ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ BRUSSELS GROUP «Κλειδώνει» ο ΦΠΑ: 8%-9% χαμηλός συντελεστής και 18%-19% ο ενιαίος - Επιστροφή φόρου 3% για συναλλαγές με «πλαστικό» χρήμα

ΤΑ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑΝ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ BRUSSELS GROUP

«Κλειδώνει» ο ΦΠΑ: 8%-9% χαμηλός συντελεστής και 18%-19% ο ενιαίος - Επιστροφή φόρου 3% για συναλλαγές με «πλαστικό» χρήμα

Της Μαρίας Βουργάνα

Σε τροχιά υλοποίησης βρίσκονται τα πρώτα φορολογικά μέτρα τα οποία έχουν περάσει από τις εξετάσεις του Brussels Group. Ουσιαστικά πρόκειται για το πρώτο ανώδυνα πολιτικά φορολογικό πακέτο, το οποίο θα πάρει σύντομα τον δρόμο για τη Βουλή, ενώ τα δύσκολα μέτρα, όπως ο ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ, πηγαίνουν λίγο αργότερα, με τον υπουργό Οικονομικών Γ. Βαρουφάκη να δηλώνει ότι «δεν θα γίνει καμία αλλαγή στο ΦΠΑ εντός του καλοκαιριού».

Βέβαια, ο ίδιος προανήγγειλε την κατάργηση του μειωμένου κατά 30% ΦΠΑ στα νησιά, που θα συνοδεύεται με την εφαρμογή ενός συστήματος επιστροφής της διαφοράς του φόρου στους μόνιμους κάτοικους των νησιών. Το σχέδιο για τον ενιαίο ΦΠΑ συνδυάζεται με τα κίνητρα που θέλει να δώσει η κυβέρνηση στους καταναλωτές για να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους με πλαστικό χρήμα. Ενα από τα κίνητρα προβλέπει την επιστροφή ΦΠΑ 3% για όσους χρησιμοποιούν πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες.

Η κυβέρνηση εν μέσω τουριστικής περιόδου, επιδιώκει να μην ανοίξει τώρα το ακανθώδες μέτρο του ενιαίου ΦΠΑ το οποίο έχει πολιτικό κόστος, καθώς θα προκαλέσει αναταράξεις στην αγορά, ενώ για μεγάλη μερίδα καταναλωτών θα προκύψουν επιβαρύνσεις, οι οποίες αν περάσει το σενάριο μετάταξης της συντριπτικής πλειονότητας των τροφίμων που σήμερα βρίσκονται στο χαμηλό συντελεστή 13% στον ενιαίο συντελεστή, θα επηρεάσει πολλαπλάσια τις ασθενέστερες οικονομικά ομάδες.

Σύμφωνα με τα τελευταία σενάρια και τις συζητήσεις που γίνονται στο Brussels Group, η Αθήνα επιδιώκει ο ενιαίος συντελεστής ΦΠΑ να κινηθεί στα επίπεδα του 18% - 19% με εξαιρέσεις για βασικά είδη διαβίωσης (γάλα, ψωμί) και φάρμακα, για τα οποία εξετάζεται να ενταχθούν σε έναν μειωμένο συντελεστή 8% - 9%. Η ελληνική πλευρά θέλει στον μειωμένο ΦΠΑ να ενταχθούν και τα τιμολόγια της ΔΕΗ, της ΕΥΔΑΠ και του φυσικού αέριου, για να περιοριστούν οι επιβαρύνσεις στα νοικοκυριά.

Σε κάθε περίπτωση «κλειδί» για το πού θα τεθεί ο πήχυς του ενιαίου συντελεστή, αποτελούν οι εξαιρέσεις. Αν καταργηθεί η έκπτωση του 30% για τα νησιά, προκύπτει δημοσιονομικό όφελος πάνω από 500 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Βαρουφάκη η κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου θα συνοδεύεται από ένα σύστημα επιστροφής μέσω διαδικτύου του αυξημένου ΦΠΑ στους νησιώτες, βάσει αποδείξεων κατανάλωσης, περίπου όπως γίνεται για την επιστροφή του ειδικού φόρου πετρελαίου θέρμανσης στους δικαιούχους. Το σύστημα αυτό, όπως είπε ο υπουργός «θα είναι απλό, ηλεκτρονικό, χωρίς να χρειαστεί επισκέψεις σε ΔΟΥ, με το οποίο θα γίνεται επιστροφή της διαφοράς στους κατοίκους των νησιών, αν αυξηθεί και στο πλαίσιο ενός εξορθολογισμού και ενός εναρμονισμένου ΦΠΑ».

Πάντως υπηρεσιακοί παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών έχουν αναλάβει να μετρήσουν το δημοσιονομικό κόστος ή όφελος των διαφορετικών σεναρίων για τους συντελεστές του ΦΠΑ, ώστε να ληφθούν οι τελικές πολιτικές αποφάσεις.

ΕΝΦΙΑ
Εντός του καλοκαιριού, η κυβέρνηση θα αποφασίσει και για την «τύχη» του ΕΝΦΙΑ, αν δηλαδή θα καταργηθεί ή θα διατηρηθεί φέτος. Όλα δείχνουν ότι ο ΕΝΦΙΑ θα διατηρηθεί, καθώς εξασφαλίζει έσοδα ύψους 2,6 δισ. ευρώ, αλλά θα είναι ελαφρώς «κουρεμένος», εφόσον για την επιβολή του θα ληφθούν υπόψη οι νέες αντικειμενικές αξίες που ετοιμάζει το υπουργείο Οικονομικών.

Οι νέες τιμές της εφορίας για τα ακίνητα υπολογίζεται να είναι έτοιμες μέχρι το τέλος Ιουνίου και να τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιουλίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, το σχέδιο για την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών προβλέπει μείωση 20% κατά μέσο όρο των αντικειμενικών αξιών στις περιοχές που οι τιμές ζώνης είναι υψηλότερες από τις εμπορικές αξίες, «πάγωμα» στα σημερινά επίπεδα των τιμών για τις περιοχές με τιμή ζώνης έως 500 ή 600 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, αλλά και αύξηση των τιμών σε πολλές περιοχές της χώρας που οι τιμές πώλησης των ακινήτων παραμένουν σε υψηλά επίπεδα.

Το πρώτο φορολογικό πακέτο
Στην ατζέντα των πρώτων φορολογικών μέτρων περιλαμβάνονται:

• Νέου τύπου περαίωση για υποβολή πάσης φύσεως δηλώσεων οι οποίες είτε δεν είχαν υποβληθεί καθόλου, είτε είχαν υποβληθεί με ελλείψεις έως τα τέλη του 2014, χωρίς πρόστιμα και προσαυξήσεις. Η «οικειοθελής συμμόρφωση» αφορά τα πάντα. Αδήλωτα εισοδήματα, Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, φόρους κληρονομιάς, δωρεών και γονικών παροχών, τέλη (πλην τελών κυκλοφορίας) και χαρτόσημα δηλώσεις ΦΠΑ, ειδικό φόρο ακινήτων για τις off shore εταιρείες, συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών προμηθευτών, ακόμα και εισφορές υπέρ δακοκτονίας, οι οποίες δεν δηλώθηκαν και ως εκ τούτου δεν αποδόθηκαν.

• Αποκάλυψη κρυφών καταθέσεων. Ουσιαστικά πρόκειται για τη νομιμοποίηση αδήλωτων εισοδημάτων που βρίσκονται σε τράπεζες του εσωτερικού και του εξωτερικού. Το σχέδιο προβλέπει τη θέσπιση ενός συντελεστή φορολόγησης ο οποίος θα κινείται μεταξύ 15% - 20% με κίνητρο την άρση των ποινικών διώξεων για όσους αποκαλύψουν στις φορολογικές αρχές τις «κρυφές» καταθέσεις. Η δυνατότητα αυτή θα δοθεί τόσο για όσους έχουν αποκρύψει εισοδήματα τα οποία διατηρούν στην Ελλάδα, αλλά και για αυτούς που έχουν βγάλει αδήλωτα χρήματα στο εξωτερικό.

• Αύξηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης. Μελετάται αύξηση του φόρου πολυτελούς διαβίωσης για αυτοκίνητα, πισίνες και αεροσκάφη και επιβολή φόρου στους ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής από 5 μέτρα και άνω. Για τα αυτοκίνητα 1.929 κυβικών έως και 2.500 κυβικών παραμένει ο φόρος στο 5% επί της τεκμαρτής δαπάνης, ενώ για υψηλότερου κυβισμού ο φόρος αυξάνεται από 10% που είναι σήμερα σε 13%. Για τις πισίνες και τα αεροσκάφη ο φόρος πολυτελούς διαβίωσης αυξάνεται από 10% σε 13% επί του τεκμηρίου διαβίωσης. Για τα σκάφη αναψυχής θα είναι κλιμακωτός από 5% - 13%.

• Αύξηση της έκτακτης εισφοράς. Εξετάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια για αύξηση της εισφοράς κατά 30%. Μια από τις προτάσεις που βρίσκεται στο τραπέζι προβλέπει την κατάργηση της έκπτωσης του 30% για τα εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ. Στον αντίποδα, διατηρείται η έκπτωση που τέθηκε από φέτος σε ισχύ για τους έχοντες χαμηλά εισοδήματα. Από την επαναφορά των συντελεστών της έκτακτης εισφοράς στα αρχικά επίπεδα μόνο για τους έχοντες εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ η κυβέρνηση στοχεύει σε πρόσθετες εισπράξεις 200 με 220 εκατ. ευρώ ως αποτέλεσμα των νέων φορολογικών επιβαρύνσεων που θα προκύψουν.

• Λοταρία αποδείξεων. Προχωρεί άμεσα σε πιλοτική εφαρμογή. Εξετάζεται μάλιστα, αντί να κληθούν οι πολίτες να στέλνουν με sms τον αριθμό της απόδειξης, να καταχωρίζονται αυτόματα στο σύστημα οι 16ψήφιοι κωδικοί χρεωστικών και πιστωτικών καρτών, ώστε το μέτρο να συνδυαστεί με τα κίνητρα χρήσης πλαστικού χρήματος.

• Φόρος διαμονής. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει την επιβολή τέλους διαμονής 1 έως 5 ευρώ, ενώ δεν έχει κλειδώσει ακόμα αν θα προχωρήσει το παράλληλο σχέδιο για φόρο 3% έως 6% στις λιανικές τιμές πώλησης για ρούχα, παπούτσια, έργα τέχνης, κοσμήματα αλλά και μπαρ, εστιατόρια και νυχτερινά κέντρα στα νησιά.

• Ηλεκτρονική παρακολούθηση κυκλωμάτων φοροδιαφυγής. Η φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ θα επιδιωχθεί να αντιμετωπισθεί με την χρησιμοποίηση ενός ειδικού «λογισμικού ανάλυσης των κοινωνικών δικτύων» (social network analysis software), μέσω του οποίου θα παρακολουθούνται ηλεκτρονικά όλες οι συναλλαγές που θεωρούνται ύποπτες για εξαπάτηση του Δημοσίου για την αποφυγή καταβολής του ΦΠΑ. Το σύστημα αυτό, θα παρακολουθεί μέσω δικτύων κινητής τηλεφωνίας και ίντερνετ, την οικονομική δραστηριότητα των ύποπτων επιχειρήσεων και θα ενημερώνει αυτόματα τις υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών για κάθε συναλλαγή τη στιγμή της πραγματοποίησής της.

• Ανεξάρτητη η ΓΓΔΕ. Η κυβέρνηση μετά από πιέσεις των θεσμών προχωρούν στη δημιουργία ενός συμβουλίου διοίκησης με συγκεκριμένες αρμοδιότητες προκειμένου να προστατευθεί η ανεξαρτησία της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων (ΓΓΔΕ) από πολιτικές παρεμβάσεις. Το συμβούλιο αυτό θα έχει ως αρμοδιότητα τη λήψη αποφάσεων που σήμερα λαμβάνονται από κεντρικούς φορείς της κυβέρνησης, ενώ, επίσης, θα εγκρίνει διοικητικές πολιτικές που αφορούν κυρίως το ανθρώπινο δυναμικό (επιλογές, προαγωγές κ.λπ.), θα παρακολουθεί την υλοποίηση στρατηγικών και επιχειρησιακών σχεδίων, θα παρακολουθεί την απόδοση της διοίκησης, θα εγκρίνει οργανωτικές αλλαγές, ενώ θα εγκρίνει και τη χρήση του προϋπολογισμού. Επιπροσθέτως, θα επιλέγει τον επικεφαλής και τα ανώτατα στελέχη της διοίκησης εσόδων, ενώ στη σύνθεσή του θα περιλαμβάνονται και ξένοι εμπειρογνώμονες και ίσως ένας εκπρόσωπος της Κομισιόν.

ΞΕΝΟΔΟΧΟΙ
Πλήγμα στον τζίρο από την επιβολή τέλους ή φόρου

Σε σημαντικό ποσοστό του τζίρου των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων μπορεί να φθάσει η επιβάρυνση που θα υπάρξει από το ενδεχόμενο επιβολής επιπλέον τέλους ή φόρου, σύμφωνα τουλάχιστον με τις εκτιμήσεις του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.

Συγκεκριμένα, το ΞΕΕ δημοσιοποίησε χθες σχετική οικονομική εκτίμηση του ΙΤΕΠ (Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων) αναφορικά με τα σενάρια φορολογικών επιβαρύνσεων, τα οποία περιλαμβάνουν είτε στην επιβολή τέλους διανυκτέρευσης από 1 έως 5 ευρώ στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, είτε στην επιβολή φόρου 3%-5% ανά διανυκτέρευση σε ξενοδοχεία κατηγοριών 3*-5*, σε νησιά του Αιγαίου με πάνω από 3.100 κατοίκους.

Σύμφωνα με την εκτίμηση, μια πιθανή επιβολή τέλους της τάξεως των 1-5 ευρώ ανά διανυκτέρευση ανάλογα με την κατηγορία του ξενοδοχείου, θα οδηγήσει σε πρόσθετη επιβάρυνση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων που εκτιμάται ότι θα ανέλθει στο ποσό των περίπου 147,6 εκατ. ευρώ, ποσό το οποίο ουσιαστικά θα αποτελεί ένα οριζόντιο φόρο ύψους 6,4% επί του τζίρου των επιχειρήσεων.

Παράλληλα, μία πιθανή επιβολή φόρου 5%, 4% και 3% στα έσοδα από διανυκτερεύσεις στα καταλύματα των νησιών του Αιγαίου, αναμένεται να προκαλέσει πρόσθετη επιβάρυνση των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων κατά περίπου 64,3 εκατ. ευρώ, ήτοι ένα φόρο σε ποσοστό 2,8% επί του τζίρου των επιχειρήσεων.

Πιλοτικά σε νησιά
Πληρωμές μόνο με κάρτες για συναλλαγές άνω των 70 ευρώ

Καθιέρωση της υποχρέωσης πληρωμής με πλαστικό χρήμα για κάθε συναλλαγή πάνω από ένα όριο. Η κυβέρνηση θα ήθελε να προωθήσει άμεσα στην παροχή κινήτρων για χρήση πλαστικού χρήματος σε όλη τη χώρα, αλλά κάτι τέτοιο κρίνεται πρακτικά ανέφικτο. Για να μπορέσει να προχωρήσει το συγκεκριμένο σχέδιο, χρειάζεται να τοποθετηθούν πανελλαδικά από 500.000 έως 700.000 POS, τα γνωστά «μηχανάκια» μέσω των οποίων γίνονται συναλλαγές με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες. Το σχέδιο αυτό προχωρεί, αλλά δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα, παρά μόνο πιλοτικά στα νησιά για συναλλαγές άνω των 70 ευρώ, όπως έχει εξαγγείλει ο πρωθυπουργός Αλ. Τσίπρας.