Το ξήλωμα των τεκμηρίων διαβίωσης σε δόσεις δρομολογεί από το 2020 η κυβέρνηση. Σύμφωνα με το σχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, τα τεκμήρια τα οποία «δαγκώνουν» κάθε χρόνο σχεδόν 2 εκατομμύρια φορολογουμένους, κυρίως μισθωτούς και συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα, θα αντικατασταθούν με ένα νέο σύστημα εντοπισμού των πραγματικών εισοδημάτων των φορολογουμένων οι οποίοι ενώ διαθέτουν μεγάλης αξίας περιουσιακά στοιχεία και διάγουν πολυτελή βίο εμφανίζονται στην Εφορία με εισοδήματα φτώχειας.
Το σύστημα αυτό θα στηρίζεται στις έμμεσες τεχνικές ελέγχου, τα ηλεκτρονικά τιμολόγια και την υποχρεωτική τήρηση ηλεκτρονικών βιβλίων από τους ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολουμένους και επιχειρήσεις.
Το τέλος των τεκμηρίων διαβίωσης προανήγγειλε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο ραδιόφωνο του Σκάι λέγοντας ότι το μέτρο θα συμπεριληφθεί στον νέο Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος ο οποίος θα κατατεθεί στη Βουλή το φθινόπωρο με το νέο φορολογικό νομοσχέδιο.
«Τα τεκμήρια σταδιακά θα φύγουν» υπογράμμισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση μειώνει παράλληλα τους φορολογικούς συντελεστές για να δώσει κίνητρο στους πολίτες να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα.
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων σε βάθος τετραετίας. Κάθε χρόνο, αρχής γενομένης από το 2020, θα μειώνονται, μέχρι να σβήσουν οριστικά από τον φορολογικό χάρτη. Τα τεκμήρια διαβίωσης που ταλαιπωρούν κάθε χρόνο τους φορολογουμένους καθιερώθηκαν για πρώτη φορά το 1978, ενώ στη σημερινή τους μορφή που εφαρμόζονται για τις κατοικίες, τα αυτοκίνητα, τα σκάφη αναψυχής, τις πισίνες, τα ιδιωτικά σχολεία και τις οικιακές βοηθούς θεσμοθετήθηκαν το 2010. Το 2018 πιάστηκαν στην παγίδα τους περίπου 3 στα 10 νοικοκυριά, καθώς φορολογήθηκαν για εισοδήματα πολύ μεγαλύτερα από αυτά που δήλωσαν. Συγκεκριμένα 1.929.180 φορολογούμενοι φορολογήθηκαν για μεγαλύτερα εισοδήματα κατά 6,7 δισ. ευρώ, με τους περισσότερους να είναι μισθωτοί και να ακολουθούν οι συνταξιούχοι και οι εισοδηματίες.
Οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου που σχεδιάζει να εφαρμόσει το υπουργείο Οικονομικών στη θέση των τεκμηρίων διαβίωσης θα ενεργοποιούνται στις περιπτώσεις που ο φορολογικός μηχανισμός εντοπίζει αδικαιολόγητη αύξηση περιουσιακών στοιχείων, δαπάνες οι οποίες δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογουμένου (ατομικά ή/και οικογενειακά), εισοδήματα που είναι κοντά στο αφορολόγητο όριο.
Η επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων του 2018 έδειξε ότι:
394.461 εισοδηματίες φορολογήθηκαν για μεγαλύτερα εισοδήματα ύψους 1,97 δισ. ευρώ.
206.340 ελεύθεροι επαγγελματίες πλήρωσαν επιπλέον φόρους για εισοδήματα 917 εκατ. ευρώ.
115.570 αγρότες έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων.
697.290 μισθωτοί αναγκάστηκαν να πληρώσουν υψηλότερους φόρους, καθώς τα εισοδήματα δεν κάλυπταν τα τεκμήρια διαβίωσης.
515.509 συνταξιούχοι είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται λόγω τεκμηρίων κατά 1,5 δισ. ευρώ και να πληρώνουν τους αναλογούντες φόρους.
Ποια είναι
Τεκμήριο διαβίωσης αποτελούν σήμερα για τους φορολογουμένους:
1. Οι κατοικίες. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα τετραγωνικά μέτρα της ιδιοκατοικούμενης ή μισθωμένης ή της δωρεάν παραχωρούμενης κύριας κατοικίας.
2. Τα αυτοκίνητα: Το τεκμήριο για τα αυτοκίνητα διαμορφώνεται ανάλογα με τα κυβικά εκατοστά και ξεκινάει από τα 4.000 ευρώ για αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ.ε.
3. Τα δίδακτρα που καταβάλλονται για ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια.
4. Η δαπάνη για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.
5. Τα σκάφη αναψυχής. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση τα μέτρα.
6. Οι πισίνες. Το τεκμήριο υπολογίζεται με βάση την επιφάνειά της και διαμορφώνεται ανάλογα με το εάν είναι εξωτερική ή εσωτερική.
7. Η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογουμένου ορίζεται σε 3.000 ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση.