Του Σπύρου Δημητρέλη
Η μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή και αφορούσε στο μέγεθος της φοροκλοπής και φοροαποφυγής ΦΠΑ στην Ελλάδα δεν ανέδειξε κάτι καινούριο. Για άλλη μια φορά απέδειξε με αριθμούς ότι ακόμη και κατά 30% να περιοριζόταν η φοροδιαφυγή του ΦΠΑ στην Ελλάδα πιθανότατα να μην χρειάζονταν πλέον ούτε μνημόνια, ούτε περικοπές δαπανών και μειώσεις συντάξεων.
Ωστόσο, η μεγάλη κλοπή και η αποφυγή πληρωμής του ΦΠΑ είναι μια πραγματικότητα στην Ελλάδα η οποία μάλιστα είναι πολύ πιο έντονη σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Στην Ελλάδα για κάθε 100 ευρώ που πληρώνονται φθάνουν τελικά στο δημόσιο ταμείο μόνο τα 66 ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 34 πηγαίνουν στις τσέπες επιτήδειων ή αποφεύγεται η πληρωμή τους μέσα από νόμιμες απαλλαγές από το φόρο.
Ωστόσο, το μεγάλο πρόβλημα -όπως λένε αυτοί που γνωρίζουν στο υπουργείο Οικονομικών τι συμβαίνει με τον ΦΠΑ- είναι η είσπραξη του φόρου από τους καταναλωτές και η μη απόδοσή του από τις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες. Ας δούμε και τους κυριότερους τρόπους που γίνεται αυτή η φοροκλοπή.
Μη έκδοση απόδειξης
Η μη έκδοση απόδειξης είναι η πιο διαδεδομένη και συνηθισμένης μορφή φοροδιαφυγής και φοροκλοπής του ΦΠΑ. Ο τελικός καταναλωτής πληρώνει κανονικά τον ΦΠΑ (στις περισσότερες επιχειρήσεις), δεν εκδίδεται απόδειξη και τελικά η επιχείρηση ή ο επαγγελματίες τσεπώνει τον φόρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του είδους της κλοπής του ΦΠΑ είναι η μη έκδοση απόδειξης από τις επιχειρήσεις στον κλάδο εστίασης. Στο συγκεκριμένο κλάδο οι τελικές τιμές περιλαμβάνουν τον ΦΠΑ αλλά η απόδειξη με τον οποίο προκύπτει ότι η επιχείρηση τον εισέπραξε δεν φτάνει ποτέ στο τραπέζι.
Έκδοση πλαστής απόδειξης
Ελληνική πατέντα για την κλοπή του ΦΠΑ είναι η έκδοση αποδείξεων από ταμειακές μηχανές οι οποίες δεν είναι δηλωμένες στην εφορία. Ο πελάτης πληρώνει κανονικά τον ΦΠΑ, εκδίδεται απόδειξη η οποία του παραδίδεται μόνο που η συναλλαγή αυτή δεν καταγράφεται πουθενά καθώς ο φορολογικός μηχανισμός με τον οποίο εκδόθηκε η απόδειξη δεν είναι δηλωμένος στην εφορία. Οι έλεγχοι που ξεκίνησαν από τα μέσα Ιουλίου για τον συγκεκριμένο θέμα δείχνουν ότι το φαινόμενο των "μαϊμού" ταμειακών έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις στην ελληνική τουριστική αγορά.
Λήψη εικονικών τιμολογίων
Η λήψη εικονικών τιμολογίων είναι μια διαδεδομένη μέθοδος προκειμένου μια επιχείρηση να μην αποδώσει τον ΦΠΑ που έχει εισπράξει. Για παράδειγμα, μια επιχείρηση που εισέπραξε ΦΠΑ 1.000.000 ευρώ τον Ιούλιο και κατέβαλε για τις αγορές της ΦΠΑ 500.000 ευρώ, θα πρέπει έως το τέλος Αυγούστου να αποδώσει ΦΠΑ 500.000 ευρώ. Αντί να κάνει όμως αυτό επιλέγει να λάβει ένα εικονικό τιμολόγιο για αναβάθμιση λογισμικού που περιλαμβάνει ΦΠΑ 100.000 ευρώ. Τελικά αποδίδει 400.000 ευρώ και μοιράζεται τη διαφορά του ΦΠΑ με την εταιρεία που εξέδωσε το εικονικό φορολογικό στοιχείο.
Καρουζέλ
Μια διαδεδομένη μορφή κλοπής του ΦΠΑ είναι και αυτή των λεγόμενων τριγωνικών συναλλαγών ή αλλιώς καρουζέλ. Στο προηγούμενο παράδειγμα θα μπορούσε η εταιρεία που εξέδωσε το εικονικό τιμολόγιο να ανήκει ουσιαστικά στην εταιρεία που το λαμβάνει και τελικά να κλέβει το σύνολο του ΦΠΑ του εικονικού τιμολογίου. Πολλές φορές αυτό γίνεται με την εικονική μεταβίβαση πραγματικών προϊόντων σε πολλές επιχειρήσεις εντός της ίδιας χώρας που ουσιαστικά ανήκουν στο ίδιο πρόσωπο. Μια από αυτές τις εταιρείες –συνήθως μια μονοπρόσωπη ΕΠΕ- εξαφανίζεται τσεπώνοντας και τον ΦΠΑ που έχει εισπράξει. Τέτοια κρούσματα έχουν εκδηλωθεί στην αγορά με αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών. Η απάτη καρουζέλ γίνεται και με διασυνοριακές συναλλαγές όπου η μια εταιρεία της εικονικής αλυσίδας επιχειρήσεις εισπράττει επιστροφή ΦΠΑ ως εξαγωγέας αλλά μια από τις εταιρείες της αλυσίδας εξαφανίζεται χωρίς να τον καταβάλλει.
ΦΠΑ αγροτών 
Στους αγρότες επιστρέφεται από το δημόσιο ο ΦΠΑ που καταβάλλουν κατά την αγορά υλικών και υπηρεσιών που είναι χρήσιμα για την παραγωγή. Αυτό οδηγεί όμως και στη λήψη εικονικών και πλαστών τιμολογίων με μοναδικό στόχο την παράνομη είσπραξη ΦΠΑ.