Κατασχέσεις-ρυθμίσεις: χρηστικές οδηγίες για τα δικαιώματα Δημοσίου και φορολογουμένων

 24 Νοε 2016

 Αλωνιάτης Απόστολος

 Φορολογία - ΕΝΦΙΑ

Η ύπαρξη βεβαιωμένων οφειλών άνω των 100.000 ευρώ και η μη εξυπηρέτησή τους για διάστημα άνω των τεσσάρων μηνών είναι ικανή συνθήκη για να ενεργοποιήσει ποινικές διώξεις .

• Μέγεθος Γραμματοσειράς

Με πρόσφατο έγγραφο της η Γενική Γραμματεία Δημόσιων Εσόδων, δημοσιοποίησε ένα χρηστικό οδηγό για τους φορολογούμενους. Στον οδηγό περιλαμβάνονται οι αλλαγές που έχουν επέλθει στα ζητήματα που αφορούν στο δικαίωμα του δημοσίου για κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών του δημοσίου αλλά και τα δικαιώματα του φορολογούμενου.  

Σύμφωνα με τον οδηγό, όσον αφορά στα χρέη προς το δημόσιο και το ενδεχόμενο να ασκηθεί ποινική δίωξη σε βάρος των οφειλετών, διευκρινίζεται ότι η ύπαρξη βεβαιωμένων οφειλών άνω των 100.000 ευρώ και η μη εξυπηρέτησή τους για διάστημα άνω των τεσσάρων μηνών είναι ικανή συνθήκη για να ενεργοποιήσει ποινικές διώξεις .

1. Ποιες ρυθμίσεις ισχύουν για τμηματική καταβολή βεβαιωμένων χρεών στο δημόσιο;

Όσοι αδυνατούν να εξοφλήσουν τις βεβαιωμένες οφειλές τους προς το Δημόσιο, έχουν δύο επιλογές :

Α) μπορούν είτε να υπαχθούν στη ρύθμιση του άρθρου 43 του Ν. 4174/2013 (Α' 170) ρυθμίζοντας τις βεβαιωμένες οφειλές του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν.4174/2013) σε πρόγραμμα ρύθμισης που δεν υπερβαίνει το ένα και κατ' εξαίρεση τα δύο έτη, είτε

7 οδηγίες sos για τα ακατάσχετα όρια, τις ρυθμίσεις, τις κατασχέσεις και τις ποινικές διώξεις για οφειλές στην εφορία

Β) στη ρύθμιση της υποπαραγράφου Α2 της παρ. Α' του άρθρου πρώτου του Ν. 4152/2013 (Α' 107) ρυθμίζοντας τις βεβαιωμένες στις Δ.Ο.Υ. και τα Τελωνεία οφειλές, οι οποίες έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες στο σύνολό τους ή τουλάχιστον μία δόση αυτών. Η ρύθμιση του Ν. 4152/2013 υποστηρίζεται και ηλεκτρονικά. (σ.σ. αφορά την γνωστή πάγια ρύθμιση).

Ο φορολογούμενος μπορεί να ρυθμίσει τις οφειλές του έως 12 μηνιαίες δόσεις, όταν αφορά φόρους εισοδήματος, ΕΝ.Φ.Ι.Α. , Φ.Π.Α., Φόρο Μισθωτών Υπηρεσιών ή άλλους παρακρατούμενος φόρους . Ενώ η ρύθμιση έως 24 δόσεις μπορεί να γίνει για φόρους ή για πρόστιμα που πληρώνονται εφάπαξ. Για την ρύθμιση αυτή ο φορολογούμενος μπορεί να την κάνει μόνο στο δικαστικό τμήμα της Δ.Ο.Υ., αλλά πριν η οφειλή καταστεί ληξιπρόθεσμη. Αν η οφειλή καταστεί ληξιπρόθεσμη μόνο τότε η ρύθμιση μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά μέσω της Γ.Γ.Π.Σ στην ιστοσελίδα www.gsis.gr).

2. Ποια είναι τα ακατάσχετα όρια μισθών-συντάξεων-καταθέσεων;

Δεν γίνεται κατάσχεση μισθών, συντάξεων και ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικά, εφόσον το ποσό αυτών μηνιαίως είναι μικρότερο των 1.000 ευρώ, στις περιπτώσεις δε που υπερβαίνει το ποσό αυτό, επιτρέπεται η κατάσχεση επί του 1/2 του υπερβάλλοντος ποσού των 1.000 ευρώ και μέχρι του ποσού των 1.500 ευρώ. Για ποσά άνω των 1.500 ευρώ επιτρέπεται η κατάσχεση επί του συνόλου του υπερβάλλοντος ποσού.

Όσον αφορά τις καταθέσεις σε πιστωτικά ιδρύματα σε έναν και μοναδικό ατομικό ή κοινό λογαριασμό, το ακατάσχετο όριο ανέρχεται στα 1.250 ευρώ, μηνιαίως, για κάθε φυσικό πρόσωπο και σε ένα μόνο πιστωτικό ίδρυμα.

Στην περίπτωση που ο μισθός ή η σύνταξη κατατίθεται σε τραπεζικό λογαριασμό, απαιτείται η γνωστοποίησή του με την υποβολή ηλεκτρονικής δήλωσης στην Γ.Γ.Π.Σ  (σχετ. ΠΟΛ.1222/6.10.2015 και ΠΟΛ.1182/25.7.2014). Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι δεν θεσπίζεται αυτοδίκαια η προστασία μισθού, σύνταξης ή περιοδικά καταβαλλόμενου ασφαλιστικού βοηθήματος που κατατίθεται σε πιστωτικό ίδρυμα, αλλά προστατεύονται, ως ακατάσχετες, μόνο οι καταθέσεις του ενός και μοναδικού στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δηλωθέντος ως ακατάσχετου λογαριασμού και μέχρι του ύψους των 1.250 ευρώ μηνιαίως, ανεξαρτήτως προέλευσης αυτών. (σ.σ. για περισσότερες πληροφορίες βλέπε εδώ "Πως δηλώνουμε τον ακατάσχετο λογαριασμό. Ποια ποσά μπορεί να κατάσχει το δημόσιο")

3. Μπορεί να υποβληθεί αίτηση ποινικής δίωξης για μη καταβολή χρεών προς το Δημόσιο;

Ναι, υποβάλλεται υποχρεωτικά από τον Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. ή του Ελεγκτικού Κέντρου που έχει την αρμοδιότητα για την επιδίωξη είσπραξης της οφειλής προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας του, εφ όσον δεν καταβάλλονται τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς του ευρύτερου δημόσιου τομέα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τεσσάρων μηνών και υπερβαίνουν το συνολικό ποσόν των 100.000 ευρώ, προερχομένων από κάθε αιτία στο οποίο συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους τόκοι, προσαυξήσεις και πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής μέχρι την ημερομηνία σύνταξης του πίνακα χρεών.

4. Με ποιο τρόπο αναστέλλεται η διαδικασία λήψης μέτρων αναγκαστικής είσπραξης;

Αναστέλλεται η διαδικασία της αναγκαστικής είσπραξης οφειλών (επιβολή κατάσχεσης επί κινητών και ακινήτων του οφειλέτη, κατάσχεση στα χέρια τρίτου, έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού κινητών και ακινήτων) σε περίπτωση υπαγωγής των οφειλών σε πρόγραμμα νομοθετικής ρύθμισης ή διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής οφειλής και τήρησης των όρων αυτών, καθώς και σε περίπτωση εκ του νόμου αναστολής ή κατόπιν απόφασης Δικαστηρίου (με προσωρινή διαταγή ή δικαστική απόφαση).

5. Με ποιο τρόπο ο οφειλέτης μπορεί να πετύχει την άρση κατάσχεσης;

α) Άρση κατασχέσεων, εξάλειψη υποθηκών ή μεταφορά αυτών σε άλλα ακίνητα.

Άρση κατασχέσεων, εξάλειψη υποθηκών ή μεταφορά αυτών σε άλλα ακίνητα, στην περίπτωση που υφίσταται το σύνολο ή μέρος της οφειλής για το οποίο επιβλήθηκε η αναγκαστική κατάσχεση ή ενεγράφη υποθήκη επί ακινήτου, κατά περίπτωση. Αιτήματα άρσης ή περιορισμού κατάσχεσης με πρόταση καταβολής συγκεκριμένου ποσού ή δέσμευσης άλλου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη ή για άλλο λόγο, εξετάζονται μετά από την υποβολή σχετικής αίτησης του οφειλέτη στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του Ελεγκτικού Κέντρου ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, που ανήκει η αρμοδιότητα επιδίωξης είσπραξης της οφειλής, ο οποίος είναι αρμόδιος για την εξέταση του αιτήματος άρσης της επιβληθείσας κατάσχεσης, στην περίπτωση που η οφειλή για την οποία αυτή επιβλήθηκε ανέρχεται στο ποσόν των 50.000 ευρώ και οφείλεται μέρος ή το σύνολο αυτής. Στην περίπτωση που υπερβαίνει το ανωτέρω ποσό, η αίτηση διαβιβάζεται με τον σχετικό φάκελο στην Διεύθυνση Εισπράξεων της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (Γ.Γ.Δ.Ε.) του Υπουργείου Οικονομικών για την αξιολόγηση των στοιχείων του φακέλου και την εισήγηση προς τον Γενικό Γραμματέα της Γ.Γ.Δ.Ε. για την έγκριση ή μη του σχετικού αιτήματος.

Στην ίδια ως άνω Διεύθυνση διαβιβάζεται η αίτηση του οφειλέτη περί εξάλειψης υποθήκης ή για τον περιορισμό αυτής ή αίτημα για την εγγραφή υποθήκης σε άλλο ακίνητο του οφειλέτη, μαζί με τον σχετικό φάκελο που υπέβαλε στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του Ελεγκτικού Κέντρου ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, στην αρμοδιότητα του οποίου ανήκει η επιδίωξη είσπραξης της οφειλής, στην περίπτωση που οφείλεται το σύνολο ή μέρος της οφειλής για την οποία ενεγράφη η υποθήκη επί ακινήτου, προκειμένου η ανωτέρω Διεύθυνση να αξιολογήσει τα στοιχεία του φακέλου και να εισηγηθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) για την έγκριση ή μη του σχετικού αιτήματος.

Η αίτηση συνοδεύεται με τα απαιτούμενα, κατά περίπτωση, στοιχεία, όπως: πιστοποιητικά βαρών και μη διεκδίκησης των υπό αποδέσμευση και των προτεινόμενων προς δέσμευση ακινήτων, τους προτεινόμενους όρους αποδέσμευσης των ακινήτων, αντικειμενική και εμπορική αξία των υπό αποδέσμευση και προσφερομένων προς δέσμευση ακινήτων, τίτλους κτήσης των προσφερόμενων ακινήτων, βεβαίωση ότι δεν είναι δασική έκταση, εφόσον πρόκειται περί αγροτεμαχίου ή ότι δεν είναι κατεδαφιστέο, εφόσον πρόκειται περί αυθαιρέτου κτίσματος, αναλυτικός πίνακας χρεών, πληροφορίες για την φορολογική συμπεριφορά του αιτούντος, άλλα ληφθέντα αναγκαστικά και λοιπά μέτρα για την είσπραξη της οφειλής, γνώμη του αρμόδιου Προϊσταμένου Δ.Ο.Υ., κ.λπ.

β) Άρση επιβληθεισών κατασχέσεων σε χέρια τρίτων.

Είναι δυνατή η άρση επιβληθεισών κατασχέσεων σε χέρια τρίτων εφόσον:

1. Εφόσον εξοφληθεί το ποσόν για το οποίο εκδόθηκε το κατασχετήριο στα χέρια τρίτου.
2. Έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης τμηματικής καταβολής οφειλών του άρθρου 51 του ν.4305/2014 το οποίο τηρείται και συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) έχει εξοφληθεί ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής,

β) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,

γ) έχει εξεταστεί κατά περίπτωση η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση και μη απώλειας αυτής όπως ορίζονται στις διατάξεις του άρθρου 51 του ν.4305/2014,

δ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά χρέη που έχουν υπαχθεί και εξοφληθεί στο πλαίσιο των διατάξεων της ρύθμισης του Ν.4305/2014 και δεν περιλαμβάνει άλλα χρέη που δεν έχουν εξοφληθεί.

3. Έχει υπαχθεί σε πρόγραμμα ρύθμισης βάσει των διατάξεων των άρθρων 1-17 του ν.4321/2015 «Ρυθμίσεις για την επανεκκίνηση της οικονομίας» και συντρέχουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:

α) έχει εξοφληθεί ποσοστό 25% της αρχικής βασικής ρυθμιζόμενης οφειλής πριν από οποιαδήποτε απαλλαγή, στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνεται το ποσόν της προκαταβολής του άρθρου 15 του Ν.4321/2015,

β) έχει υποβληθεί σχετική αίτηση από τον οφειλέτη,

γ) έχει εξεταστεί κατά περίπτωση η συνδρομή των προϋποθέσεων υπαγωγής στη ρύθμιση και μη απώλειας αυτής όπως αναφέρονται στα σχετικά κεφάλαια της Α.Υ.Ο.ΠΟΛ.1080/7.4.2015 «Ειδικά θέματα και λεπτομέρειες εφαρμογής της ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών στη φορολογική διοίκηση του Ν.4321/2015 (Φ.Ε.Κ. 32Α'/21-3-2015)»,

δ) η επιβληθείσα κατάσχεση αφορά αποκλειστικά χρέη που έχουν υπαχθεί και εξοφληθεί στο πλαίσιο των διατάξεων του Ν.4321/2015 και δεν περιλαμβάνει άλλα χρέη που δεν έχουν εξοφληθεί.

Λοιπές επιβληθείσες κατασχέσεις στα χέρια τρίτων για τις οποίες δεν συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις, δεν αίρονται.

6. Μπορεί να περιοριστεί κατά ποσό ή ποσοστό η κατάσχεση που επιβλήθηκε στα χέρια τρίτου;

Ναι, υπό προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 30 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων , σε συνδυασμό με την περίπτωση 65 της αριθμ. Δ6Α 1036682 ΕΞ 2014/25.2.2014 (Β' 478) Απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, παρέχεται η ευχέρεια στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. ή του Ελεγκτικού Κέντρου ή της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης, στον οποίο ανήκει η αρμοδιότητα επιδίωξης είσπραξης της οφειλής, μετά από υποβολή σχετικής αίτησης του οφειλέτη, να περιορίσει με αιτιολογημένη απόφασή του το ποσό ή ποσοστό της κατάσχεσης που του επιβλήθηκε, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζονται στην ΠΟΛ.1092/3.4.2014 (ΑΔΑ: ΒΙΗΥΗ-ΠΧ3) εγκύκλιο του Γενικού Γραμματέα της ΓΓΔΕ.

7. Τι πρέπει να ξέρουν όσοι σκοπεύουν να υποβάλλουν αίτηση στο Ειρηνοδικείο για να ενταχθούν στον νόμο Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά;

Φυσικά πρόσωπα με οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση, τα οποία πρόκειται να καταθέσουν αίτηση στο Ειρηνοδικείο για υπαγωγή στη δικαστική διαδικασία του Ν. 3869/2010 (ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων: αιτούνται και παραλαμβάνουν από την αρμόδια Δ.Ο.Υ. αναλυτική κατάσταση των βεβαιωμένων οφειλών τους στη Φορολογική Διοίκηση, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4α του άρθρου 2 του Ν.3869/2010 (Α' 130), στην οποία αναγράφεται το σύνολο των βεβαιωμένων οφειλών για τις οποίες ευθύνονται, είτε είναι ατομικές είτε από συνυπευθυνότητα.

Στην κατάσταση οφειλών συμπεριλαμβάνονται και τυχόν οφειλές που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του Ν. 3869/2010. Η λήψη της εν λόγω κατάστασης δεν μπορεί να γίνει ηλεκτρονικά, από την «προσωποποιημένη πληροφόρηση» της Γ.Γ.Π.Σ στην ιστοσελίδα: www.gsis.gr.

Επισημαίνεται, ότι σε περίπτωση που στο σχέδιο ρύθμισης της αίτησης του Ν.3869/2010 συμπεριληφθούν οφειλές βεβαιωμένες στη Φορολογική Διοίκηση, οι οποίες έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής που βρίσκεται σε ισχύ, από την ολοκλήρωση κατάθεσης της αίτησης στο Ειρηνοδικείο επέρχεται αυτοδικαίως η απώλεια της ρύθμισης ή διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής.

ΠΗΓΕΣ:

1. Αναγκαστικά μέτρα είσπραξης δημοσίων εσόδων (Κατασχέσεις). Ακατάσχετα ποσά, όρια και περιπτώσεις. Αναστολή. Άρση επιβληθεισών κατασχέσεων. (https://www.taxheaven.gr/laws/circular/view/id/24580)
2. «Οδηγός επιβίωσης» ενάντια στις κατασχέσεις (http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1452425/odhgos-epivioshs-enantia-stis-katasheseis.html)
3. Επιστημονική βάση δεδομένων της εταιρίας PROSVASIS AEBE www.anazitisis.net

Κοινή χρήση