ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ

Σε άμεση ισχύ οι αλλαγές για αποζημιώσεις, ωράρια, άδειες και κατώτατους μισθούς

Του Γιώργου Γάτου

«Πράσινο φως» για την άμεση -από τις 12 Νοεμβρίου και μετά- καταβολή «κουρεμένων» αποζημιώσεων λόγω απόλυσης σε όσους έχουν πάνω από δεκαέξι χρόνια στον ίδιο εργοδότη και μισθό άνω των 2.000 ευρώ, την κατάργηση του επιδόματος γάμου (10% επί του βασικού μισθού) για τους αμειβόμενους με τα κατώτατα όρια της ΕΓΣΣΕ που απασχολούνται σε εργοδότες-επιχειρήσεις που δεν είναι μέλη του ΣΕΒ, της ΕΣΕΕ και της ΓΣΕΒΕΕ και την εφαρμογή ελαστικών ωραρίων σε εξαήμερη βάση χωρίς πρόσθετη αμοιβή άναψε το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας. Οι αλλαγές (στις οποίες περιλαμβάνονται το «πάγωμα» της προϋπηρεσίας για τον υπολογισμό της αποζημίωσης για όσους έχουν συμπληρώσει, μέχρι τις 12 Νοεμβρίου, πάνω από δεκαέξι χρόνια στον ίδιο εργοδότη, η σύντμηση του χρόνου αναγγελίας στο ΣΕΠΕ των μεταβολών ωραρίων και των υπερωριών και η κατάτμηση της άδειας χωρίς γνωστοποίηση στην κοινωνική επιθεώρηση) έχουν κωδικοποιημένα ως εξής:

«ΠΑΓΩΜΕΝΟΙ» ΟΙ ΚΑΤΩΤΑΤΟΙ ΜΙΣΘΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΑ ΕΩΣ ΟΤΟΥ Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΠΕΣΕΙ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ 10%

Την 1η Απριλίου του 2013 τίθεται σε ισχύ το νέο σύστημα καθορισμού του νόμιμου κατώτατου μισθού υπαλλήλων και ημερομισθίου εργατοτεχνιτών. Τα όρια, ωστόσο, που ήδη ισχύουν σήμερα «παγώνουν» στα ίδια επίπεδα και διαμορφώνονται, όπως φαίνεται στους δύο πίνακες (για υπάλληλους άνω των 25ετών και κάτω των 25ετών) ενσωματώνοντας τις τριετίες (οι οποίες επίσης παραμένουν «παγωμένες», δηλ. δεν θα χορηγείται επιπλέον τριετία με την υπηρεσιακή ωρίμαση). «Οι προσαυξήσεις προϋπηρεσίας καταβάλλονται σε εργαζόμενο με προϋπηρεσία σε οιονδήποτε εργοδότη και με οποιαδήποτε ειδικότητα, για μεν τους εργατοτεχνίτες μετά τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, για δε τους υπαλλήλους μετά τη συμπλήρωση του 19ου έτους της ηλικίας τους και ισχύουν για τη συμπληρωθείσα προϋπηρεσία την 14.2.2012».

«ΠΑΤΩΜΑ» ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Ο ΝΟΜΟΘΕΤΗΜΕΝΟΣ ΚΑΤΩΤΑΤΟΣ ΜΙΣΘΟΣ

Τα παραπάνω όρια θα είναι υποχρεωτικά τα ελάχιστα σε κάθε σύμβαση, ακόμη και στις ατομικές. «Με Εθνικές Γενικές, Κλαδικές, Ομοιεπαγγελματικές και Επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας, μπορούν να συμφωνούνται ελεύθερα από τα συμβαλλόμενα μέρη μισθολογικοί όροι οποιουδήποτε είδους και ύψους (βασικοί μισθοί, ημερομίσθια, προσαύξηση ωριμάσεων, παντός είδους επιδόματα κ.λπ.) για τα μέλη τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, ακόμη και όροι ατομικών συμβάσεων «δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης κατώτερο από το νομοθετικά καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο».

ΠΟΙΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΕΛΗ ΚΑΙ ΠΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΜΗ ΜΕΛΗ ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ

Εργοδότες - επιχειρήσεις που είναι μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που συμβάλλονται στο πλαίσιο Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ) συνεχίζουν να δεσμεύονται τόσο από τους μη μισθολογικούς όρους όσο και από τους μισθολογικούς όρους της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ (Βασικός μισθός ή ημερομίσθιο + τριετίες + επίδομα γάμου).

Εργοδότες - επιχειρήσεις, που δεν είναι μέλη των αντίστοιχων εργοδοτικών οργανώσεων που συμβάλλονται στο πλαίσιο Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας συνεχίζουν να δεσμεύονται από τους μη μισθολογικούς όρους της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ, αλλά δεν δεσμεύονται, από την 12.11.2012 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου) από τους μισθολογικούς όρους που η ισχύουσα ΕΓΣΣΕ ορίζει. Δηλ. από την 12.11.2012 οι συγκεκριμένοι εργοδότες ? επιχειρήσεις δεσμεύονται από το νομοθετημένο νόμιμο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο (Βασικός μισθός ή ημερομίσθιο + τριετίες ).

Κατ' αντιστοιχία για τις Επιχειρησιακές ΣΣΕ αν ο εργοδότης που θα συνάψει επιχειρησιακή σύμβαση μετά τις 12-11-12 είναι μέλος των εργοδοτικών οργανώσεων που συμβάλλονται στο πλαίσιο Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, δεσμεύεται τόσο από τους μη μισθολογικούς όρους, όσο και από τους μισθολογικούς όρους της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ. Και δεν επιτρέπεται η σύμβαση να περιέχει όρους δυσμενέστερους από εκείνους που προβλέπονται στην ισχύουσα ΕΓΣΣΕ ή από εκείνους που θα προβλέπονται από μελλοντικές Εθνικές Γενικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας. Εάν ο εργοδότης ? επιχείρηση δεν είναι μέλος των εργοδοτικών οργανώσεων θα δεσμεύεται μόνο από τους μη μισθολογικούς όρους της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ και κάθε Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας που θα συναφθεί στο μέλλον και όχι από τους μισθολογικούς όρους (δεν επιτρέπεται, ωστόσο, να περιέχει δυσμενέστερους μισθολογικούς όρους για τους εργαζόμενους στην επιχείρηση, από εκείνους που προβλέπονται από το νόμιμο νομοθετημένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο).

Για επιχειρησιακές συμβάσεις που είχαν υπογραφεί μέχρι τις 12/11/2012 και είχαν ως όρο την υπαγωγή των εργαζομένων στους μισθολογικούς όρους της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ θα ισχύουν δύο μέτρα και σταθμά: Εάν ο εργοδότης ? επιχείρηση είναι μέλος των εργοδοτικών οργανώσεων (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ), δεσμεύεται να καταβάλλει το βασικό μισθό ή ημερομίσθιο + τριετίες + επίδομα γάμου. Αν, όμως, δεν είναι μέλος υποχρεούται να ακολουθεί το Βασικό μισθό ή ημερομίσθιο + τριετίες (χωρίς δηλ. το επίδομα γάμου) εφόσον συνάψει τροποποιητική επιχειρησιακή σύμβαση.

Για ποιους χάνεται και πότε το επίδομα γάμου

• Οι εργοδότες - επιχειρήσεις που δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές, ομοιεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας που προβλέπουν επίδομα γάμου υποχρεούνται στην καταβολή του.
• Από την 12/11/2012 (ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 4093/2012), ωστόσο, εργοδότες-επιχειρήσεις που δεν δεσμεύονται από ισχύουσες κλαδικές ή ομοιεπαγγελματικές ή επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή δεν είναι μέλη των εργοδοτικών οργανώσεων που συμβάλλονται στο πλαίσιο της ισχύουσας ΕΓΣΣΕ μπορούν, μόνο αν το επιθυμούν, να συνεχίζουν κανονικά την καταβολή του επιδόματος γάμου. Για τα μέλη η κατάργηση μπορεί να γίνει μετά τη λήξη της τρίμηνης μετενέργειας μετά τη λήξη ισχύος της ΕΓΣΣΕ (από την 1η Απριλίου του 2013).

Σε ισχύ το «κούρεμα» των αποζημιώσεων λόγω απόλυσης

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΑΠΟΛΥΣΗ
Από τις 12/11/2012 ισχύουν μικρότερα, σε σχέση με το προϊσχύον νομικό καθεστώς, χρονικά διαστήματα προειδοποίησης, σε περίπτωση καταγγελίας με προειδοποίηση, σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου ιδιωτικών υπαλλήλων που έχουν συμπληρώσει δεκαπέντε έτη υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη και πάνω. Η αποζημίωση με προειδοποίηση είναι όπως και πριν, στο 50% της κανονικής και θα αφορά και το πλαφόν των 2.000 ευρώ για όσους έχουν πάνω από 17 έτη.

• Για υπαλλήλους που έχουν υπηρετήσει στον ίδιο εργοδότη από 12 μήνες συμπληρωμένους έως δύο έτη, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στον ένα μήνα πριν την απόλυση.
• Για υπαλλήλους που έχουν συμπληρώσει δύο έτη υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη μέχρι πέντε έτη, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στους δύο μήνες πριν την απόλυση.
• Για υπαλλήλους με πέντε έτη υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη μέχρι δέκα, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης ανέρχεται στους τρεις μήνες.
• Για υπαλλήλους με δέκα έτη υπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη και πάνω, το χρονικό διάστημα προειδοποίησης είναι τέσσερις μήνες.

ΑΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΤΗ ΑΠΟΛΥΣΗ
Δύο ταχυτήτων θα είναι η αποζημίωση χωρίς προειδοποίηση καθώς οι εργαζόμενοι με πάνω από δεκαέξι έτη έχουν το ισχύον καθεστώς έως τα δώδεκα μηνιάτικα και πλαφόν 2.000 ευρώ για το ποσό πάνω από τα δώδεκα μηνιάτικα. Κατά τον υπολογισμό της αποζημίωσης των πρώτων δώδεκα μηνών εξακολουθεί να ισχύει το παλαιό πλαφόν (υπολογίζονται οι τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα κατά το ποσό έως το οκταπλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη πολλαπλασιαζόμενο επί τον αριθμό 30). Οσοι υπάλληλοι έχουν συμπληρώσει στις 12/11/2012 από 17 χρόνια και πάνω στον ίδιο εργοδότη, οποτεδήποτε κι αν απολυθούν, θα δικαιούνται έξτρα ποσό, όπως φαίνεται στον πίνακα. Διατηρείται, τέλος, το καθεστώς της λήψης πρόσθετης αποζημίωσης λόγω συνταξιοδότησης (λαμβάνουν το 40% έως 50% του ποσού που προβλέπεται για την απροειδοποίητη απόλυση).

Πιο χαλαρές οι αναγγελίες σε ΣΕΠΕ - ΟΑΕΔ από τις 12/11/2012

• Μέσα σε δύο εργάσιμες οι εργοδότες υποχρεούνται, πλέον, να γνωστοποιούν αλλαγές και τροποποιήσεις στο ωράριο και την οργάνωση του χρόνου εργασίας που αφορούν εργαζόμενους της επιχείρησής τους.
• Πριν ή το αργότερο κατά την ημέρα πραγματοποίησης της υπερωριακής απασχόλησης θα αναγγέλλονται οι υπερωρίες. Σε περιπτώσεις εξαιρετικού χαρακτήρα, εφόσον προκύπτουν επείγουσες ανάγκες της επιχείρησης, είναι επιτρεπτή η αναγγελία στην Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας το αργότερο κατά την επόμενη εργάσιμη ημέρα.
• Καταργείται η θεώρηση του Βιβλίου Δρομολογίων σε όσες περιπτώσεις αυτή προβλεπόταν από τις σχετικές διατάξεις.
• Καταργείται η θεώρηση από την Κοινωνική Επιθεώρηση Εργασίας του Βιβλίου Ημερησίων Δελτίων Απασχολούμενου Προσωπικού στην εκτέλεση οικοδομικών εργασιών και τεχνικών έργων.

Σε ισχύ το εξαήμερο και τα ευέλικτα ωράρια εργασίας στα καταστήματα

Aίρεται από την 12/11/2012, ημερομηνία δημοσίευσης του ν. 4093/2012, η απαγόρευση της απασχόλησης των εργαζομένων κατά τις ώρες που δεν λειτουργούν τα καταστήματα και είναι δυνατό, στο πλαίσιο της οργάνωσης του ημερήσιου χρόνου εργασία, να καθορίζεται μεσημβρινή ανάπαυση τουλάχιστον τριών ωρών και για τους εργαζομένους καταστημάτων των οποίων η ημερήσια λειτουργία ακολουθεί συνεχές ωράριο. Οι ρυθμίσεις ωραρίων μπορούν να αφορούν τις εβδομαδιαίες αναπαύσεις, το ημερήσιο διάλειμμα, την ημερήσια ανάπαυση κ.λπ. Με συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορούν οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι (ακόμη και ενώσεις προσώπων όπου δεν υπάρχει σωματείο) να καθορίζουν τις ημέρες εβδομαδιαίας απασχόλησης στα καταστήματα. Με τη διαδικασία αυτή επεκτείνεται ουσιαστικά και στα καταστήματα η δυνατότητα που ήδη προβλέπεται για τους άλλους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας να καθορίζουν με ΣΣΕ το σύστημα ημερών εβδομαδιαίας απασχόλησης σε πενθήμερο ή να το διατηρούν εξαήμερο τηρώντας το 40ωρο (για εργασία χωρίς πρόσθετη αμοιβή) και 11ωρη ημερήσια ανάπαυση.

Πότε και πώς «σπάει» η άδεια του εργαζομένου

Ρυθμίζεται εκ νέου η διαδικασία κατάτμησης της ετήσιας κανονικής άδειας των εργαζομένων «εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης που προκύπτει στο πλαίσιο της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης», χωρίς πλέον να απαιτείται προηγούμενη έγκριση του ΣΕΠΕ. «Η κατάτμηση μπορεί να γίνει από τον εργοδότη σε δυο περιόδους και εντός του αυτού ημερολογιακού έτους. Η πρώτη περίοδος της άδειας που χορηγείται με αυτό τον τρόπο δεν μπορεί να είναι μικρότερη των έξι εργάσιμων ημερών επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και των πέντε εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου ή δώδεκα εργάσιμων ημερών εάν πρόκειται για ανήλικο εργαζόμενο. Ειδικά για τις εποχιακές εργασίες, ο εργοδότης μπορεί να χορηγεί το ενιαίο τμήμα των δέκα ή δώδεκα εργασίμων ημερών αδείας, επί πενθημέρου ή εξαημέρου αντίστοιχα, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο του ημερολογιακού έτους, εντός του οποίου πρέπει να χορηγηθεί η άδεια και ιδιαιτέρως σε σημείο κατά το οποίο έχει μειωθεί η ιδιαίτερη ένταση εργασίας».