Του Δημήτρη Κατσαγάνη
Ασφαλιστικό «χαράτσι» 20% θα καταβάλλουν όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυταπασχολούμενοι που είναι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ και τον ΕΤΑΑ από 1/1/2017, σύμφωνα με απόφαση που υπέγραψε χθες ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης, κ. Αναστάσιος Πετρόπουλος κατ’ εφαρμογή του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου.
Το «χαράτσι» αυτό θα αποτελεί εφεξής την εισφοράς τους για τον κλάδο της κύριας σύνταξης και θα υπολογίζεται ως ποσοστό (20%) επί του καθαρού εισοδήματος που δηλώνουν στην εφορία.
Το εισόδημα με βάση το οποίο θα υπολογιστεί η εισφορά αυτή θα είναι εκείνο του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους, δηλαδή του 2015, μιας και για το 2016 δεν έχουν καν κατατεθεί φορολογικές δηλώσεις. Αυτό θα αποτελέσει «πλήγμα» για τους επαγγελματίες καθώς εκτιμάται πως το εισόδημα που δηλώθηκε το 2015 ήταν μεγαλύτερο από εκείνο που θα δηλωθεί για το 2016.
Η ελάχιστη εισφορά την οποία θα πρέπει να καταβάλλουν όλοι οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ και τον ΕΤΑΑ, ακόμα και αν δηλώνουν μηδενικό εισόδημα ή ακόμα και ζημιές, είναι 117 ευρώ/μήνα ή 1406 ευρώ/ έτος.
Η μέγιστη εισφορά , την οποία πρέπει να καταβάλλουν οι ίδιοι ασφαλισμένοι είναι 1172 ευρώ/ μήνα ή 14.064 ευρώ /έτος. Υποχρεούνται να καταβάλλουν εισφορά 20% και οι ασφαλισμένοι οι οποίοι ασκούν περισσότερες από μία επαγγελματικές δραστηριότητες λόγια, ακόμα και αν αυτές αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών, δηλαδή μπλοκάκι (σ.σ. αν και αναμένεται αναλυτική εγκύκλιος επ’ αυτού). Μάλιστα το εισόδημα το οποίο καταβάλλεται μέσο δελτίου επαγγελματικής δαπάνης θα αποτελέσει μέρος της βάσης υπολογισμού της εισφοράς.
1.     Ποιοι θα πρέπει να καταβάλλουν την εισφορά 20% επί του καθαρού δηλωτέου εισοδήματος τους για τον κλάδο της κύριας σύνταξής τους από 1/1/2017
Από 1.1.2017, το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης, ανέρχεται μηνιαίως σε ποσοστό 20% και υποχρεούνται να την καταβάλλουν οι ακόλουθοι:
– Παλαιοί και νέοι ( κατά τη διάκριση του Ν. 2084/1992) ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ (έμποροι, βιοτέχνες, αυτοκινητιστές, κλπ.).
– Οι ασφαλισμένοι στον ΕΤΑΑ (μηχανικοί, γιατροί, δικηγόροι)
– Οι ασφαλισμένοι για τους οποίους προέκυπτε υποχρέωση υπαγωγής στον Τομέα Ασφάλισης Ναυτικών Πρακτόρων και Υπαλλήλων του ΟΑΕΕ και ασκούν ελεύθερο επάγγελμα, καταβάλλουν, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην κοινωνική ασφάλιση, τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές.
– Τα μέλη ή μέτοχοι Οργανισμών, Κοινοπραξιών ή κάθε μορφής Εταιρειών, πλην των Ανωνύμων και των Ιδιωτικών Κεφαλαιουχικών, των οποίων ο σκοπός συνιστά δραστηριότητα, για την οποία τα ασκούνται αυτή πρόσωπα υπάγονταν στην ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. (επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική δραστηριότητα).
– Τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. με αντικείμενο επιχειρήσεως επαγγελματική, βιοτεχνική ή εμπορική δραστηριότητα σε όλη την Επικράτεια, εφόσον αυτά είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον.
– Οι μέτοχοι των Ανωνύμων Εταιρειών, των οποίων ο σκοπός είναι η μεταφορά προσώπων ή πραγμάτων επί κομίστρων με αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης, εφόσον είναι κάτοχοι ονομαστικών μετοχών.
–  Οι διαχειριστές Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας που ορίστηκαν με το καταστατικό ή με απόφαση των εταίρων.
–  Ο μοναδικός εταίρος Μακροπρόσωπης Ιδιωτικής Κεφαλαιουχικής Εταιρείας
–  Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων και γενικά όλων των κύριων και μη καταλυμάτων με ειδικό σήμα λειτουργίας του ΕΟΤ δυναμικότητας έως και πέντε δωματίων σε ολόκληρη την επικράτεια, καθώς και για τους  ιδιοκτήτες καταλυμάτων και γενικά όλων των κύριων και μη καταλυμάτων με ειδικό σήμα λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ δυναμικότητας από 6 έως 10 δωματίων σε ολόκληρη την επικράτεια, που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων.
