Η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης μπορεί να αυξήσει τα έσοδα

Γιώργος Α. Κορομηλάς, Πρόεδρος Ινστιτούτου Οικονομικών και Φορολογικών Μελετών

Ηδραματική αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων, πρακτική η οποία έχει υιοθετηθεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια, δεν έχει δικαιώσει τους εμπνευστές της. Δυστυχώς παρά τη μεγάλη αύξηση της άμεσης και έμμεσης φορολογίας, τα φορολογικά έσοδα που μπαίνουν στα ταμεία του κράτους έχουν μειωθεί, ενώ τα ληξιπρόθεσμα φορολογικά χρέη συνεχώς αυξάνονται. Η μείωση της ζήτησης, δηλαδή η μείωση των συναλλαγών που είναι αποτέλεσμα της ύφεσης, έχει οδηγήσει σε μικρότερη φορολογητέα ύλη, άρα η πτωτική τάση των φορολογικών εσόδων έπρεπε να είναι αναμενόμενη.

Η προσπάθεια αύξησης των εσόδων δεν μπορεί να γίνεται με την αύξηση συντελεστών φορολογίας ή με την επιβολή νέων φορολογικών επιβαρύνσεων βαπτιζομένων ως ειδικών ή/και έκτακτων εισφορών και τελών, διότι το αποτέλεσμα αυτών των πρακτικών εντείνει την ύφεση και δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος. Η αύξηση των φορολογικών επιβαρύνσεων οδηγεί σε μείωση του εισοδήματος των πολιτών που οδηγεί σε μείωση της κατανάλωσης και σε μαζικοποίηση των φαινομένων παραβατικής συμπεριφοράς (φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή) άρα σε μείωση εσόδων που οδηγεί με τη σειρά της σε νέες αυξήσεις των φορολογικών επιβαρύνσεων που οδηγούν με τη σειρά τους σε περαιτέρω μείωση των εσόδων.

Παρά τις αντίθετες απόψεις των δανειστών, η μείωση των συντελεστών στην άμεση και στην έμμεση φορολογία μπορεί να αυξήσει τα εισπραττόμενα φορολογικά έσοδα διότι θα αυξηθεί το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών, το οποίο διοχετεύεται στην κατανάλωση, συνεπώς θα αυξηθεί ο κύκλος εργασιών των υφισταμένων επιχειρήσεων, θα ενισχυθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα με τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μονάδων, θα αναιρεθεί το κίνητρο μετανάστευσης επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε χώρες με χαμηλότερη φορολογία και θα μειωθεί σε σημαντικό βαθμό η τάση για παραβατική συμπεριφορά.

Για να αυξηθούν τα έσοδα πρέπει να δοθεί η απαραίτητη ώθηση στην επένδυση και την κατανάλωση και αυτό μπορεί να γίνει με λογική μείωση των φορολογικών συντελεστών. Τα χαμηλά επίπεδα στα οποία κινείται η αγορά, πρωτοφανή για τα μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεδομένα της χώρας μας και η αυξημένη φοροδιαφυγή συρρίκνωσαν τα έσοδα παρ' όλες τις αυξήσεις στους συντελεστές άμεσης και έμμεσης φορολογίας, συνεπώς η μοναδική λύση είναι η υιοθέτηση άλλων πρακτικών εξορθολογισμού των φορολογικών επιβαρύνσεων σε συνδυασμό με τη διοχέτευση μέρους των φορολογικών εσόδων σε δράσεις επ' ωφελεία του κοινωνικού συνόλου κάτι που θα βοηθήσει σημαντικά και στην καλλιέργεια της φορολογικής συνείδησης διότι θα αυξηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος, εμπιστοσύνη που σήμερα είναι βαθύτατα κλονισμένη.

Οι πρακτικές αυτές μπορούν να οδηγήσουν στο ζητούμενο, δηλαδή στην επανεκκίνηση της αγοράς, στη μείωση της φοροδιαφυγής και κατά συνέπεια στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Πρέπει να επισημανθεί ότι η μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης πρέπει να είναι σε τέτοιο βαθμό, έτσι ώστε η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας να καταφέρει να αυξήσει τα φορολογικά έσοδα.

Σύμφωνα με μελέτες με θέμα τη φορολογία εν μέσω κρίσης, οι μειώσεις των φορολογικών συντελεστών στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980, ήταν τόσο μεγάλες που η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας δεν κατάφερε να υποκαταστήσει την απώλεια φόρων, με αποτέλεσμα τα ελλείμματα του αμερικανικού κράτους να αυξηθούν εντυπωσιακά. Αυτό όμως δεν απορρίπτει τη γενικότερη υπόθεση ότι μια μελετημένη μείωση των φορολογικών συντελεστών μπορεί, πράγματι, να οδηγήσει στην αύξηση των φορολογικών εσόδων.