊόντων. Πλέον θα αντιμετωπίζονται ως επιτηδευματίες.

Αλλαγές έρχονται και στις εκπτώσεις δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδα των ελεύθερων επαγγελματιών και επιχειρήσεων στο πλαίσιο της απλοποίησης της φορολογικής νομοθεσίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, είναι έτοιμες προς κατάθεση στη Βουλή διατάξεις που ορίζουν ότι από τα ακαθάριστα έσοδα εκπίπτουν όλες οι δαπάνες που πραγματοποιεί ένας επαγγελματίας και είναι απαραίτητες για την άσκηση του επαγγέλματός του ενώ αντίστοιχα για τις επιχειρήσεις θα αφαιρούνται από τον τζίρο τους οι δαπάνες για την παραγωγική λειτουργία.

Αναβολή 
Επίσης, προς αναβολή για το 2014 φαίνεται ότι πάει η εφαρμογή του νέου συστήματος φορολογίας στα πρότυπα των ΗΠΑ με την καθιέρωση εσόδων και εξόδων για όλα τα φυσικά πρόσωπα και επιβολή φόρου από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 20% του καθαρού εισοδήματος. Οι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών εκτιμούν ότι το ηλεκτρονικό περιουσιολόγιο δεν θα είναι έτοιμο πριν από το τέλος του 2013.

Την ίδια ώρα τα στοιχεία δείχνουν ότι στην τριετία οι μισθωτοί έχουν υποστεί πρωτοφανή φορολογική αφαίμαξη από το ντόμινο των μέτρων καθώς σχεδόν 4 στα 10 ευρώ από τις ονομαστικές αποδοχές πηγαίνουν σε φόρους, εισφορές και τέλη.

Το βάρος θα σηκώσουν οι επιτηδευματίες
Φόρος από το πρώτο ευρώ με συντελεστή 20% ή 30%

Εντός των επόμενων ημερών αναμένεται, σύμφωνα με τις πληροφορίες, να κλειδώσουν δύο μεγάλες ανατροπές:

Πλήρης κατάργηση του αφορολόγητου ορίου των 5.000 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες, αγρότες, εισοδηματίες κ.ά. και εφαρμογή ενιαίου συντελεστή 20% ή 30% από το πρώτο ευρώ του εισοδήματος τους.

Μάλιστα εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο το μέτρο να ισχύσει για τα φετινά εισοδήματα που θα δηλωθούν το 2013. Τυχόν εφαρμογή του θα ανεβάσει κατακόρυφα την επιβάρυνση αφού μόνο από την κατάργηση του αφορολόγητου θα προκύψει επιπλέον φόρος 1.000 ευρώ σε περίπτωση που εφαρμοστεί ο συντελεστής 20% ενώ αν εφαρμοστεί ο συντελεστής 30% τότε η αύξηση του φόρου θα είναι 1.500 ευρώ όταν σήμερα όσοι δήλωναν μέχρι 5.000 ευρώ δεν πλήρωναν ούτε ένα ευρώ φόρο.

Διατήρηση για τα εισοδήματα του 2012 των δαπανών που εκπίπτουν κατά 10% από τον φόρο και αφορούν ιατρικά έξοδα, νοσήλια, τόκους στεγαστικών δανείων, ασφάλιστρα, δίδακτρα, ενοίκια κ.α. Ομως από το 2013 θα καταργηθούν και θα αντικατασταθούν από έκπτωση από το εισόδημα δαπανών με αποδείξεις από ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες που βρίσκονται στην κόκκινη ζώνη της φοροδιαφυγής (γιατροί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, υδραυλικοί, ηλεκτρολόγοι, ταβέρνες, καφετέριες, εστιατόρια, μπαρ, νυχτερινά κέντρα, κομμωτήρια κ.ά.). Η πλήρης κατάργηση των φοροαπαλλαγών θα επιφέρει αυτόματα επιβάρυνση για την πλειονότητα των μισθωτών και των συνταξιούχων.

