Τι πραγματικά ισχύει με τα ακίνητα του Δημοσίου και τα αρχαία

Ολόκληρη η κρατική ακίνητη περιουσία μεταφέρεται σταδιακά στην ΕΤΑΔ, με βάση τη συμφωνία με τους δανειστές. Προβλέπονται, όμως, σαφώς οι κατηγορίες ακινήτων που δεν μεταβιβάζονται. Γιατί η διαχείριση μνημείων θα πάει τελικά στην ΕΤΑΔ.

Από το 2015, με τη συμφωνία ίδρυσης του Υπερταμείου (ΕΕΣΥΠ ΑΕ), είχε συμφωνήσει η ελληνική κυβέρνηση να μεταφέρει όλα τα κρατικά ακίνητα στην ΕΤΑΔ. Η τελευταία, που ελέγχεται από το Υπερταμείο, έχει ήδη τον έλεγχο περίπου 75.000 κρατικών ακινήτων, αλλά η μεταφορά πρόσθετων οικοπέδων ή κτιρίων που ελέγχονται από άλλους φορείς του δημοσίου καθυστερούσε.

Τα χρόνια περνούσαν και τον περασμένο Ιούνιο, προκειμένου να καλυφθεί όπως όπως ένα ακόμα προαπαιτούμενο της συμφωνίας με τους δανειστές,μεταφέρθηκαν στην ΕΤΑΔ, με δύο αποφάσεις, 10.119 ακίνητα. Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε πως στον κατάλογο των συγκεκριμένων ακινήτων περιλαμβάνονται αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία, που ξεκινούν από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και φτάνουν μέχρι τον Λευκό Πύργο!

Τώρα στην κυβέρνηση και στο Υπερταμείο τρέχουν και δεν φτάνουν, αλλά η αλήθεια είναι πως υπήρχε αρκετός χρόνος ώστε να γίνει προσεκτικότερη επιλογή των ακινήτων που θα μεταφερθούν στο Υπερταμείο. Μάλιστα στις αρχές του έτους η διοίκησή του είχε προκηρύξει και διαγωνισμό, ώστε να επιλεγεί σύμβουλος που θα κάνει αυτό το ξεκαθάρισμα, η τύχη του οποίου αγνοείται. Ούτως ή άλλως, εξαιτίας της απουσίας κτηματολογίου, ένα τέτοιο ξεκαθάρισμα θα απαιτούσε χρόνια και οι εκπρόσωποι των θεσμών ήθελαν να σβήσουν από τον κατάλογο των εκκρεμοτήτων τη μεταφορά ακινήτων στην ΕΤΑΔ.

Η μεταφορά των χιλιάδων ακινήτων, χωρίς στοιχειώδες ξεκαθάρισμα, προκαλεί σφοδρές αντιδράσεις, με την κυβέρνηση και το Υπερταμείο να υποστηρίζουν το αυτονόητο: Πως δεν πρόκειται να παραχωρηθούν/πωληθούν αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία, κ.α. Αλλά και η αντιπολίτευση φαίνεται να ξεχνάει πως τον Ιούνιο του 2016 ψηφίστηκε ο νόμος 4389, στο πλαίσιο κάλυψης των απαιτήσεων του μνημονίου, ο οποίος στο άρθρο 196 αναφέρει τα εξής: «Η κυριότητα και νομή όλων των ακίνητων περιουσιακών στοιχείων τα οποία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο και τα διαχειρίζεται η ΕΤΑΔ σύμφωνα με τις κείμενες  διατάξεις, μεταβιβάζονται αυτομάτως στην ΕΤΑΔ χωρίς αντάλλαγμα, με τις κατωτέρω εξαιρέσεις:

α. Αιγιαλοί, παραλίες και παρόχθιες εκτάσεις, υδρότοποι,

β. περιοχές Ramsar,

γ. περιοχές Natura,

δ. αρχαιολογικοί χώροι,

ε. αμιγώς δασικές εκτάσεις και

λοιπά πράγματα εκτός συναλλαγής.

Σε περίπτωση που μέρος ακινήτου εμπίπτει σε μία από τις ανωτέρω εξαιρέσεις, η κυριότητα του μέρους του ακινήτου που δεν εμπίπτει σε μία από τις ανωτέρω εξαιρέσεις μεταβιβάζεται στην ΕΤΑΔ, σύμφωνα με τα ανωτέρω».

Εχουν δίκιο, λοιπόν, στο υπουργείο Οικονομικών και στο Υπερταμείο, όταν υποστηρίζουν πως «είναι ξεκάθαρο ότι δεν μεταβιβάζονται, ούτε και θα μπορούσαν άλλωστε να μεταβιβαστούν, αρχαιολογικά μνημεία ή ακίνητα όπως αιγιαλοί, παραλίες, περιοχές Natura, δασικές εκτάσεις και λοιπές κατηγορίες εκτός συναλλαγής, όπως αναφέρει και η σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών».

Η υπουργική απόφαση του Ευκλ. Τσακαλώτου (ΦΕΚ Β 2320, 19 Ιουνίου 2018) αναφέρει ρητώς πως «από τη μεταβίβαση εξαιρούνται όσα τυχόν από τα ανωτέρω ακίνητα εμπίπτουν στις εξαιρέσεις της παρ. 4 του άρθρου 196 του ν. 4389/2016 ή, γενικά, η μεταβίβασή τους είναι αντίθετη στις κείμενες διατάξεις».

