11 Μάρτιος 2014 09:04
Του Απόστολου Αλωνιάτη*
Πραγματικό και τεκμαρτό εισόδημα
Το φορολογητέο εισόδημα κάθε φορολογουμένου διακρίνεται σε δύο είδη, το πραγματικό εισόδημα και το τεκμαρτό. Πραγματικό είναι το εισόδημα που απόκτησε ο φορολογούμενος, σε ένα έτος και για το οποίο υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης, και προσδιορίζεται βάσει πραγματικών στοιχείων, όπως οι βεβαιώσεις αποδοχών, το εισόδημα που προκύπτει από τα βιβλία της επιχείρησης που εκμεταλλεύεται, οι τόκοι καταθέσεων, το εισόδημα από ενοίκια ακινήτων, και κάθε άλλο εισόδημα, το οποίο προκύπτει από πραγματικά στοιχεία είτε αυτό φορολογείται με την δήλωση του, είτε έχει φορολογηθεί (αυτοτελώς, π.χ. μερίσματα από Α.Ε., ή με ειδικό τρόπο, π.χ. τόκοι), είτε αποτελεί έσοδο από την διάθεση περιουσιακών στοιχείων (π.χ. πώληση ενός ακινήτου ή ενός αυτοκινήτου). Σε αντίθεση με το πραγματικό εισόδημα, το τεκμαρτό προκύπτει από υπολογισμούς που γίνονται βάσει άλλων δεδομένων, όπως είναι οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης, ή απόκτηση ενός περιουσιακού στοιχείου (αυτοκίνητο ή ακίνητο) ή ακόμα η ανέγερση ενός ακινήτου ή η κατασκευή κολυμβητικής δεξαμενής (πισίνας) ή το τοκοχρεολύσιο ενός δανείου για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου.
Αναλυτικά τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του τεκμαρτού υπολογισμού του εισοδήματος είναι:
Αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης:
α) Αντικειμενική δαπάνη για Κατοικία (ιδιοχρησιμοποιούμενη, ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη)
β) Αντικειμενική δαπάνη για Αυτοκίνητα
γ) Αντικειμενική δαπάνη για Σκάφη αναψυχής
δ) Αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα
ε) Αντικειμενική δαπάνη για δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες)
στ) Αντικειμενική δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτου, κ.λπ.
ζ) Αντικειμενική δαπάνη των ιδιωτικών σχολείων
η) Ποσό για τα υπόλοιπα έξοδα διαβίωσης 3.000 € για άγαμο και 5.000 για εγγάμους.
α) Αντικειμενική δαπάνη για Κατοικία (ιδιοχρησιμοποιούμενη, ενοικιαζόμενη ή δωρεάν παραχωρούμενη)
β) Αντικειμενική δαπάνη για Αυτοκίνητα
γ) Αντικειμενική δαπάνη για Σκάφη αναψυχής
δ) Αντικειμενική δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα
ε) Αντικειμενική δαπάνη για δεξαμενές κολύμβησης (πισίνες)
στ) Αντικειμενική δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτου, κ.λπ.
ζ) Αντικειμενική δαπάνη των ιδιωτικών σχολείων
η) Ποσό για τα υπόλοιπα έξοδα διαβίωσης 3.000 € για άγαμο και 5.000 για εγγάμους.
Δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.
α) Δαπάνη για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτου, δίτροχου κλπ οχήματος.
β) Δαπάνη για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής κλπ σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών.
γ) Δαπάνη για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €
δ) Δαπάνη για δωρεές ή γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών
ε) Δαπάνη για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων.
α) Δαπάνη για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτου, δίτροχου κλπ οχήματος.
β) Δαπάνη για αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση πλοίων αναψυχής κλπ σκαφών αναψυχής και αεροσκαφών.
γ) Δαπάνη για την αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση κινητών πραγμάτων αξίας πάνω από 10.000 €
δ) Δαπάνη για δωρεές ή γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών
ε) Δαπάνη για την τοκοχρεολυτική απόσβεση δανείων και πιστώσεων.
Να σημειώσουμε εδώ ότι ισχύει και για τις δηλώσεις του οικονομικού έτους 2014 (χρήση 2013), η απαλλαγή από το τεκμήριο αγοράς ή ανέγερσης οποιουδήποτε ακινήτου ή κολυμβητικής δεξαμενής. Η συγκεκριμένη απαλλαγή ισχύει για ακίνητα που αγοράστηκαν ή μισθώθηκαν ή ανεγέρθηκαν από 17.12.2010 μέχρι 31.12.2013.
Το τεκμήριο επανέρχεται από 1.1.2014 με τον νόμο 4172/2013, που ισχύει από 1.1.2014.
Το τεκμήριο επανέρχεται από 1.1.2014 με τον νόμο 4172/2013, που ισχύει από 1.1.2014.
Στη συνέχεια θα προσπαθήσουμε να δώσουμε παραδείγματα και τους τρόπους υπολογισμού των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης, πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε, τι πρέπει να προσέξουμε και τέλος ποιοι εξαιρούνται από τον υπολογισμό των αντικειμενικών δαπανών.
