(Ενημερωμένο) Εγχειρίδιο των συνηθέστερων ερωτημάτων πολιτών και των αντίστοιχων απαντήσεων (Ιούνιος 2012)

ΘΕΜΑΤΑ ΦΟΡΟΥ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ (Φ.Π.Α.), (αρμοδιότητα της Δ/νσης Φ.Π.Α.)

1. Υποβολή περιοδικής δήλωσης.

Χρόνος και Τρόπος υποβολής της περιοδικής δήλωσης:

• Η περιοδική δήλωση υποβάλλεται στην ΔΟΥ που είναι αρμόδια για την φορολογία εισοδήματος:
- Για κάθε ημερολογιακό μήνα: για όσους τηρούν Γ' κατηγορίας βιβλία Κ. Β. Σ. και το Δημόσιο εφόσον έχει υποχρέωση υποβολής περιοδικής δήλωσης.
- Για κάθε ημερολογιακό τρίμηνο: για όσους τηρούν Β' κατηγορίας βιβλία Κ.Β.Σ. ή δεν είναι υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων (π.χ. ο φορολογικός αντιπρόσωπος στην Ελλάδα υποκείμενου στο φόρο εγκατεστημένου σε άλλο κράτος μέλος, υπό ίδρυση επιχείρηση που δεν τηρεί βιβλία).

• Οι εμπρόθεσμες περιοδικές δηλώσεις υποβάλλονται αποκλειστικά και μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet, για όλους τους υποκείμενους στο φόρο.

• Οι εκπρόθεσμες και τροποποιητικές περιοδικές δηλώσεις υποβάλλονται:

α) για φορολογικές περιόδους από 1.1.2011 και εφεξής, στην αρμόδια ΔΟΥ σε έντυπη μορφή ή μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet έως την 1.4.2012, ενώ από την ημερομηνία αυτή και μετά αποκλειστικά και μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet. β) για φορολογικές περιόδους μέχρι και 31.12.2010 αποκλειστικά και μόνο στην αρμόδια ΔΟΥ σε έντυπη μορφή.

• Η υποχρέωση υποβολής της περιοδική δήλωσης με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 5 της ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011.

• Με την υποβολή της δήλωσης καταβάλλεται το σύνολο του χρεωστικού υπολοίπου και των ενδεχόμενων φορολογικών προσαυξήσεων, ή τουλάχιστον το 40% του χρεωστικού υπολοίπου στην περίπτωση εμπρόθεσμης περιοδικής (αρχικής ή τροποποιητικής) δήλωσης. Σε αντίθετη περίπτωση η περιοδική δήλωση θεωρείται ως μη υποβληθείσα και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.

Στην περίπτωση της τμηματικής καταβολής του χρεωστικού υπολοίπου και καταβολής τουλάχιστον του 40% ως πρώτη δόση με την υποβολή της δήλωσης, το υπόλοιπο ποσό προσαυξημένο κατά 2% καταβάλλεται σε δύο ισόποσες μηνιαίες δόσεις, μέχρι την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες ημέρα του επόμενου και του μεθεπόμενου μήνα που ακολουθούν την υποβολή της δήλωσης, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση είναι τουλάχιστον 300 ευρώ εκτός από την τελευταία δόση η οποία μπορεί να είναι μικρότερη από 300 ευρώ.

•Σε περίπτωση που χρεωστική περιοδική δήλωση υποβάλλεται μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet και δεν περιλαμβάνει το ορθό ποσό προς καταβολή, η αρχική δήλωση διαγράφεται μέσω του ειδικού δικτύου και υποβάλλεται εκ νέου. Εάν η αρχική δήλωση δεν είναι δυνατό να διαγραφεί πριν την ημερομηνία πληρωμής του χρεωστικού υπολοίπου μέσω των τραπεζών, η εμπρόθεσμη περιοδική δήλωση υποβάλλεται εκ νέου στην αρμόδια ΔΟΥ μέχρι τη μεθεπόμενη τοπικά εργάσιμη ημέρα της καταληκτικής, προσκομίζοντας στο τμήμα ΦΠΑ της αρμόδιας ΔΟΥ το αποδεικτικό υποβολής της αρχικής δήλωσης μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet.
(βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011).

Καταληκτική προθεσμία υποβολής της περιοδικής δήλωσης:

Α. Η περιοδική δήλωση υποβάλλεται μέχρι:

α) Την 26η ημέρα του επόμενου μήνα από τη λήξη της φορολογικής περιόδου στην οποία αφορά η δήλωση, εφόσον προκύπτει χρεωστικό υπόλοιπο.

β) Την τελευταία ημέρα του επόμενου μήνα από τη λήξη της φορολογικής περιόδου στην οποία αφορά η δήλωση, εφόσον προκύπτει μηδενικό ή πιστωτικό υπόλοιπο.

Κατ' εξαίρεση, στην περίπτωση που η δήλωση έναρξης, η δήλωση διακοπής υπαγομένων σε ΦΠΑ δραστηριοτήτων, η δήλωση οριστικής παύσης εργασιών, ή η δήλωση μεταβολών μετάταξης λόγω λύσης και θέσης σε εκκαθάριση, υποβάλλονται εμπρόθεσμα, σύμφωνα με το άρθρο 36.1.α, β και γ του Κώδικα ΦΠΑ, μετά την καταληκτική προθεσμία υποβολής της περιοδικής δήλωσης, η περιοδική δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα μέχρι την 26η του επόμενου μήνα από την υποβολή των ανωτέρω δηλώσεων. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011).

Β. Στις περιπτώσεις που οι δηλώσεις υποβάλλονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., λόγω τεχνικής αδυναμίας υποβολής τους μέσω του συστήματος TAXISnet ή πληρωμής τους μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων και του Διατραπεζικού Συστήματος ΔΙΑΣ η προθεσμία υποβολής τους είναι η μεθεπόμενη εργάσιμη ημέρα της καταληκτικής. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011).

Γ. Σε περίπτωση γενικής αργίας ή τοπικής αργίας, ή τοπικά μη εργάσιμης ημέρας οι ανωτέρω καταληκτικές ημερομηνίες υποβολής μεταφέρονται την επόμενη τοπικά εργάσιμη ημέρα (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011).

Σημειώνεται ότι στην περίπτωση γενικής αργίας είναι δυνατή η υποβολή της περιοδικής δήλωσης μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet την νέα καταληκτική ημερομηνία υποβολής. Αντίθετα στην περίπτωση της τοπικής αργίας ή τοπικά μη εργάσιμης ημέρας δεν είναι δυνατή η υποβολή της περιοδικής δήλωσης μέσω του ειδικού δικτύου TAXlSnet και η περιοδική δήλωση υποβάλλεται την πρώτη εργάσιμη ημέρα μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής στη Δ.Ο.Υ. σε έντυπη μορφή.

Δ. Όταν η περιοδική δήλωση Φ.Π.Α., που υποβλήθηκε ηλεκτρονικά μέσω του TAXISnet, απορριφθεί λόγω λανθασμένης καταβολής του χρεωστικού υπολοίπου, η προθεσμία υποβολής παρατείνεται μέχρι την 5η ημέρα του μεθεπόμενου μήνα που ακολουθεί τη λήξη της φορολογικής περιόδου στην οποία αφορά η δήλωση, εφόσον η περιοδική δήλωση είχε αρχικά υποβληθεί εμπρόθεσμα, είχε δοθεί εμπρόθεσμα η εντολή πληρωμής στην Τράπεζα και υπήρχε τουλάχιστον το ακριβές υπόλοιπο του χρεωστικού υπολοίπου της περιοδικής δήλωσης στον τραπεζικό λογαριασμό από τον οποίο πραγματοποιήθηκε η καταβολή, την ημερομηνία πληρωμής.

Στην περίπτωση αυτή ο υποκείμενος στο φόρο υποβάλλει εκ νέου την απορριφθείσα περιοδική δήλωση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (στην ανωτέρω προθεσμία) συνυποβάλλοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά από τα οποία να προκύπτει ότι πληρούνται οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011).

2. Υποβολή εκκαθαριστικής δήλωσης.

Χρόνος και Τρόπος υποβολής της εκκαθαριστικής δήλωσης:

• Οι εμπρόθεσμες εκκαθαριστικές δηλώσεις υποβάλλονται αποκλειστικά και μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet.

• Οι εκπρόθεσμες και τροποποιητικές εκκαθαριστικές δηλώσεις υποβάλλονται:

α) Στην αρμόδια ΔΟΥ σε έντυπη μορφή εάν αφορούν διαχειριστικές περιόδους που έχουν λήξη μέχρι και 31.12.2009.

β) Στην αρμόδια ΔΟΥ σε έντυπη μορφή ή μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet εάν αφορούν διαχειριστικές περιόδους με λήξη από 1.1.2010 και εφεξής, ενώ από 1.4.2012 οι δηλώσεις αυτές υποβάλλονται αποκλειστικά και μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet.

• Η υποχρέωση υποβολής της εκκαθαριστικής δήλωσης με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 3 της ΑΥΟ ΠΟΛ.1045/23.2.2012.

• Σε περίπτωση που χρεωστική εκκαθαριστική δήλωση υποβάλλεται μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet και δεν περιλαμβάνει το ορθό ποσό προς καταβολή, η αρχική δήλωση διαγράφεται μέσω του ειδικού δικτύου και υποβάλλεται εκ νέου. Εάν η αρχική δήλωση δεν είναι δυνατό να διαγραφεί πριν την ημερομηνία πληρωμής του χρεωστικού υπολοίπου μέσω των τραπεζών, η εμπρόθεσμη εκκαθαριστική δήλωση υποβάλλεται εκ νέου στην αρμόδια ΔΟΥ μέχρι τη μεθεπόμενη τοπικά εργάσιμη ημέρα της καταληκτικής, προσκομίζοντας στο τμήμα ΦΠΑ της αρμόδιας ΔΟΥ το αποδεικτικό υποβολής της αρχικής δήλωσης μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet.

Καταληκτική προθεσμία υποβολής της εκκαθαριστικής δήλωσης:

Α. Η εκκαθαριστική δήλωση ΦΠΑ υποβάλλεται:

α) Μέχρι την 10η Απριλίου του επόμενου έτους για τους υποκείμενους που κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου τηρούσαν βιβλία Β' κατηγορίας, ή δεν υποχρεούνται σε τήρηση βιβλίων του Κ.Β.Σ. (π.χ. ο φορολογικός αντιπρόσωπος στην Ελλάδα υποκείμενου στο φόρο εγκατεστημένου σε άλλο κράτος μέλος, υπό ίδρυση επιχείρηση που δεν τηρεί βιβλία). β) Μέχρι την 20η Μαΐου του επόμενου έτους, για τους υποκείμενους που κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου τηρούσαν βιβλία Γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ., το Δημόσιο, καθώς και στην περίπτωση λήξης της διαχειριστικής περιόδου λόγω θανάτου φυσικού προσώπου. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1045/23.2.2012).

