ΜΑΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΑ... ΝΕΑ «ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ»
Το λεξιλόγιο της κρίσης
Tου Θανάση Παπαδή
Το Καλοκαίρι του 1999 κάθε Νεοέλληνας, στην νιρβάνα της εποχής, από τις παραλίες όπου βρισκόταν και πριν λάβει σοβαρές «επενδυτικές» αποφάσεις -θα αγοράσει ή όχι «Κλωνατέξ» ή «Γενικές Αποθήκες»- ρωτούσε «πόσο έκλεισε ο Dow Jones». Έντεκα χρόνια μετά έντρομος -στην κυριολεξία αυτή τη φορά- ρωτούσε? «πόσο αυξήθηκε το? spread». Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο εποχών, οι νέες λέξεις που προστέθηκαν στο λεξιλόγιο των Ελλήνων.
Έχουν περάσει 2,5 χρόνια από τη στιγμή που η Ελλάδα ζήτησε τη στήριξη των εταίρων της και του ΔΝΤ προκειμένου να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες και να αποφύγει τη χρεοκοπία. Πολλά έχουν αλλάξει στη χώρα από εκείνη τη στιγμή, Μάιος του 2010, και οι Eλληνες πολίτες έχουν δει τη ζωή τους να αλλάζει προς το χειρότερο, ενώ η οικονομία έκλεισε τον πέμπτο χρόνο που βρίσκεται σε ύφεση.
Όμως, σε όλο αυτό το διάστημα καθημερινά διαβάζουμε και ακούμε λέξεις που μέχρι τότε ή δεν τις γνωρίζαμε ή απλά δεν δίναμε κάποια ιδιαίτερη σημασία. Η κρίση συνοδεύτηκε με ένα στην κυριολεξία καινούργιο λεξιλόγιο που άλλαξε τη ζωή μας. Είναι ίσως απόρροια της παγκοσμιοποίησης, αλλά και της ευρύτητας χρήσης της αγγλικής γλώσσας στην καθημερινότητα. Πολλές, ωστόσο, λέξεις εξ αυτών, όπου ήταν εφικτό, «ελληνοποιήθηκαν» προκειμένου να γίνονται αντιληπτές από τους περισσότερους. Το Μνημόνιο, για παράδειγμα, μάς ακολουθεί στην καθημερινότητά μας, όπως και μία σειρά λέξεων που ήρθαν για να μεταβάλλουν το περιεχόμενο των συζητήσεων, από το καφενείο μέχρι και τις αίθουσες των πανεπιστημίων. Το Καλοκαίρι του 1999 οι φράσεις που άκουγες όπου στεκόσουν και όπου βρισκόσουν ήταν «πούλησα», «αγόρασα», «αέρας» και «πόσο έκλεισε ο Dow Jones»?
Από το Καλοκαίρι του 2010, στο κάθε ελληνικό σπίτι μπήκε το «spread», η «αναδιάρθρωση χρέους», τα «CDS», τα «ομόλογα» κ.λπ.
Ας δούμε τις κυριότερες εξ αυτών τι σημαίνουν:
Μνημόνιο
Είναι το κείμενο που υπογράφουν η χώρα που βρίσκεται σε πρόγραμμα στήριξης και οι πιστωτές, εν προκειμένου, Ευρωζώνη και ΔΝΤ, και περιλαμβάνει μία σειρά από υποχρεώσεις της χώρας σε προκαθορισμένες ημερομηνίες.
Είναι το κείμενο που υπογράφουν η χώρα που βρίσκεται σε πρόγραμμα στήριξης και οι πιστωτές, εν προκειμένου, Ευρωζώνη και ΔΝΤ, και περιλαμβάνει μία σειρά από υποχρεώσεις της χώρας σε προκαθορισμένες ημερομηνίες.
Τρόικα
Spread
Η λέξη την οποία πρώτοι έμαθαν όλοι οι Έλληνες στο τέλος του 2009, αρχές του 2010. Πρόκειται για την διαφορά του επιτοκίου δανεισμού ανάμεσα στην χώρα αναφοράς και σε αυτά με τα οποία δανείζεται η Γερμανία, που έχει τα χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού στην Ευρωζώνη.
Η λέξη την οποία πρώτοι έμαθαν όλοι οι Έλληνες στο τέλος του 2009, αρχές του 2010. Πρόκειται για την διαφορά του επιτοκίου δανεισμού ανάμεσα στην χώρα αναφοράς και σε αυτά με τα οποία δανείζεται η Γερμανία, που έχει τα χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού στην Ευρωζώνη.
Μηχανισμός Στήριξης
Πρόκειται για τον Μηχανισμό που έχει δημιουργήσει η Ευρωζώνη για την αντιμετώπιση κρίσεων και παροχή βοήθειας στις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Αρχικά ήταν ο προσωρινός Μηχανισμός (EFSF) και αντικαταστάθηκε από τον μόνιμο (ESM).
Πρόκειται για τον Μηχανισμό που έχει δημιουργήσει η Ευρωζώνη για την αντιμετώπιση κρίσεων και παροχή βοήθειας στις χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα. Αρχικά ήταν ο προσωρινός Μηχανισμός (EFSF) και αντικαταστάθηκε από τον μόνιμο (ESM).
Πακέτο Στήριξης
Είναι τα χρήματα που λαμβάνει η χώρα ως δάνειο από τις χώρες-μέλη και το ΔΝΤ προκειμένου να εξυπηρετήσει τις δανειακές της ανάγκες, αλλά και τις τρέχουσες υποχρεώσεις της.
Είναι τα χρήματα που λαμβάνει η χώρα ως δάνειο από τις χώρες-μέλη και το ΔΝΤ προκειμένου να εξυπηρετήσει τις δανειακές της ανάγκες, αλλά και τις τρέχουσες υποχρεώσεις της.
Haircut
Πρόκειται για την μείωση του χρέους μίας χώρας. Αυτή πραγματοποιείται μέσω «κουρέματος» των ομολόγων της χώρας αναφοράς που έχουν στα χέρια οι επενδυτές.
Πρόκειται για την μείωση του χρέους μίας χώρας. Αυτή πραγματοποιείται μέσω «κουρέματος» των ομολόγων της χώρας αναφοράς που έχουν στα χέρια οι επενδυτές.
PSI
Ήταν το πρόγραμμα μείωσης μέσω Haircut του ελληνικού χρέους.
Ήταν το πρόγραμμα μείωσης μέσω Haircut του ελληνικού χρέους.
Buyback
Η επαναγορά ομολόγων σε τρέχουσες τιμές, μέσα από την δευτερογενή αγορά. Το πρόγραμμα αυτό έχει εθελοντικό συνήθως χαρακτήρα.
Η επαναγορά ομολόγων σε τρέχουσες τιμές, μέσα από την δευτερογενή αγορά. Το πρόγραμμα αυτό έχει εθελοντικό συνήθως χαρακτήρα.
CAC's
Πρόκειται για τις ρήτρες συλλογικής δράσης. Εν προκειμένου σε περίπτωση που στο πρόγραμμα μείωσης του χρέους, δεν συμμετάσχουν όλοι, αλλά οι περισσότεροι λένε «ναι», τότε η εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί να ενεργοποιήσει τις ρήτρες συλλογικής δράσης και να αναγκάσει και τους υπόλοιπους να συμμετάσχουν.
Πρόκειται για τις ρήτρες συλλογικής δράσης. Εν προκειμένου σε περίπτωση που στο πρόγραμμα μείωσης του χρέους, δεν συμμετάσχουν όλοι, αλλά οι περισσότεροι λένε «ναι», τότε η εκάστοτε κυβέρνηση μπορεί να ενεργοποιήσει τις ρήτρες συλλογικής δράσης και να αναγκάσει και τους υπόλοιπους να συμμετάσχουν.
Στάση πληρωμών
Όταν μία χώρα αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, απέναντι στους δανειστές της.
Όταν μία χώρα αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της, απέναντι στους δανειστές της.
Bail-out
Η κεφαλαιοποίηση του ελλείμματος των ιδιωτών των επιχειρήσεων ή των χωρών για να γλυτώσουν από την πτώχευση.
Η κεφαλαιοποίηση του ελλείμματος των ιδιωτών των επιχειρήσεων ή των χωρών για να γλυτώσουν από την πτώχευση.
CDS
Πρόκειται ουσιαστικά για ασφάλιστρα κινδύνου. Κάποιος επενδυτής που έχει αγοράσει ομόλογα κάποιας χώρας, ασφαλίζει την επένδυσή του, για την περίπτωση χρεοκοπίας. Αν αυτό συμβεί παίρνει ο επενδυτής αποζημίωση. Ωστόσο, τα CDS έγιναν αποτέλεσαν προϊόν και πολλοί αγόρασαν, έστω και αν δεν είχαν στην κατοχή τους ομόλογα. Για να ενεργοποιηθούν θα πρέπει να υπάρξει στάση ή αδυναμία πληρωμών.
Πρόκειται ουσιαστικά για ασφάλιστρα κινδύνου. Κάποιος επενδυτής που έχει αγοράσει ομόλογα κάποιας χώρας, ασφαλίζει την επένδυσή του, για την περίπτωση χρεοκοπίας. Αν αυτό συμβεί παίρνει ο επενδυτής αποζημίωση. Ωστόσο, τα CDS έγιναν αποτέλεσαν προϊόν και πολλοί αγόρασαν, έστω και αν δεν είχαν στην κατοχή τους ομόλογα. Για να ενεργοποιηθούν θα πρέπει να υπάρξει στάση ή αδυναμία πληρωμών.
GRexit
Είναι το σενάριο εξόδου της χώρας από το ζώνη του ευρώ εν συντομία.
Είναι το σενάριο εξόδου της χώρας από το ζώνη του ευρώ εν συντομία.
Δευτερογενής αγορά
Είναι η αγορά στην οποία διαπραγματεύονται τα ομόλογα που έχει αποκτήσει ο επενδυτής πρωτογενώς. Είναι κάτι σαν τις μετοχές. Η δευτερογενής αγοράς είναι σαν το Χρηματιστήριο όπου ο κάθε επενδυτής μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει ομόλογα, σε τιμές βέβαια διαφορετικές από την ονομαστική τιμή.
Είναι η αγορά στην οποία διαπραγματεύονται τα ομόλογα που έχει αποκτήσει ο επενδυτής πρωτογενώς. Είναι κάτι σαν τις μετοχές. Η δευτερογενής αγοράς είναι σαν το Χρηματιστήριο όπου ο κάθε επενδυτής μπορεί να αγοράσει ή να πουλήσει ομόλογα, σε τιμές βέβαια διαφορετικές από την ονομαστική τιμή.
Οίκοι αξιολόγησης
Πρόκειται για τρεις οίκους, αμερικάνικους, οι οποίοι κρίνουν την πιστοληπτική ικανότητα των χωρών, των επιχειρήσεων και των οργανισμών. Πολλά ακούσθηκαν για τον ρόλο τους, στην περίοδο της κρίσης, αλλά ωστόσο, παραμένουν οι ισχυροί σε αυτό το ιδιότυπο «παιχνίδι».
Πρόκειται για τρεις οίκους, αμερικάνικους, οι οποίοι κρίνουν την πιστοληπτική ικανότητα των χωρών, των επιχειρήσεων και των οργανισμών. Πολλά ακούσθηκαν για τον ρόλο τους, στην περίοδο της κρίσης, αλλά ωστόσο, παραμένουν οι ισχυροί σε αυτό το ιδιότυπο «παιχνίδι».
Ομόλογο
Τρόπος δανεισμού που χρησιμεύει στον εκδότη του για τη συγκέντρωση δανεικών από δανειστές. Ομόλογα εκδίδουν μόνον μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, δημόσιοι οργανισμοί και κυβερνήσεις. Ένα τυπικό ομόλογο αποκτάται από έναν επενδυτή που καταβάλλει την ονομαστική του αξία και εισπράττει περιοδικά το τόκο.
Τρόπος δανεισμού που χρησιμεύει στον εκδότη του για τη συγκέντρωση δανεικών από δανειστές. Ομόλογα εκδίδουν μόνον μεγάλες ιδιωτικές εταιρείες, δημόσιοι οργανισμοί και κυβερνήσεις. Ένα τυπικό ομόλογο αποκτάται από έναν επενδυτή που καταβάλλει την ονομαστική του αξία και εισπράττει περιοδικά το τόκο.
Στη λήξη του ομολόγου παίρνει πίσω και το κεφάλαιο που έδωσε ή το εμπορεύεται στις αγορές που υπάρχουν για τέτοιου είδους σκοπούς. Κάθε ομόλογο όταν εκδίδεται έχει μια ονομαστική τιμή (π.χ. 100), που αντιπροσωπεύει τα χρήματα που πήρε ο δανειζόμενος, ενώ 5% είναι ο τόκος που θα εισπράξει ο δανειστής.
Από τη στιγμή που βγαίνει στις προαναφερθείσες αγορές, για να ρευστοποιηθεί (να γίνει χρήμα) πριν τη λήξη του η τιμή του υπόκειται σε διαπραγμάτευση με αποτέλεσμα η αξία του να αυξάνεται ή να μειώνεται.
Αυτό σημαίνει ότι μεταβάλλεται και η απόδοση για τον επενδυτή που θα το αγοράσει μετά την έκδοσή του. Έτσι, αν προστεθεί και ο τόκος η απόδοσή του είναι μεγαλύτερη από 5%. Γι' αυτό όσο πέφτει η τιμή ανεβαίνει η απόδοση και το αντίστροφο.
Ευρω-ομόλογο
Είναι το ομόλογο που θα καλύπτει όλες τις χώρες της Ευρωζώνης και δεν θα εκδίδεται από κάθε χώρα-μέλος ξεχωριστά. Υπάρχουν ερευνητές που υποστηρίζουν ότι η καλύτερη δυνατή λύση είναι η έκδοση ενός ευρωομολόγου 20ετούς διάρκειας με επιτόκιο 3%. Με το ευρωομόλογο εξισώνεται το κόστος δανεισμού για όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. αφού υποτίθεται ότι θα έχει την εγγύηση ισχυρών κρατών όπως η Γερμανία.
Είναι το ομόλογο που θα καλύπτει όλες τις χώρες της Ευρωζώνης και δεν θα εκδίδεται από κάθε χώρα-μέλος ξεχωριστά. Υπάρχουν ερευνητές που υποστηρίζουν ότι η καλύτερη δυνατή λύση είναι η έκδοση ενός ευρωομολόγου 20ετούς διάρκειας με επιτόκιο 3%. Με το ευρωομόλογο εξισώνεται το κόστος δανεισμού για όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. αφού υποτίθεται ότι θα έχει την εγγύηση ισχυρών κρατών όπως η Γερμανία.
Ωστόσο, η έκδοση ευρω-ομόλογου, που προτείνεται σαν λύση στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους, νομιμοποιεί και εξασφαλίζει το μέγιστο κέρδος για τις ισχυρότερες χώρες σε βάθος χρόνου, με ανάλογο κόστος μέσω των όρων συμφωνίας με τις φτωχές χώρες της Ε.Ε.
NPL's
Πρόκειται για τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών. Αυτά δηλαδή που ύστερα από την πάροδο 90 ημερών δεν εξυπηρετούνται. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες για αυτά να σχηματίσουν προβλέψεις, οι οποίες και αφαιρούνται από την κερδοφορία τους.
Πρόκειται για τα «κόκκινα» δάνεια των τραπεζών. Αυτά δηλαδή που ύστερα από την πάροδο 90 ημερών δεν εξυπηρετούνται. Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες για αυτά να σχηματίσουν προβλέψεις, οι οποίες και αφαιρούνται από την κερδοφορία τους.
Ανακεφαλαιοποίηση
Τα κεφάλαια που χρειάζονται οι τράπεζες προκειμένου να φτάσουν οι δείκτες των κεφαλαίων τους, στα διεθνή αποδεκτά επίπεδα. Τα χρήματα αυτά είναι συνήθως κρατικά και ως αντάλλαγμα λαμβάνονται μετοχές.
Τα κεφάλαια που χρειάζονται οι τράπεζες προκειμένου να φτάσουν οι δείκτες των κεφαλαίων τους, στα διεθνή αποδεκτά επίπεδα. Τα χρήματα αυτά είναι συνήθως κρατικά και ως αντάλλαγμα λαμβάνονται μετοχές.
