Ουδέν κρυπτόν από τους «συνεργάτες» του κράτους… ΔΙΕΥΡΥΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΑ ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΣ Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης

Ουδέν κρυπτόν από τους «συνεργάτες» του κράτους…

ΔΙΕΥΡΥΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΠΟΥ ΘΑ ΕΧΟΥΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΑ ΑΠΟΡΡΗΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΑΣ

Γράφει ο Απόστολος Αλωνιάτης

Ψηφίστηκε στην Βουλή την περασμένη εβδομάδα, η διεύρυνση των φορέων που μπορούν να έχουν πρόσβαση στα φορολογικά, και όχι μόνο, δεδομένα μας.

Πιο συγκεκριμένα  με το κείμενο του νομό "Ι) Κεντρικά Αποθετήρια Τίτλων, ΙΙ) Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/2258 και άλλες διατάξεις και ΙΙΙ) Λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Οικονομικών." όπως ψηφίστηκε από την Ολομέλεια της Βουλής, (σ.σ. την στιγμή που γράφονταν αυτό το σημείωμα δεν είχε πάρει ακόμη ΦΕΚ), ενσωματώθηκαν και οι  τροπολογίες για τη διεύρυνση της «λίστας» των προσώπων που μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε απόρρητα στοιχεία φορολογουμένων, τις αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο των τουριστικών πλοίων, την άμεση επιστροφή ΦΠΑ ή φόρου μέχρι 10.000 ευρώ και για την μεταβίβαση ακινήτου με οφειλόμενο ΕΝΦΙΑ.

Ποιοι νέοι

Μεταξύ των φορέων που θα μπορούν να λαμβάνουν φορολογικά απόρρητα στοιχεία είναι «διατραπεζικές εταιρείες», ΔΕΚΟ, δημοτικές επιχειρήσεις, αλλά και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου στα οποία το Κράτος είναι μέτοχος.

Σύμφωνα με την συμπλήρωση του άρθρου 17 του Ν.4174/2013, άρθρο με τον γενικό τίτλο «Διαφύλαξη πληροφοριών – απόρρητο», πρόσβαση στα φορολογικά στοιχεία αποκτούν οι «διατραπεζικές εταιρείες» που διαχειρίζονται αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς χάριν των πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, για τον σκοπό ενημέρωσης των αρχείων δεδομένων που τηρούν. Τέτοιοι φορείς μπορούν να  εννοηθούν φορείς όπως ο «Τειρεσία», που παρακολουθεί την συμπεριφορά των δανειοληπτών, αλλά δεν αποκλείεται να καλύπτει και τις εισπρακτικές εταιρείες, κάτι που θα πρέπει να διευκρινιστεί από την πλευρά του υπουργείου Οικονομικών, με την ερμηνευτική και εφαρμοστική εγκύκλιο, που ακολουθεί τους νόμους.

Στην αιτιολογική αναφέρεται ότι για την ενημέρωση των αρχείων δεδομένων της συγκεκριμένης περίπτωσης, χορηγούνται αποκλειστικά τα ακόλουθα στοιχεία και πληροφορίες φορολογουμένων:

1.            Ως προς τα φυσικά πρόσωπα, ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), η Δ.Ο.Υ. στην οποία υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος το όνομα, το επώνυμο, το όνομα και επώνυμο πατέρα, το όνομα και επώνυμο μητέρας ο ταχυδρομικός κώδικας.

2.            Ως προς τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), η Δ.Ο.Υ. στην οποία υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας Εισοδήματος η επωνυμία, ο διακριτικός τίτλος και η έδρα.

Επίσης τα στοιχεία των φορολογουμένων μπορούν να δίδονται σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, δημόσιες επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, αμιγείς ή μικτές επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. και των συνδέσμων δήμων, δημόσιους οργανισμούς, καθώς και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, στα οποία το κράτος είναι μέτοχος ή τα οποία επιχορηγούνται τακτικώς από κρατικούς πόρους ή τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος στοιχεία και πληροφορίες μητρώου φορολογουμένων, κατόπιν υποβολής πλήρως αιτιολογημένου αιτήματος εφόσον κρίνεται αναγκαίο από τη Φορολογική Διοίκηση για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.

Τι ίσχυε μέχρι σήμερα.

Σύμφωνα με το άρθρο 17 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν.4174/2013 ή Νέο Ποινολόγιο). Πρόσβαση στα φορολογικά στοιχεία μπορούν να έχουν

«Πρόσωπα που είναι ή έχουν διατελέσει υπάλληλοι της Φορολογικής Διοίκησης και εν γένει του Υπουργείου Οικονομικών ή συνδέονται ή συνδέονταν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή έργου με αυτά, καθώς και οποιοδήποτε πρόσωπο, στο οποίο έχουν ή είχαν ανατεθεί αρμοδιότητες ή καθήκοντα της Φορολογικής Διοίκησης οφείλουν να τηρούν ως απόρρητα όλα τα στοιχεία και πληροφορίες φορολογουμένων, τα οποία περιήλθαν σε γνώση τους κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, και δύνανται να τα αποκαλύπτουν μόνο στα ακόλουθα πρόσωπα:

α) άλλους υπαλλήλους της Φορολογικής Διοίκησης, μέλη του κύριου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και δικηγόρους του Δημοσίου στο πλαίσιο εκτέλεσης των καθηκόντων τους, (σ.σ. φορολογικές αρχές αι δικηγόροι του δημοσίου)

β) διωκτικές αρχές στο πλαίσιο διερεύνησης ή δίωξης αδικημάτων, (σ.σ. εισαγγελείς, γενικά και ο Οικονομικός, ΣΔΟΕ κλπ)

γ) δικαστικές αρχές στο πλαίσιο εκδίκασης οποιασδήποτε ποινικής ή φορολογικής υπόθεσης ή αστικής υπόθεσης με διάδικο το Δημόσιο ή Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης,

δ) φορολογικές αρχές της αλλοδαπής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διεθνείς συμβάσεις, το ν. 4170/2013 στον οποίο ενσωματώθηκαν οι διατάξεις της Οδηγίας 2011/16/ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, τα άρθρα 295-319 του ν. 4072/2012 (Α'86) με τα οποία ενσωματώθηκαν οι διατάξεις της Οδηγίας 2010/24/ΕΕ σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή για την είσπραξη απαιτήσεων σχετικών με φόρους, δασμούς και άλλα μέτρα, καθώς και τη νομοθεσία για τη δικαστική συνδρομή,

ε) υπηρεσίες των φορέων Γενικής Κυβέρνησης, εφόσον κρίνεται αναγκαίο από τη Φορολογική Διοίκηση, προκειμένου να προσδιοριστούν οι υποχρεώσεις, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, των φορολογουμένων προς αυτούς τους φορείς,

στ) σε εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους δημοσίων υπηρεσιών, Ν.Π.Δ.Δ. και δημοσίων οργανισμών με αρμοδιότητα διαχείρισης, παρακολούθησης και ελέγχου χρηματοδοτήσεων και ενισχύσεων ή επιδοτήσεων από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους (σ.σ. ΣΔΟΕ, τελωνειακές αρχές, ελεγκτές του υπουργείου Ανάπτυξης)

ζ) σε διαζευγμένους ή συζύγους σε διάσταση και σε ανιόντες και κατιόντες, για τον καθορισμό διατροφής κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, για τα στοιχεία που αναγράφονται ρητά σε αυτήν, (σ.σ. συνήθως ζητούνται από την ΑΑΔΕ με αίτηση στις τοπικές Δ.Ο.Υ. φορολογικές δηλώσεις και δηλώσεις Ε9 για καθορισμό των περιουσιακών στοιχείων)