Η διαχείριση

Στον ίδιο νόμο του 2016 αναφέρεται, όμως, πως η ΕΤΑΔ μπορεί να μην έχει την κυριότητα ενός ακινήτου (π.χ. ενός αρχαιολογικού χώρου ή μνημείου), αλλά μπορεί να το διαχειρίζεται ώστε τα έσοδα να οδεύουν προς το Υπερταμείο (και στη συνέχεια προς τους δανειστές). Πρόκειται για κάτι που ούτως ή άλλως κάνει σήμερα η ΕΤΑΔ καθώς στην ακίνητη περιουσία της περιλαμβάνονται 538 αρχαιολογικοί χώροι, συνολικής επιφάνειας 6,2 εκατ. τετραγωνικών μέτρων. Και θα συνεχίσει να τους κατέχει ή να τους διαχειρίζεται μαζί με πρόσθετους αρχαιολογικούς χώρους ή μνημεία.

Συνεπώς, κάποια από τα 10.119 ακίνητα που μεταφέρθηκαν όπως όπως, με απλούς κωδικούς, στο Υπερταμείο (χωρίς να γνωρίζουν οι υπεύθυνοι ποια είναι αρχαιολογικοί χώροι και ποια όχι) δεν θα μεταβιβαστούν οριστικά στην ΕΤΑΔ. Η τελευταία μπορεί να μην έχει την κυριότητα, αλλά πιθανότατα θα έχει τη διαχείριση και συνεπώς θα εισπράττει τα έσοδα. Ο πρόχειρος κατάλογος του ΥΠΟΙΚ δεν ξεκαθαρίζει την κατάσταση, αφού δεν υπήρξε ούτε στοιχειώδης επεξεργασία της λίστας παρά τα όσα υποστηρίζουν οι αρμόδιοι.

Το παραδέχονται και από το Υπερταμείο, όταν υποστηρίζουν πως «σε πρώτη επεξεργασία, και βάσει των διαθέσιμων στοιχείων και πληροφοριών από τις βάσεις δεδομένων που δόθηκαν από το Εθνικό Κτηματολόγιο, διαμορφώθηκε μία αρχική λίστα». Μάλιστα, «επειδή τα διαθέσιμα στοιχεία και πληροφορίες σε κάποιες περιπτώσεις είναι ελλιπή ή δεν είναι επαρκώς επικαιροποιημένα με πλήρη και ακριβή στοιχεία, γι' αυτό ρητώς τέθηκε ως προϋπόθεση να γίνουν όλοι οι απαιτούμενοι επανέλεγχοι, ώστε να διασφαλισθεί ποια ακίνητα μπορούν και ποια όχι να μεταβιβασθούν».

Πάντως, ανεξάρτητα από όσα υποστηρίζουν στην κυβέρνηση, οι δανειστές έχουν λόγο για τα ακίνητα που θα εξαιρεθούν, καθώς όπως αναφέρεται στο συμπληρωματικό μνημόνιο του 2016, «έχει γίνει κατανοητό πως οι εξαιρέσεις από τη συνολική ακίνητη περιουσία και τις κρατικές εταιρείες του Ελληνικού Δημοσίου θα γίνουν σε στέρεες βάσεις και αφού συμφωνηθούν από κοινού από τους θεσμούς και τις ελληνικές αρχές».

Η δημιουργία του καταλόγου με τα ακίνητα που θα μεταφερθούν στο Υπερταμείο μέσω ΕΤΑΔ καθώς και ο καθορισμός σαφούς χρονοδιαγράμματος σταδιακής μεταφοράς, υποτίθεται μετά από έλεγχο ώστε να μην παραβιάζεται ο νόμος 4389, ήταν προαπαιτούμενο από το 2016. Φτάσαμε, όμως, στον Ιούνιο του 2018 προκειμένου να καλυφθεί όπως όπως, ώστε «να βγούμε από τα μνημόνια»!

Η κυβέρνηση δεσμευόταν σε κάθε αξιολόγηση πως θα προχωρήσει στη μεταφορά των ακινήτων, χωρίς να το πράττει. Ετσι στην επόμενη αξιολόγηση δεσμεύτηκε πως τα ακίνητα θα μεταφερθούν μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2017, κάτι το οποίο πάλι δεν έπραξε. Λίγο νωρίτερα είχε συμφωνηθεί η σύσταση ομάδας εργασίας στην οποία θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του υπουργείου Οικονομικών, άλλων υπουργείων και του Υπερταμείου, ώστε να διερευνά και να αποφασίζει ποια ακίνητα του δημοσίου και πότε θα μεταφερθούν στην ΕΕΣΥΠ ΑΕ.  

Η συγκεκριμένη ομάδα προβλεπόταν πως θα «έχει πλήρη πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων με τα ακίνητα» υπουργείων και κρατικών φορέων ενώ θα συντάσσει τακτικές εκθέσεις προς το ΥΠΟΙΚ και τους δανειστές. Το έργο της ομάδας, αν ποτέ λειτούργησε, παραμένει άγνωστο. Στο επικαιροποιημένο μνημόνιο του 2017 γινόταν επίσης ειδική αναφορά στη βάση δεδομένων της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας του ΥΠΟΙΚ, η οποία επίσης είναι άγνωστο αν έχει ολοκληρωθεί ή λειτουργεί πλήρως. Όπως επισημαίνεται, μόνο μετά από συμφωνία με τους δανειστές θα εξαιρούνται κάποια ακίνητα από μεταφορά στο Υπερταμείο. Οι εξαιρέσεις θα συμφωνούνται με τους δανειστές, με βάση «συγκεκριμένους όρους» και μόνο αν δεν παραβιάζεται η ελληνική νομοθεσία.

Σημειώστε πως οι πιέσεις των δανειστών για τη μεταφορά όλων των κρατικών ακινήτων στο Υπερταμείο, μέσω ΕΤΑΔ, συνεχίζονται, καθώς χιλιάδες ακίνητα παραμένουν στην ιδιοκτησία άλλων φορέων του δημοσίου.

Φώτης Κόλλιαςfotisk2@euro2day.gr