Οδηγός σωτηρίας για τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο

«Μπούσουλας» για τη λύση στο πρόβλημα των 70.000 πολιτών που έλαβαν δάνεια σε ελβετικό φράγκο αποτελεί η πρώτη, θετική, τελεσίδικη απόφαση υπέρ δανειολήπτριας, η οποία εκδόθηκε από το Εφετείο του Ναυπλίου.

Aλλωστε, η ίδια η κυβέρνηση έχει πετάξει το… μπαλάκι στη Δικαιοσύνη, αφού μέχρι σήμερα δεν έχει προβεί σε καμία ρύθμιση, όπως υποσχόταν, για τη διευθέτηση αυτού του «καυτού» ζητήματος.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ, με αρκετά μάλιστα από αυτά να είναι ένα βήμα πριν από το… κόκκινο. Κι αυτό διότι η πλειονότητα των δανειοληπτών τα εξυπηρετεί με ρυθμίσεις, αφού η μηνιαία δόση εκτινάχθηκε (λόγω της αλλαγής στην ισοτιμία ευρώ-ελβετικού φράγκου), αυξανόμενη ακόμη και κατά 57%.

Ειδικότερα, στην τελεσίδικη απόφαση του Ναυπλίου (4.12.2017) αποκαθιστάται η οικονομική ισορροπία, αφού δανειολήπτρια καλείται να πληρώσει το χρηματικό ποσό του δανείου που έλαβε πραγματικά. Μάλιστα, σε δικαστική απόφαση για πρώτη φορά εκτός από την αναγνώριση της ισοτιμίας εκταμίευσης, ως μόνης νόμιμης ισοτιμίας αποπληρωμής, το Εφετείο αναγνώρισε και το ύψος του άληκτου κεφαλαίου χωρίς τις επιβαρύνσεις του παρελθόντος. Η δικηγόρος, Αριάδνη Νούκα, η οποία χειρίστηκε την υπόθεση, εστίασε σε 5 σημεία- κλειδιά, παραδοχές των δικαστών που ανοίγουν το δρόμο για το τέλος στον «Γολγοθά» χιλιάδων δανειοληπτών. Ειδικότερα:

1 H απόφαση κρίνει ότι τόσο ο όρος αποπληρωμής όσο και ο όρος ενημέρωσης είναι αδιαφανείς, και μάλιστα υπερβαίνουν σημαντικά τα όρια, που τάσσονται από τις σχετικές διατάξεις του νόμου περί προστασίας καταναλωτή, διότι διαταράσσεται σημαντικά η ισορροπία των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων εις βάρος τoυ δανειολήπτη, και οδηγούν στη διάψευση της δικαιολογημένης προσδοκίας του ως προς τη φύση της παρεχόμενης υπηρεσίας, το σκοπό και το όλο περιεχόμενο της σύμβασης δανείου.

Η ισορροπία κλονίζεται ιδιαιτέρως, καθώς καταρρίπτεται η βασικότερη συγκεκριμένη σταθερά στο μυαλό του δανειολήπτη και γενικότερα του μέσου καταναλωτή – δανειολήπτη, ως προς τη λήψη του δανείου, ενώ προσμένει την εφαρμογή του: ότι όσο αποπληρώνει το δάνειο, αυτό θα μειώνεται ως χρέος. Επίσης, στους όρους αυτούς δεν αποσαφηνίζεται ότι το συνολικό κόστος δανεισμού παραμένει αόριστο, διότι διακυμαίνεται το θεμέλιο της παροχής, δηλαδή το ίδιο το κεφάλαιο, που καλείται να επιστρέφει ο δανειολήπτης.

2 Η δανειακή σύμβαση δεν επιτελεί καθαρά δανειακούς σκοπούς, αλλά εμπεριέχει και επενδυτικής φύσης αποτελέσματα και οικονομικές συνέπειες. Ο δανειολήπτης συμμετέχει εμμέσως πλην σαφώς στην επενδυτική αγορά συναλλάγματος.

3 Η τράπεζα, παραβλέποντας την υποχρέωσή της, μέσα από διαδικασίες ενδελεχούς ελέγχου, να διαπιστώνει ποιοι μπορούν να είναι αποδέκτες ανώτατων ορίων ανάληψης κινδύνου, εν τέλει όχι μόνο δεν απέτρεψε το δανειολήπτη, ως μέσο καταναλωτή να λάβει το συγκεκριμένο τραπεζικό προϊόν, αλλά δεν του κατέστησε σαφείς ποιους κινδύνους αναλαμβάνει. Η από θέση ασκούμενη πειθώ της τράπεζας για την ασφάλεια του «προϊόντος», ο καλλιεργηθείς ενθουσιασμός και η προσέλκυση της καταναλώτριας με μεμονωμένες και ασαφείς φράσεις δεν άφηναν περιθώρια σοβαρής ανησυχίας και ορθολογικού υπολογισμού των κινδύνων. Στο πλαίσιο αυτό, η τράπεζα παρέλειψε να δώσει ουσιώδεις πληροφορίες, κρίσιμες για τη λήψη σωστής απόφασης από το μέσο καταναλωτή. Παράλληλα υπήρξε και καταχρηστική επιρροή του καλόπιστου δανειολήπτη-καταναλωτή, που εμπιστεύτηκε την τράπεζα.

4 Η τακτική ενημέρωσης, που ακολούθησε η τράπεζα, δεν πληρούσε τις αναγκαίες ασφαλιστικές δικλίδες, εφόσον δεν περιείχε με αποσαφηνισμένους όρους το βάρος του υπέρμετρου κινδύνου μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας, που συνδεόταν άρρηκτα με το ιδιαιτέρως μεγάλο βάθος χρόνου της επίμαχης δανειακής σύμβασης.

5 Ο δανειολήπτης δεν είναι αναμενόμενο να διαθέτει ελβετικά φράγκα ούτε να έχει τη δυνατότητα τακτικών εσόδων στο νόμισμα αυτό, για παράδειγμα ως εξαγωγέας. Κατά συνέπεια, δεν θέλησε αυτή καθ’ εαυτήν την οφειλή σε ξένο νόμισμα, αλλά χρησιμοποίησε το ελβετικό φράγκο σαν χρήμα – μέτρο για τον προσδιορισμό της εκτάσεως της οφειλής της. Ο τύπος σύμβασης, δηλαδή, που επιθυμούν γενικά να συνάψουν οι καταναλωτές και ειδικότερα η δανειολήπτρια δεν έχει δικαιοπρακτικό ή οικονομικό κίνητρο την επένδυση σε κινητές αξίες μεταβαλλόμενης αποτίμησης, όπως π.χ. το συνάλλαγμα. Ο συμβατικός τύπος της καταναλωτικής σύμβασης (στεγαστικού δανείου) με γνώμονα τις βάσιμες προσδοκίες και τις συμβατικές τους ανάγκες αποβλέπει στη σταδιακή αποπληρωμή του δανείου.

Στο ίδιο μήκος κύματος τα πιο πολλά Εφετεία της χώρας

Μετά την απόφαση που εκδόθηκε από το Εφετείο του Ναυπλίου, σειρά πήρε ακόμη μία θετική απόφαση από το Εφετείο του Πειραιά (29.12.2017). Βάσει αυτής, οι δανειολήπτες, λογιστές στο επάγγελμα, δανείων με ρήτρα αποπληρωμής σε ελβετικό φράγκο δικαιώθηκαν και το Εφετείο διέταξε την αποπληρωμή των απορρεουσών από τις συμβάσεις υποχρεώσεών τους, με την ισοτιμία ευρώ-ελβετικού φράγκου που ίσχυε κατά την ημερομηνία εκταμίευσης των δανείων.

«Οι παραδοχές της υπ’ αριθμ. 791/2017 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Πειραιά είναι πρωτοποριακές, καθόσον γίνεται σε αυτή ρητή και εκτεταμένη μνεία για τον επενδυτικό χαρακτήρα των συγκεκριμένων προϊόντων, την έλλειψη προσυμβατικής ενημέρωσης των δανειοληπτών για τους κινδύνους που ελλοχεύει η επιλογή τέτοιου είδους δανείων, αλλά και για την αδιαφάνεια που ενέχει ο συγκεκριμένος επίμαχος Γενικός Ορος Συναλλαγών, δηλαδή ο ΓΟΣ αποπληρωμής με βάση την τρέχουσα ισοτιμία και όχι την ισοτιμία της εκταμίευσης», δήλωσε στον «Ε.Τ.» της Κυριακής ο δικηγόρος που χειρίστηκε την υπόθεση του Πειραιά, Γεώργιος Καλτσάς.

Στο Εφετείο Πειραιά παρενέβη και παραστάθηκε υπέρ των δανειοληπτών και ο Σύλλογος Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου, που αγωνίζεται για τη δικαίωση των δανειοληπτών, εκπροσωπούμενος από τη δικηγόρο Αριάδνη Νούκα, όπως αναφέρεται στην απόφαση.

Από εκεί και πέρα, θετική έκβαση είχαν ανάλογες υποθέσεις που εκδικάστηκαν σε άλλα Εφετεία της χώρας, π.χ. Αιγαίου και Λάρισας, ενώ λιγότερες είναι αυτές που πήραν «κόκκινη κάρτα», π.χ. απόφαση Εφετείου Θράκης.

ΙΩΑΝΝΑ ΦΕΝΤΟΥΡΗ
ifentouri@e-typos.com
Από το ένθετο Οικονομία της έντυπης έκδοσης του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής