Του Σπύρου Δημητρέλη
Σε τροχιά μηδενισμού βρίσκονται πλέον τα φορολογικά έσοδα από τις μεταβιβάσεις ακινήτων. Η επιβολή φόρου κατοχής ακίνητης ιδιοκτησίας, όπως ήταν παλιότερα το "χαράτσι" ή επισήμως ΕΕΤΗΔΕ και είναι πλέον ο ΕΝΦΙΑ, έχουν καταστήσει τα ακίνητα ως έναν σύγχρονο… μουτζούρη, όπου οι περισσότεροι θέλουν να απαλλαγούν από αυτά και ελάχιστοι είναι αυτοί που θέλουν να τα αποκτήσουν. Η παραπάνω κατάσταση αποτυπώνεται ανάγλυφα στα στοιχεία του προϋπολογισμού που αφορούν στα έσοδα από τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων, στα οποία το μεγαλύτερο κομμάτι είναι οι μεταβιβάσεις με κάθε τρόπο των ακινήτων (αγοραπωλησίες, κληρονομιές, δωρεές).
Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, λοιπόν, το 2013 και ενώ η κρίση είχε πλέον εγκαθιδρυθεί πάνω στην ελληνική οικονομία, το Δημόσιο εισέπραξε από φόρους μεταβίβασης το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 503 εκατομμυρίων ευρώ. Την αμέσως επόμενη χρονιά, το 2014, τα συγκεκριμένα έσοδα μειώθηκαν δραστικά στα 277 εκατομμύρια ευρώ, δηλαδή εμφάνισαν μια μείωση της τάξης του 45%. Η μείωση εκείνης της χρονιάς, ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οφείλεται και στη μεγάλη μείωση στον συντελεστή του φόρου μεταβίβασης ακινήτων από το 8-10% στο 3% επί της αντικειμενικής αξίας ή της εμπορικής εφόσον η δεύτερη είναι υψηλότερη.
Στο σύνολο του 2015 και με δεδομένη την αναλαμπή στις μεταβιβάσεις που προκάλεσε ο φόβος εξόδου της χώρας από το ευρώ και η προσπάθεια πολλών φορολογούμενων να απαλλαγούν από ρευστά διαθέσιμα, σημειώθηκε μια μικρή αύξηση των εσόδων από τις μεταβιβάσεις κεφαλαίων αφού το δημόσιο εισέπραξε 310 εκατομμύρια ευρώ.
Το 2016, ωστόσο, η μείωση του συγκεκριμένου εσόδου του δημοσίου οφείλεται, σύμφωνα με εκτιμήσεις αρμοδίων παραγόντων του υπουργείου Οικονομικών, κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι πλέον οι αγοραστές ακινήτων μετριούνται στα δάχτυλα ενώ έχει εκδηλωθεί και κύμα αποποίησης κληρονομιών προκειμένου να μη φορτώνεται ο κληρονόμος τη βαρύτατη φορολογία.
Έτσι, τον περασμένο χρόνο τα έσοδα από τις μεταβιβάσεις ακινήτων μειώθηκαν στα 232 εκατομμύρια ευρώ ενώ η πτωτική τάση δείχνει να εντείνεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με την έκθεση για τη διακύμανση των φορολογικών εσόδων που εκδίδει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, τον Νοέμβριο του 2016 τα συγκεκριμένα έσοδα εμφάνισαν μείωση κατά 53 εκατ. ευρώ ή κατά 74%.
Ο μοναδικός τρόπος για να ανακάμψουν τα έσοδα από τις μεταβιβάσεις ακινήτων είναι, σύμφωνα με παράγοντες της κτηματαγοράς, η μείωση της φορολόγησης της κατοχής ακίνητης περιουσίας και η γενικότερη φορολογική ελάφρυνση των ακινήτων τα οποία αντιμετωπίζονται από τις κυβερνήσεις των ετών της κρίσης ως… γάιδαρος του Χότζα. Η κτηματαγορά είναι πλέον νεκρή. Οι επιβαρύνσεις κάθε είδους που επιβλήθηκαν στα ακίνητα τα τελευταία χρόνια ήταν εξοντωτικές: επιβολή φόρου κατοχής ακινήτων, κατάργηση αφορολόγητου στο εισόδημα από ενοίκια, επιβολή έκδοσης πιστοποιητικού ενεργειακής απόδοσης στις μισθώσεις και αλλού.