1. Νόμοι και Αποφάσεις του Υπουργού των Οικονομικών που αναφέρονται διαχρονικά στην περαίωση των εκκρεμών δηλώσεων φορ. εισοδήματος, χωρίς έλεγχο.
του Ανδρέα Γ. Κοψιαύτη, Επίτιμου Γενικού. Δ/ντή Υπ. Οικονομικών
Από ρεπορτάζ του ημερήσιου τύπου πληροφορήθηκα ότι η Κυβέρνηση προτίθεται να προχωρήσει στην περαίωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος των φορολογικών ετών 2013 μέχρι και 2018. Η σκέψη μου πήγε αμέσως σε ένα δημοσίευμά μου που είχε φιλοξενήσει στο 509 τεύχος τού μηνός Απριλίου του έτους 1991 το περιοδικό « Φορολογική Επιθεώρηση» της ομοσπονδίας των εργαζομένων στις Δ.Ο.Υ., με τίτλο «όχι άλλες ευνοϊκές αποφάσεις». Θα προσπαθήσω να καταγράψω παρακάτω τους Νόμους και τις Αποφάσεις του Υπουργού των Οικονομικών που έχουν δημοσιευθεί και αφορούν την χωρίς ουσιαστικό έλεγχο περαίωση των εκκρεμών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων.
1.1. 1082131/1486/Α0012/ΠΟΛ.1232/14.11.1990 Α.Υ.Ο..
Με την 1082131/1486/Α0012/ΠΟΛ.1232/14.11.1990 Α.Υ.Ο. με τίτλο «περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων και παροχή διευκολύνσεων για την υποβολή αρχικών και συμπληρωματικών δηλώσεων», η οποία δημοσιεύτηκε και κυρώθηκε με νόμο, προβλεπόταν η προαιρετική ρύθμιση για την περαίωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος και λοιπών συναφών φορολογικών αντικειμένων των επιτηδευματιών, την περαίωση εκκρεμών υποθέσεων στα Διοικητικά Δικαστήρια και την υποβολή αρχικών και συμπληρωματικών δηλώσεων χωρίς την επιβολή κυρώσεων των χρήσεων 1989 και προηγουμένων, κ.λπ.. Έγραφα τότε: «Περίπου είκοσι πέντε χρόνια εκδίδονται από τον εκάστοτε Υπουργό των Οικονομικών διάφορες αποφάσεις, αποκαλούμενες ευνοϊκές, με τις οποίες περαιώνονται παλαιές εκκρεμείς δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων. Όταν εκδίδεται μια τέτοια απόφαση ανακοινώνεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με τυμπανοκρουσίες και με την επωδό ότι η απόφαση αυτή είναι η τελευταία. Με τις αποφάσεις αυτές δεν βεβαιώνονται προσαυξήσεις, πρόστιμα (δέλεαρ) και ο φόρος που προκύπτει ορίζεται σε δόσεις. Με τον τρόπο αυτό σπεύδουν αμέσως και περαιώνουν τις ανέλεγκτες φορολογικές τους δηλώσεις οι μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες προφανώς δεν αντέχουν το φορολογικό τακτικό έλεγχο και που ίσως πολλές φορές προκαλούν αυτές τις ευεργετικές αποφάσεις μέσω των επαγγελματικών τους σωματείων κ.λπ. ………………….. ».
1.2. Ν. 2198/21.03.1994 (ΦΕΚ Α 43/22.03.1994).