η) στην Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και Ελέγχου των Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της που ορίζονται στο ν. 3691/2008, όπως ισχύει. (σ.σ. Η Ανεξάρτητη αρχή που είναι γνωστή για τον έλεγχο του ξεπλύματος του «μαύρου χρήματος»)

θ) σε τρίτους, κατόπιν αιτιολογημένης εισαγγελικής παραγγελίας, ότι δεν συντρέχει περίπτωση φορολογικού απορρήτου,

ι) σε φορολογουμένους που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, κατόπιν αιτήσεώς τους, και μόνο καθ' ο μέρος ( σ.σ. κατά το μέρος, δηλαδή μόνο τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για την έκδοση του τιμολογίου) αυτό είναι απολύτως αναγκαίο, προκειμένου να διακριβωθεί η φορολογική ή η επαγγελματική υπόσταση άλλου φορολογουμένου που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα. (σ.σ. είναι η υπηρεσία που μπορείς να κάνεις επαλήθευση των επαγγελματικών στοιχείων, δηλαδή η ηλεκτρονική υπηρεσία του ΤΑΧΙΣΝΕΤ « Βασικά Στοιχεία Μητρώου»)

ια) σε εξουσιοδοτημένο προσωπικό της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε. «ΗΔΙΚΑ ΑΕ» του ν. 3607/2007 (Α' 245) για σκοπούς υλοποίησης προγραμμάτων κοινωνικού χαρακτήρα της Γενικής Γραμματείας Πρόνοιας του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης ή άλλων προβλέψεων παροχών κοινωνικού χαρακτήρα, καθώς και σχετικών προβλέψεων παροχών υγείας σε ομάδες πληθυσμού από το Υπουργείο Υγείας και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της.

ιβ) Στον Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών, που διενεργούνται από αυτόν, σε εξουσιοδοτημένους προς τούτο υπαλλήλους του Σώματος Επιθεωρητών Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών, που διενεργούνται από αυτό, ή κατόπιν εντολής του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και σε εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους των ιδιαίτερων Σωμάτων και Υπηρεσιών Επιθεώρησης και Ελέγχου των φορέων της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 3074/2002 (Α' 296) στο πλαίσιο ελέγχων, επιθεωρήσεων και ερευνών, που διενεργούνται κατόπιν εντολής του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης,

ιγ) Στα πρόσωπα και τα όργανα της παρ. 1 του άρθρου 3 και 3Α του ν. 3213/2003 (Α' 309), όπως εκάστοτε ισχύει, στο πλαίσιο ελέγχου των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης των υπόχρεων του άρθρου 1 του ίδιου νόμου. Τα στοιχεία χορηγούνται αποκλειστικά για τα ελεγχόμενα πρόσωπα αρμοδιότητάς τους και αφορούν μόνον τα ελεγχόμενα έτη.

ιδ) Σε εξουσιοδοτημένο προσωπικό της Διεύθυνσης Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικού Σχεδιασμού, Προγραμματισμού και Ηλεκτρονικής Διεύθυνσης του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων για την άσκηση έργου του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σε θέματα που αφορούν όλες τις βαθμίδες της τυπικής και της μη τυπικής εκπαίδευσης και των εποπτευόμενων φορέων του, καθώς και σε εξουσιοδοτημένο προσωπικό των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων της Χώρας, για τα θέματα του Ε.Λ.Κ.Ε.»

Σύμφωνα με τον ψηφισθέντα νόμο, στο άρθρο προστίθενται ακόμη :

«1. Μετά την περίπτ. ιδ) της παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 4174/2013 (Α'170), όπως ισχύει, προστίθενται νέες περιπτ. ιε) και ιστ'), ως ακολούθως:

«ιε) σε διατραπεζικές εταιρείες που διαχειρίζονται αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς χάριν των πιστωτικών και χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, για τον σκοπό ενημέρωσης των αρχείων δεδομένων που τηρούν. Για την ενημέρωση των αρχείων δεδομένων της παρούσας περίπτωσης χορηγούνται αποκλειστικά τα ακόλουθα στοιχεία και πληροφορίες φορολογουμένων ( σ.σ. π.χ. ο «Τειρεσίας):

αα) ως προς τα φυσικά πρόσωπα, ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), η Δ.Ο.Υ. στην οποία υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας εισοδήματος το όνομα, το επώνυμο, το όνομα και επώνυμο πατέρα, το όνομα και επώνυμο μητέρας ο ταχυδρομικός κώδικας.

ββ) ως προς τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (Α.Φ.Μ.), η Δ.Ο.Υ. στην οποία υποβάλλεται η δήλωση φορολογίας Εισοδήματος η επωνυμία, ο διακριτικός τίτλος και η έδρα.

ιστ') σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, δημόσιες επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, αμιγείς ή μικτές επιχειρήσεις Ο.Τ.Α. και των συνδέσμων δήμων, δημόσιους οργανισμούς, καθώς και νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, στα οποία το κράτος είναι μέτοχος ή τα οποία επιχορηγούνται τακτικώς από κρατικούς πόρους ή τη διοίκηση των οποίων ορίζει άμεσα ή έμμεσα το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος στοιχεία και πληροφορίες μητρώου φορολογουμένων, κατόπιν υποβολής πλήρως αιτιολογημένου αιτήματος εφόσον κρίνεται αναγκαίο από τη Φορολογική Διοίκηση για την εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Ως στοιχεία και πληροφορίες μητρώου για την εφαρμογή της παρούσας περίπτωσης νοούνται τα στοιχεία και οι πληροφορίες που τηρούνται στο Υποσύστημα Μητρώου Φορολογουμένων της Α.Α.Δ.Ε.».

Με πληρωμή η χορήγηση των  στοιχείων.

Τα στοιχεία στους νέους φορείς θα δίνονται έναντι αντιτίμου, μια και στο άρθρο 17 προστέθηκε νέα παράγραφο  που εξουσιοδοτεί τον Διοικητή της ΑΑΔΕ  « να ορίζεται αποζημίωση για το διοικητικό κόστος που η Φορολογική Διοίκηση αναλαμβάνει κατά τη χορήγηση των στοιχείων»

Πιο συγκεκριμένα:

2. Μετά την παρ. 1 του άρθρου 17 του ν.4174/2013 προστίθεται νέα παρ. 1Α, ως εξής:

«1Α. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. δύναται να ορίζεται αποζημίωση για το διοικητικό κόστος που η Φορολογική Διοίκηση αναλαμβάνει κατά τη χορήγηση των στοιχείων στα πρόσωπα των περιπτ. ιε) και ιστ) της παρ. 1. Με την ίδια απόφαση προσδιορίζεται το ύψος και ο τρόπος καταβολής της αποζημίωσης, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα.».

3. Στην παρ. 2 του όρθρου 17 του ν.4174/2013, η φράση « της προηγούμενης παραγράφου» αντικαθίσταται με τη φράση «της παραγράφου 1».

4. Στην παρ. 4 του άρθρου 17 του ν. 4174/2013 η φράση «με τις παραγράφους 1 και 4» αντικαθίσταται με την φράση «με τις παραγράφους 1 και 5».

Μάλλον δίπλα στο ρητό που λέει «Ακολούθα το χρήμα» (και ελληνικά follow the money) πρέπει να προσθέσουμε και τους στοίχους του τραγουδιού που λέει «για τα λεφτά τα κάνεις όλα».

Απόστολος Αλωνιάτης

Οικονομολόγος - Φοροτεχνικός, Α'  Αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών & Φορολογικών Μελετών (Ι.Ο.ΦΟ.Μ), Οικονομικός Διευθυντής της PROSVASIS AEBE, Συγγραφέας

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Finance & Markets Voice, την  Πέμπτη 11  Οκτωβρίου 2018.