Σημειώνεται ότι από 1/1/2012 και εφεξής ανεξαρτήτως του χρόνου λήξης της διαχειριστικής περιόδου εντός του ημερολογιακού έτους (π.χ. παύσης εργασιών την 15/3/2012) η εκκαθαριστική δήλωση υποβάλλεται το επόμενο ημερολογιακό έτος, στις ανωτέρω προθεσμίες (10/4/2013 για υποκείμενους που τηρούν Β' κατηγορίας βιβλία του ΚΒΣ).

Β. Στις περιπτώσεις που οι δηλώσεις υποβάλλονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., λόγω τεχνικής αδυναμίας υποβολής τους μέσω του συστήματος TAXISnet ή πληρωμής τους μέσω των πιστωτικών ιδρυμάτων και του Διατραπεζικού Συστήματος ΔΙΑΣ η προθεσμία υποβολής τους είναι η μεθεπόμενη εργάσιμη ημέρα της καταληκτικής. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1045/23.2.2012).

Γ. Σε περίπτωση γενικής αργίας, τοπικής αργίας ή τοπικά μη εργάσιμης ημέρας οι ανωτέρω προθεσμίες μετακυλίονται στην επόμενη τοπικά εργάσιμη ημέρα.

Σημειώνεται ότι στην περίπτωση γενικής αργίας είναι δυνατή η υποβολή της εκκαθαριστικής δήλωσης μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet την νέα καταληκτική ημερομηνία υποβολής. Αντίθετα στην περίπτωση της τοπικής αργίας ή τοπικά μη εργάσιμης ημέρας δεν είναι δυνατή η υποβολή της εκκαθαριστικής δήλωσης μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet και η εκκαθαριστική δήλωση υποβάλλεται την νέα καταληκτική ημερομηνία υποβολής στη ΔΟΥ. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1045/23.2.2012).

Δ. Όταν η εκκαθαριστική δήλωση Φ.Π.Α., που υποβλήθηκε ηλεκτρονικά μέσω του TAXISnet, απορριφθεί λόγω λανθασμένης καταβολής του χρεωστικού υπολοίπου, η προθεσμία υποβολής παρατείνεται μέχρι την 5η ημέρα του μεθεπόμενου μήνα που ακολουθεί τη λήξη της φορολογικής περιόδου στην οποία αφορά η δήλωση, εφόσον η εκκαθαριστική δήλωση είχε αρχικά υποβληθεί εμπρόθεσμα, είχε δοθεί εμπρόθεσμα η εντολή πληρωμής στην Τράπεζα και υπήρχε τουλάχιστον το ακριβές υπόλοιπο του χρεωστικού υπολοίπου της εκκαθαριστικής δήλωσης στον τραπεζικό λογαριασμό από τον οποίο πραγματοποιήθηκε η καταβολή, την ημερομηνία πληρωμής.

Στην περίπτωση αυτή ο υποκείμενος στο φόρο υποβάλλει εκ νέου την απορριφθείσα εκκαθαριστικής δήλωση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. (στην ανωτέρω προθεσμία) συνυποβάλλοντας τα απαραίτητα δικαιολογητικά από τα οποία να προκύπτει ότι πληρούνται οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1045/23.2.2012).

3. Υποβολή τελευταίας περιοδικής και εκκαθαριστικής δήλωσης Φ.Π.Α. σε περίπτωση μετασχηματισμού των επιχειρήσεων με το ν.2166/1993.

Στον μετασχηματισμό σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2166/1993 (ΦΕΚ 137/Α') όπως ισχύει, οι μετατρεπόμενες, συγχωνευόμενες ή απορροφώμενες επιχειρήσεις υποβάλλουν στην αρμόδια για τη φορολογία τους Δ.Ο.Υ. εκκαθαριστική δήλωση για τις πράξεις που πραγματοποίησαν μέχρι τον χρόνο σύνταξης του ισολογισμού μετασχηματισμού. Ως ημερομηνία αφετηρίας για την προθεσμία εμπρόθεσμης υποβολής της εκκαθαριστικής δήλωσης θεωρείται η ημερομηνία ολοκλήρωσης του μετασχηματισμού.

Επιπλέον, από το χρόνο σύνταξης του ισολογισμού μετασχηματισμού και μέχρι το χρόνο ολοκλήρωσης του μετασχηματισμού, κάθε μία από τις μετασχηματιζόμενες επιχειρήσεις για τις πράξεις που διενεργεί στο όνομά της αλλά για λογαριασμό της προερχόμενης από το μετασχηματισμό αυτό εταιρείας, υποχρεούται να υποβάλλει περιοδικές δηλώσεις για κάθε φορολογική περίοδο, με το δικό της ΑΦΜ.

Περισσότερες διευκρινίσεις έχουν δοθεί με την Ε.Δ.Υ.Ο. ΠΟΛ.1131/9.5.1995.

Ειδικά για την διαδικασία υποβολής των ανακεφαλαιωτικών πινάκων από μετασχηματιζόμενες επιχειρήσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.2166/1993 (ΦΕΚ Α'137) και τα προβλεπόμενα στην υπ' αριθ. 1055240/439/0015/9.5.1995/ ΠΟΛ.1131/9.5.1995 εγκύκλιο, έχουν δοθεί οδηγίες με την Ε.Δ.Υ.Ο. 1091531/7453/1653/Δ0014/25.9.2009.

4. Κυρώσεις στην περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ.

α) Προσαύξηση 1,5% για κάθε μήνα καθυστέρησης (με ανώτατο ποσοστό το 60%), εφόσον από τη δήλωση προκύπτει φόρος για καταβολή.

β) Πρόστιμο από 117 έως 1170€ το οποίο κατά τον συμβιβασμό μειώνεται στο 1/3 στην περίπτωση πιστωτική ή μηδενικής δήλωσης.

5. Υποχρεώσεις σε περίπτωση οριστικής παύσης εργασιών/διακοπής εργασιών

Σε περίπτωση παύσης εργασιών, πρέπει να εκπληρωθούν οι παρακάτω υποχρεώσεις:

• υποβολή περιοδικής δήλωσης μέχρι την 26η ημέρα του επόμενου μήνα που ακολουθεί τη φορολογική περίοδο (μήνα ή τρίμηνο), στην οποία ανήκει το τελευταίο χρονικό διάστημα λειτουργίας του υποκείμενου.

Κατ' εξαίρεση, στην περίπτωση που η δήλωση οριστικής παύσης εργασιών υποβάλλεται εμπρόθεσμα, σύμφωνα με το άρθρο 36.1. γ του Κώδικα ΦΠΑ, μετά την καταληκτική προθεσμία υποβολής της περιοδικής δήλωσης, η περιοδική δήλωση υποβάλλεται εμπρόθεσμα μέχρι την 26η του επόμενου μήνα από την υποβολή της δήλωσης παύσης εργασιών (π.χ. παύση εργασιών νομικού προσώπου που τηρεί βιβλία Γ' κατηγορίας του ΚΒΣ την 27/03/2012, δήλωση της παύσης εργασιών στο Τμήμα Μητρώου της ΔΟΥ την 27/04/2012, προθεσμία υποβολής περιοδικής δήλωσης για την φορολογική περίοδο 1/03/2012 - 27/03/2012 την 26/05/2012). (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011).

• υποβολή εκκαθαριστικής δήλωσης:

α) Μέχρι την 10η Απριλίου του επόμενου έτους για τους υποκείμενους που κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου τηρούσαν βιβλία Β' κατηγορίας ή δεν υποχρεούνται σε τήρηση βιβλίων του Κ.Β.Σ.

β) Μέχρι την 20η Μαΐου του επόμενου έτους, για τους υποκείμενους που κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου τηρούσαν βιβλία Γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ. (βλ. σχετ. ΑΥΟ ΠΟΛ.1045/23.2.2012).

• έκδοση ειδικού στοιχείου αυτοπαράδοσης για τα αποθέματα της επιχείρησης, πάγια (εφόσον έχει παρέλθει η πενταετής περίοδος διακανονισμού του φόρου που τα επιβάρυνε κατά την αγορά τους) και εμπορεύσιμα, που υπάρχουν κατά την στιγμή της παύσης στην κατοχή της επιχείρησης.

6. Υποβολή ανακεφαλαιωτικών πινάκων.

Οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες (ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και λήψεων υπηρεσιών - ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών και παρεχόμενων υπηρεσιών), από 1.1.10 υποβάλλονται για κάθε ημερολογιακό μήνα.

Η υποβολή των αρχικών και εμπρόθεσμων ανακεφαλαιωτικών πινάκων πραγματοποιείται υποχρεωτικά αποκλειστικά και μόνο ηλεκτρονικά μέσω του ειδικού δικτύου (TAXISnet) για κάθε ημερολογιακή περίοδο με εξαίρεση τις περιπτώσεις των επιχειρήσεων που μετασχηματίζονται, μετατρέπονται, συγχωνεύονται, διασπώνται ή απορροφώνται και όπου αυτό δεν είναι δυνατό.

Ως καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή των αρχικών και εμπρόθεσμων ανακεφαλαιωτικών πινάκων ορίζεται η 26η ημέρα του επόμενου μήνα από τη λήξη της μηνιαίας περιόδου την οποία αφορά (είτε μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet είτε μέσω της Δ.Ο.Υ.). Σε περίπτωση αργίας, η ανωτέρω καταληκτική ημερομηνία μεταφέρεται την επόμενη εργάσιμη ημέρα.

Εφόσον την καταληκτική ημερομηνία υποβολής διαπιστώνεται ότι υπάρχει τεχνική αδυναμία του ειδικού δικτύου (TAXISnet) να κάνει αποδεκτή την υποβολή των ανακεφαλαιωτικών πινάκων, αυτοί θα υποβάλλονται σε έντυπη μορφή στη Δ.Ο.Υ. την επόμενη τοπικά εργάσιμη ημέρα.

Οι διορθωτικοί ανακεφαλαιωτικοί πίνακες υποβάλλονται προαιρετικά ηλεκτρονικά για ημερολογιακές περιόδους από 1.1.2010 και εφεξής και σε έντυπη μορφή στην ΔΟΥ για ημερολογιακές περιόδους έως και 31.1.2009.

Οι εκπρόθεσμοι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες υποβάλλονται προαιρετικά ηλεκτρονικά για ημερολογιακές περιόδους από 1.1.2011 και εφεξής και σε έντυπη μορφή στη ΔΟΥ για ημερολογιακές περιόδους έως και 31.12.2010.

Οι ανακεφαλαιωτικοί πίνακες μπορούν να υποβάλλονται και στα ΚΕΠ σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΚΥΑ 1045138/2497/604/Δ0014/27.4.2005 (ΦΕΚ615/Β'/ 10.05.2005).

7. Υποβολή δήλωσης INTRASTAT.

Η στατιστική δήλωση INTRASTAT υποβάλλεται μηνιαίως, είτε εντύπως στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., είτε σε ηλεκτρονική μορφή, ανεξαρτήτως της κατηγορίας τήρησης βιβλίων του Κ.Β.Σ.. Η κεντρική σελίδα της υπηρεσίας ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης INTRASTAT βρίσκεται στην ηλεκτρονική δ/νση: «http://eurostat.statistics.gr/».

Η προθεσμία υποβολής της δήλωσης INTRASTAT, εφόσον υποβάλλεται εντύπως στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. ακολουθεί τις ημερομηνίες υποβολής των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ, σύμφωνα με τα όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω.

Τα στατιστικά κατώφλια που ισχύουν από 1.1.2012 έως 31.12.2012 διαμορφώνονται ως εξής: α) εκατόν δεκαπέντε χιλιάδες ευρώ (115.000) για τις αφίξεις και β) ενενήντα χιλιάδες ευρώ (90.000) για τις αποστολές.
(βλ. σχετ., ΑΥΟΟ ΠΟΛ.1098/20.7.2006, ΑΥΟΟ ΠΟΛ.1127/25.9.2009, ΑΥΟ ΠΟΛ.1267/30.12.2011, Εγκύκλιος ΠΟΛ.1036/6.2.2012).

8. Τρόπος υποβολής περιοδικών, εκκαθαριστικών δηλώσεων ΦΠΑ και ανακεφαλαιωτικών πινάκων ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και λήψεων υπηρεσιών - ενδοκοινοτικών παραδόσεων αγαθών και παρεχόμενων υπηρεσιών, μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet.

Οι υποκείμενοι στο φόρο για να υποβάλλουν τις δηλώσεις ηλεκτρονικά μέσω του ειδικού δικτύου TAXISnet πρέπει να πιστοποιηθούν από τη Γενική Γραμματεία Πληροφορικών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.), ακολουθώντας τη διαδικασία εγγραφής στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες.
Η διαδικασία εγγραφής για τους νέους χρήστες του TAXISnet περιλαμβάνει τα εξής βήματα:

1. Υποβολή Αίτησης Εγγραφής

Ο υποψήφιος νέος χρήστης του TaxisNet συμπληρώνει ηλεκτρονικά την αίτηση εγγραφής του, δηλώνοντας το όνομα (username) και τον κωδικό πρόσβασης (password) που επιθυμεί να έχει ως χρήστης του συστήματος. Με την επιτυχή ολοκλήρωση των ελέγχων του συστήματος ο χρήστης λαμβάνει σημείωμα στο οποίο αναγράφονται ο Α.Φ.Μ., η ημερομηνία και η ώρα υποβολής της αίτησης καθώς επίσης και η προθεσμία μέσα στην οποία πρέπει να μεταβεί στη Δ.Ο. Υ., για να παραλάβει τον κλειδάριθμο και να ολοκληρώσει το δεύτερο βήμα.

2. Έγκριση αίτησης στη Δ.Ο.Υ.

Ο υποψήφιος νέος χρήστης του TaxisNet μεταβαίνει στο τμήμα Μητρώου της Δ.Ο.Υ. και ζητά την έγκριση της αίτησής του. Απαιτείται αυτοπρόσωπη παρουσία του φορολογούμενου στη Δ.Ο.Υ. εφόσον πρόκειται για Φυσικό πρόσωπο, είτε του νομίμου εκπροσώπου για Νομικά Πρόσωπα και Ενώσεις Προσώπων. Το μόνο στοιχείο που απαιτείται είναι ο Α.Φ.Μ. και το έγγραφο ταυτοποίησης (αστυνομική ταυτότητα, διαβατήριο κ.λπ.) το οποίο πρέπει να είναι καταχωρημένο στο ΜΗΤΡΩΟ TAXIS. Σε περιπτώσεις αδυναμίας αυτοπρόσωπης παρουσίας του φυσικού προσώπου ή του νομίμως εκπροσωπούντος το μη φυσικό πρόσωπο στην Δ.Ο.Υ., για την παραλαβή του κλειδαρίθμου απαιτείται η προσκόμιση ειδικού πληρεξουσίου εγγράφου διάρκειας τεσσάρων μηνών, το οποίο θα φέρει το γνήσιο της υπογραφής του εξουσιοδοτούντος από Αστυνομικό τμήμα ή Κ.ΕΠ. και δεν απαιτείται να είναι συμβολαιογραφικό πληρεξούσιο.

3. Ενεργοποίηση Λογαριασμού Χρήστη (User Account)

Ο υποψήφιος νέος χρήστης του TaxisNet ενεργοποιεί ηλεκτρονικά τον λογαριασμό του. Στο βήμα αυτό του ζητείται να αλλάξει τον αρχικό κωδικό πρόσβασης (password). Η ενεργοποίηση του λογαριασμού του απαιτεί τη γνώση τριών (3) κωδικών: το όνομα χρήστη (username), τον κωδικό πρόσβασης (password) και τον κλειδάριθμο, ο οποίος παραλαμβάνεται μόνο από τον ίδιο το χρήστη.

Οι χρήστες του TaxisNet που αυτή τη στιγμή κάνουν χρήση των υφισταμένων ηλεκτρονικών υπηρεσιών, θα διατηρηθούν σε ισχύ. Θα μπορούν να υποβάλλουν κάθε είδους δήλωση . Αν επιθυμούν να κάνουν χρήση των νέων υπηρεσιών που θα παρέχονται σταδιακά (εξουσιοδοτήσεις σε λογιστές, πρόσβαση στη συνολική φορολογική εικόνα, μεταβολές προσωπικών στοιχείων, επιχείρησης κλπ) θα πρέπει να επισκεφθούν τη Δ.Ο.Υ. το αργότερο μέχρι 30/06/2012 προκειμένου να ολοκληρώσουν τη διαδικασία έγκρισης της αίτησης.
Για τους χρήστες αυτούς η Αίτηση Εγγραφής θα γίνει αυτόματα κατά τη διαδικασία μετάπτωσης των στοιχείων των υφισταμένων χρηστών. (βλ. σχετ. Α.Υ.Ο. ΠΟΛ.1178/7.12.2010, Εγκύκλιο ΠΟΛ.1086/20.4.2011, Α.Υ.Ο.Ο. ΠΟΛ.1249/16.12.2011).

9. Διευκρινίσεις σχετικά με τις ενδοκοινοτικές συναλλαγές και την εγγραφή των υποκειμένων στο φόρο στο Μητρώο V.I.E.S.

Κάθε υποκείμενος στο φόρο που είναι εγκατεστημένος στο εσωτερικό της χώρας και προτίθεται να πραγματοποιήσει ενδοκοινοτικές συναλλαγές (ενδοκοινοτική απόκτηση - ενδοκοινοτική παράδοση - ενδοκοινοτική παροχή υπηρεσιών - ενδοκοινοτική λήψη υπηρεσιών) έχει υποχρέωση πριν την έναρξη της συναλλαγής (τιμολόγησης) να υποβάλλει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. «δήλωση έναρξης - μεταβολής εργασιών φυσικού προσώπου» (έντυπο Μ2) ή «δήλωση έναρξης - μεταβολής εργασιών μη φυσικού προσώπου» (έντυπο Μ3), κατά περίπτωση, για την εγγραφή του στο μητρώο V.I.E.S.

Στη συνέχεια προβαίνει, πριν την έναρξη κάθε συναλλαγής στον έλεγχο εγκυρότητας του κοινοτικού Α.Φ.Μ./Φ.Π.Α.σε σχέση με την επωνυμία του. Ο έλεγχος εγκυρότητας του κοινοτικού Α.Φ.Μ./Φ.Π.Α. πραγματοποιείται στην ηλεκτρονική διεύθυνση
«http://ec.europa.eu/taxation_customs/vies/», καθώς και στην ενότητα «Εγκυρότητα φορολογικών στοιχείων» στην ηλεκτρονική διεύθυνση της Γ.Γ.Π.Σ. «www.gsis.gr/on_line_ypiresies/epixiriseis/e- epixiriseis.html». Για τα κράτη μέλη που δεν είναι δυνατό να γίνει επιβεβαίωση της επωνυμίας μέσω των ηλεκτρονικών αυτών διευθύνσεων, ο έλεγχος εγκυρότητας πραγματοποιείται τηλεφωνικά από το τμήμα Β' της Δ/νσης Ελέγχων του Υπουργείου Οικονομικών στον αριθμό             210-3640076      .

Τέλος, προκειμένου για αγαθά, απαραίτητη προϋπόθεση για να θεωρηθεί μια συναλλαγή ως ενδοκοινοτική είναι και η αποδεδειγμένη φυσική διακίνηση των αγαθών μεταξύ διαφορετικών κρατών μελών (βλ. σχετ. Ε.Δ.Υ.Ο. ΠΟΛ.1201/29.10.1999).

Σημειώνεται ότι από 01/01/2010 στους ανακεφαλαιωτικούς πίνακες καταχωρείται και η συνολική αξία των ενδοκοινοτικών παροχών και λήψεων υπηρεσιών εφόσον: i) ο τόπος φορολογίας είναι το κράτος μέλος του λήπτη των υπηρεσιών και υπόχρεος για την καταβολή του φόρου είναι ο λήπτης των υπηρεσιών (σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 περ. α' του Κώδικα ΦΠΑ) και ii) οι υπηρεσίες δεν απαλλάσσονται από το φόρο σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις στο κράτος μέλος του λήπτη των υπηρεσιών, δηλαδή δεν δηλώνονται οι πράξεις για τις οποίες δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής φόρου από το λήπτη.

Σημειώνεται ότι όσον αφορά την ενδοκοινοτική λήψη υπηρεσιών, η υποχρέωση εγγραφής στο V.I.E.S. και υποβολής ανακεφαλαιωτικών πινάκων ισχύει για κάθε υποκείμενο στο φόρο, ανεξάρτητα εάν πρόκειται για υποκείμενο στο φόρο που απαλλάσσεται στο εσωτερικό λόγω μικρού τζίρου (μικρές απαλλασσόμενες επιχειρήσεις), ή οι πράξεις του απαλλάσσονται από το φόρο (πράξεις του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ, αγρότες του ειδικού καθεστώτος). Το ίδιο ισχύει και για τις ενδοκοινοτικές παροχές υπηρεσιών (υπηρεσίες που φορολογούνται σε άλλο κράτος μέλος, σύμφωνα με το άρθρο 14.2.α του Κώδικα ΦΠΑ), από οποιοδήποτε υποκείμενο στο φόρο.

10. Πώς αποδίδεται ο Φ.Π.Α., για ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών ή ενδοκοινοτική λήψη υπηρεσιών για την οποία πρέπει να αποδοθεί φόρος από πρόσωπα που στερούνται του δικαιώματος έκπτωσης του φόρου.

Τα μη υποκείμενα στο φόρο νομικά πρόσωπα, τα πρόσωπα που ενεργούν αποκλειστικά πράξεις για τις οποίες δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης του φόρου των εισροών τους, οι απαλλασσόμενες μικρές επιχειρήσεις και οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος καθίστανται υπόχρεοι για την καταβολή ΦΠΑ για την ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, καθώς και την ενδοκοινοτική λήψη υπηρεσιών που πραγματοποιούν. Ο φόρος αποδίδεται με περιοδική δήλωση που υποβάλλεται μέχρι τη δεκάτη πέμπτη (15η) ημέρα του επομένου μήνα που ακολουθεί το μήνα που κατέστη απαιτητός ο φόρος, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 16 και 18 του Κώδικα Φ.Π.Α., μόνο για τις φορολογικές περιόδους που πραγματοποιούνται τέτοιες συναλλαγές.

Ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών

Ειδικότερα για τις ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών η υποχρέωση για την καταβολή του φόρου υφίσταται και η περιοδική δήλωση υποβάλλεται στις περιπτώσεις που:

α) οι συναλλαγές που πραγματοποιούν υπερβαίνουν το όριο των 10.000,00€ (χωρίς το ΦΠΑ) από όλα τα κράτη μέλη, κατά την τρέχουσα διαχειριστική περίοδο, καθώς και την επόμενη διαχειριστική περίοδο (ανεξάρτητα ύψους αποκτήσεων).

β) τα ανωτέρω πρόσωπα επιλέγουν τη φορολόγησή τους, αποκτώντας ΑΦΜ/ΦΠΑ και κοινοποιώντας τον στον προμηθευτή τους. Η επιλογή αυτή γίνεται με υποβολή δήλωσης μεταβολών - μετάταξης, η οποία ισχύει τουλάχιστον για δύο πλήρεις διαχειριστικές περιόδους, μετά την πάροδο των οποίων μπορεί να ανακληθεί. Η ανάκληση θα ισχύει από την επόμενη διαχειριστική περίοδο.
Ενδοκοινοτικές λήψεις υπηρεσιών

Η υποχρέωση για καταβολή ΦΠΑ για υπηρεσίες που λαμβάνονται από άλλο κράτος μέλος και οι οποίες φορολογούνται στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 14.2.α του Κώδικα ΦΠΑ, ισχύει για κάθε υποκείμενο στο φόρο, ανεξάρτητα από το ύψος των υπηρεσιών αυτών.

Επίσης η υποχρέωση αυτή ισχύει και για τα ΝΠΔΔ, τα οποία διαθέτουν ΑΦΜ για ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών που πραγματοποιούν, καθώς και για τα ΝΠΔΔ τα οποία παράλληλα ασκούν δραστηριότητα που υπάγεται στο φόρο ανεξάρτητα από το εάν οι υπηρεσίες χρησιμοποιούνται για τη φορολογητέα δραστηριότητα ή για τη δραστηριότητα δημόσιας εξουσίας.

Σημειώνεται ότι στις ανωτέρω περιπτώσεις τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν υποχρέωση υποβολής εκκαθαριστικής δήλωσης, αντίθετα υποχρεούνται στην υποβολή ανακεφαλαιωτικού πίνακα ενδοκοινοτικών αποκτήσεων αγαθών και λήψεων υπηρεσιών και δήλωσης INTRASTAT εφόσον έχουν υπερβεί το στατιστικό κατώφλι εξομοίωσης.

11. Τόπος φορολόγησης υπηρεσιών.

Από 1.1.2010

α) Υπηρεσίες που παρέχονται προς υποκείμενους στο φόρο (επιχείρηση), φορολογούνται στον τόπο του λήπτη (πελάτη), εκτός από τις εξής υπηρεσίες:
- υπηρεσίες σχετικές με ακίνητο (φορολόγηση στον τόπο του ακινήτου),
- μεταφορές προσώπων (φορολόγηση ανάλογα με το διανυόμενο διάστημα),
- καλλιτεχνικές, εκπαιδευτικές κλπ. υπηρεσίες και από 1.1.2011 το δικαίωμα εισόδου σε ανάλογες εκδηλώσεις (φορολόγηση στον τόπο εκτέλεσης),
- υπηρεσίες εστιατορίου και εστίασης (φορολόγηση στον τόπο πραγματοποίησης και σε περίπτωση ενδοκοινοτικών ταξιδίων μεταξύ Ελλάδος και άλλων κρατών μελών, φορολόγηση στον τόπο αναχώρησης του ταξιδιού),
- μίσθωση μεταφορικών μέσων μέχρι 30 ημέρες και προκειμένου περί πλοίων μέχρι 90 ημέρες (φορολόγηση στον τόπο που το μεταφορικό μέσο τίθεται στη διάθεση του πελάτη),

β) Υπηρεσίες που παρέχονται προς μη υποκείμενους στο φόρο (τελικούς καταναλωτές) φορολογούνται στον τόπο του παρέχοντος, εκτός από τις υπηρεσίες που αναφέρονται στην περίπτωση (α) ανωτέρω και επιπλέον τις εξής υπηρεσίες:
- υπηρεσίες μεσαζόντων (φορολόγηση στον τόπο που φορολογείται η κύρια υπηρεσία που αφορά η μεσολάβηση),
- μεταφορά αγαθών (φορολόγηση ανάλογα με το διανυόμενο διάστημα) και προκειμένου για ενδοκοινοτικές μεταφορές αγαθών φορολόγηση στον τόπο αναχώρησης,
- παρεπόμενες της μεταφοράς υπηρεσίες (φορολόγηση στον τόπο που εκτελούνται)
- πραγματογνωμοσύνες και εργασίες επί κινητών αγαθών (φορολόγηση στον τόπο που εκτελούνται),
- ηλεκτρονικές υπηρεσίες και ορισμένες άυλες υπηρεσίες, όπως διαφήμιση, δικαιώματα, συμβουλευτικές υπηρεσίες, τραπεζικές, ασφαλιστικές, ραδιοτηλεοπτικές, κλπ. (φορολόγηση στον τόπο του λήπτη).

12. Εφαρμοζόμενος συντελεστής Φ.Π.Α.

Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε 23% στη φορολογητέα αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται από τις διατάξεις των άρθρων 19 και 20 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000), όπως ισχύει.

Κατ' εξαίρεση, συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α. υπάγονται στο μειωμένο συντελεστή ο οποίος από 1.1.2011 είναι 13%.

Στο ίδιο Παράρτημα περιλαμβάνονται αγαθά και υπηρεσίες που υπάγονται στον υπερμειωμένο συντελεστή (από 1.1.2011 6,5%). Στον υπερμειωμένο αυτό συντελεστή υπάγονται:
- τα βιβλία της ΔΚ 4901
- τα βιβλία με εικόνες για παιδιά της ΔΚ 4903 (από 1.1.2011)
- οι εφημερίδες και τα περιοδικά της ΔΚ 4902
- τα φάρμακα για την ιατρική του ανθρώπου, των ΔΚ 3003 και 3004 και τα εμβόλια για την ιατρική του ανθρώπου της ΔΚ 3002 (από 1.1.2011)
- τα εισιτήρια για θεατρικές παραστάσεις
- η διαμονή σε ξενοδοχεία και παρόμοιους χώρους, συμπεριλαμβανομένης και της παροχής καταλύματος διακοπών και της μίσθωσης χώρου σε κατασκήνωση ή κάμπιγκ για τροχόσπιτα (από 1.1.2011). Κάθε κατηγορία αγαθών οριοθετείται από τις δασμολογικές κλάσεις (Δ. Κ.) όπως αυτές αναφέρονται στη Συνδυασμένη Ονοματολογία του έτους 1996.
Σημειώνεται ότι από 1.9.2011 στον κανονικό συντελεστή υπάγονται:
- τα παρασκευασμένα φαγητά, τα οποία παραδίδονται έτοιμα προς άμεση κατανάλωση χωρίς καμία περαιτέρω προετοιμασία, από εστιατόρια, ταβέρνες, πιτσαρίες, οινομαγειρεία, ψητοπωλεία, ταχυφαγεία, καφετέριες και συναφή καταστήματα ή τμήματα καταστημάτων που παρασκευάζουν έτοιμα προς άμεση κατανάλωση φαγητά. Εξαιρούνται οι παραδόσεις των ειδών αυτών από κυλικεία που λειτουργούν εντός εκπαιδευτικών ή νοσηλευτικών επιχειρήσεων ή ιδρυμάτων, ή ιδρυμάτων κοινωνικής πρόνοιας. Οι διατάξεις αυτές δεν ισχύουν για τα τυποποιημένα εμπορεύσιμα είδη διατροφής, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι αυτά μπορούν να καταναλωθούν άμεσα χωρίς καμία περαιτέρω προετοιμασία. Ως τυποποιημένα εμπορεύσιμα είδη διατροφής νοούνται τα είδη διατροφής που παρασκευάζονται για ευρεία κατανάλωση και διατίθενται συσκευασμένα στα σημεία πώλησης, καθώς και αυτά που εμπορεύονται σε μεγάλες συσκευασίες ή ποσότητες και παραδίδονται χύμα ή κομμένα σε μικρότερες ποσότητες.
- οι χυμοί φρούτων και λαχανικών που περιλαμβάνονται στη Δ.Κ. 2009, τα έτοιμα ροφήματα και παρόμοια είδη του κεφαλαίου 21 του δασμολογίου όπως είναι ο καφές, το τσάι, η σοκολάτα κλπ., τα αεριούχα νερά, φυσικά ή τεχνητά καθώς και τα αναψυκτικά.
- η εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων, δηλαδή οι υπηρεσίες εστίασης γενικά.

Επισημαίνεται ότι στο μειωμένο συντελεστή (13%) εξακολουθούν να υπάγονται οι παραδόσεις γλυκών σκευασμάτων καθώς και η η παράδοση ψωμιού και άλλων αρτοσκευασμάτων.

Διευκρινίσεις για τα θέματα αυτά έχουν δοθεί με τις εγκυκλίους ΠΟΛ.1170/5.8.2011, ΠΟΛ.1182/26.8.2011 και ΠΟΛ.1208/5.10.2011.

13. Σε ποιες περιπτώσεις (γεωγραφικές περιοχές) ισχύουν οι μειωμένοι, κατά 30%, συντελεστές Φ.Π.Α.

Για τα νησιά των νομών Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου, Κυκλάδων και τα νησιά του Αιγαίου Θάσο, Σαμοθράκη, Βόρειες Σποράδες και Σκύρο, οι συντελεστές του φόρου μειώνονται κατά τριάντα τοις εκατό (30%) και από 1.1.2011 είναι 5%, 9% και 16%.

Οι μειωμένοι συντελεστές Φ.Π.Α. εφαρμόζονται στα αγαθά, με εξαίρεση τα καπνοβιομηχανικά προϊόντα και τα μεταφορικά μέσα, εφόσον αυτά:

α) βρίσκονται στα νησιά αυτά και παραδίδονται από υποκείμενο στο φόρο που είναι εγκαταστημένος στα νησιά αυτά, ή

β) πωλούνται με προορισμό τα νησιά αυτά από υποκείμενο στο φόρο, εγκαταστημένο σε οποιοδήποτε μέρος του εσωτερικού της χώρας, προς αγοραστή υποκείμενο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εγκαταστημένο στα νησιά αυτά, ή

γ) αποστέλλονται ή μεταφέρονται προς υποκείμενο στο φόρο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο που είναι εγκαταστημένο στα νησιά αυτά, στα πλαίσια της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών, ή δ) εισάγονται στα νησιά αυτά.

Όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών, οι μειωμένοι συντελεστές Φ.Π.Α. ισχύουν, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής δύο προϋποθέσεις:

α) Οι υπηρεσίες παρέχονται από υποκείμενους στο φόρο που έχουν την εγκατάστασή τους στις εν λόγω νησιωτικές περιοχές. Στην έννοια της εγκατάστασης περιλαμβάνεται η ύπαρξη της έδρας ή του κεντρικού ή υποκαταστήματος που λειτουργεί μόνιμα και όχι ευκαιριακά, από τα οποία πραγματοποιείται η παροχή των υπηρεσιών.

β) Η εκτέλεση των υπηρεσιών ολοκληρώνεται υλικά εντός των νησιωτικών αυτών περιοχών.

14. Εφαρμογή του Φ.Π.Α. στα νέα ακίνητα:

α) Περιπτώσεις παράδοσης ακινήτων που επιβάλλεται Φ.ΠΑ.
Φ.Π.Α. επιβάλλεται στην παράδοση αποπερατωμένων ή ημιτελών κτιρίων ή τμημάτων τους και του οικοπέδου που μεταβιβάζεται με αυτά ως ενιαία ιδιοκτησία ή ιδανικών μεριδίων οικοπέδου επί των οποίων εφαρμόζεται το αμάχητο τεκμήριο του αποπερατωμένου, εφόσον πραγματοποιείται από επαχθή αιτία πριν από την πρώτη εγκατάσταση σε αυτά.

Για την εφαρμογή Φ.Π.Α. θεωρούνται:
- Ως κτίρια, τα κτίσματα γενικά και οι κάθε είδους κατασκευές που συνδέονται με τα κτίσματα ή με το έδαφος κατά τρόπο σταθερό και μόνιμο.
- Ως πρώτη εγκατάσταση, η πρώτη χρησιμοποίηση με οποιονδήποτε τρόπο των κτιρίων ύστερα από την ανέγερσή τους, όπως είναι η ιδιοκατοίκηση, η ιδιόχρηση, η μίσθωση ή άλλη χρήση. Θεωρείται επίσης ότι πραγματοποιείται η πρώτη εγκατάσταση κατά το χρόνο που συμπληρώνεται τριετία από την αποπεράτωση της οικοδομής. Για τις οικοδομές που έχουν αποπερατωθεί μέχρι και 31/12/2010, η τριετία αρχίζει από την 1/1/2011 (βλ. σχετ. εγκύκλιο ΠΟΛ.1150/14.7.2011).

Επίσης, Φ.Π.Α. επιβάλλεται στη μεταβίβαση της ψιλής κυριότητας, στη σύσταση ή στην παραίτηση από το δικαίωμα προσωπικής ή πραγματικής δουλείας, στην παραχώρηση του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης επί κοινόκτητων κύριων, βοηθητικών ή ειδικών χώρων κτισμάτων ή επί κοινόκτητου τμήματος οικοπέδου καθώς και στη μεταβίβαση του δικαιώματος άσκησης της επικαρπίας των ακινήτων της παραγράφου 1 του άρθρου 6 του Κώδικα Φ.Π.Α.

β) Χρόνος έναρξης εφαρμογής
Φ.Π.Α. επιβάλλεται στην παράδοση ακινήτων των οποίων:
- Η άδεια κατασκευής εκδίδεται από 01/01/2006 και μετά
- Η άδεια κατασκευής αναθεωρείται από 01/01/2006 και μετά με την προϋπόθεση ότι μέχρι την ημερομηνία αναθεώρησης δεν έχουν αρχίσει οι εργασίες κατασκευής. Εξαίρεση μπορεί να χορηγηθεί, εφόσον αυτό είναι επιθυμητό, στις περιπτώσεις που έχει υποβληθεί έως 25/11/2005 πλήρης φάκελος στην πολεοδομία και στις περιπτώσεις αντιπαροχής εφόσον μέχρι την ημερομηνία αυτή έχει υπογραφεί και το προσύμφωνο μεταβίβασης χιλιοστών οικοπέδου και εργολαβικό κατασκευής.

γ) Πρώτη κατοικία
Απαλλάσσεται από το Φ.Π.Α. η παράδοση ακινήτων σε δικαιούχους απαλλαγής από το Φ.Μ.Α. κατά την απόκτηση πρώτης κατοικίας καθώς και η παραχώρηση του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης που συνιστάται υπέρ των παραπάνω ακινήτων.
Επισημαίνεται ότι, για τον οικοπεδούχο στην περίπτωση αντιπαροχής δεν υφίσταται ποτέ απαλλαγή από τον Φ.Π.Α. για την απόκτηση πρώτης κατοικίας αφού δεν πληρούται η βασική προϋπόθεση της αγοράς που θέτουν οι διατάξεις Φ.Μ.Α.

δ) Παράδοση γηπέδων
Απαλλάσσεται από το Φ.Π.Α. η παράδοση οικοπέδων, αγροτεμαχίων κ.λ.π., καθώς και η παράδοση ιδανικών μεριδίων αυτών.

ε) Αντιπαροχή
Δεν επιβάλλεται Φ.Π.Α. στην παράδοση των χιλιοστών του οικοπέδου από τον οικοπεδούχο προς τον κατασκευαστή, ενώ επιβάλλεται Φ.Π.Α. για τις παραδόσεις κτισμάτων (εργολαβία) που δίδονται ως αντιπαροχή από τον κατασκευαστή στον οικοπεδούχο. Ως αξία, επί της οποίας υπολογίζεται Φ.Π.Α., λαμβάνεται η αξία της παρεχόμενης εργολαβίας, η οποία προκύπτει από το κόστος υλικών εργασιών, αμοιβών, μισθών και λοιπών επιβαρύνσεων καθώς και τυχόν εργολαβικό κέρδος, όπου υπάρχει.

στ) Μεταβίβαση ιδιοκτησιών που παραμένουν στην κυριότητα του οικοπεδούχου πριν από την αποπεράτωση της οικοδομής
Ο οικοπεδούχος μπορεί σε οποιοδήποτε στάδιο κατασκευής της οικοδομής, ακόμη και πριν εκδοθεί προς αυτόν το στοιχείο παράδοσης κτισμάτων, να μεταβιβάσει τις ιδιοκτησίες που παραμένουν στην κυριότητά του. Η μεταβίβαση αυτή υπάγεται σε Φ.Μ.Α. εάν ο οικοπεδούχος είναι ιδιώτης και σε Φ.Π.Α. εάν είναι κατασκευαστική επιχείρηση. Σημειώνεται ότι σε αυτήν την περίπτωση το στοιχείο παράδοσης κτισμάτων θα εκδοθεί στον οικοπεδούχο που έχει συμβληθεί με τον κατασκευαστή και σε αυτόν επιρρίπτεται ο αναλογών Φ.Π.Α.

ζ) Διαφορά ανάμεσα στην φορολογηθείσα αξία κάθε ιδιοκτησίας κατά τη μεταβίβαση και του απολογιστικού κόστους.
Κατά την μεταβίβαση ιδιοκτησίας πριν από την αποπεράτωση της οικοδομής επιβάλλεται Φ.Π.Α. Με την ολοκλήρωση της οικοδομής και την υποβολή του ειδικού εντύπου απολογιστικού κόστους είναι πιθανό για κάποιες ή όλες τις ιδιοκτησίες αυτό να προκύπτει μεγαλύτερο από την φορολογηθείσα, κατά την υποβολή της ειδικής δήλωσης, αξία. Η κατασκευαστική επιχείρηση μπορεί να υποβάλλει έκτακτη δήλωση και να αποδώσει τον Φ.Π.Α. που οφείλει σημειώνοντας την αιτία υποβολής της αλλά δεν θα μεταφέρει το ποσό αυτό προς έκπτωση στην περιοδική της οικείας φορολογικής περιόδου. Άλλως ο φόρος καταλογίζεται κατά τον έλεγχο με προσαύξηση λόγω ανακρίβειας των δηλώσεων.

η) Εκχώρηση εργολαβικού προσυμφώνου κατασκευαστικής επιχείρησης που έχει συμβληθεί με οικοπεδούχο σε άλλη κατασκευαστική επιχείρηση προς συνέχιση των εργασιών.

Η εκχώρηση εκ μέρους του εργολάβου των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που απορρέουν από το προσύμφωνο μεταβίβασης χιλιοστών οικοπέδου και εργολαβικό κατασκευής συνιστά παροχή υπηρεσίας. Ως φορολογητέα αξία λαμβάνεται η αντιπαροχή που έλαβε η πρόκειται να λάβει για την εκχώρηση αυτή ο αρχικός εργολάβος. Η κατασκευαστική επιχείρηση που υπεισέρχεται στο εργολαβικό προσύμφωνο θα έχει όλες τις φορολογικές υποχρεώσεις ως προς τον Φ.Π.Α. για την έν λόγω οικοδομή.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στις περιπτώσεις που πριν την εκχώρηση έχει συντελεστεί μεταβίβαση χιλιοστών οικοπέδου από τον οικοπεδούχο στον κατασκευαστή (με συμβόλαιο) ή έχουν μεταβιβαστεί σε οποιονδήποτε τρίτο ιδιοκτησίες που αφορούν στο εργολαβικό αντάλλαγμα, διότι ενδέχεται να προκύπτουν και άλλες πράξεις που υπόκεινται σε φορολογία.

15. Ποιες πράξεις απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α.

Απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α. οι πράξεις που απαριθμούνται στο άρθρο 22 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000), οι οποίες πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας με τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο άρθρο αυτό και αφορούν στην ιατρική και νοσοκομειακή περίθαλψη - διάγνωση, στην κοινωνική πρόνοια και ασφάλιση, στις υπηρεσίες εκπαίδευσης γενικά, στον αθλητισμό, στις υπηρεσίες πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης, στις ασφαλιστικές και αντασφαλιστικές εργασίες, χρηματικές συναλλαγές, μετοχές, μερίδια, ομολογίες, αμοιβαία κεφάλαια, καταθέσεις, μισθώσεις ακινήτων κ.α. Απαλλάσσονται, επίσης, από το Φ.Π.Α., σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 39 του Κώδικα Φ.Π.Α., οι μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν υποχρέωση τήρησης βιβλίων του Κ.Β.Σ. Για τις ανωτέρω πράξεις, ο υποκείμενος στο φόρο δεν έχει δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών του.

Επισημαίνεται ότι από 22.08.2011 καταργήθηκε η απαλλαγή από τον ΦΠΑ στην παροχή νερού μη εμφιαλωμένου και στις υπηρεσίες αποχέτευσης που πραγματοποιούνταν απευθείας από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή συνδέσμους αυτών, χωρίς τη μεσολάβηση δημοτικών επιχειρήσεων, καθώς και απευθείας από το Δημόσιο και άλλα Ν. Π.Δ.Δ..

Η απαλλαγή εξακολουθεί να ισχύει για τις ανταποδοτικές εισφορές που επιβάλλουν οι Οργανισμοί Εγγείων Βελτιώσεων - Ο. Ε. Β. - (Ειδικοί Οργανισμοί, ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ) στα μέλη τους για την παροχή αρδευτικού ύδατος και τις λοιπές παροχές που συνδέονται άμεσα με τις πράξεις αυτές. Η ανωτέρω απαλλαγή εφαρμόζεται και για την παράδοση αρδευτικού ύδατος από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (βλ.σχετ. Εγκύκλιο ΠΟΛ.1242/24.11.2011).

Επισημαίνεται ότι από 1.7.2010 καταργήθηκε η απαλλαγή των δικηγόρων, συμβολαιογράφων, άμισθων υποθηκοφυλάκων, δικαστικών επιμελητών και των συγγραφέων, καλλιτεχνών γενικά που παρέχουν υπηρεσίες προς άλλους υποκείμενους στο φόρο.
Επίσης από την ανωτέρω ημερομηνία η απαλλαγή της νοσοκομειακής περίθαλψης περιορίζεται μόνο στις παροχές υπηρεσιών που πραγματοποιούνται από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου καθώς και από πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που δεν είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα (διευκρινίσεις έχουν δοθεί με τις εγκυκλίους ΠΟΛ.1100/24.6.2010 και ΠΟΛ.1118/2.8.2010).

Επίσης, απαλλάσσονται οι πράξεις που πραγματοποιούνται σύμφωνα με όσα καθορίζονται στα άρθρα 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29 του Κώδικα Φ.Π.Α και στις αντίστοιχες υπουργικές αποφάσεις.

16. Οι υπηρεσίες εκμάθησης Η/Υ υπάγονται ή όχι σε Φ.Π.Α.

Η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης σε θέματα πληροφορικής, απαλλάσσεται από το Φ.Π.Α., ανεξάρτητα από το πρόσωπο στο οποίο απευθύνεται, εφόσον στοχεύει στη μετάδοση γνώσεων γενικά σε θέματα Η/Υ. Αντίθετα, η παροχή υπηρεσιών εκπαίδευσης σχετικά με το χειρισμό και τη λειτουργία Η/Υ, που συνδέεται με την πώλησή τους, χωρίς να παρέχεται γενικότερη εκπαίδευση, δεν απαλλάσσεται από το Φ.Π.Α.

Διευκρινίσεις σχετικά με την εφαρμογή διατάξεων Φ.Π.Α. στις υπηρεσίες εκμάθησης Η/Υ έχουν δοθεί με την Ε.Δ.Υ.Ο. ΠΟΛ.1041/6.5.2004.

17. Συμμετοχή ιατρού σε κλινική μελέτη.

Η αμοιβή που εισπράττει ιατρός για τη συμμετοχή του σε κλινική μελέτη που διεξάγεται για λογαριασμό φαρμακευτικής εταιρίας σχετικά με την επίδραση φαρμάκου δεν απαλλάσσεται του Φ.Π.Α., αλλά υπάγεται στο φόρο, όπως και κάθε άλλη δραστηριότητα ιατρού που δε συνιστά ιατρική εξέταση, διάγνωση και περίθαλψη ασθενούς.

18. Απαλλαγή οδικής βοήθειας.

Οι υπηρεσίες οδικής βοήθειας έναντι συνδρομής που παρέχονται από ασφαλιστικές επιχειρήσεις, καθώς και από φυσικά ή νομικά πρόσωπα παροχής οδικής βοήθειας απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α. (άρθρο 22.1.1 θ' Κώδικα Φ.Π.Α.).

19. Απαλλαγή ολικής ναύλωσης επαγγελματικού τουριστικού πλοίου αναψυχής.

Η ναύλωση επαγγελματικού πλοίου αναψυχής του ν. 2743/1999 (πρώην ν.438/1976) που γίνεται από πλοιοκτήτρια εταιρεία:

α) προς άλλον υποκείμενο στο φόρο που ασχολείται με τη μεταφορά προσώπων, απαλλάσσεται από το ΦΠΑ,

β) με βάση ναυλοσύμφωνο για την εκτέλεση πλόων θαλάσσιας αναψυχής ή περιηγήσεως, θεωρείται ως παροχή υπηρεσιών μεταφοράς προσώπων εκ μέρους της πλοιοκτήτριας και υπάγεται σε ΦΠΑ 13%.
Όμως, για τα τουριστικά πλοία της περίπτωσης αυτής, προβλέπεται μείωση της φορολογητέας βάσης ποσοστό έκπτωσης:
- 60%, όταν εκτελούν διεθνείς πλόες,
- 50%, όταν εκτελούν πλόες Τοπικούς μέχρι Μεγάλης Ακτοπλοΐας,
- 40%, όταν εκτελούν πλόες Τοπικούς μέχρι Μικρής Ακτοπλοΐας. Αναλυτικές διευκρινίσεις έχουν δοθεί με την Ε.Δ.Υ.Ο. ΠΟΛ. 1156/09.05.1997.

20. Απαλλαγή αγορών, εισαγωγών και λήψεων υπηρεσιών με σκοπό την εξαγωγή ή την ενδοκοινοτική παράδοση αγαθών (Α.Υ.Ο. ΠΟΛ.1262/2.8.1993).

Παρέχεται η ευχέρεια στους υποκείμενους στο φόρο να αγοράζουν ή εισάγουν αγαθά με απαλλαγή από το φόρο προστιθέμενης αξίας, εφόσον αυτά προορίζονται να αποτελέσουν αντικείμενο εξαγωγής ή/και ενδοκοινοτικής παράδοσης καθώς και να λαμβάνουν υπηρεσίες που είναι άμεσα συνδεδεμένες με τις πράξεις αυτές χωρίς να καταβάλλουν φόρο.

Η συνολική αξία των παραπάνω πράξεων, που μπορούν να πραγματοποιηθούν με απαλλαγή από το φόρο σε μία διαχειριστική περίοδο, δεν μπορεί να υπερβεί τη συνολική αξία των εξαγωγών και ενδοκοινοτικών παραδόσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της προηγούμενης της αίτησης δωδεκάμηνης χρονικής ή δωδεκάμηνης διαχειριστικής περιόδους.

Ειδικότερα διευκρινίσεις για την ανωτέρω διαδικασία έχουν δοθεί με το άρθρο 4 της υπ' αρ. 1103551/8478/Α0014/ /ΠΟΛ.1262/2.8.1993 (ΦΕΚ 675/τ. Β') όπως αυτή έχει συμπληρωθεί με τις Α.Υ.Ο. ΠΟΛ.1075/13.3.1995 (ΦΕΚ 212/τ. Β'), ΠΟΛ.1155/6.6.1995 (ΦΕΚ 527/τ. Β'), ΠΟΛ.1198/13.7.1995 (ΦΕΚ 650/τ. Β'), ΠΟΛ.1206/31.7.2002 (ΦΕΚ 1073/τ. Β') και την ΠΟΛ.1061/26.3.2008 (ΦΕΚ 581/τ. Β').

21. Διακανονισμός παγίων.

Όταν επιχείρηση αγοράσει αγαθό επένδυσης υποχρεούται να το παρακολουθεί για μία πενταετία, με αφετηρία το έτος χρησιμοποίησής του.

Αν μέσα στα πέντε έτη, από την πρώτη χρησιμοποίηση, επέλθει μεταβολή στο δικαίωμα έκπτωσης τότε πρέπει να γίνει διακανονισμός για το ένα πέμπτο (1/5) του φόρου για κάθε έτος που υπάρχει μεταβολή ή για το φόρο των εναπομεινάντων πέμπτων, αντίστοιχα.

Συνεπώς, κατά τη διάρκεια της πενταετούς περιόδου, εάν: (1) μεταβληθεί το δικαίωμα έκπτωσης, ο διακανονισμός θα ενεργηθεί με την υποβολή της προβλεπόμενης από τις διατάξεις του άρθρου 38 του Κώδικα Φ.Π.Α. (κυρ. ν.2859/2000), όπως ισχύει, εκκαθαριστικής δήλωσης, για το 1/5 του φόρου για κάθε έτος που συντελείται η προαναφερθείσα μεταβολή, (2) παραδίδεται αγαθό επένδυσης ή παύει οριστικά αυτό να χρησιμοποιείται σε φορολογητέες πράξεις, θα ενεργηθεί εφάπαξ διακανονισμός για τα εναπομείναντα πέμπτα του φόρου εντός του ιδίου έτους της παράδοσης ή παύσης, με την υποβολή της εκκαθαριστικής δήλωσης.

22. Επιμερισμός του φόρου των κοινών εισροών (Pro-rata), ποιες εκροές συμπεριλαμβάνονται στον αριθμητή και ποιες στον παρονομαστή του κλάσματος.

Σε περίπτωση που ο υποκείμενος στο φόρο χρησιμοποιεί αγαθά και υπηρεσίες για την πραγματοποίηση πράξεων, για μερικές από τις οποίες δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης (μη υποκείμενες ή απαλλασσόμενες χωρίς δικαίωμα έκπτωσης), ο εκπιπτόμενος φόρος ορίζεται σε ποσοστό στα εκατό του συνολικού ποσού του φόρου των κοινών αυτών εισροών.

Το εκπιπτόμενο αυτό ποσοστό βρίσκεται με βάση ένα κλάσμα (Pro - rata), στο οποίο περιλαμβάνονται:

α) στον αριθμητή: οι φορολογητέες εκροές και οι φορολογητέες εκροές εκτός Ελλάδος και οι απαλλασσόμενες εκροές που δημιουργούν δικαίωμα προς έκπτωση,

β) στον παρονομαστή: ό,τι έχει περιληφθεί στον αριθμητή και οι απαλλασσόμενες εκροές που δεν δημιουργούν δικαίωμα προς έκπτωση. Επίσης, στον παρονομαστή συμπεριλαμβάνονται και οι μη συνδεόμενες με την τιμή των πράξεων επιδοτήσεις, μόνο στην περίπτωση που το κλάσμα έχει ήδη δημιουργηθεί από άλλη αιτία.

Δεν λαμβάνονται υπ' όψη ούτε στον αριθμητή ούτε στον παρονομαστή τα ποσά που προέρχονται από:
- παραδόσεις (πώληση κλπ.) αγαθών τα οποία χρησιμοποιούνται από τον υποκείμενο για πάγια εκμετάλλευση στην επιχείρηση,
- αυτοπαραδόσεις ή ιδιοχρησιμοποιήσεις,
- ενδοκοινοτικές αποκτήσεις,
- πράξεις λήπτη και επιστροφές φόρων,
- εκροές εξ αιτίας αγοράς επενδυτικών αγαθών με την ΚΥΑ Π.2869/87 ή ανακυκλωσίμων σύμφωνα με το άρθρο 39α του ν.2859/2000,
- παρεπόμενες πράξεις σε ακίνητα ή από χρηματοδοτικές ή πράξεις των περιπτώσεων κ', κα', κβ', κγ', κδ' και κε', της παραγράφου 1 του άρθρου 22 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν.2859/2000), εφόσον πρόκειται για παρεπόμενες της κύριας δραστηριότητας πράξεις.

23. Αναστολή καταβολής του φόρου στην αγορά ή εισαγωγή καινούργιου μηχανολογικού εξοπλισμού (ΚΥΑ Π.2869/1987).
Επιχειρήσεις που υπάγονται

Οι διατάξεις της ανωτέρω Κ.Υ.Α. Π.2869/1987 καταλαμβάνουν περιοριστικά μόνον έξι (6) συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων, ήτοι, βιομηχανικές, βιοτεχνικές, μεταλλευτικές, λατομικές, ξενοδοχειακές και αγροτικές επιχειρήσεις που έχουν ενταχθεί (υποχρεωτικά ή προαιρετικά) στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α. Σημειώνεται ότι στην ανωτέρω υπουργική απόφαση αυτή δεν υπάγονται οι εμπορικές επιχειρήσεις και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών.

Δικαιολογητικά που απαιτούνται

Ο επενδυτής που πρόκειται να εισάγει ή αγοράσει στο εσωτερικό επενδυτικά αγαθά, υποβάλλει στον αρμόδιο για την επιβολή του Φ.Π.Α. Προϊστάμενο Δ.Ο.Υ. τα κάτωθι δικαιολογητικά:
- Αίτηση έγκρισης εισαγωγής ή αγοράς των επενδυτικών αγαθών (κανούργιων) με αναστολή καταβολής του αναλογούντος Φ.Π.Α.
- Αναλυτικό πίνακα (εις διπλούν), στον οποίο αναγράφει τα αγαθά που πρόκειται να εισάγει ή να αγοράσει στο εσωτερικό (ποσότητα και αξία),
- Υπεύθυνη δήλωση του ν.1599/1986,
- Βεβαίωση της αρμόδιας αρχής για τυχόν υπαγωγή σε αναπτυξιακό νόμο.
- Προκειμένου για θερμοκήπια ή υλικά που ενσωματώνονται σ' αυτά απαιτείται, επιπλέον, βεβαίωση της Δ/νσης Δενδροκηπευτικής του Υπουργείου Γεωργίας. Διευκρινίσεις για την εφαρμογή της Κ.Υ.Α. Π.2869/2389/ΠΟΛ.137/04.05.1987 έχουν δοθεί με τις Ε.Δ.Υ.Ο. ΠΟΛ.246/26.8.1987, ΠΟΛ.47/1988, ΠΟΛ.250/1988, ΠΟΛ.1005/1992, ΠΟΛ.1333/14.10.1993, ΠΟΛ.1051/16.2.1999 και ΠΟΛ.1080/18.5.2005.

24. Ποια είναι τα ειδικά καθεστώτα Φ.Π.Α. και πώς γίνεται η ένταξη σε αυτά.

Τα ειδικά καθεστώτα Φ.Π.Α. είναι τα εξής:
- άρθρο 35.α: Παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών από υποκείμενους εγκατεστημένους σε Τρίτη χώρα, προς μη υποκείμενους στο φόρο εγκατεστημένους εντός της Κοινότητος.
- άρθρο 39: Μικρές επιχειρήσεις.
- άρθρο 39.α: Καταβολής του φόρου από τον λήπτη αγαθών και υπηρεσιών.
- άρθρο 40: Κατ' αποκοπή καταβολή του φόρου (με βάση το άρθρο αυτό έχουν ορισθεί ετήσια κατ' αποκοπή ποσά Φ.Π.Α. για τους εκμεταλλευτές σκαφών παράκτιας αλιείας μέχρι 12 μέτρα - βλ. σχετ. ερώτημα 27 κατωτέρω, τους εκμεταλλευτές σκαφών λίμνης Ιωαννίνων και τους εκμεταλλευτές ιππήλατων οχημάτων).
- άρθρα 41 - 42: Αγρότες.
- άρθρο 43: Πρακτορεία ταξιδίων.
- άρθρο 44: Βιομηχανοποιημένα καπνά.
- άρθρο 45: Μεταπωλητές μεταχειρισμένων αγαθών και αντικειμένων καλλιτεχνικής αξίας.
- άρθρο 46: Πωλήσεις σε δημοπρασία.
- άρθρο 47: Επενδυτικός χρυσός.

Με τα ίδια άρθρα ορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις ένταξης στα ειδικά αυτά καθεστώτα και οι ειδικές διαδικασίες που πρέπει να εφαρμόζουν οι υποκείμενοι στο φόρο που εντάσσονται στα καθεστώτα αυτά.

25. Επιστροφή Φ.Π.Α. στους αγρότες του ειδικού καθεστώτος.

Οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 41 δικαιούνται επιστροφής του ΦΠΑ που επιβάρυνε τις εισροές τους. Η επιστροφή αυτή πραγματοποιείται με κατ' αποκοπή συντελεστή (11%) στις πωλήσεις αγροτικών προϊόντων που πραγματοποιούν προς άλλους υποκείμενους στο φόρο, υποβάλλοντας σε ετήσια βάση (από 1.3 μέχρι 31.7 κάθε έτους) τα κατωτέρω δικαιολογητικά: α) αίτηση - αναλυτική κατάσταση δικαιολογητικών για την επιστροφή του ΦΠΑ και β) τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η αξία της παράδοσης των αγροτικών προϊόντων και της παροχής των αγροτικών υπηρεσιών, βάσει των οποίων θα γίνει η επιστροφή του φόρου. Πρόκειται κυρίως για τα νόμιμα φορολογικά στοιχεία τα οποία αναγράφονται αναλυτικά στον Πίνακα Γ' (σελ. 2) της αίτησης - αναλυτικής κατάστασης δικαιολογητικών με την οποία και συνυποβάλλονται.

Επισημαίνεται ότι από 1.10.2010 οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος που πωλούν τα προϊόντα τους σε λαϊκές αγορές ή από δικό τους κατάστημα, ή εξάγουν ή παραδίδουν τα προϊόντα τους σε άλλο κράτος μέλος, υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίων εσόδων εξόδων για την εν λόγω δραστηριότητα.

Για τις πωλήσεις αυτές έχουν δικαίωμα επιστροφής με κατ' αποκοπή συντελεστή (5%) επί των εν λόγω πωλήσεων, όπως αυτές προκύπτουν από το βιβλίο εσόδων εξόδων που τηρούν και πραγματοποιείται μέσω συμψηφισμού με την περιοδική δήλωση που υποβάλλουν για κάθε φορολογική περίοδο.

Επισημαίνεται επίσης ότι από 31.12.2010 οι αγρότες οι οποίοι εντάσσονται στο μητρώο αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων και ασχολούνται με τη διαχείριση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως 100KW ή τη λειτουργία αγροτουριστικών μονάδων έως 10 δωματίων, εξακολουθούν να υπάγονται στο ειδικό καθεστώς και δικαιούνται επιστροφής ΦΠΑ με τον κατ' αποκοπή συντελεστή (11%) για τις παραδόσεις αγροτικών προϊόντων και παροχές αγροτικών υπηρεσιών που πραγματοποιούν προς άλλους υποκείμενους στο φόρο (βλ. σχετ. ΠΟΛ.1077/12.4.2011 και ΠΟΛ.1168/4.8.2011).

26. Υποχρεώσεις Φ.Π.Α. των εκμεταλλευτών ΤΑΧΙ.

Από 1.7.2010 οι εκμεταλλευτές ΤΑΧΙ υπάγονται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ και τηρούν βιβλία εσόδων-εξόδων, υποβάλλουν δηλώσεις Φ.Π.Α. και έχουν δικαίωμα έκπτωσης του Φ.Π.Α. των δαπανών τους. Σημειώνεται ότι η μεταφορά προσώπων υπάγεται στο μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. (13% από 1.1.2011), ενώ εάν παρέχουν άλλες υπηρεσίες εξετάζεται ο αναλογών Φ.Π.Α. (π.χ. οι διαφημίσεις υπάγονται στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α.).

27. Υποχρεώσεις Φ.Π.Α. των εκμεταλλευτών σκαφών παράκτιας αλιείας.

Οι εκμεταλλευτές σκαφών παράκτιας αλιείας μέχρι 12 μέτρα, καθώς και σκαφών σπογγαλιείας εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς απόδοσης Φ.Π.Α. με κατ' αποκοπή ποσά που ορίζονται με την Α.Υ.Ο. 1145339/6602/140/Ε0014/ΠΟΛ.1320/30.12.1998. Το καθεστώς αυτό είναι προαιρετικό για τους εκμεταλλευτές, οι οποίοι μπορούν να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους σύμφωνα με το κανονικό καθεστώς. Τα ποσά του φόρου που οφείλονται για κάθε σκάφος ετησίως προσδιορίζονται ανάλογα με το μήκος των σκαφών και έχουν ως εξής:

Μήκος σκαφών (μ)	Ετήσιο ποσό Φ.Π.Α. σε ευρώ.
Μέχρι = 5	98
μεγαλύτερα των 5 μέχρι = 6	126
μεγαλύτερα των 6 μέχρι = 7	204
μεγαλύτερα των 7 μέχρι = 8	281
μεγαλύτερα των 8 μέχρι = 9	352
μεγαλύτερα των 9 μέχρι = 10	394
μεγαλύτερα των 10 μέχρι = 11	450
μεγαλύτερα των 11 μέχρι = 12	471
Σπογγαλιεία	198

Ο φόρος καταβάλλεται σε δύο ισόποσες δόσεις (μέχρι 20.06 και 20.12 κάθε έτους) με την υποβολή έκτακτης δήλωσης. Οι ανωτέρω εκμεταλλευτές έχουν δικαίωμα απαλλαγής των πλοίων που προβλέπεται από το άρθρου 27 του Κώδικα Φ.Π.Α. (Ν.2859/2000), όπως ισχύει.