Μετά την ως άνω Απόφαση (ΠΟΛ.1232/14.11.1990) και συγκεκριμένα μετά από περίπου 3,5 χρόνια με τις διατάξεις του Ν. 2198/21.03.1994 (ΦΕΚ Α 43/22.03.1994) με τίτλο «Αύξηση αποδοχών δημοσίων υπαλλήλων εν γένει, σύναψη δανείων υπό του Ελληνικού Δημοσίου και δημιουργία στην Τράπεζα της Ελλάδος Συστήματος Παρακολούθησης Συναλλαγών επί Τίτλων με λογιστική μορφή (Άυλοι Τίτλοι) και άλλες διατάξεις», και ειδικότερα με το άρθρο 14 αυτού του νόμου και με τίτλο «Περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων» ορίζεται ότι προς το σκοπό της περαίωσης εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, που ανάγονται σε παρελθούσες μέχρι και το έτος 1992 χρήσεις και αφορούν στη φορολογία εισοδήματος και λοιπές φορολογίες σε σχέση με τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες, καθορίζεται με Α.Υ.Ο. ειδικός τρόπος επίλυσης των φορολογικών διαφορών κ.λπ.. Η Υπουργική Απόφαση που εκδόθηκε από τον τότε Υπουργό Οικονομικών είναι η 1049691/3184/0009Α/ΠΟΛ. 1099/27.04.1994.
1.3. Ν. 3888/2010 (ΦΕΚ Α 175/30.09.2010)
Με τις διατάξεις των άρθρων 1 έως και 13 του Ν. 3888/2010 (ΦΕΚ Α 175/30.09.2010) με τίτλο «εκούσια κατάργηση φορολογικών διαφορών, ρύθμιση ληξιπροθέσμων χρεών, διατάξεις για την αποτελεσματική τιμωρία της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις», προβλεπόταν η χωρίς έλεγχο περαίωση των εκκρεμών υποθέσεων φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων επιτηδευματιών οι οποίες αφορούσαν διαχειριστικές περιόδους που έκλεισαν μέχρι 31.12.2009. Με τις διατάξεις του ως άνω νόμου προβλέπονταν όλες οι λεπτομέρειες της χωρίς έλεγχο περαίωσης των δηλώσεων και ο χρόνος λήξης της όλης διαδικασίας. Με αφορμή τη δημοσίευση και την ισχύ του Ν.3888/2010, το έτος 2010 επανήλθα, μετά από είκοσι (20) περίπου χρόνια από την πρώτη ως άνω Απόφαση 1232/1990 και 16,5 από τη δεύτερη ΠΟΛ.1099/1994 με νέα μου δημοσίευση (άρθρο) με τίτλο «Περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων» με το ίδιο θέμα (περαίωση φορολογικών υποθέσεων). Με το νέο μου αυτό άρθρο εξέφραζα και πάλι την πλήρη αντίθεσή μου στην χωρίς έλεγχο περαίωση των εκκρεμών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων των επιτηδευματιών. Στο τέλος του παραπάνω άρθρου μου του έτους 2010 έγραφα: «Τέλος το ερώτημα που θέλω να υποβάλω στην Κυβέρνηση και στα κόμματα της Βουλής είναι: Η παραπάνω περαίωση χωρίς έλεγχο των φορολογικών υποθέσεων με ευνοϊκούς όρους θα είναι η τελευταία;». Δυστυχώς απάντηση δεν πήρα στο ερώτημα αυτό, αλλά αντιθέτως εκδόθηκε νέος Νόμος, ο νόμος 4002/2011, όπως θα αναφέρουμε παρακάτω με την παράγραφο 1.4., με τον οποίο προβλεπόταν περαίωση των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος κ.λπ..
1.4. Ν. 4002/2011 (ΦΕΚ Α 180/22.08.2011).
Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 18 του Ν. 4002/2011 με τίτλο «Τροποποίηση της συνταξιοδοτικής νομοθεσίας του Δημοσίου – Ρυθμίσεις για την ανάπτυξη και τη δημοσιονομική εξυγίανση. Θέματα αρμοδιότητας Υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Τουρισμού και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης» ορίζονται τα ακόλουθα: «4. Σε περίπτωση που ύστερα από έλεγχο του φακέλου της υπόθεσης του επιτηδευματία προκύπτει ότι δεν εμπίπτει στις εξαιρέσεις των διατάξεων του άρθρου 4 του Ν. 3888/2010 (Α’ 175), χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εξαιρέσεις των περιπτώσεων δ΄, στ’, και θ΄ του ίδιου άρθρου και με την προϋπόθεση ότι πρόκειται για διαχειριστικές περιόδους που έκλεισαν μέχρι και 31.12.2009, η επίλυση των φορολογικών διαφορών μπορεί να επιτευχθεί με την εφαρμογή των άρθρων 1 έως 13 του Ν. 3888/2010. Για τον υπολογισμό του φόρου του άρθρου 6 του ως άνω νόμου στην περίπτωση των γεωργικών συνεταιρισμών ………………………………….. Δεν υπάγεται στις διατάξεις των προηγούμενων εδαφίων κάθε υπόθεση ή ανέλεγκτη χρήση με ακαθάριστα έσοδα μεγαλύτερα του ποσού των σαράντα εκατομμυρίων ευρώ ή του αντίστοιχου ποσού σε δραχμές. Η κατά τα προηγούμενα εδάφια ανάλυση των διαφορών ενεργείται πριν από την έναρξη του ελέγχου με την αποδοχή από τον υπόχρεο του Εκκαθαριστικού Σημειώματος του άρθρου 9 του ως άνω νόμου και τις Α.Υ.Ο. ΠΟΛ. 1137/11.10.2010 (Β΄1631) και ΠΟΛ.1156/15.11.2010 (Β΄1795) εντός ανατρεπτικής προθεσμίας πέντε (5) ημερών από την κοινοποίησή του. Το ίδιο εκκαθαριστικό σημείωμα ή ειδικό σημείωμα μπορεί να υποβάλει και μόνος του ο φορολογούμενος μέχρι 31 Οκτωβρίου 2011. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών που εκδίδεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 13 του Ν. 3888/2010 μπορεί να ρυθμίζεται η διαδικασία βεβαίωσης οφειλών, ο τρόπος καταβολής, καθώς και κάθε θέμα που αφορά τον τρόπο εφαρμογής των διατάξεων της παρούσας παραγράφου. 5.α) Χρέη προς το Δημόσιο …………………………………. .». Με νέα μου δημοσίευση (άρθρο) με τίτλο «ΤΗΝ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΝ ΠΗΡΑ» ανάφερα όλα τα παραπάνω που καταγράφονται στην προηγούμενη παράγραφο 1.3. και ότι με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 18 του Ν. 4002/2011 πήρα την απάντηση στο ως άνω εντός εισαγωγικών ερώτημά μου που αναγράφεται στο τέλος της παραγράφου 1.3.. Δηλαδή πήρα την απάντηση ότι η προηγούμενη περαίωση που προβλεπόταν από τις διατάξεις των άρθρων 1 έως 13 του ν.3888/2010 δεν ήταν η τελευταία, δεδομένου ότι οι ίδιες διατάξεις περαίωσης των ανέλεγκτων δηλώσεων επανήλθαν πιο ευνοϊκές με την παράγραφο 4 του άρθρου 18 του Ν. 4002/2011, παρά τα όσα είχε πει με ανακοινώσεις του στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ο τότε Υπουργός των Οικονομικών ότι η περαίωση αυτή του έτους 2010 (Ν. 3888/2010) θα είναι η τελευταία. Τις ίδιες ή πανομοιότυπες ανακοινώσεις είχαν κάνει όλοι οι μέχρι τότε αρμόδιοι Υπουργοί αμέσως μετά την κατάθεση στη Βουλή σχεδίων νόμου ή την έκδοση Αποφάσεων οι οποίες όριζαν την περαίωση (κλείσιμο) των ανέλεγκτων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων των επιτηδευματιών χωρίς έλεγχο. Οι ως άνω περαιώσεις επαναλαμβάνονται κατά χρονικά διαστήματα και επί πολλά χρόνια. Έχουν πλέον γίνει έθιμο.
Ζητάω από τους αναγνώστες μου συγγνώμη αν ξέχασα να αναφερθώ σε κάποιο Νόμο ή Απόφαση με θέμα την περαίωση των δηλώσεων χωρίς έλεγχο κ.λπ..
2..Δεν πρέπει να εκδοθεί ποτέ πλέον νόμος ή απόφαση περαίωσης ανέλεγκτων φορολογικών δηλώσεων χωρίς έλεγχο.
Όπως ανέφερα σε άλλες δημοσιεύσεις μου και σε προηγούμενη παράγραφο (1.3.) είμαι αντίθετος με κάθε είδους περαίωση χωρίς έλεγχο των δηλώσεων. Εάν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες, σχετικά με την πρόθεση της Κυβέρνησης να προχωρήσει στην περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, είναι ακριβείς, τότε οι υπηρεσιακοί παράγοντες (αρμόδιος Γενικός Δ/ντής, Δ/ντές κ.λπ.), θα πρέπει να εκφράσουν στους πολιτικούς προϊσταμένους τους την αντίθεσή τους. Πρέπει τεκμηριωμένα και εγγράφως να τοποθετηθούν και να εκφράσουν τη γνώμη τους και τις αντιρρήσεις τους στην περαίωση που είναι πιθανόν να κυοφορείται. Μπορεί η περαίωση αυτή να έχει μεν πρόσκαιρα εισπρακτικά αποτελέσματα, αλλά μελλοντικά προξενεί μεγάλα προβλήματα, δεδομένου ότι στόχος κάθε φορολογικού συστήματος πρέπει να είναι η συμμόρφωση των φορολογουμένων στις διάφορες φορολογικές τους υποχρεώσεις. Λόγω των ως άνω μη υποχρεωτικών περαιώσεων σε τακτικά χρονικά διαστήματα, οι φορολογούμενοι δεν υποβάλλουν ειλικρινείς δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και λοιπών φορολογικών αντικειμένων και σε αρκετές περιπτώσεις δεν υποβάλλουν καθόλου δηλώσεις, γιατί έχουν εθιστεί και πιστεύουν ότι θα δημοσιευθεί κάποιος νόμος ή απόφαση που θα προβλέπεται ευεργετική χωρίς ή με πρόχειρο έλεγχο, περαίωση. Με άλλα λόγια το Κράτος ουσιαστικά μπορεί πρόσκαιρα να έχει περισσότερα έσοδα, αλλά μελλοντικά η ζημιά που θα έχει γίνει είναι πολύ μεγαλύτερη. Εάν ισχύουν οι δημοσιογραφικές πληροφορίες για επικείμενη περαίωση των ανέλεγκτων δηλώσεων χωρίς έλεγχο, τότε η περαίωση αυτή θα αποτελεί μεγάλο δημοσιονομικό λάθος και θα επαναλαμβάνει τη φορολογική ασυνέπεια της πολιτείας. Επίσης, η τυχόν προαιρετική περαίωση θα αποτελεί φορολογικό έγκλημα και τελικά θα παρέχει φορολογική αμνηστία.
3.Τι πρέπει να κάνει κάθε Φορολογική Διοίκηση ως προς το θέμα των ελέγχων των ανέλεγκτων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος.
Πρέπει η Φορολογική Διοίκηση κάθε ανεπτυγμένης και ευνομούμενης Πολιτείας, όπως πιστεύω είναι και η χώρα μας, να σχεδιάζει ένα σύστημα ελέγχων, το οποίο να είναι δυνατόν να ολοκληρώνεται μέσα σε ένα έτος από το υπάρχον ελεγκτικό προσωπικό. Ανάλογα με τους φορολογικούς ελεγκτές θα ορίζεται ο ετήσιος αριθμός και το είδος των φορολογικών δηλώσεων που μπορεί ελεγχθούν με τακτικό και σε βάθος έλεγχο. Το ως άνω σύστημα ελέγχων θα πρέπει να εξασφαλίζει τα φορολογικά έσοδα που έχει προγραμματίσει το Υπ. Οικονομικών. Οι τακτικοί φορολογικοί έλεγχοι είναι απαραίτητο να προκαλούν το σεβασμό των φορολογουμένων για τον δίκαιο και τον αντικειμενικό τρόπο λειτουργίας τους. Ένας μεγάλος αριθμός φορολογικών δηλώσεων, όπως είναι π.