Eurogroup
Η σύνοδος των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Συνήθως πραγματοποιείται μία φορά κάθε μήνα, την πρώτη Δευτέρα, αλλά όταν οι συνθήκες το επιτάσσουν, τότε αυτές μπορεί να είναι και πιο συχνές.
Η σύνοδος των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Συνήθως πραγματοποιείται μία φορά κάθε μήνα, την πρώτη Δευτέρα, αλλά όταν οι συνθήκες το επιτάσσουν, τότε αυτές μπορεί να είναι και πιο συχνές.
Σύνοδος Κορυφής
Είναι η συνάντηση των αρχηγών των κρατών-μελών της Ε.Ε., που λαμβάνει αποφάσεις στρατηγικής σημασίας. Δεν είναι προκαθορισμένες και πραγματοποιούνται όταν συντρέχει λόγος.
Είναι η συνάντηση των αρχηγών των κρατών-μελών της Ε.Ε., που λαμβάνει αποφάσεις στρατηγικής σημασίας. Δεν είναι προκαθορισμένες και πραγματοποιούνται όταν συντρέχει λόγος.
Reuters
Ένα από τα πλέον έγκυρα ειδησεογραφικά πρακτορεία ειδήσεων που στην περίοδο της κρίσης, αποτέλεσαν μία από τις κύριες πηγές ενημέρωσης. Πολλά ειπώθηκαν για τον ρόλο του στην περίοδο αυτή, χωρίς ωστόσο, να αλλοιωθεί η συνολική εικόνα.
Ένα από τα πλέον έγκυρα ειδησεογραφικά πρακτορεία ειδήσεων που στην περίοδο της κρίσης, αποτέλεσαν μία από τις κύριες πηγές ενημέρωσης. Πολλά ειπώθηκαν για τον ρόλο του στην περίοδο αυτή, χωρίς ωστόσο, να αλλοιωθεί η συνολική εικόνα.
Αποκρατικοποιήσεις
Η πώληση ή η παραχώρηση δημόσιας περιουσίας σε ιδιώτες, προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη, να μειωθεί η γραφειοκρατία καθώς και τα χρέη.
Η πώληση ή η παραχώρηση δημόσιας περιουσίας σε ιδιώτες, προκειμένου να υπάρξει ανάπτυξη, να μειωθεί η γραφειοκρατία καθώς και τα χρέη.
Πρόγραμμα εξυγίανσης
Αφορά κυρίως δημόσιους οργανισμούς και επιχειρήσεις με συσσωρευμένα χρέη.
Αφορά κυρίως δημόσιους οργανισμούς και επιχειρήσεις με συσσωρευμένα χρέη.
Good Bank - Bad Bank
Η καλή και η... κακή τράπεζα. Ορολογία που αποτυπώνει τον διαχωρισμό μιας τράπεζας σε δύο φορείς: Εκείνον που διατηρεί τα υγιή στοιχεία του ενεργητικού ενός πιστωτικού ιδρύματος και τη bad bank στην οποία «φορτώνονται» όλα τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού της, τα οποία αναλαμβάνει να καλύψει συνήθως το Κράτος με στόχο την εξυγίανση.
Η καλή και η... κακή τράπεζα. Ορολογία που αποτυπώνει τον διαχωρισμό μιας τράπεζας σε δύο φορείς: Εκείνον που διατηρεί τα υγιή στοιχεία του ενεργητικού ενός πιστωτικού ιδρύματος και τη bad bank στην οποία «φορτώνονται» όλα τα προβληματικά στοιχεία του ενεργητικού της, τα οποία αναλαμβάνει να καλύψει συνήθως το Κράτος με στόχο την εξυγίανση.
Και βέβαια σε όλες αυτές τις λέξεις θα πρέπει να προστεθούν και τα ονόματα των ισχυρών παραγόντων της κρίσης. Η Αγκ. Μέρκελ «έμπαινε» καθημερινά σε κάθε ελληνικό σπίτι μαζί με τον Β. Σόιμπλε. Στην αρχή το ίδιο έκανε και Στ. Καν, έως ότι αφρικανή καμαριέρα, τον «εκδίωξε» και στην θέση του ήρθε η Κρ. Λαγκάρντ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου