Τι είναι το cum/cum που απειλεί τις γερμανικές τράπεζες

Μια διαμάχη έχει ξεσπάσει μεταξύ των περιφερειών της Γερμανίας, σχετικά με την προγραμματισμένη λήψη αυστηρών μέτρων στο πλαίσιο μιας στρατηγικής κατά της φοροαποφυγής που θα μπορούσε να κοστίσει στις τράπεζες της χώρας δισεκατομμύρια ευρώ.

Μια σειρά περιφερειακές διοικήσεις κυρίως σοσιαλδημοκρατών, με επικεφαλής εκείνη του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, του πιο πολυπληθούς της Γερμανίας, πιέζει για σκληρή δράση κατά των τραπεζών. Άλλες περιοχές, όπως το Έσσε που φιλοξενεί το χρηματοοικονομικό κέντρο της Φρανκφούρτης, όπου οι συντηρητικοί της καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ έχουν επιρροή, επιθυμούν λιγότερο επιθετική προσέγγιση.

Η διαφωνία έχει να κάνει με τον τρόπο διαχείρισης των συναλλαγών που είναι γνωστές ως cum/cum, μιας αμφιλεγόμενης πρακτικής που επιτρέπει στους ξένους επενδυτές να αποφεύγουν έναν γερμανικό φόρο παρακράτησης επί των μερισμάτων.

«Αυτή η διαμάχη έχει να κάνει με έσοδα δισεκατομμυρίων για τις τράπεζες και με το τι θα συμβεί στις τράπεζες αν οι φορολογικές αρχές πουν ‘’θέλουμε αυτά τα λεφτά’’ και οι γερμανικές τράπεζες αναγκαστούν να πληρώσουν 10 δισ. ευρώ ή και παραπάνω», εξήγησε ο Gerhard Schick, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος των Πρασίνων για οικονομικά θέματα.

«Αυτό το βάρος θα πέσει περισσότερο σε κάποιες τράπεζες σε σχέση με άλλες. Μια τράπεζα θα μπορούσε να πτωχεύσει. Υπάρχει μια διαφωνία μεταξύ του να προστατεύσουμε τις τράπεζες ή να ανακτήσουμε τους φόρους που δεν έχουν πληρωθεί. Είναι ένα μεγάλο θέμα για τις γερμανικές τράπεζες».

Μια συναλλαγή cum/cum σημαίνει ότι μια γερμανική τράπεζα δανείζεται τις μετοχές που κρατά ένας ξένος επενδυτής σε μια εταιρία, την περίοδο πριν αυτή η εταιρία πληρώσει μέρισμα. Με αυτή την πρακτική οι τράπεζες μπορούν να εκμεταλλευτούν ένα παραθυράκι στο γερμανικό νόμο, το οποίο επιτρέπει σε εγχώριους επενδυτές να διεκδικήσουν επιστροφή ενός μέρους του φόρου επί του μερίσματος.

Τέτοιου είδους συναλλαγές απαγορεύθηκαν αυτή τη χρονιά, αλλά οι 16 περιφέρειες της Γερμανίας, οι οποίες συλλέγουν τους φόρους και αποφασίζουν από κοινού τους βασικούς ρυθμιστικούς κανόνες, είναι διχασμένες για το πώς να διαχειριστούν τις συναλλαγές που έγιναν πριν το 2016.

Το πόσο θα κόστιζε στις τράπεζες της Γερμανίας μια αναδρομική ποινικοποίηση των συναλλαγών cum/cum, εξαρτάται από το πόσο πίσω χρονολογικά θα πάνε οι περιφέρειες και πόσες συναλλαγές θα «κυνηγήσουν».

Η Ένωση Γερμανικών Τραπεζών τόνισε πως «συνεργάζεται εποικοδομητικά» με μια κοινοβουλευτική επιτροπή που ερευνά τις συναλλαγές και δε θα «εμπλακεί σε τυχόν εικασίες» σχετικά με την πιθανή έκβαση.

Με τις εκλογές να έχουν προγραμματιστεί για την επόμενη χρονιά, τόσο στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία όσο και σε εθνικό επίπεδο, η διαμάχη συγκεντρώνει πολιτικό momentum καθώς το SPD, ο μικρότερος κυβερνητικός εταίρος της κ. Μέρκελ στο Βερολίνο, προσπαθεί να διαφοροποιήσει τον εαυτό του από το συντηρητικό της μπλοκ των CDU/CSU.

Η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία επιθυμεί την εφαρμογή μιας απόφασης του 2015 του Ομοσπονδιακού Οικονομικού Δικαστηρίου -του ανώτατου διαιτητικού σώματος της χώρας για οικονομικές δικαστικές διαμάχες-, με τέτοιο τρόπο ώστε οι περιφέρειες να μπορούν να συλλέξουν αναδρομικά φόρους από τράπεζες, για όλες τις συναλλαγές cum/cum στις οποίες είχαν εμπλακεί πριν το 2016. Αυτό το μήνα, το κρατίδιο έπεισε τα υπόλοιπα να απορρίψουν ένα πιο περιορισμένο προσχέδιο πρότασης από το ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών.

Αξιωματούχοι από τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία υπογραμμίζουν ότι αναδρομικοί φόροι δισεκατομμυρίων ευρώ κινδυνεύουν να χαθούν.

«Γενικά, αυξάνεται πλέον η δυνατότητα να ποινικοποιηθούν φορολογικά τρικ από ιδιοκτήτες χρεογράφων και να χαρακτηριστούν έτσι ακριβώς ως είναι: τεράστιας κλίμακας φοροαποφυγή σε βάρος ολόκληρης της κοινότητας», τόνισε ο Norbert Walter-Bojans, υπουργός Οικονομικών του κρατιδίου.

Άλλες περιοχές υποστηρίζουν πως η μαξιμαλιστική προσέγγιση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας θα είναι ήττα για την ίδια την περιφέρεια. «Μπορεί να ονειρεύεστε να κρίνετε αναδρομικά παράνομες όλες τις συναλλαγές cum/cum, αλλά δυστυχώς από νομικής πλευράς η κατάσταση δεν ήταν ξεκάθαρη πριν τα τέλη του 2015», σημείωσε ο Thomas Schäfer, υπουργός Οικονομικών του Έσσε. «Όσον αφορά στο παρελθόν, θέλω να επικεντρωθώ στις ακραίες περιπτώσεις όπου έχουμε ρεαλιστικές πιθανότητες νίκης».

Οι επικριτές επισημαίνουν πως αν οι γερμανικές περιφέρειες χρειαστούν υπερβολικά πολύ χρόνο να αποφασίσουν το πώς θα προχωρήσουν, τα ποσά των φόρων που θα ανακτήσουν τελικά θα μπορούσαν να συρρικνωθούν, καθώς οι παλαιότερες συναλλαγές αρχίζουν να μένουν εκτός των χρονικών ορίων που προβλέπει το σχετικό νομοθέτημα.

«Χρειαζόμαστε ένα νέο έγγραφο του Υπουργείο Οικονομικών, που θα καθιστά σαφές ότι οι συναλλαγές cum/cum της περιόδου 2010-2015 θα πρέπει να ερευνηθούν», υποστηρίζει ο κ. Schick. «Το συντομότερο δυνατό».