χ. αυτές με τις οποίες δηλώνονται εισοδήματα από τόκους, μερίσματα, μισθώματα, μισθούς, συντάξεις, κ.λπ., δεν απαιτούν εμπεριστατωμένο και σε βάθος έλεγχο, δεδομένου ότι τα στοιχεία των δηλώσεων που αξίζει ενδεχομένως να ελεγχθούν είναι ελάχιστα, όπως π.χ. ο έλεγχος της απόκτησης περιουσιακών στοιχείων. Ο έλεγχος των ως άνω δηλώσεων (μισθωτών, συνταξιούχων, κ.λπ.) είναι εύκολος, γρήγορος, και πρέπει να γίνεται δειγματοληπτικά και σε μικρό αριθμό δηλώσεων. Υπάρχουν όμως και δηλώσεις στις οποίες περιλαμβάνονται εισοδήματα που πραγματοποιούνται από φορολογουμένους με ορισμένο αντικείμενο επαγγελματικής δραστηριότητας. Οι δηλώσεις αυτές με εισοδήματα τα οποία προέρχονται από τη διαφήμιση, την αγορά και πώληση καυσίμων, τα κέντρα διασκέδασης, τις ιατρικές υπηρεσίες, καφετέριες, ηλεκτρολογικές και υδραυλικές εργασίες, κ.λπ. πρέπει να ελέγχονται κατά προτεραιότητα σε βάθος, δεδομένου ότι στις δραστηριότητες αυτές (διαφήμισης, κέντρων διασκέδασης, ιατρών, κ.λπ.) παρατηρείται έντονη φοροδιαφυγή. Επίσης, κατά προτεραιότητα πρέπει να ελέγχονται και οι δηλώσεις από τα στοιχεία των οποίων: α) προκύπτουν μεγάλες αγορές και αντίστοιχες χαμηλές πωλήσεις, β) προκύπτει χαμηλός συντελεστής καθαρού κέρδους και μικτού κέρδους, γ) προκύπτουν μεγάλες επαγγελματικές δαπάνες, δ) προκύπτει ότι έχουν επιβληθεί πρόστιμα για ουσιαστικές φορολογικές παραβάσεις οι οποίες υποκρύπτουν μεγάλη φοροδιαφυγή κ.λπ..
Τέλος, συμπερασματικά, πιστεύω ότι οι περαιώσεις – κλείσιμο των ανέλεγκτων φορολογικών δηλώσεων, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα, έχουν κάνει διαχρονικά περισσότερο κακό στα δημοσιονομικά πράγματα της χώρας μας μακροχρόνια, και το σπουδαιότερο όλων έχει μειωθεί η φορολογική συνείδηση των φορολογουμένων. Η φορολογική συνείδηση είναι ο σημαντικότερος παράγοντας ο οποίος μπορεί να μειώσει την τεράστια εγκληματική φοροδιαφυγή που υπάρχει στη χώρα μας. Πρέπει όλοι να γνωρίζουμε ότι τελικά το ποσό της φοροδιαφυγής που υπάρχει το καταβάλλουν οι ειλικρινείς φορολογούμενοι και αυτοί που δε μπορούν να φοροδιαφύγουν. Πάντα θα λέω, γιατί το πιστεύω ακράδαντα, ότι η φορολογική συνείδηση δεν αποκτάται με λόγια ή με διαφημιστικές καμπάνιες, αλλά με μακροχρόνια, επίμονη και σοβαρή παιδευτική κοινωνική προσπάθεια, η οποία πρέπει ν’ αρχίσει άμεσα στη χώρα μας από τη σχολική – παιδική ηλικία. Εάν όλα τα ως άνω είχαν αρχίσει να εφαρμόζονται από τη Φορολογική Διοίκηση πριν από πολλά χρόνια από τότε που τα λέω και τα γράφω, τότε θα είχε αρχίσει να εμπεδώνεται η φορολογική συνείδηση και θα είχαμε δει τα πρώτα σημάδια της μείωσης της φοροδιαφυγής. Δυστυχώς η Φορολογική Διοίκηση δεν ακούει. Ποτέ όμως δεν είναι αργά.
πηγή: e-forologia.gr