Πρόστιμα - φωτιά λόγω... κλίματος για τις πετρελαϊκές

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Ενώπιον ενός άδικου και παράλογου συστήματος σε σχἐση με την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, βρίσκονται οι εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών. Ο λόγος για την ευρωπαϊκή οδηγία για την ενεργειακή απόδοση, η οποία με τον τρόπο που εφαρμόζεται στην Ελλάδα οδηγεί τον κλάδο των Πετρελαιοειδών σε σημαντικές ζημιές τόσο μέσω της μείωσης της κατανάλωσης καυσίμων σε μια αγορά που ήδη έχει χάσει το 40% εξαιτίας της κρίσης όσο και μέσα από τα εξοντωτικά πρόστιμα που επαπειλούνται σε βάρος τους. 

Όπως εξηγούν οι εκπρόσωποι του Συνδέσμου Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος, αντί το κράτος να θεσπίσει συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές για την μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και την εξοικονόμηση ενέργειας, που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των εθνικών στόχων, είναι που τελικώς συμβαίνει είναι οι επιχειρήσεις να καλούνται να εφαρμόσουν στους πελάτες τους μέτρα που θα οδηγήσουν σε αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και σε μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.

Στην Ελλάδα το κράτος το 2017 θέσπισε το αποκαλούμενο "καθεστώς επιβολής” πρωτοτυπώντας αφού συμπεριέλαβε  τις εταιρείες εμπορίας πετρελαιοειδών κάτι που δε συμβαίνει σε άλλες χώρες της ΕΕ.

Ο λόγος είναι απλός, σε αντίθεση με άλλες αγορές (πχ ηλεκτρική ενέργεια ή φυσικό αέριο) ο καταναλωτής στα πετρελαιοειδή δεν δεσμεύεται με κάποιο συμβόλαιο παραμονής στην εταιρεία αλλά μπορεί να προμηθεύεται βενζίνη ή πετρέλαιο θέρμανσης από όποια επιχείρηση επιθυμεί.

Η έλλειψη του λεγόμενου "loyalty” καθιστά εξαιρετικά δυσχερή την υλοποίηση επενδύσεων (πχ χρηματοδότηση αλλαγής καυστήρα) από πλευράς εταιρειών. 

Τα παράδοξα της ελληνικής εφαρμογής της ευρωπαϊκής οδηγίας δε σταματούν εδώ. Στο πλαίσιο της εφαρμογής της κοινοτικής οδηγίας, το 2017 καθορίστηκε ο ενδεικτικός στόχος της ενεργειακής απόδοσης σε εθνικό επίπεδο και υιοθετήθηκαν αυστηρά μέτρα επιβολής (πρόστιμα) σε περίπτωση μη επίτευξης του στόχου. Συγκεκριμένα θεσπίστηκε πρόστιμο 500 χιλάδες ευρώ ανά ktoe, που για τις εταιρείες πετρελαιοειδών σε περίπτωση μη συμμόρφωσης μεταφράζεται σε συνολικό κόστος 102 εκατ. ευρώ!

Η πρώτη περίοδος αφορά στο διάστημα 2012 - 2020 και με βάση την εικόνα που υπάρχει, ο κλάδος θα έχει επιτύχει τους στόχους, όχι τόσο διότι απέδωσαν τα μέτρα εξοικονόμησης, όσο γιατί για την πρώτη αυτή περίοδο μεγαλύτερη βαρύτητα έχουν οι λεγόμενες συμπεριφορικές δράσεις, όπως διανομή φυλλαδίων. 

Ενδεικτικά το 2017 τα καθεστώτα επιβολής απέδωσαν εξοικονόμηση 275 Ktoe καλύπτοντας το 18% της υποχρέωσης. Από αυτά οι εταιρίες εμπορίας ανέλαβαν το 61% άρα κάλυψαν το 11% της συνολικής απόδοσης των δράσεων για εκείνη τη χρονιά όταν θεωρητικά είχαν αναλάβει το 6,1% της υποχρέωσης. 

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα καθεστώτα επιβολής αντιπροσωπεύουν το 33% του στόχου, το 23% αφορούσε σε πράσινους φόρους και το 18% μέσω καθεστώτων χρηματοδότησης ή φορολογικών μέτρων.

Δεύτερη περίοδος 2020 - 2030

Εάν για την πρώτη περίοδο 2012 - 2020, φαίνεται ότι οι εταιρείες απέφυγαν τα αυστηρά πρόστιμα, δεν ισχύει το ίδιο για τη δεύτερη περίοδο 2020 - 2030, για την οποία θεσπίζονται υψηλότεροι στόχοι, ενώ τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν είναι κυρίως τεχνικά και όχι συμπεριφορικά. Αυτό σημαίνει ότι οι εταιρείες ενέργειας, μεταξύ των οποίων και οι εταιρείες πετρελαιοειδών θα κληθούν να κάνουν επενδύσεις εξοικονόμησης, έστω και εάν για την περίπτωση των πετρελαϊκών επιχειρήσεων δεν υπάρχει καμία ανταποδοτικότητα. 

"Ο συνδυασμός των επενδύσεων αλλά και των υψηλών στόχων θα οδηγήσει πολλές εταιρείες να μην υλοποιήσουν το στόχο, με αποτέλεσμα να μην είναι βιώσιμες και να φύγουν από την αγορά”, τόνισε ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ Γιάννης Αληγιζάκης.

"Ο ΣΕΕΠΕ προτείνει συναινετικές διαδικασίες αντί για καθεστώτα επιβολής. Θέλουμε να υπάρξουν συγκεκριμένα μέτρα που έχουν εφαρμοστεί σε πολλές χώρες, δεν επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό και είναι αποτελεσματικά” προσθέτει ο ίδιος υπογραμμίζοντας ότι είναι κρίσιμο να μην επιβληθούν καθεστώτα επιβολής σε μια αγορά που για 10η χρονιά μειώνεται και αντιμετωπίζει προβλήματα βιωσιμότητας.

Ποια είναι τα μέτρα που προτείνουν οι πετρελαϊκές εταιρείες;

Πρόκειται για 8 δράσεις που οδηγούν σε ετήσια εξοικονόμηση 1355 Ktoe:

1. Πιστοποίηση ενεργειακής απόδοσης εξοικονόμησης: εξοικονόμηση  365 ktoe
2. Συμβουλευτική επιδότηση για μικρομεσαίες επιχειρήσεις: εξοικονόμηση 50 ktoe
3. Εθελοντικές συμφωνίες ενεργειακής απόδοσης: εξοικονόμηση 265 ktoe
4. Πράσινη συνεισφορά με κατανομή μέρους της φορολογίας των καυσίμων σε δράσεις εξοικονόμησης: εξοικονόμηση 450 ktoe
5. Πράσινο ταμείο ενίσχυσης επενδύσεων ΕΞΕ  που θα συγκεντρώνει τους πόρους και θα κατευθύνει σε δράσεις ΕΞΕ : εξοικονόμηση 70 ktoe
6. Μείωση όριων ταχύτητας (με διάθεση των προστίμων στο πράσινο ταμείο) : εξοικονόμηση 55ktoe
7. Πράσινοι διάδρομοι (συστήματα οδικής ή σιδηροδρομικής μεταφοράς λιμάνια διαμετακομιστικά κέντρα) με δυνατότητα μείωσης ενεργειακής κατανάλωσης χρηστών: εξοικονόμηση 50 ktoe
8. Ενεργειακό δίκτυο βιομηχανίας (με εθελοντικές συμφωνίες) : εξοικονόμηση 50 ktoe

Θέλουμε να μην επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος, ο ΣΕΕΠΕ φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν σοβαρό και θεσμοθετημένο σύμβουλο της Πολιτείας και στο πλαίσιο αυτό καταθέτουμε έγκαιρα την πρότασή μας για το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, κατέληξε ο κ. Αληγιζάκης,