Η γρίπη, το κοινό κρυολόγημα και η COVID-19 είναι μεταδοτικές αναπνευστικές ασθένειες που προκαλούνται από διαφορετικούς ιούς. Η COVID-19 προκαλείται από μόλυνση με τον νέο κορονοϊό (SARS-CoV-2), η γρίπη προκαλείται από μόλυνση με ιούς της γρίπης και το κοινό κρυολόγημα από πολλούς και διαφορετικούς ιούς (>200) με συχνότερους τους ρινοϊούς.
Του Ευάγγελου Φραγκούλη*

Καθώς πλησιάζει ο χειμώνας εισερχόμαστε στην εποχή που εμφανίζονται το κοινό κρυολόγημα και η γρίπη. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε φέτος είναι πως τα συμπτώματα αυτών των δύο ασθενειών μοιάζουν με τα συμπτώματα που παρουσιάζουν άτομα που έχουν προσβληθεί από κορονοϊό, με τον κίνδυνο να διασπείρουν το ιό να ελλοχεύει.

Η γρίπη, το κοινό κρυολόγημα και η COVID-19 είναι μεταδοτικές αναπνευστικές ασθένειες που προκαλούνται από διαφορετικούς ιούς. Η COVID-19 προκαλείται από μόλυνση με τον νέο κορονοϊό (SARS-CoV-2), η γρίπη προκαλείται από μόλυνση με ιούς της γρίπης και το κοινό κρυολόγημα από πολλούς και διαφορετικούς ιούς (>200) με συχνότερους τους ρινοϊούς.

Καθώς πολλά από τα συμπτώματα της γρίπης, του κοινού κρυολογήματος και της COVID-19 μοιάζουν, μπορεί να είναι δύσκολο (ή ακόμα και αδύνατο) να τις διακρίνουμε βάσει μόνο των συμπτωμάτων και δυνατόν να χρειαστεί εργαστηριακή διερεύνηση για να τεθεί η διάγνωση.

Γενικά, η COVID-19 και η γρίπη είναι βαρύτερες από το κοινό κρυολόγημα και τα συμπτώματα είναι πιο έντονα. Το κοινό κρυολόγημα είναι συνήθως πιο ήπιο. Τα άτομα με κοινό κρυολόγημα είναι πιο πιθανό να έχουν καταρροή ή βουλωμένη μύτη και να φτερνίζονται. Σπανιότερα εμφανίζουν πυρετό (>37,8°C). Η εμφάνιση των συμπτωμάτων είναι σταδιακή σε αντίθεση με την απότομη εμφάνισή τους στη γρίπη.

Το κοινό κρυολόγημα γενικά δεν οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως πνευμονία, βακτηριακές λοιμώξεις ή νοσηλεία. Η COVID-19 και η γρίπη μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές επιπλοκές.

Τα κύρια συμπτώματα του κορονοϊού είναι:

■ ο πυρετός (θ>37,8°C)
■ ένας νέος, συνεχής βήχας (συνήθως ξηρός) – αυτό σημαίνει να βήχετε πολύ για περισσότερο από μία ώρα ή 3 ή περισσότερα επεισόδια βήχα σε 24 ώρες (ή επιδείνωση προϋπάρχοντος βήχα)
■ η απώλεια ή η αλλαγή στην αίσθηση της όσφρησης ή της γεύσης – αυτό σημαίνει ότι έχετε παρατηρήσει πως δεν μπορείτε να μυρίσετε ή να γευτείτε τίποτα, ή τα πράγματα μυρίζουν ή έχουν διαφορετική γεύση από την κανονική.

Τα περισσότερα άτομα με κορονοϊό έχουν τουλάχιστον 1 από αυτά τα συμπτώματα.

Ασθενής με συμπτώματα ενδεικτικά λοίμωξης κορονοϊού θα πρέπει να υποβάλλεται σε COVID-τεστ, αν υπάρχει η δυνατότητα για τεστ.

Εάν έχετε κάποιο από τα κύρια συμπτώματα του κορονοϊού:

■ Επικοινωνήστε με τον οικογενειακό σας γιατρό για να αξιολογήσει την κατάστασή σας και να σας συστήσει, αν το κρίνει ενδεδειγμένο, να κάνετε COVID-τεστ το συντομότερο δυνατό.
■ Μείνετε στο σπίτι και μην έχετε επισκέπτες έως ότου λάβετε το αποτέλεσμα του τεστ – βγείτε από το σπίτι σας μόνο για να κάνετε το τεστ.
■ Οποιος ζει μαζί σας ή σας φροντίζει, πρέπει επίσης να μείνει στο σπίτι μέχρι να λάβετε το αποτέλεσμα.

● Μην πηγαίνετε από μόνοι σας σε ιατρεία, νοσοκομεία, φαρμακεία.

Ομοιότητες και διαφορές μεταξύ COVID-19 και γρίπης

Υπάρχουν πολλές ομοιότητες και μερικές βασικές διαφορές μεταξύ της γρίπης και της COVID-19. Η COVID-19 φαίνεται να εξαπλώνεται πιο εύκολα από τη γρίπη και να έχει σοβαρότερες επιπτώσεις. Επίσης, στην COVID-19 μπορεί να είναι μεγαλύτερο το χρονικό διάστημα από τη μόλυνση έως την εμφάνιση συμπτωμάτων, όπως και το διάστημα που οι άνθρωποι μπορούν να μεταδίδουν τον ιό. Μια άλλη σημαντική διαφορά είναι ότι υπάρχει εμβόλιο για την προστασία από τη γρίπη. Προς το παρόν δεν υπάρχει εμβόλιο για την πρόληψη της COVID-19. Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της λοίμωξης είναι να αποφύγετε την έκθεση στον ιό.

Συμπτώματα

Τόσο η COVID-19 όσο και η γρίπη μπορεί να έχουν διάφορους βαθμούς βαρύτητας σημείων και συμπτωμάτων, που κυμαίνονται από καθόλου συμπτώματα (ασυμπτωματικές) έως σοβαρά συμπτώματα.

Συμπτώματα που δυνατόν να εμφανιστούν και στις δυο περιλαμβάνουν:

■ Πυρετός ή αίσθημα πυρετού / ρίγη
■ Βήχας
■ Δύσπνοια ή δυσκολία στην αναπνοή
■ Κακουχία (αίσθημα κόπωσης)
■ Πονόλαιμος
■ Ρινική καταρροή ή βουλωμένη μύτη
■ Μυαλγίες ή πόνοι στο σώμα
■ Πονοκέφαλος
■ Μερικοί άνθρωποι μπορεί να εμφανίσουν έμετο και διάρροια, αν και αυτό είναι πιο συχνό στα παιδιά από τους ενηλίκους

Η COVID-19 φαίνεται να προκαλεί συχνότερα από τη γρίπη σοβαρότερη νόσηση. Σημεία και συμπτώματα της COVID-19, που δεν εμφανίζονται στη γρίπη μπορεί να περιλαμβάνουν την αλλαγή ή την απώλεια της γεύσης ή της όσφρησης.

Χρόνος επώασης

Εάν ένα άτομο μολυνθεί από SARS-CoV2, δυνατόν να μεσολαβήσει περισσότερος χρόνος μέχρι να αναπτύξει συμπτώματα σε σχέση με τη γρίπη. Στη γρίπη, συνήθως, ένα άτομο εμφανίζει συμπτώματα οποτεδήποτε από 1 έως 4 ημέρες μετά τη μόλυνση. Στην COVID-19 τυπικά ένα άτομο αναπτύσσει συμπτώματα 5 ημέρες μετά τη μόλυνση, όμως μπορούν να εμφανιστούν ήδη στις 2 ημέρες μέχρι και 14 ημέρες μετά τη μόλυνση.

Περίοδος μεταδοτικότητας

Τόσο στην COVID-19 όσο και στη γρίπη, το άτομο που έχει προσβληθεί πιθανώς μεταδίδει τον ιό για τουλάχιστον 1 ημέρα πριν εμφανίσει οποιοδήποτε σύμπτωμα, ενώ η περίοδος μεταδοτικότητας είναι μεγαλύτερη για την COVID-19. Tα μεγαλύτερα παιδιά και οι ενήλικοι με γρίπη φαίνεται να είναι πιο μεταδοτικοί κατά τις πρώτες 3-4 ημέρες της ασθένειάς τους, ενώ παραμένουν μεταδοτικοί για περίπου 7 ημέρες. Τα βρέφη και οι ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα παραμένουν μεταδοτικοί ακόμα περισσότερο.

Το χρονικό διάστημα που κάποιος μπορεί να μεταδώσει τον SARS-CoV2 βρίσκεται ακόμη υπό διερεύνηση. Είναι πιθανό ασθενείς με COVID-19 να μεταδίδουν τον ιό περίπου 2 ημέρες πριν εμφανίσουν σημεία ή συμπτώματα και να παραμείνουν μεταδοτικοί τουλάχιστον 10 ημέρες μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Εάν κάποιος βρεθεί θετικός σε COVID-τεστ και παραμένει ασυμπτωματικός ή τα συμπτώματά του υποχωρήσουν, είναι πιθανό να παραμένει μεταδοτικός τουλάχιστον 10 ημέρες μετά το θετικό COVID-τεστ.

Τρόποι μετάδοσης

Τόσο η COVID-19 όσο και η γρίπη μπορούν να εξαπλωθούν από άτομο σε άτομο, μεταξύ ατόμων που βρίσκονται σε στενή επαφή (σε απόσταση μικρότερη των 2 μέτρων). Και οι δυο εξαπλώνονται κυρίως από σταγονίδια που παράγονται όταν ασθενείς βήχουν, φτερνίζονται ή μιλούν. Αυτά τα σταγονίδια μπορούν να προσγειωθούν στο στόμα ή στη μύτη των ανθρώπων που βρίσκονται κοντά ή πιθανώς να εισπνευστούν στους πνεύμονες.

Είναι πιθανό ένα άτομο να μολυνθεί μετά από φυσική επαφή με ασθενή (π.χ. χειραψία) ή αγγίζοντας μια επιφάνεια ή αντικείμενο που έχει τον ιό πάνω του και έπειτα αγγίζοντας το στόμα, τη μύτη ή τα μάτια του.

Τόσο ο ιός της γρίπης όσο και ο SARS-CoV2 μπορούν να εξαπλωθούν σε άλλους από άτομα πριν αρχίσουν να εμφανίζουν συμπτώματα, με πολύ ήπια συμπτώματα ή και που δεν ανέπτυξαν ποτέ συμπτώματα (ασυμπτωματικά).

Ενώ οι ιοί SARS-CoV2 και της γρίπης θεωρείται ότι εξαπλώνονται με παρόμοιο τρόπο, η COVID-19 είναι πιο μεταδοτική σε ορισμένους πληθυσμούς και ηλικιακές ομάδες από τη γρίπη. Επίσης, στην COVID-19 έχουν παρατηρηθεί περισσότερα συμβάντα υπερμετάδοσης από ό,τι στη γρίπη. Αυτό σημαίνει ότι ο SARS-CoV2 μπορεί γρήγορα και εύκολα να εξαπλωθεί σε πολλούς ανθρώπους και να οδηγήσει σε συνεχή μετάδοση μεταξύ των ανθρώπων καθώς εξελίσσεται ο χρόνος.

Επιπλοκές

Τόσο η COVID-19 όσο και η γρίπη μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρή ασθένεια και επιπλοκές. Τον υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση επιπλοκών διατρέχουν:

■ οι ηλικιωμένοι
■ οι ασθενείς με ορισμένα υποκείμενα νοσήματα
■ οι έγκυες

Ο κίνδυνος επιπλοκών για υγιή παιδιά είναι μεγαλύτερος για τη γρίπη σε σύγκριση με την COVID-19. Ωστόσο, βρέφη και παιδιά με υποκείμενα νοσήματα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο τόσο από τη γρίπη όσο και από την COVID-19.

Τα παιδιά σχολικής ηλικίας με COVID-19 διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης Πολυσυστηματικού Φλεγμονώδους Συνδρόμου, μιας σπάνιας, αλλά σοβαρής επιπλοκής της COVID-19.

Τόσο η COVID-19 όσο και η γρίπη μπορεί να οδηγήσουν σε επιπλοκές όπως:

■ Πνευμονία
■ Αναπνευστική ανεπάρκεια
■ Σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας (δηλαδή υγρό στους πνεύμονες)
■ Σήψη
■ Καρδιαγγειακή βλάβη (π.χ. καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο)
■ Πολυοργανική ανεπάρκεια (αναπνευστική ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, σοκ)
■ Επιδείνωση χρόνιων νοσημάτων (που αφορούν τους πνεύμονες, την καρδιά, το νευρικό σύστημα ή τον διαβήτη)
■ Φλεγμονή των ιστών της καρδιάς, του εγκεφάλου ή των μυών
■ Δευτερογενείς βακτηριακές λοιμώξεις (δηλαδή επιλοιμώξεις σε άτομα που έχουν ήδη μολυνθεί με γρίπη ή COVID-19)

Οι περισσότεροι άνθρωποι που νοσούν από γρίπη αναρρώνουν μέσα σε λίγες ημέρες μέχρι σε λιγότερο από δυο εβδομάδες, αλλά μερικοί ασθενείς θα αναπτύξουν κάποια από τις ανωτέρω επιπλοκές.

Πρόσθετες επιπλοκές που σχετίζονται με την COVID-19 μπορεί να περιλαμβάνουν:

■ Θρομβώσεις στις φλέβες και τις αρτηρίες των πνευμόνων, της καρδιάς, των ποδιών ή του εγκεφάλου
■ Πολυσυστηματικό φλεγμονώδες σύνδρομο σε παιδιά

* MD, MSc γενικός οικογενειακός ιατρός, αν. αρχίατρος ΕΔΟΕΑΠ

Πηγή: https://www.efsyn.gr/