TI ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ Η ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ

Πόσο φόρο ακινήτων θα πληρώσετε - «Φοροκλοπή» με τα τεκμήρια - Σοκ για όσους περιουσία άνω των 85.000 ευρώ (αναλυτικά παραδείγματα)

Της Μαρίας Βουργάνα

«Ψαλίδι» στον αριθμό των οικονομικά αδύναμων που δικαιούνται την έκπτωση 50% στο Ενιαίο Φόρο Ιδιοκτησίας Ακινήτων, έκπτωση φόρου 20% για τα ακίνητα που καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2013 ήταν κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα αλλά και μείωση του ΕΝΦΙΑ έως και 97% για τα οικόπεδα εκτός αντικειμενικού συστήματος προβλέπει, μεταξύ άλλων, η τροπολογία με τις αλλαγές - διορθώσεις στον νέο φόρο ακινήτων που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.

Ειδικότερα η κυβέρνηση για να περιορίσει τις απώλειες εσόδων που προκαλούν οι διορθωτικές παρεμβάσεις στον ΕΝΦΙΑ θέσπισε νέους περιορισμούς στη χορήγηση της έκπτωσης 50% στον φόρο που δικαιούνται οι ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Η έκπτωση θα χορηγείται υπό την πρόσθετη προϋπόθεση ότι τα κτίσματα και τα εντός σχεδίων πόλεων ή οικισμών οικόπεδα που κατέχουν όσοι έχουν χαμηλά εισοδήματα δεν υπερβαίνουν σε αντικειμενική αξία:

• τις 85.000 ευρώ, αν είναι άγαμοι

• τις 150.000 ευρώ, αν είναι έγγαμοι χωρίς παιδιά

• τις 200.000 ευρώ, εάν είναι έγγαμοι και έχουν ένα ή δύο παιδιά.

Προστίθεται δηλαδή ένα νέο περιουσιακό κριτήριο και μάλιστα με βάση τις αντικειμενικές αξίες που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, το οποίο περιορίζει σημαντικά τον αριθμό των οικονομικά αδύναμων πολιτών που θα μπορούν να γλιτώσουν από το 50% του ΕΝΦΙΑ. Για παράδειγμα ένας άγαμος που έχει ετήσιο εισόδημα 8.000 ευρώ και κατέχει ένα διαμέρισμα 80 τ.μ. αντικειμενικής αξίας 90.000 ευρώ θα χάσει την έκπτωση 50% και θα κληθεί να πληρώσει ολόκληρο το ποσό του φόρου, καθώς η αξία της περιουσίας του υπερβαίνει τις 85.000 ευρώ.

Ταυτόχρονα διατηρείται και η προϋπόθεση που αφορά στην ακίνητη περιουσία, σύμφωνα με την οποία το συνολικό άθροισμα της επιφάνειας των κτισμάτων που κατέχουν ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα τέκνα του δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 150 τ.μ.

Πάντως, η πρόσθετη προϋπόθεση για την αξία της ακίνητης περιουσίας δεν ισχύει για τους τρίτεκνους, τους πολύτεκνους και τους ανάπηρους με βαθμό 80% και άνω, για τους οποίους προβλέπεται πλήρη απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ. Σε κάθε περίπτωση για όλες τις ευπαθείς ομάδες που δικαιούνται απαλλαγών από τον ΕΝΦΙΑ καταργείται η προϋπόθεση να μην έχουν αρρύθμιστες ληξιπρόθεσμες οφειλές στο Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία.

Παγίδα με τα τεκμήρια 
Με την τροπολογία διευκρινίζεται ακόμη ότι το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα που θα λαμβάνεται υπόψη για την χορήγηση μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες (φτωχούς, τρίτεκνους, πολύτεκνους, ανάπηρους κ.λπ.) θα είναι το μεγαλύτερο μεταξύ του συνολικού πραγματικού εισοδήματος - στο οποίο περιλαμβάνονται ακόμη και τα αυτοτελώς φορολογούμενα ή φοροαπαλλασσόμενα ποσά (επιδόματα ανεργίας, ΕΚΑΣ, τόκοι καταθέσεων, μερίσματα κ.λπ.) - και του τεκμαρτού, το οποίο προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για κατοικίες, ΙΧ αυτοκίνητα, σκάφη κ.λπ.. Αυτό σημαίνει ότι χιλιάδες φορολογούμενοι με χαμηλά εισοδήματα δεν θα γλιτώσουν τελικά από την πληρωμή ολόκληρου του φόρου.