Τα δύο σενάρια 
Οσον αφορά τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους τα δύο βασικά σενάρια για την κλίμακα και τους συντελεστές που βρίσκονται στο τραπέζι των συζητήσεων βγάζουν διαμετρικά αντίθετα αποτελέσματα αφού συναρτώνται με τη διάρκεια του δημοσιονομικού προγράμματος.

Το πρώτο που βασίζεται στην εκδοχή της παράτασης της δημοσιονομικής προσαρμογής προβλέπει σταδιακή αύξηση του αφορολόγητου ορίου σε βάθος τριετίας στα 8.000 ευρώ από 5.000 ευρώ που είναι σήμερα και καθιέρωση κλίμακας με λιγότερους συντελεστές ώστε να μειωθεί ο αναλογούν φόρος για εισοδήματα μέχρι 12.000 ευρώ.

Η δεύτερη είναι άκρως επιβαρυντική, αφού διατηρεί παγωμένο το αφορολόγητο αλλά αυξάνει δραστικά τους συντελεστές ακόμα και για εισοδήματα πάνω από 5.000 ευρώ. Το σενάριο προβλέπει συντελεστή 15% ή και 18% από 10% σήμερα στο τμήμα του εισοδήματος από τα 5.000 έως τα 12.000 ευρώ, πράγμα που μεταφράζεται σε επιβάρυνση 350 ευρώ.

Σε χαμηλόμισθους
Η επιμήκυνση «κλειδί» για ελαφρύνσεις

Για τις αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων αρμόδιος παράγοντας έλεγε χαρακτηριστικά ότι «το πού θα καθίσει η μπίλια» θα εξαρτηθεί κυρίως από την επιμήκυνση της δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και από τη συμφωνία με την τρόικα για το ύψος των αναμενόμενων εσόδων από τη φοροδιαφυγή.

Πρόθεση του υπουργείου είναι να υπάρξει ελάφρυνση για τα χαμηλά εισοδήματα καθώς είναι κοινή πεποίθηση ότι οι χαμηλόμισθοι έχουν επιβαρυνθεί υπέρμετρα.

Με έσοδα - έξοδα η φορολόγηση
Βιβλία και για τους αγρότες

Κίνητρα για να μη μεταναστεύουν σε φορολογικούς παραδείσους στις εταιρείες

Φορολόγηση με βιβλία εσόδων-εξόδων για όλους τους επαγγελματίες και τις επιχειρήσεις ακόμα και για τους αγρότες και δραστική μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης για τις μεγάλες επιχειρήσεις περιλαμβάνει το κυβερνητικό πακέτο.

Ειδικότερα προωθείται η ολοσχερής κατάργηση των καθεστώτων τεκμαρτής και αυτοτελούς φορολογίας που ισχύουν σήμερα για ορισμένες περιπτώσεις επιχειρήσεων και αγρότες. «Oλοι από το 2013 θα φορολογούνται με βάση τα βιβλία και στοιχεία τους», έλεγε στέλεχος του υπουργείου Οικονομικών, αναφέροντας ότι θα καταργηθεί το τεκμαρτό σύστημα προσδιορισμού του εισοδήματος για τις οικοδομικές επιχειρήσεις με βιβλία Β κατηγορίας (20% επί του τζίρου) καθώς και το αντικειμενικό σύστημα για το εισόδημα των αγροτών.

Επισημαίνεται ότι οι κατά κύριο επάγγελμα αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ σήμερα δεν υποχρεούνται να τηρούν βιβλία και κατά την πώληση των προϊόντων, αλλά με το νέο καθεστώς θα αντιμετωπίζονται φορολογικά ως επιτηδευματίες. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 300.000 κατά κύριο επάγγελμα αγρότες θα φορολογούνται με το ίδιο καθεστώς που θα ισχύσει και για τους επιτηδευματίες, δηλαδή θα πληρώνουν φόρο με βάση συντελεστή 30% επί του συνολικού καθαρού γεωργικού εισοδήματος. Στην περίπτωση αυτή όλοι οι αγρότες θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος, ενώ μέχρι σήμερα οι περισσότεροι απαλλάσσονται από τη φορολογία.

