Τα κρυφά μηνύματα της έκθεσης ΟΟΣΑ: Mικρό καλάθι για το χρέος - εποπτεία διαρκείας

5

 
 
 
 
 

Της Δήμητρας Καδδά
 
Η συνεχής παρακολούθηση της ελληνικής οικονομίας όχι μόνο από τους δανειστές (μέσα από την ενισχυμένη εποπτεία που υφαίνεται), όσο και από τις αγορές τις δεκαετίες που θα ακολουθήσουν, γίνεται ξεκάθαρη μέσα από την έκθεση του ΟΟΣΑ που δόθηκε χθες στη δημοσιότητα.

Η Ελλάδα θα πρέπει όχι μόνο να εφαρμόσει κυριολεκτικά "κατά γράμμα" όσες από τις παρεμβάσεις του Μνημονίου βρίσκονται ακόμη "στα σκαριά", αλλά θα πρέπει να θεσπίσει και να υλοποιήσει και ένα πρόσθετο πακέτο μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να "συνεισφέρει" και αυτή στην απομείωση του χρέους. Και τούτο διότι, σύμφωνα πάντα με τον Οργανισμό, οι παρεμβάσεις που προωθούν οι δανειστές δεν είναι ιδιαίτερα… πλουσιοπάροχες.

Μάλιστα, αυτές οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις δεν αφορούν μόνο στις αγορές προϊόντων, υπηρεσιών και εργασίας αλλά και σε δημοσιονομικά πεδία όπως είναι το ασφαλιστικό και το φορολογικό.

Τι ζητά ο ΟΟΣΑ - 100 δισ. ευρώ το όφελος

Ο ΟΟΣΑ "συστήνει" αύξηση ορίου συνταξιοδότησης, κατάργηση απαλλαγών στον ΦΠΑ και σε άλλους φόρους (σε επιχειρήσεις, κεφαλαίων κλπ) και περικοπές επιδομάτων. Το "αντάλλαγμα" είναι η επιτάχυνση του ΑΕΠ κατά 100 δισ. ευρώ περίπου έως το 2030.

Ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι αν υλοποιηθούν κατά γράμμα οι μεταρρυθμίσεις που έχει ήδη συμφωνήσει η Αθήνα έως το 2030, το συνολικό όφελος σε όρους επιτάχυνσης του ΑΕΠ θα φτάσει στα 50,8 δισ. ευρώ (25,4% του ΑΕΠ), και αν ενοποιηθεί κατά γράμμα και το πακέτο παρεμβάσεων, τότε το όφελος θα φτάσει στο 92,2 δισ. ευρώ ή στο 46,9% του ΑΕΠ. Ανάμεσα στις μεταρρυθμίσεις, εκτιμά ότι η πιο ισχυρή "ένεση" θα δοθεί από την αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα (15%  - 25%) με δεύτερη μεγαλύτερη "δεξαμενή" αυτή του ασφαλιστικού...

Αναλυτικά, ο ΟΟΣΑ συστήνει  μία σειρά μεταρρυθμίσεων:

* Η πραγματική ηλικία συνταξιοδότησης να αυξηθεί κατά 4 έτη έως το 2030 (3 έτη είναι η αύξηση με την υφιστάμενη μεταρρύθμιση)

* Κατάργηση φορο - απαλλαγών και αύξηση εσόδων από τον ΦΠΑ με στόχο η εισπραξιμότητα να φτάσει στο 90% του μέσου όρου συλλογής του ΟΟΣΑ μέχρι το 2030

* Κατάργηση φορο- απαλλαγών (π.χ.,  σε φόρους επί καυσίμων,  σε φόρο επί των κερδών). Υπολογίζεται ότι θα έρθουν επιπλέον έσοδα από κατάργηση απαλλαγών σε επιχειρήσεις και κεφάλαια (0,46% του ΑΕΠ το 2018), νοικοκυριά (0,02% του ΑΕΠ), ταξινόμηση αυτοκινήτων (0,04%) και  ειδική κατανάλωση (0,16%)

* Εξοικονομήσεις δαπανών από την ενοποίηση των προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας με βάση τις συστάσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Γίνεται λόγος για ενοποίηση των κατακερματισμένων προγραμμάτων κοινωνικής προστασίας, των οικογενειακών παροχών, της επιδότησης θέρμανσης. Στόχος η μείωση κατά το ήμισυ στις δαπάνες και η τροφοδότηση με το ποσό αυτό προγραμμάτων άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας. Γίνεται αναφορά σε υποσημείωση για μείωση κατά 50% των υφιστάμενων δημόσιων προγραμμάτων δημιουργίας θέσεων εργασίας και των επιδομάτων απασχόλησης

* Παρεμβάσεις στη δημόσια διοίκηση και δικαστική μεταρρύθμιση με στόχο η επίδοση της Ελλάδας αναφορικά με τον δείκτη ποιότητας του κράτους δικαίου να αυξηθεί στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ το 2030

* Μεταρρυθμίσεις στην αγορά προϊόντων με στόχο η επίδοση στον ανάλογο δείκτη να προσεγγίσει αυτή του Βελγίου

* Μείωση του ρυθμιστικού πλαισίου της αγοράς προϊόντων με πρόσθετες μεταρρυθμίσεις που θα περιλαμβάνουν ευρείες παρεμβάσεις στην αγορά φυσικού αερίου, στην αδειοδότηση και στην διευκόλυνση ξένων επενδυτών

* Μέτρα στήριξης εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας. Αύξηση των παρεμβάσεων προτείνεται για την αγορά εργασίας και τις ενεργές πολιτικές υπέρ της απασχόλησης. Επίσης προτείνεται αύξηση των οικογενειακών επιδομάτων. Προτείνεται επίσης η αύξηση του ΚΕΑ και η σύνδεσή του με την αγορά εργασίας.
 
Τι αναφέρει η έκθεση για ΑΕΠ - χρέος

Ο ΟΟΣΑ κατεβάζει τον πήχη της ανάπτυξης στο 2% για το 2018 (έναντι 2,3% των αναθεωρημένων προβλέψεων του ΥΠΟΙΚ). Στην ίδια έκθεση ο Οργανισμός κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την τελευταία θέση που έχει η Ελλάδα στο επιχειρηματικό περιβάλλον παρά τις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει. Βλέπει επίσης ότι θα υπάρξει επίτευξη των στόχων περί πρωτογενών πλεονασμάτων το 2018-2019. Αλλά εκτιμά ότι θα παραμείνουν τα υψηλά πλεονάσματα, στο 2,2% του ΑΕΠ, έως το 2060.

Ουσιαστικά, στην έκθεση βιωσιμότητας χρέους που περιλαμβάνει στην ετήσια έκθεσή του υπάρχουν δύο σενάρια παρεμβάσεων στο χρέος. Αμφότερα είναι χαμηλών προσδοκιών.

Το ένα σενάριο αναφέρεται απλά στη διατήρηση σταθερών επιτοκίων στα δάνεια (στο 2%) από το 2020 και μετά. Το δεύτερο (και σχετικά ευρύτερο) σενάριο περιλαμβάνει πέραν των σταθερών επιτοκίων και παρεμβάσεις/επέκταση στο χρόνο αποπληρωμής του δανείου του EFSF (δεύτερο δάνειο). Και τούτο όταν οι πληροφορίες θέλουν στο τραπέζι των διαβουλεύσεων να βρίσκεται ένα πολύ ευρύτερο "πακέτο" παρεμβάσεων (που αρνείται προς το παρόν ο γερμανικός άξονας), αλλά δεν το βάζει ούτε ως επιλογή "σεναρίου" ο ΟΟΣΑ….

Το χρέος είναι βιώσιμο μόνο στο σενάριο ενός εντατικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων (πέραν αυτών που έχουν συμφωνηθεί). Τότε ο ΟΟΣΑ εκτιμά ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα διατηρηθεί σε ελαφρά υψηλότερα επίπεδα τα επόμενα χρόνια: στο 2,3% το 2030, στο 1,8% το 2040, στο 1,3% το 2050 και στο 1,2% το 2060. Στο σενάριο εφαρμογής μόνο όσων έχουν συμφωνηθεί από τους θεσμούς, εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης θα επιβραδυνθεί μετά το 2026: θα υποχωρήσει σε επίπεδα στο 1,8% το 2030και σε επίπεδα κάτω του 1% στη συνέχεια αν δεν επεκταθεί το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.

Στο βασικό σενάριο (που προβλέπει την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων που έχουν γίνει χωρίς παρεμβάσεις στο χρέος), το χρέος της Ελλάδος θα αρχίσει να αυξάνεται ξανά τις επόμενες δεκαετίες για να φτάσει στο 140% του ΑΕΠ το 2060. Στο σενάριο που διενεργηθούν περαιτέρω μεταρρυθμίσεις θα υποχωρήσει προς το 100% του ΑΕΠ, ενώ στο σενάριο που υπάρξουν και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις και υλοποιηθούν όλες οι παρεμβάσεις του χρέους τότε θα υποχωρήσει στο φάσμα του 60% του ΑΕΠ έως το 2060.