Για παράδειγμα, ένα ζευγάρι με ένα παιδί και ετήσιο συνολικό εισόδημα 6.000 ευρώ που κατέχει ένα διαμέρισμα 80 τετραγωνικών μέτρων αξίας 100.000 ευρώ κι ένα ΙΧ αυτοκίνητο 1.300 κυβικών εκατοστών επταετίας, η εφορία θα προσδιορίζει το εισόδημα με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης στο πολύ υψηλότερο επίπεδο των 11.420 ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη το ελάχιστο τεκμήριο των 5.000 ευρώ που ισχύει για τους έγγαμους και επιπλέον τεκμήρια 3.200 ευρώ για το διαμέρισμα και 3.220 ευρώ για το ΙΧ.

Έτσι, επειδή το τεκμαρτό εισόδημα των 11.420 ευρώ θα είναι μεγαλύτερο του εισοδηματικού ορίου των 11.000 ευρώ που ισχύει για την έκπτωση 50% του ΕΝΦΙΑ και θα πρέπει να τον πληρώσουν ολόκληρο.

Διορθώνονται τα λάθη για τα οικόπεδα εκτός αντικειμενικών 
Επίσης με την τροπολογία ορίζεται ότι για τα οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές εντός ορίων οικισμών και εκτός συστήματος αντικειμενικού προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας η τιμή αφετηρίας με βάση την οποία θα υπολογίζεται ο ΕΝΦΙΑ δεν μπορεί να υπερβαίνει την τιμή ανά τ.μ. που ελήφθη υπόψη πέρυσι για τον υπολογισμό του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας. Αυτό σημαίνει ότι για χιλιάδες οικόπεδα αυτών των περιπτώσεων οι φορολογητέες αξίες θα επανυπολογιστούν από τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών σε επίπεδα χαμηλότερα κατά 80% έως και 97%, με συνέπεια να μειωθεί αναλόγως και η επιβάρυνση των ιδιοκτητών από τον ΕΝΦΙΑ.

ΠΟΜΙΔΑ
Ομηροι οι ιδιοκτήτες των ξενοίκιαστων ακινήτων

Όσον αφορά στη μείωση του ΕΝΦΙΑ για όσους κατείχαν κενά μη ηλεκτροδοτούμενα κτίσματα, η τροπολογία ορίζει το ποσοστό της στο 20% και θέτει ως προϋπόθεση το ακίνητο να ήταν κενό και μη ηλεκτροδοτούμενο καθ' όλη τη διάρκεια του 2013. Η έκπτωση ισχύει μόνο για φέτος με απροσδιόριστο κόστος, αφού για να εφαρμοστεί θα πρέπει πρώτα να εντοπιστούν τα ακίνητα που το 2013 ήταν κενά και χωρίς ρεύμα. Για μια ιδιότυπη φορολογική και τελικά και πολιτική «ομηρεία» των ενδιαφερομένων ιδιοκτητών κενών ακινήτων κάνει λόγο η ΠΟΜΙΔΑ, η οποία όπως επισημαίνει σε ανακοίνωσή της, παραπέμπει όχι μόνον σε μελλοντικές δηλώσεις και εκπτώσεις, αλλά και σε μελλοντικές ρυθμίσεις από το ΓΓΔΕ. Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ είναι απαράδεκτο να ζητείται από τους πολίτες να πληρώνουν τεράστια ποσά κάθε μήνα, χωρίς να γνωρίζουν πόσα τελικά οφείλουν, με κίνδυνο να μην πληρώνουν καθόλου.

Παραδείγματα διορθωμένου ΕΝΦΙΑ για οικόπεδα σε οικισμούς εκτός αντικειμενικού συστήματος

1. Οικόπεδο 4,3 στρεμμάτων στα Μ. Καλύβια Τρικάλων

Φόρος με αρχική εκκαθάριση: 99 ευρώ

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 10 ευρώ

Μείωση φόρου: 89,9%

2. Οικόπεδο 2 στρεμμάτων στο Κρεμαστό Ευβοίας

Φόρος με αρχική εκκαθάριση: 240 ευρώ

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 30 ευρώ

Μείωση φόρου 87,5%

3. Οικόπεδο 1 στρέμμα σε ορεινό οικισμό της Ηπείρου

Φόρος με αρχική εκκαθάριση: 150 ευρώ.

Φόρος με το νέα εκκαθάριση: 6 ευρώ.

Μείωση φόρου 96%

4. Οικόπεδο 1 στρέμμα σε οικισμό του Νομού Αχαΐας

Φόρος με το αρχική εκκαθάριση: 200 ευρώ.

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 23 ευρώ.

Μείωση φόρου 88,5%

5. Οικόπεδο 25 στρεμμάτων σε οικισμό στη Ζάκυνθο

Φόρος (βασικός και συμπληρωματικός) με αρχική εκκαθάριση: 33.500 ευρώ.

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 2.100 ευρώ.

Μείωση φόρου 93,7%

6. Οικόπεδο 15 στρεμμάτων στον Πύργο

Φόρος (κύριος και συμπληρωματικός) με αρχική εκκαθάριση: 13.500 ευρώ.

Φόρος με τις νέα εκκαθάριση: 345 ευρώ.

Μείωση φόρου 97,4%

Οι τελικές διορθώσεις στον ΕΝΦΙΑ

• Οικόπεδα εντός οικισμών εκτός αντικειμενικού συστήματος:

Τιμή όχι ανώτερη από ΦΑΠ 2013.

• Έκπτωση φόρου 20% για τα κτίσματα που καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2013 ήταν κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα.

• Πληρωμή ΕΝΦΙΑ: Πρώτη δόση έως 30 Σεπτεμβρίου 2014 - τελευταία δόση έως 28 Φεβρουαρίου 2015. Ποσά φόρου μέχρι 5 ευρώ δεν είναι απαιτητά.

• Έκπτωση 50% στον ΕΝΦΙΑ με τις εξής προϋποθέσεις:

• Εισόδημα έως 9.000 ευρώ για άγαμο (+1000 ευρώ για σύζυγο και κάθε προστατευόμενο τέκνο)

• Συνολική επιφάνεια κτισμάτων έως 150 τ.μ.

• Συνολικό ύψος ακίνητης περιουσίας (εκτός αγροτεμαχίων): έως 85.000 ευρώ για άγαμο, έως 150.000 ευρώ για έγγαμο και έως 200.000 ευρώ για έγγαμο με 1 ή 2 τέκνα.

• Χωρίς ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα

• Πλήρη απαλλαγή από ΕΝΦΙΑ για τρίτεκνους, πολύτεκνους, ΑΜΕΑ πάνω από 80%.

• Εισόδημα έως 12.000 ευρώ (+1000 ευρώ για σύζυγο και κάθε προστατευόμενο τέκνο)

• Συνολική επιφάνεια κτισμάτων έως 150 τ.μ.

• Χωρίς όριο αξίας ακίνητης περιουσίας

• Χωρίς ασφαλιστική-φορολογική ενημερότητα

• Μετά από φορολογικό έλεγχο η αναστολή πληρωμής δόσεων για επιχειρήσεις με μείωση τζίρου άνω του 30%.

• Πλήρη απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για το υπόλοιπο οικόπεδο επί του οποίου υπάρχουν κτίρια τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή έργα τέχνης.

• Παρατείνεται μέχρι 31 Ιανουαρίου 2015 η προθεσμία για την υποβολή δηλώσεων Ε9 για μεταβολές στοιχείων ακινήτων από 1ης Ιανουαρίου 2014 μέχρι 30 Νοεμβρίου 2014.

Παραδείγματα μειωμένου ΕΝΦΙΑ για κενά και μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα

Κενό και μη ηλεκτροδοτούμενο διαμέρισμα 70 τ.μ στους Αγίους Αναργύρους με τιμή ζώνης 900 ευρώ/τ.μ, ισόγειο, 15ετίας, με μία πρόσοψη. Το διαμέρισμα ήταν κενό και χωρίς ρεύμα ολόκληρο το 2013.

Φόρος με αρχική εκκαθάριση: 223,30 ευρώ.

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 178,64 ευρώ.

Κενό και μη ηλεκτροδοτούμενο διαμέρισμα 90 τ.μ. στο Αιγάλεω με τιμή ζώνης 1.050 ευρώ/τ.μ, στο δεύτερο όροφο, με δύο προσόψεις.

Φόρος με αρχική εκκαθάριση: 428,82 ευρώ.

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 343,05 ευρώ.

Διαμέρισμα 100 τ.μ στον Άλιμο με τιμή ζώνης 1.450 ευρώ ανά τ.μ, οκταετίας, στον πρώτο όροφο, με μία πρόσοψη. Το διαμέρισμα καθ΄ όλη τη διάρκεια του 2013 ήταν κενό και μη ηλεκτροδοτούμενο.

Φόρος με αρχική εκκαθάριση: 448 ευρώ.

Φόρος με νέα εκκαθάριση: 358,40 ευρώ.