Στο μέτωπο των επιχειρήσεων προωθείται δραστική μείωση της φορολογίας με πτώση της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης κατά 12,5 ποσοστιαίες μονάδες, καθώς από το 42,5% που είναι σήμερα ο φορολογικός συντελεστής, συμπεριλαμβανομένων των μερισμάτων, θα πέσει γύρω στο 30%.

Με βάση το ισχύον καθεστώς τα κέρδη των ΑΕ και ΕΠΕ φορολογούνται με συντελεστή 20% και τα διανεμόμενα κέρδη (μερίσματα) φορολογούνται επιπλέον αυτοτελώς με συντελεστή 25%, με αποτέλεσμα η συνολική φορολογική επιβάρυνση να φθάνει μέχρι και το 42,5%.

Για να περιοριστεί η «μετανάστευση» των επιχειρήσεων σε χώρες με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, εξετάζεται ο φόρος στα κέρδη να διαμορφωθεί στο 15% και στα μερίσματα να μειωθεί επίσης στο 15%. Δεν αποκλείεται όμως ο φόρος στα κέρδη να ανέλθει στο 30% και να καταργηθεί ο φόρος κατά τη διανομή μερίσματος.

Kαταργείται
Για τις Ομόρρυθμες και Ετερόρρυθμες επιχειρήσεις καταργείται η επιχειρηματική αμοιβή και ο φορολογικός συντελεστής θα ανέλθει επίσης στο 30% με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης.

Για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με χαμηλά κέρδη, το νέο καθεστώς φέρνει επιβαρύνσεις ως αποτέλεσμα της κατάργησης του αφορολόγητου ορίου αλλά και της αύξησης του συντελεστή φορολογίας των κερδών τους από το 20% (ΟΕ, ΕΕ) που είναι σήμερα στο 30%.

Κι αυτό γιατί με το σημερινό καθεστώς τα μισά κέρδη μιας ΟΕ φορολογούνται με συντελεστή 20% και τα μισά θεωρούνται επιχειρηματική αμοιβή και φορολογούνται με βάση την κλίμακα φορολόγησης φυσικών προσώπων, δηλαδή έως και 45%.

Yπέρ Δημοσίου 4 στα 10 ευρώ
Το βαρύ φορτίο των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών που ροκανίζουν το εισόδημα των Ελλήνων καταγράφουν και πρόσφατα στοιχεία της Eurostat. Εξι μονάδες πάνω από τον μέσο όρο στον ΟΟΣΑ η επιβάρυνση των μισθωτών στην Ελλάδα

Το 40%, κατά μέσο όρο, του μισθού των εργαζομένων καταλήγει στα ταμεία του Δημοσίου και έτσι το καθαρό εισόδημα, δηλαδή τα χρήματα που «βάζει στην τσέπη» ο μισθωτός για να καλύψει τις ανάγκες του, αντιστοιχεί στο 60% των αποδοχών που «υπάρχουν στα χαρτιά». Το τσουνάμι φόρων, εισφορών και τελών από την αρχή του μνημονίου έχει αυξήσει κατακόρυφα τη φορολογική αφαίμαξη των εργαζομένων, με αποτέλεσμα η μέση επιβάρυνση των μισθωτών στη χώρα μας να είναι υψηλότερη κατά 6 ποσοστιαίες μονάδες από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με στοιχεία για το 2011.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η φορολογική επιβάρυνση επί του συνολικού εργατικού κόστους στην Ελλάδα ήταν το 2011 στο 37,8%, έχοντας αυξηθεί την τελευταία δεκαετία σε σχέση με τον μέσο όσο του ΟΟΣΑ κατά περισσότερες από 4 ποσοστιαίες μονάδες. Αντίθετα, ο μέσος όρος στον ΟΟΣΑ υποχώρησε στο 31,7% από 33,3% το 2000. Η επιβάρυνση διογκώθηκε ακόμα περισσότερο το 2012 λόγω της μείωσης του αφορολόγητου, των έκτακτων φόρων στα ακίνητα και των περικοπών στις φοροαπαλλαγές. Tο 2011 για έναν ανύπαντρο πατέρα που λαμβάνει μισθό της τάξεως του 67% του μέσου μισθού, η φορολογική επιβάρυνση είναι κατά 19 ποσοστιαίες μονές μεγαλύτερη από τον μέσο όρο.

Υψηλότερη κατά 12 μονάδες σε σχέση με τον μέσο όρο είναι η επιβάρυνση στον μισθό παντρεμένου εργαζομένου με δύο παιδιά, καθώς στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 37,8% το 2011 από 35,3% το 2000, τη στιγμή που ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ υποχώρησε το 2011 στο 25,4% από 27,5%.

Επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, η ανώτατη φορολογική επιβάρυνση των φυσικών προσώπων φθάνει φέτος στην Ελλάδα το 49% του εισοδήματος όταν ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 38,1% και της Ευρωζώνης 43,2%.

Τα παρακάτω παραδείγματα είναι αποκαλυπτικά.

4.262 ευρώ πληρώνει 
Ιδιωτικός υπάλληλος με μισθό 1.000 ευρώ

Μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα με ονομαστικό μηναίο μισθό 1.000 ευρώ, δηλαδή ετήσιο εισόδημα 14.000 ευρώ (1.000Χ14 μήνες), πληρώνει για ασφαλιστικές εισφορές 2.800 ευρώ, για φόρο εισοδήματος 620 ευρώ, για εισφορά αλληλεγγύης 112 ευρώ.

Αν έχει σπίτι 80 τ.μ. σε περιοχή με αντικειμενική αξία 1.600 ευρώ το τ.μ., καταβάλλει για το ειδικό τέλος ακινήτων μέσω της ΔΕΗ 480 ευρώ, ενώ άλλα 250 ευρώ πληρώνει για τέλη και εισφορές στην τοπική αυτοδιοίκηση.

Συνεπώς, η συνολική ετήσια φορολογική του επιβάρυνση ανέρχεται σε 4.262 ευρώ και η μηνιαία σε 355 ευρώ. Αρα το 35% των αποδοχών του πάει σε φόρους και εισφορές και από τα 1.000 ευρώ που είναι ο ονομαστικός του μισθός, αυτός εισπράττει καθαρά 645 ευρώ.

6.888 ευρώ πληρώνει
Υπάλληλος με εισόδημα 21.000 ευρώ και σπίτι 100 τ.μ.

Μισθωτός με ετήσιο εισόδημα 21.000 ευρώ (1.500 ευρώ ονομαστικές μηνιαίες αποδοχές) και κατοικία 100 τ.μ. σε περιοχή με αντικειμενική αξία 1.600 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, πληρώνει 4.200 ευρώ στα ασφαλιστικά ταμεία, 1.620 ευρώ φόρο εισοδήματος, 168 ευρώ εισφορά αλληλεγγύης, 600 ευρώ για το τέλος ακινήτων και άλλα 300 ευρώ για δημοτικά τέλη και εισφορές. Σύνολο 6.888 ευρώ τον χρόνο, δηλαδή 574 ευρώ τον μήνα, ήτοι το 38% του μισθού του. Ετσι από τα 1.500 «βάζει στην τσέπη» 926 ευρώ.

10.168 ευρώ πληρώνουν
Εισόδημα 21.000 ευρώ και σπίτι 100 τ.μ.

Εργαζόμενος με εισόδημα 28.000 ευρώ (μηνιαίο ονομαστικό μισθό 2.000 ευρώ) και σπίτι 100 τ.μ. σε περιοχή με αντικειμενική τιμή 2.100 ευρώ/τ.μ., καταβάλλει για ασφαλιστικές εισφορές 5.600 ευρώ, για φόρο εισοδήματος 3.020, για εισφορά αλληλεγγύης 448, για το ειδικό τέλος ακινήτων 800 και για άλλα τέλη και εισφορές στην τοπική αυτοδιοίκηση για το σπίτι του 300 ευρώ. Συνεπώς, σε ετήσια βάση πληρώνει 10.168 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι κάθε μήνα τού παρακρατείται από τις αποδοχές του το ποσό των 848 ευρώ, δηλαδή το 42,5%. Ετσι από τα 2.000 που είναι ο ονομαστικός μισθός του, εισπράττει 1.152 ευρώ.

Κώστας Αντωνάκος
antonakos@pegasus.gr