Αντικειμενική δαπάνη κατοικίας
Ο προσδιορισμός της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης κατοικίας υπολογίζεται για όλες τις κατοικίες είτε αυτές είναι ιδιόκτητες και ιδιοκατοικούμενες, είτε είναι μισθωμένες, κύριες και δευτερεύουσες και γίνεται κλιμακωτά ανάλογα µε την επιφάνεια των κύριων και βοηθητικών χώρων αυτής.
Σύμφωνα δε µε την αιτιολογική έκθεση του Ν. 3842/2010, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης υπολογίζεται µε βάση τις δαπάνες συντήρησης, επισκευής, τις πάγιες καταναλώσεις (ηλεκτρικό, τηλέφωνο, νερό) και τις δαπάνες λειτουργίας αυτής (π.χ. για μεγάλες κατοικίες καθαρίστριες, κηπουροί, ασφάλειες κ.λπ.) και µε συντελεστές βαρύτητας µε βάση την τιμή ζώνης της περιοχής στην οποία βρίσκεται το ακίνητο, ώστε να προκύπτουν μεγαλύτερα ποσά δαπανών διαβίωσης για ακίνητα που βρίσκονται σε ακριβές περιοχές.
Βέβαια αυτά που λογίζονται σήμερα σαν τιμές υπολογισμού, τόσο για την αντικειμενική δαπάνη κατοικίας, αλλά και γενικότερα για τις αντικειμενικές δαπάνες, δεν έχει καμία σχέση με το πνεύμα και το γράμμα τους ν.3842/2010.
Όπως παρατηρούμε και στον σχετικό πίνακα, ουσιαστικά υπάρχουν τρεις ζώνες που καθορίζουν τον υπολογισμό του ύψους της αντικειμενικής δαπάνης. Στην πρώτη ζώνη ανήκουν όλα εκείνα τα ακίνητα που είναι σε περιοχές με τιμή ζώνης μέχρι 2.700,00 ευρώ , η δεύτερη από τιμή ζώνης 2.800,00 έως 4.999,00 ευρώ και η τρίτη από τιμή ζώνης 5.000,00 ευρώ και πάνω.
Μία ακόμη επιβάρυνση 20% έχουν οι μονοκατοικίες. Δηλαδή υπολογίζουμε την αντικειμενική δαπάνη της κατοικίας και από εκεί και πέρα, σε περίπτωση μονοκατοικίας, προσθέτουμε επιπλέον πάνω σε αυτήν το 20%.
Τέλος να σημειώσουμε ότι οι δευτερεύουσες κατοικίες έχουν μείωση 50% της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης.
Τέλος να σημειώσουμε ότι οι δευτερεύουσες κατοικίες έχουν μείωση 50% της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης.
Ποιος βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης κατοικίας;
Το βάρος της δαπάνης την φέρει αυτός που κάνει χρήση της κατοικίας.
Κύρια κατοικία.
i) Ο Α έχει αγοράσει ένα διαμέρισμα και κατοικεί σε αυτό. Αυτός βαρύνεται σε την αντικειμενική δαπάνη κατοικίας.
ii) Ο Α έχει ένα ακίνητο και το ενοικιάζει στον Β . Ο Α θα δηλώσει το έσοδο από το ενοίκιο στο Ε2 και ο Β που είναι ο ενοικιαστής βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.
iii) Ο Α έχει ένα ακίνητο και το παραχωρεί δωρεάν στο Β. Ο Α θα γράψει στο Ε2 την δωρεάν παραχώρηση, και το τεκμαρτό εισόδημα, και ο Β που είναι ο λήπτης της δωρεάν παραχώρησης βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.
iv) Ο πατέρας έχει την κυριότητα ή την επικαρπία ενός διαμερίσματος το οποίο έχει παραχώρησης στην κόρη του , όπου μένει με την οικογένεια της. Ο πατέρας θα γράψει την δωρεάν παραχώρηση στο τέκνο του στο έντυπο Ε2, χωρίς να δηλώσει εισόδημα, και η κόρη θα έχει το βάρος της Αντικειμενικής δαπάνης.
Το ίδιο θα συμβεί και στην περίπτωση που την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία έχει το παιδί και το ακίνητο κατοικείται από τους γονείς. Σε αυτή την περίπτωση το παιδί δηλώνει στο έντυπο Ε2 την δωρεάν παραχώρηση και οι γονείς βαρύνονται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.