– Τα πρόσωπα τα οποία ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής τους στην ασφάλιση, ασκούσαν κατά την έναρξη ισχύος του νέου Ασφαλιστικού (13/5/2016) ή ασκούν μία από τις παραπάνω δραστηριότητες ή είχαν ή έχουν μία από τις παραπάνω ιδιότητες ακόμα και αν είχαν εξαιρεθεί  ή δεν είχαν υπαχθεί για άλλους λόγους στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ ή του ΕΤΑΑ.
–  Όσοι για πρώτη φορά από την έναρξη ισχύος του νόμου Κατρούγκαλου και εφεξής αποκτούν ιδιότητα ή προβαίνουν σε έναρξη εργασιών ή δραστηριοτήτων για τους οποίους προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον ΟΑΕΕ ή στο ΕΤΑΑ.
2. Πως θα καταβληθεί η εισφορά 20% για μία απασχόληση και πολλαπλή απασχόληση
–  Τα ποσοστό 20%  υπολογίζεται  επί του μηνιαίου εισοδήματος, όπως αυτό καθορίζεται με βάση το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα, από την άσκηση δραστηριότητά τους κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος.
Με άλλα λόγια η εισφορά 20% θα καταβάλλεται κάθε μήνα με βάση το 1/12 του καθαρού δηλωτέου εισοδήματος του προηγούμενου έτους . Πχ αν ένας βιοτέχνης έχει δηλώσει καθαρό εισόδημα 30.000 ευρώ το 2015, θα καταβάλλει εισφορά  500 ευρώ κάθε μήνα (20% πολλαπλασιασμένο  1/12 των 30.000 ευρώ που μας κάνει 500 ευρώ)
– Από  1/1/2017 η βάση υπολογισμού όλων των εισφορών  καθορίζεται με βάση το καθαρό δηλωτέο αποτέλεσμα από την άσκηση δραστηριότητας κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος.
Αυτό σημαίνει πως εισφορά 20% έπρεπε να υπολογιστεί με βάση το δηλωτέο εισόδημα του 2016. Επειδή, όμως, δεν έχουν γίνει δηλώσεις για το 2016, θα υπολογιστεί καταρχάς με το εισόδημα του 2015.
–  Ως καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα νοείται το ποσό όπως αυτό κατ΄ έτος διαμορφώνεται, σύμφωνα  με τις διατάξεις του  Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος και αντιστοιχεί στο φορολογητέο εισόδημα από τη δραστηριότητα ή την ιδιότητα που δημιουργεί την υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση.
– Μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών αποτελεί το ποσό που προκύπτει από τη διαίρεση του καθαρού φορολογικού αποτελέσματος του προηγούμενου φορολογικού έτους δια του 12.
–  Για τον υπολογισμό της μηνιαίας βάσης υπολογισμού συνυπολογίζονται τυχόν ποσά που έχουν καταβληθεί με δελτίο επαγγελματικής δαπάνης .
Με άλλα λόγια και το εισόδημα το οποίο καταβάλλεται μέσω δελτίου επαγγελματικής δαπάνης θα αποτελέσει μέρος της βάσης υπολογισμού της εισφοράς.
–  Αν η βάση υπολογισμού των εισφορών είναι μικρότερη του ποσού που αντιστοιχεί στον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σ.σ. 586 ευρώ/μήνα μικτά), καθώς και στις περιπτώσεις ζημιών ή μηδενικών κερδών , τότε ως μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών λαμβάνεται το ύψος του κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού (586 ευρώ). Στο ίδιο ύψος διαμορφώνεται η βάση υπολογισμού των εισφορών για τους δικηγόρους που βρίσκονται σε αναστολή άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας για τους υγειονομικούς που απασχολούνται χωρίς αμοιβή.
–  Σε περίπτωση μη υποβολής εκ μέρους του υπόχρεου φορολογικής δήλωσης, οι οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται προσωρινά επί της βάσης του κατώτατου μισθού του άγαμου ανειδίκευτου εργάτη (σ.σ. 586 ευρώ/ μήνα)
–  Ειδικά για τα πρόσωπα, παλαιούς και νέους ασφαλισμένους κατά τη διάκριση του Ν. 2084/1992, τα οποία υπάγονται ή θα υπάγονταν, σύμφωνα με τις γενικές ή ειδικές ή καταστατικές διατάξεις, όπως ίσχυαν ως την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, στην ασφάλιση του Ε.Τ.Α.Α., καθώς και για τους αυτοαπασχολούμενους αποφοίτους σχολών ανώτατης εκπαίδευσης, που είναι εγγεγραμμένοι σε επιστημονικούς συλλόγους ή επιμελητήρια που έχουν τη μορφή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, το ποσοστό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για τον κλάδο κύριας σύνταξης ανέρχεται μηνιαίως σε ποσοστό 14% για τα πρώτα δύο (2) έτη από την πρώτη τους υπαγωγή στην ασφάλιση, σε ποσοστό 17% για τα επόμενα τρία (3) έτη και σε ποσοστό 20% για το διάστημα μετά το 5ο έτος της υπαγωγής τους στην ασφάλιση. Ειδικά στην παραπάνω  περίπτωση η ως  ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού αντιστοιχεί στο 70% επί του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.
– Το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς των μισθωτών και των εργοδοτών, συνίσταται στο δεκαπλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προ βλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού   άνω των 25 ετών (586 ευρώ Χ 10 ίσον 5860 ευρώ).
–  Στις περιπτώσεις πολλαπλής δραστηριότητας, η κάθε μία από αυτές δημιουργεί υποχρέωσης υπαγωγής στην ασφάλιση. Μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών αποτελεί το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος από την παροχή μισθωτών υπηρεσιών και του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από τη δραστηριότητα  κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος.
Τα παραπάνω εφαρμόζονται  και στις περιπτώσεις που προκύπτει υποχρέωση πολλαπλής ασφάλισης λόγω ιδιότητας.
Μ΄ άλλα λόγια η εισφορά 20% θα επιβάλλεται για το εισόδημα το οποίο προκύπτει από κάθε μία επαγγελματική δραστηριότητα.
–  Σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, πέρα από τα παραπάνω, ασκείται και μία ή περισσότερες δραστηριότητες που υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΓΑ, μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών αποτελεί το άθροισμα του καθαρού φορολογητέου αποτελέσματος από έκαστη δραστηριότητα.
–   Η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού που ισχύει για όσους έχουν πάνω από 5 χρόνια ασφάλισης (σ.σ. 586 ευρώ) και η ελάχιστη μηνιαία βάση υπολογισμού για όσους έχουν κάτω από πέντε χρόνια ασφάλισης (70% των 586 ευρώ, δηλαδή 410 ευρώ) εφαρμόζονται και σε περιπτώσεις πολλαπλής δραστηριότητας. Για την εξεύρεση της βάσης υπολογισμού σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις ασφαλισμένων (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, κλπ.) λαμβάνεται καταρχάς υπόψη το μηνιαίο εισόδημα από την παροχή της μισθωτής υπηρεσίες και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα άλλων δραστηριοτήτων κατά φθίνουσα διάταξη μεγέθους, ώστε η βάση υπολογισμού, όπως προκύπτει από την άθροιση των επιμέρους εισοδημάτων, να μην υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού και να μην ξεπερνά  το 10πλάσιο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού (10 Χ 586 ευρώ ).
–   Σε περιπτώσεις πολλαπλής απασχόλησης (με ασφάλιση στον ΟΑΕΕ ή στον ΕΤΑΑ) και απασχόλησης στον αγροτικό τομέα (με ασφάλιση στον ΟΓΑ), λαμβάνεται το σύνολο του καθαρού φορολογητέου εισοδήματος από τη δραστηριότητα που αποτελεί βασική πηγή βιοπορισμού και σε αυτό προστίθεται το εισόδημα των άλλων δραστηριοτήτων κατά φθίνουσα διάταξη μεγέθους, ώστε η βάση υπολογισμού , όπως προκύπτει από την άθροιση των επιμέρους εισοδημάτων, να μην υπολείπεται της ελάχιστης μηνιαίας βάσης υπολογισμού (σ.σ. 586 ευρώ) και να μην ξεπερνά το 10πλασιο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου βασικού μισθού άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών.
3.  Με βάση ποιανού έτους το εισόδημα θα επιβληθεί το ασφαλιστικό «χαράτσι»  το 2017
– Βάση υπολογισμού των εισφορών προκύπτει από το πιο πρόσφατο εκκαθαρισμένο φορολογικό έτος (σ.σ. το 2015).
–  Τυχόν διαφορά που προκύπτει μετά από τον υπολογισμό των εισφορών βάση του πραγματικού εισοδήματος του προηγούμενου φορολογικού έτους αναζητείται και θα συμψηφίζεται με ισομερή τρόπο σε μηνιαία βάση έως το μήνα Δεκέμβριο του κάθε έτους.
– Για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά μετά την 1.1.2017, μηνιαία βάση υπολογισμού των εισφορών τους για τους μήνες που μεσολαβούν από το μήνα έναρξης των εργασιών τους μέχρι το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, αποτελεί το ποσό που αντιστοιχεί στο βασικό μισθό του άγαμου μισθωτού άνω των 25 ετών (σ.σ. 586 ευρώ).
Για την εφαρμογή του νέου συστήματος υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, θα δημοσιευτούν τουλάχιστον τέσσερις εγκύκλιοι:
1.     για τους  αυτοπασχολούμενους και στους ελεύθερους επαγγελματίες
2.     για τους  αγρότες
3.     για τα μέλη διοικητικού συμβουλίου ανωνύμων εταιρειών που αμείβονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ή χωρίς
4.     για όσους έχουν εισοδήματα  από δελτία παροχής υπηρεσιών («μπλοκάκια»)