Κενό και μη ηλεκτροδοτούμενο διαμέρισμα 80 τ.μ. στη Φιλοθέη με τιμή ζώνης 5.250 ευρώ ανά τ.μ. στον πρώτο όροφο δεκαετίας με δυο προσόψεις.

Φόρος (κύριος και συμπληρωματικός) με αρχική εκκαθάριση: 1.372 ευρώ.

Φόρος (κύριος και συμπληρωματικός) με νέα εκκαθάριση: 1.097,60 ευρώ.

Ολες οι ρυθμίσεις

Αναλυτικά οι αλλαγές που έρχονται στον ΕΝΦΙΑ

• Εφόσον οικόπεδο βρίσκεται σε περιοχή, στην οποία δεν εφαρμόζεται το σύστημα αντικειμενικού προσδιορισμού αξίας ακινήτων, τόσο η μοναδιαία αξία του οικοπέδου ανά τετραγωνικό μέτρο για τον υπολογισμό του κύριου φόρου όσο και η φορολογητέα αξία για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου δεν μπορεί να υπερβαίνει την τιμή ανά τετραγωνικό μέτρο, με βάση την οποία υπολογίσθηκε ο φόρος ακίνητης περιουσίας φυσικών προσώπων κατά το έτος 2013. Με τη διόρθωση αυτή, προκύπτει μείωση εσόδων 167 εκατ. ευρώ.

• Απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ, όχι μόνο τα σεισμόπληκτα κτίσματα της Κεφαλλονιάς και των νομών Φθιώτιδας και Φωκίδας, αλλά και το οικόπεδο που αναλογεί στα κτίσματα αυτά. Επίσης, για το έτος 2014, ακίνητα, τα οποία βρίσκονται εντός των ορίων των κηρυχθέντων ως πολεοδομικά ανενεργών στην παλαιά τους θέση οικισμών Πεπονιάς, Πολύλακκου, Αξιόκαστρου, Κλήματος, Τραπεζίτσας ? Πανάρετης και Πυλωρών του νομού Κοζάνης, δυνάμει του από 5/12/2002 διατάγματος (Δ΄ 1075), απαλλάσσονται από τον ΕΝΦΙΑ εφόσον, καθ' όλο το έτος 2013 τα ακίνητα αυτά δεν ηλεκτροδοτήθηκαν.

• Παρέχεται απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για το υπόλοιπο οικόπεδο, επί του οποίου υπάρχουν κτίρια, τα οποία έχουν χαρακτηρισθεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία ή έργα τέχνης.

• Η χορήγηση της έκπτωσης 50% στον ΕΝΦΙΑ σε όσους έχουν ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα μέχρι 9.000 ευρώ προσαυξανόμενο κατά 1.000 ευρώ για τη σύζυγο και για κάθε τέκνο αφορά φορολογικούς κατοίκους της χώρας και συναρτάται με τη συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας, η οποία δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 85.000 ευρώ για τον άγαμο, των 150.000 ευρώ για τον έγγαμο και τον ή τη σύζυγό του ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με ένα εξαρτώμενο τέκνο και των 200.000 ευρώ για τον έγγαμο, τον ή τη σύζυγό του και τα εξαρτώμενα τέκνα τους ή τη μονογονεϊκή οικογένεια με δύο εξαρτώμενα τέκνα. Για τις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες και τους φορολογούμενους ή τις οικογένειες με ανάπηρα μέλη δεν ισχύει το πρόσθετο αυτό περιουσιακό κριτήριο.

• Η χορήγηση της πλήρους απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ σε όσους φορολογούμενους είναι τρίτεκνοι, πολύτεκνοι ή ανάπηροι σε ποσοστό 80% και άνω και έχουν ετήσιο εισόδημα έως 12.000 ευρώ προσαυξανόμενο κατά 1.000 ευρώ για τη σύζυγο και για κάθε προστατευόμενο τέκνο αποσυνδέεται από την απαίτηση να μην υπάρχει ευθύνη για οφειλή, των ιδίων των φορολογουμένων, των συζύγων τους και των εξαρτώμενων τέκνων τους, προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία (δηλαδή δεν απαιτείται φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα).

• Αποσυνδέεται η χορήγηση της έκπτωσης από την απαίτηση να μην υπάρχει ευθύνη για οφειλή, των ιδίων των φορολογουμένων, των συζύγων τους και των εξαρτώμενων τέκνων τους, προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία (δηλαδή δεν απαιτείται φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα).

• Ως συνολικό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα το οποίο θα λαμβάνεται υπόψη για να διαπιστωθεί εάν ένας φορολογούμενος δικαιούται της μερικής ή ολικής απαλλαγής από τον ΕΝΦΙΑ είναι το μεγαλύτερο μεταξύ του πραγματικού και του τεκμαρτού. Ως πραγματικό εισόδημα θα λαμβάνεται υπόψη το άθροισμα όλων των εισπραχθέντων εισοδημάτων, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται τα πάσης φύσεως φορολογούμενα ή απαλλασσόμενα ποσά. Από την άλλη πλευρά, το τεκμαρτό εισόδημα θα προκύπτει με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

• Για τον προσδιορισμό της επιφάνειας των κτισμάτων θα λαμβάνεται υπ' όψη και το είδος του δικαιώματος.

• Εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής υπολογισμού του συμπληρωματικού φόρου (2,5 τοις χιλίοις αντί 5 τοις χιλίοις) και για τα ΝΠΔΔ που δεν εντάσσονται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης ως προς τα ακίνητα που ιδιοχρησιμοποιούν.

• Αλλάζει ο χρόνος εξόφλησης του ΕΝΦΙΑ. Συγκεκριμένα, η καταβολή του φόρου θα μπορεί να γίνει σε 6 μηνιαίες δόσεις, η πρώτη εκ των οποίων λήγει στο τέλος Σεπτεμβρίου 2014 και η τελευταία στο τέλος Φεβρουαρίου 2015.

• Προβλέπεται ότι, ειδικά για το έτος 2014, ο ΕΝΦΙΑ (κύριος και συμπληρωματικός) μειώνεται κατά 20% για τα φυσικά πρόσωπα που είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος και έχουν δικαιώματα επί κύριων χώρων κατοικιών, μονοκατοικιών, διαμερισμάτων και επαγγελματικών στεγών, τα οποία παρέμειναν καθ' όλη τη διάρκεια του προηγούμενου έτους (2013) κενά και ουδόλως κατά το έτος αυτό ηλεκτροδοτήθηκαν. Η διάταξη αυτή αφορά αποκλειστικά τα ανωτέρω κτίσματα τα οποία έχουν αποπερατωθεί και ηλεκτροδοτηθεί, πλην, όμως, καθ' όλο το έτος 2013, παρέμειναν κενά και δεν ηλεκτροδοτήθηκαν. Με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης της μείωσης και οι αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή της προτεινόμενης διάταξης.

• Παρατείνεται μέχρι 31 Ιανουαρίου 2015 η υποβολή δήλωσης για κάθε σύσταση, απόκτηση και κάθε άλλη μεταβολή στοιχείων ακινήτων που έλαβε χώρα από την 1η Ιανουαρίου 2014 μέχρι και την 30ή Νοεμβρίου 2014 (κτήσεις και μεταβολές εντός του έτους 2014).

Ενας στους δύο φοροδιαφεύγει
H φοροδιαφυγή καλά κρατεί παρά τους ελέγχους που διενεργούν οι ελεγκτές του Σώματος Δίωξης Oικονομικού Eγκλήματος και των εφοριών. Σύμφωνα με τα επίσημα συγκεντρωτικά αποτελέσματα των ερευνών που διεξήγαγε το ΣΔOE από την αρχή του χρόνου έως και το τέλος Iουλίου, υπήρξαν υψηλά ποσοστά παραβατικότητας από επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Oι ελεγκτές από το Σώμα Δίωξης Oικονομικού Eγκλήματος κατέγραψαν μέσο ποσοστό παραβατικότητας 54%, δηλαδή περισσότερος από ένας στους δύο ελέγχους κατέδειξε παραβάσεις.

Όπως ανακοίνωσε το ΣΔOE, πραγματοποιήθηκαν 2.639 έρευνες σε επιλεγμένες επιχειρήσεις έναντι 2.295 προγραμματισμένων ελέγχων, δηλαδή ο στόχος υπερκαλύφθηκε σε ποσοστό 115%. Στους ελέγχους αυτούς διαπιστώθηκαν 390.028 παραβάσεις σε 1.872 παραβάτες. Tο ΣΔOE δέχτηκε 755 εισαγγελικές παραγγελίες προς διερεύνηση στο επτάμηνο Iανουαρίου - Iουλίου του 2014, από τις οποίες ήδη περαίωσε 585, ενώ στο στάδιο της εξέτασης και ολοκλήρωσης βρίσκονται 1.684 εισαγγελικές παραγγελίες παρελθόντων ετών.