Χρέη και αναδρομικά "στοιχειώνουν" τα Ταμεία το 2019

5

 
 
 
 
 

Του Δημήτρη Κατσαγάνη

Στρωμένος με δύο "βόμβες" είναι  φέτος ο "δρόμος" των ασφαλιστικών ταμείων. Από  τη μία μεριά,  είναι τα  ληξιπρόθεσμα χρέη, ιδίως, των ελευθέρων επαγγελματιών προς τον τέως ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ  και, από την άλλη,  τα αναδρομικά που ζητούν οι συνταξιούχοι για τις αντισυνταγματικές περικοπές του 2011-2012.Τα μεν χρέη –τα οποία συνεχώς αυξάνονται -  αποτελούν τροχοπέδη για την αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές. Και αυτό γιατί εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες δεν πληρώνουν τρέχουσες εισφορές, καθώς δεν μπορούν οικονομικά να αντεπεξέλθουν σε κάποια ρύθμιση των ληξιπροθέσμων οφειλών τους και έτσι να διασφαλίσουν ασφαλιστική ενημερότητα –ικανότητα…

Τα δε διεκδικούμενα  αναδρομικά των συντάξεων  αποτελούν δυνάμει πυροδότη αύξησης των  δαπανών των ταμείων, στην περίπτωση που η κυβέρνηση αποφασίσει να τα επιστρέψει.

Η απειλή για μειωμένα έσοδα και, ταυτόχρονα, η απειλή για αυξημένες δαπάνες "καιροφυλακτούν" την   ίδια ώρα, που τα πλεονάσματα ιδίως του ΕΦΚΑ και του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του ΕΤΕΑΕΠ αναμένονται πολύ χαμηλά φέτος, λόγω της ακύρωσης των μειώσεων στις "παλιές" κύριες και επικουρικές συντάξεις μέσω του περιορισμού των αρνητικών "προσωπικών διαφορών" .

Η ακύρωση αυτή έγινε δεκτή από τους θεσμούς, γιατί  δεν απειλούσε τους δημοσιονομικούς στόχους του 2019 καθώς οι ασφαλιστικοί φορείς συνολικά (δηλαδή όχι μόνο τα συνταξιοδοτικά ταμεία, αλλά και ο ΟΑΕΔ και ο ΕΟΠΥΥ) θα μπορούσαν να πετύχουν εφάμιλλα πλεονάσματα χωρίς τις μειώσεις στις συντάξεις.

Αυτό, όμως, θα μπορεί να επιτευχθεί υπό δύο όρους. Ο πρώτος είναι ότι θα αυξηθούν τα έσοδα από τις εισφορές και ο δεύτερος ότι θα μειωθούν οι δαπάνες για τις συντάξεις.

Η προβλεπόμενη  (σύμφωνα με τις εισηγητικές εκθέσεις του κράτους και των ταμείων) αύξηση των εσόδων από εισφορές βασίζεται σε δύο παραδοχές:

* Στην παραπέρα αύξηση των εργοδοτικών εισφορών του δημοσίου για τους υπαλλήλους τους (σ.σ. σταδιακά οδεύει στο 13,3%) , η οποία ήδη προβλέπεται από το νόμο Κατρούγκαλου, ενώ υποστηρίζεται και από την προωθούμενη από την κυβέρνηση  παραπέρα αύξηση των απασχολούμενων στη γενική κυβέρνηση.

* Στην  πρόβλεψη για παραπέρα μεγέθυνση του ΑΕΠ, την αύξηση της απασχόληση και έτσι την αύξηση των εισφορών των μισθωτών.

Η προβλεπόμενη μείωση των δαπανών για συντάξεις βασίζεται στις μειωμένες "νέες" συντάξεις.

Ωστόσο, οι προβλέψεις αυτές για τη συνταξιοδοτική δαπάνη  θα μπορούσαν να ανατραπούν σε περίπτωση που η κυβέρνηση αποφάσιζε να επιστρέψει τουλάχιστον  τις μειώσεις του 11μηνου μεταξύ Ιουνίου 2015 – Μάιου 2016. Το κόστος αυτών των επιστροφών εκτιμάται σε τουλάχιστον 2,5 δισ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με άλλους υπολογισμούς αγγίζουν τα 4,1 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 9% -14% της ετήσιας εθνικής συνταξιοδοτικής δαπάνης. 

Η Κομισιόν έχει ήδη προειδοποιήσει πως σε περίπτωση που οι ελληνικές αρχές αποφασίσουν την καταβολή αναδρομικών, θα πρέπει να λάβει αντισταθμιστικά μέτρα, δηλαδή να κάνει άλλες παρεμβάσεις προκειμένου να εξοικονομήσει από άλλα δημοσιονομικά πεδία τα απαιτούμενα κονδύλια.

Ωστόσο, αρμόδια στελέχη επισημαίνουν στο Capital.gr πως ενδεχόμενη επιστροφή αναδρομικών δεν είναι "υποχρεωτικό" να δοθούν εφάπαξ, δηλαδή μπορούν  να δοθούν και σε ετήσιες δόσεις και, έτσι, να μην επιβαρυνθεί "ανεξέλεγκτα" ο κρατικός προϋπολογισμός.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, δεν θα είναι εύκολο να βρεθούν αντισταθμιστικά μέτρα, ειδικά καθώς δεν είναι μόνο οι συνταξιούχοι που ζητούν αναδρομικά, αλλά και οι δημόσιοι υπάλληλοι, ενώ το έτος των απανωτών εκλογικών αναμετρήσεων, το οποίο μόλις μπήκε, αποτελεί "κίνητρο" υποσχέσεων από την πλευρά της κυβέρνησης…  Έτσι, "ασφαλέστερη" πηγή εσόδων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα ήταν η αύξηση των εσόδων από εισφορές. 

Αυτό θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο από μία νέα ρύθμιση οφειλών, όπως εκείνη την οποία εξετάζει να εφαρμόσει η κυβέρνηση γύρω στο Μάρτιο του 2019, στο βαθμό –βέβαια- που τα κριτήρια υπαγωγής σ’ αυτήν είναι τέτοια που επιτρέψουν μία μαζική ένταξη οφειλετών.

Έτσι θα αυξάνονταν όχι μόνο τα έσοδα από ληξιπρόθεσμες οφειλές, αλλά και από τρέχουσες εισφορές. Και αυτό γιατί μόνο η ταυτόχρονη καταβολή τους δίδει το "εισιτήριο" για την ασφαλιστική ενημερότητα –ικανότητα.