Στο... αέρα οι εισφορές και οι παροχές από την 1/1/2017

Γράφει ο Γιώργος Κουτρουμάνης
Πρώην Υπουργός Εργασίας

Πολλά και κρίσιμα ερωτήματα έχουν ανακύψει εν’ όψει της εφαρμογής του νέου ασφαλιστικού νόμου και των αλλαγών που προβλέπονται από 1/1/2017.

Απαντήσεις σε πολλά από τα θέματα δεν υπάρχουν ακόμη, αφού ούτε το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης ούτε τα Ταμεία, έχουν εκδώσει σχετικές αποφάσεις και εγκυκλίους.

Και είμαστε μόλις λίγες εβδομάδες πριν από την έναρξη εφαρμογής πολλών διατάξεων οι οποίες επιφέρουν ανατροπές σε σχέση με το υφιστάμενο καθεστώς ειδικότερα σε σχέση με τις ασφαλιστικές εισφορές.

Βέβαια υπάρχουν σημαντικές εκκρεμότητες, ακόμη και για διατάξεις που έπρεπε να έχουν ήδη εφαρμοστεί από 13/5/2016 ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 4387/2016.

Όπως ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για όσους υπέβαλαν ή θα υποβάλουν αίτηση συνταξιοδότησης από 13/5/2016 και μετά.

Όπως το νέο ενιαίο πλαίσιο για την απονομή των αναπηρικών συντάξεων.

Όπως η εφαρμογή των διατάξεων της διαδοχικής ασφάλισης πριν και μετά την έναρξη λειτουργίας του νέου Φορέα, του γνωστού ΕΦΚΑ.

Πάντοτε, όπως είναι γνωστό, στην εφαρμογή κάθε νόμου οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι και ακόμη περισσότερο οι Υπουργικές Αποφάσεις, είχαν τη σημασία τους και αναμένονταν με ενδιαφέρον.

Σήμερα οι κάθε μορφής «διευκρινιστικές» παρουσιάζουν ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αφού οι ασάφειες και οι «γκρίζες ζώνες» του νέου νόμου είναι αρκετές.

Ένα από τα θέματα που δημιουργούν πραγματικό πονοκέφαλο σε κάθε επαγγελματία, όπως πολλές φορές έχουμε τονίσει, είναι η σύνδεση από 1/1/2017 των εισφορών με τα εισοδήματα.

Πέρα από το γεγονός ότι αυτό αποτελεί μια νέα μορφή φορολογίας, δημιουργούνται όπως φαίνεται και σοβαρά πρακτικά ζητήματα στην εφαρμογή, τα οποία όμως αποτελούν την ουσία και μπορεί να κοστίσουν πολύ ακριβά.

Αρμόδιο για το συγκεκριμένο θέμα δεν είναι μόνο το υπουργείο Εργασίας, το οποίο έχει προσανατολιστεί να χρησιμοποιήσει ως βάση υπολογισμού των νέων ποσοστιαίων εισφορών, τα εισοδήματα του 2015 σε πρώτη φάση, για τις εισφορές του 2017.

Συναρμόδιο είναι το υπουργείο Οικονομικών με το οποίο θα πρέπει να λύσουν το εξής σοβαρό πρόβλημα:

Ο φόρος για τα εισοδήματα του 2015 έχει ήδη καταβληθεί το 2016.

Οι ασφαλιστικές εισφορές αφαιρούνται προκειμένου να προκύψει το φορολογητέο εισόδημα.

Επομένως ο επαγγελματίας θα πληρώσει εισφορές στο εισόδημα του 2015 και αυτές θα αφαιρεθούν από το εισόδημα του 2016 ή του 2017 για να προκύψει ο φόρος τον οποίο θα πρέπει να πληρώσει;

Υποθέτουμε ότι τον Μάιο του 2017 ένας επαγγελματίας υποβάλει τη φορολογική του δήλωση. Ποιες ασφαλιστικές εισφορές θα εκπέσουν από το εισόδημά του για να υπολογιστεί ο φόρος του; Ασφαλώς θα πρέπει να είναι εκείνες που πλήρωσε το 2016. Όμως με βάση τα εισοδήματα του 2015 μπορεί να προκύπτει ένα διπλάσιο ποσό εισφορών από εκείνες που κατέβαλε το 2016. Από ποιο έτος θα αφαιρεθούν έτσι ώστε να μην πληρώσει και φόρο και εισφορές επί του ίδιου ποσού;

Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των συναρμόδιων υπουργείων θα υπάρχει συμψηφισμός στο τέλος κάθε περιόδου, αλλά έχουν συνυπολογίσει ότι από χρόνο σε χρόνο υπάρχουν μεγάλες διαφορές στα κέρδη μιας επιχείρησης ή ενός ελεύθερου επαγγελματία; Έχουν υπολογίσει από την άλλη πλευρά πόσο μεγάλο είναι το διοικητικό κόστος μιας τέτοιας διαδικασίας και πόσο τελικά εφικτό είναι να εφαρμοστεί;

Όλα αυτά θα έπρεπε ήδη να έχουν απαντηθεί και αυτό δεν έχει γίνει 40 περίπου ημέρες πριν την εφαρμογή του νέου συστήματος.

Στην περίπτωση βέβαια που έχουν εντοπιστεί προβλήματα και τα οποία είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν και πάλι θα πρέπει έγκαιρα να υπάρξουν οι αναγκαίες αλλαγές, έτσι ώστε να γνωρίζει ο κάθε επαγγελματίας τι θα κάνει.

Και όχι μόνο για την σωστή και έγκαιρη ενημέρωση των ασφαλισμένων, αλλά και για την ομαλή πορεία , όσο μπορεί να είναι ομαλή, σε σχέση με τα φορολογικά αλλά και τα ασφαλιστικά έσοδα.

Περιθώρια για παραπέρα απώλειες στον ένα ή στον άλλο τομέα δεν υπάρχουν.

Πολύ περισσότερο για τα έσοδα των ταμείων, όπου οι εισφορές μειώνονται για ένα μεγάλο αριθμό επαγγελματιών, αφού, όπως είναι γνωστό, τα εισοδήματα που δηλώνονται από το 80% περίπου είναι κάτω από 10.000 ευρώ.

Η κυβέρνηση ποντάρει και ελπίζει στην αύξηση της εισπραξιμότητας που σήμερα βρίσκεται στο 52% και για να μην υπάρξει μείωση των εσόδων, με όποιες συνέπειες μπορεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, να δημιουργήσει στις συντάξεις, θα πρέπει να ξεπεράσει το 70%.

Οι συνθήκες ούτως ή άλλως είναι δύσκολες. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να γίνονται δυσκολότερες και εάν κάτι φαίνεται ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί, ας γίνουν έγκαιρα οι αλλαγές που χρειάζονται.