Οι επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται μόνο ένα σκάφος κάτω των 6 μέτρων απαλλάσσονται από το φόρο, ως μικρές επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν έχουν δικαίωμα απαλλαγής των πλοίων που προβλέπεται από το άρθρο 27 του Κώδικα Φ.Π.Α., εκτός και επιλέξουν την ένταξή τους στο ειδικό καθεστώς ή στο κανονικό καθεστώς Φ.Π.Α.

Επισημαίνεται ότι οι ανωτέρω αλιείες που πωλούν τα αλιεύματά τους σε λαϊκές αγορές δεν εντάσσονται στο ειδικό κατ' αποκοπή καθεστώς και υποχρεούνται να τηρούν βιβλία εσόδων εξόδων για το σύνολο της δραστηριότητάς τους (πωλήσεις λιανικά και χονδρικά), όπως συμβαίνει και με τους αλιείς που πωλούν τα αλιεύματά τους από δικό τους κατάστημα. Αυτό ισχύει και για τους εκμεταλλευτές ενός μόνο σκάφους κάτω των 6 μέτρων. Στο ειδικό κατ' αποκοπή καθεστώς μπορούν να παραμείνουν μόνο οι αλιείες που πραγματοποιούν τις λιανικές τους πωλήσεις αποκλειστικά πλανοδίως (βλ. σχ. ΑΥΟ ΠΟΛ 1065/2010, Εγκύκλιο ΠΟΛ.1077/12.4.2011).

28. Οφείλεται Φ.Π.Α. κατά την πώληση αυτοκινήτων και πώς αποδίδεται.

Κάθε πώληση αυτοκινήτου, εφόσον πραγματοποιείται μέσα στην ελληνική επικράτεια, από υποκείμενο στο φόρο στα πλαίσια της επαγγελματικής του δραστηριότητας, με αντάλλαγμα, υπόκειται στο Φ.Π.Α. και αποδίδεται με την περιοδική δήλωση της φορολογικής περιόδου.

Η πώληση Ε. Ι.Χ. αυτοκινήτου απαλλάσσεται από το Φ.Π.Α. στην περίπτωση που κατά την αγορά του δεν παρέχεται δικαίωμα έκπτωσης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 30 παρ. 4 του Κώδικα ΦΠΑ, όπως ισχύει.

Η πώληση μεταχειρισμένων αυτοκινήτων από υποκείμενο στο φόρο που εντάσσεται στο ειδικό καθεστώς του περιθωρίου κέρδους (άρθρο 45 Κώδικα Φ.Π.Α.) φορολογείται μόνο για το μικτό κέρδος που επιτυγχάνει ο μεταπωλητής, εφόσον τα αυτοκίνητα αυτά τα έχει προμηθευτεί από τα πρόσωπα της παραγράφου 2 του ως άνω άρθρου. Σημειώνεται ότι, σε αυτή την περίπτωση δεν περιλαμβάνεται στη φορολογητέα αξία το τέλος ταξινόμησης (βλ. σχετ. Ε.Δ.Υ.Ο. 1005723/178/22/Β0014/ΠΟΛ.1023/20.1.2000).

29. Πότε πληρώνεται Φ.Π.Α. και πότε χαρτόσημο στις περιπτώσεις μεταβίβασης επιχείρησης από επαχθή αιτία ή κληρονομική διαδοχή.

Στην μεταβίβαση επιχείρησης ως συνόλου, κλάδου ή μέρους της από επαχθή ή χαριστική αιτία ή με τη μορφή εισφοράς σε υφιστάμενο ή συνιστώμενο νομικό πρόσωπο δεν οφείλεται Φ.Π.Α., εφόσον το πρόσωπο που την αποκτά συνεχίζει τις εργασίες του προκατόχου, αλλά καταβάλλεται χαρτόσημο, όπου προβλέπεται από τις υφιστάμενες διατάξεις της περί τελών και χαρτοσήμου νομοθεσίας.

30. «Πώληση λογισμικού προγράμματος»: παροχή υπηρεσίας ή παράδοση αγαθού.

Στις περιπτώσεις πώλησης τυποποιημένου λογισμικού πρόκειται για παράδοση αγαθού. Στις περιπτώσεις όμως που πωλείται λογισμικό που έχει προσαρμοστεί στις ανάγκες συγκεκριμένου πελάτη πρόκειται για παροχή υπηρεσίας.

31. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις ως προς το Φ.Π.Α. όσων έχουν υπογράψει συμβάσεις εργασίας και όσων μετέχουν σε κοινοτικά ερευνητικά προγράμματα.

Δεν υπόκεινται στο Φ.Π.Α., οι μισθωτοί και τα άλλα φυσικά πρόσωπα τα οποία συνδέονται με τον εργοδότη τους με σύμβαση εργασίας ή με οποιαδήποτε άλλη νομική σχέση, που δημιουργεί δεσμούς εξάρτησης, όσον αφορά τους όρους εργασίας ή την αμοιβή και συνεπάγεται την ευθύνη του εργοδότη. Επομένως, σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζεται με βάση τα πραγματικά περιστατικά (ανεξάρτητα από το περιεχόμενο της σχετικής σύμβασης) η ύπαρξη δεσμών εξάρτησης του παρέχοντος την υπηρεσία με τον εργοδότη του, προκειμένου να κριθεί η υπαγωγή του ή μη σε Φ.Π.Α. Για την ύπαρξη δεσμών εξάρτησης θα πρέπει να συντρέχουν τουλάχιστον οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
- η εργασία να παρέχεται για ορισμένο ή αόριστο χρόνο,
- να εκτελείται σύμφωνα με τις οδηγίες, τις εντολές και την εποπτεία του εργοδότη,
- την ευθύνη για το αποτέλεσμα της υπηρεσίας να την έχει ο εργοδότης
- να υπάρχει διαρκής απασχόληση και φυσική παρουσία του παρέχοντος στους χώρους εργασίας του εργοδότη, ή σ' αυτούς που υποδεικνύονται από τον εργοδότη
- η αμοιβή να καταβάλλεται περιοδικά (π.χ. μηνιαία).

Σχετικές είναι οι Α.Υ.Ο. Σ.800/129/ΠΟΛ.68/1987 και Σ.866/139/ΠΟΛ.74/1987 και οι Ε.Δ.Υ.Ο. Σ.1166/182/ΠΟΛ.116/1987, ΠΟΛ.1176/14.8.1991, ΠΟΛ.1279/27.11.2000 και ΠΟΛ.1244/30.10.2002.

Οπωσδήποτε δημιουργούνται δεσμοί εξάρτησης στην περίπτωση της παροχής υπηρεσιών προς Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και Ιδρύματα Έρευνας και Τεχνολογίας που ακολουθούν την ειδική διαδικασία της Α.Υ.Ο. ΠΟΛ.1128/8.4.1997 από πρόσωπα που συμβάλλονται με τα Ιδρύματα αυτά ως ερευνητές για την πραγματοποίηση χρηματοδοτούμενων από την Κοινότητα ερευνητικών προγραμμάτων (άρθρο 4, παράγρ. 5 της Α.Υ.Ο. 1040588/1700/528/0014/ΠΟΛ.1128/8.4.1997).

32. Αντιμετώπιση χορηγιών.

Καταβολή ποσών ως χορηγία υπάγεται στο Φ.Π.Α. στην περίπτωση που ο λήπτης των ποσών αυτών διαφημίζει με οποιονδήποτε τρόπο το χορηγό.

33. Εκπτώσεις λόγω τζίρου.

Οι εκπτώσεις λόγω κύκλου εργασιών λαμβάνονται υπόψη και μειώνουν τη φορολογητέα αξία, εφόσον τα παρεχόμενα ποσοστά εκπτώσεων γνωστοποιούνται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. του πωλητή ή του παρέχοντος τις υπηρεσίες, τουλάχιστον τέσσερις (4) μήνες πριν την πραγματοποίησή τους (βλ. σχετ. και εγκύκλιο ΠΟΛ.1087/19.4.2011).

34. Απαλλαγή από το ΦΠΑ της παράδοσης αγαθών και παροχής υπηρεσιών που πραγματοποιούνται στα πλαίσια των ρυθμίσεων των διπλωματικών και προξενικών σχέσεων και για τις ανάγκες των αναγνωρισμένων από την Ελλάδα διεθνών και ευρωπαϊκών οργανισμών ή των μελών του προσωπικού τους.

Για την εφαρμογή των απαλλαγών της περίπτωσης αυτής εφαρμόζεται νέο έντυπο που έχει κοινοποιηθεί με την ΑΥΟ ΠΟΛ.1268/30.12.2011.

Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ανωτέρω απόφαση από 1.1.2012 στην περίπτωση απαλλαγής για αγορές αγαθών ή λήψεις υπηρεσιών από υποκείμενους στο φόρο εγκατεστημένους στην Ελλάδα, για δικαιούχα πρόσωπα τα οποία είναι εγκατεστημένα ή υπηρετούν στην Ελλάδα, εάν το φορολογικό στοιχείο εκδίδεται πριν από την έγκριση της απαλλαγής, μπορεί να εκδίδεται πιστωτικό τιμολόγιο μόνο για το ΦΠΑ και να επιστρέφεται αυτός στον αγοραστή.

Στο πιστωτικό αυτό τιμολόγιο αναγράφεται η ένδειξη «επιστροφή ΦΠΑ λόγω απαλλαγής βάσει AYO ΠΟΛ 1268/2011» και επισυνάπτεται σ' αυτό η έγκριση απαλλαγής της αρμόδιας αρχής, ως δικαιολογητικό. Η επιστροφή του φόρου αποδεικνύεται είτε με έμβασμα σε τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου, ή με υπογραφή του δικαιούχου προσώπου ότι έλαβε το συγκεκριμένο ποσό, αναφέροντας τον αριθμό της ταυτότητας του Υπουργείου Εξωτερικών.

Τελευταία ενημέρωση:1/3/2012
Τηλ. Επικοινωνίας για παροχή διευκρινίσεων σε θέματα Φ.Π.Α.:             210-3647202       έως 5