Υπενθυμίζουμε ότι δωρεάν παραχώρηση μιας κύριας κατοικίας επιφάνειας μέχρι 200 τ.μ γίνεται μόνο από γονείς σε παιδιά και αντίστροφα.
i) Ο Α έχει αγοράσει ένα διαμέρισμα και κατοικεί σε αυτό. Αυτός βαρύνεται σε την αντικειμενική δαπάνη κατοικίας.
ii) Ο Α έχει ένα ακίνητο και το ενοικιάζει στον Β . Ο Α θα δηλώσει το έσοδο από το ενοίκιο στο Ε2 και ο Β που είναι ο ενοικιαστής βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.
iii) Ο Α έχει ένα ακίνητο και το παραχωρεί δωρεάν στο Β. Ο Α θα γράψει στο Ε2 την δωρεάν παραχώρηση, και το τεκμαρτό εισόδημα, και ο Β που είναι ο λήπτης της δωρεάν παραχώρησης βαρύνεται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.
iv) Ο πατέρας έχει την κυριότητα ή την επικαρπία ενός διαμερίσματος το οποίο έχει παραχώρησης στην κόρη του , όπου μένει με την οικογένεια της. Ο πατέρας θα γράψει την δωρεάν παραχώρηση στο τέκνο του στο έντυπο Ε2, χωρίς να δηλώσει εισόδημα, και η κόρη θα έχει το βάρος της Αντικειμενικής δαπάνης.
Το ίδιο θα συμβεί και στην περίπτωση που την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία έχει το παιδί και το ακίνητο κατοικείται από τους γονείς. Σε αυτή την περίπτωση το παιδί δηλώνει στο έντυπο Ε2 την δωρεάν παραχώρηση και οι γονείς βαρύνονται με την αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης.
Υπενθυμίζουμε ότι δωρεάν παραχώρηση μιας κύριας κατοικίας επιφάνειας μέχρι 200 τ.μ γίνεται μόνο από γονείς σε παιδιά και αντίστροφα.
Δευτερεύουσα κατοικία.
i) Οι κατοικίες που ενοικιάζονται από φοιτητές που σπουδάζουν σε πόλη διαφορετική από αυτή που είναι η κύρια κατοικία του φοιτητή, αποτελούν αντικειμενική δαπάνη του γονέα και η κατοικία λογίζεται ως δευτερεύουσα κατοικία.
ii) Δεν υπολογίζεται ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της ∆.Ε.Η. ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπ’ όψιν διάστημα.
iii) Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα υπολογίζεται µε βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, µε βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.
i) Οι κατοικίες που ενοικιάζονται από φοιτητές που σπουδάζουν σε πόλη διαφορετική από αυτή που είναι η κύρια κατοικία του φοιτητή, αποτελούν αντικειμενική δαπάνη του γονέα και η κατοικία λογίζεται ως δευτερεύουσα κατοικία.
ii) Δεν υπολογίζεται ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της ∆.Ε.Η. ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπ’ όψιν διάστημα.
iii) Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα υπολογίζεται µε βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, µε βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.
Επισημάνσεις
α) Αν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, τα ετήσια ποσά της αντικειμενικής δαπάνης διαβίωσης θα επιμερίζονται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση.
Παράδειγμα
Φορολογούμενος διαμένει σε μισθωμένη κατοικία από την 1η Απριλίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου. Η ετήσια αντικειμενική δαπάνη της κατοικίας αυτής είναι 5.250,00 ευρώ. Η αντικειμενική δαπάνη που βαρύνει το φορολογούμενο είναι 3.937,50 ευρώ και προκύπτει ως ακολούθως:
β) Προκειμένου για δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες δεν ισχύει πλέον ο περιορισμός της ετήσιας δαπάνης διαβίωσης που προκύπτει από αυτές, σε τρεις μήνες το έτος.
γ) Δεν υπολογίζεται ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της Δ.Ε.Η. ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπ’ όψιν διάστημα.
δ) Με την εγκύκλιο ΠΟΛ. 1135/4.10.2010 έγινε δεκτό ότι δεν υπολογίζεται αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.
ε) Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους.
Προσοχή : Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.
Την επόμενη εβδομάδα θα δούμε την αντιμετώπιση των τακτοποιημένων ημιυπαίθριων και αυθαίρετων χώρων.
Πηγές:
«Φόροι 2014», (Χ. Τσοχαντάρης – Α. Αλωνιάτης, εκδόσεις PROSVASIS AEBE)
Σημειώσεις Γ. Α. Κορομηλά για τα σεμινάρια της εταιρίας PROSVASIS AEBE.
«Συμπλήρωση φορολογικών εντύπων». (Α. Αλωνιάτης - Σημειώσεις για τα σεμινάρια του ΚΕΚ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών)
«Φόροι 2014», (Χ. Τσοχαντάρης – Α. Αλωνιάτης, εκδόσεις PROSVASIS AEBE)
Σημειώσεις Γ. Α. Κορομηλά για τα σεμινάρια της εταιρίας PROSVASIS AEBE.
«Συμπλήρωση φορολογικών εντύπων». (Α. Αλωνιάτης - Σημειώσεις για τα σεμινάρια του ΚΕΚ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών)
* Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός, Α. Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας
Πηγή: Υπολογισμός αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης (τεκμήρια) για το φορολογικό έτος 2014 | newmoney.gr http://www.newmoney.gr/article/42824/ypologismos-antikeimenikon-dapanon-diaviosis-tekmiria-gia-forologiko-etos-2014#ixzz2ws6t5dlA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου