"Κλείδωσαν" οι όροι για το Ταμείο Ανάκαμψης των 32 δισ.: Αυξημένη προκαταβολή - Με προαπαιτούμενα οι δόσεις

Της Δήμητρας Καδδά

Το πιο θετικό στοιχείο της απόφασης που έλαβε χθες η Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων μετά από "εντολή" του Ecofin είναι ότι… υπήρξε απόφαση. Μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις… μηνών, εξειδικεύθηκαν τα νομικά κείμενα για το νέο Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) και αποστέλλονται προς διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η Ελλάδα διεκδικεί έως 32 δισ. ευρώ από το εν λόγω ταμείο (σ.σ. μαζί με τα χρήματα από κάποια άλλα προγράμματα όπως το React EU) και τα νομικά κείμενα ανοίγουν τον δρόμο για την οριστικοποίηση της ελληνικής θέσης.

Στην απόφαση του Συμβουλίου που ελήφθη το απόγευμα της Παρασκευής υπάρχει ένα "καρότο" και ένα "μαστίγιο" σε σχέση με τα κείμενα που ήταν μέχρι στιγμής γνωστά, δηλαδή με τις κατευθυντήριες γραμμές που ανακοινώθηκαν σχεδόν έναν μήνα πριν (εξειδικεύοντας τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής του Ιουλίου).

Το "καρότο" και το "μαστίγιο"

Το "καρότο" για τις επιδιώξεις της Ελλάδας είναι  πως αντί για το 70% των κονδυλίων θα υπολογίζεται το 100% για να υπολογισθεί η προκαταβολή που περιμένει η χώρα από τα έως 32 δισ. ευρώ  το δεύτερο 3μηνο του 2021. Δηλαδή ένα ποσό έως 3,2 δισ. ευρώ (αν ζητήσει και δάνεια).

Αυστηρή όμως είναι η σύνδεση των υπόλοιπων 10 δόσεων (ανά  6μηνο και έως το τέλος του 2026) όχι μόνο με τις δαπάνες για έργα (όπως δηλαδή ισχύει με το ΕΣΠΑ), αλλά και με την πιστή υλοποίηση "προπαιτούμενων" και ορόσημων που συνδέονται με τις επενδύσεις.

Η απόφαση

Σημειώνεται πως  η χθεσινή έγκριση δεν σημαίνει τελική συμφωνία. Τον λόγο θα έχει τώρα το Ευρωκοινοβούλιο αλλά και τα κράτη - μέλη τα οποία θα πρέπει να τα περάσουν από εθνικές κοινοβουλευτικές διαδικασίες τις αποφάσεις. Όχι μόνο για  το RRF αλλά και για άλλα ανοικτά πεδία όπως είναι το κράτος δικαίου αλλά  και η ενίσχυση  του πολυετούς προϋπολογισμού στην οποία επιμένει το Ευρωκοινοβούλιο.

Μετά την πολιτική συμφωνία που επιτεύχθηκε από τους υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών στις 6 Οκτωβρίου, οι Μόνιμοι Αντιπρόσωποι συμφώνησαν χθες στο πακέτο του RRF (καλύπτει τα 672,5 επί συνόλου 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης). Επικύρωσαν την κλείδα κατανομής και την απόφαση το 30% των χρηματοδοτήσεων να διατεθεί με βάση στοιχεία για το ΑΕΠ έως τις 30 Ιουνίου του 2022.

Για τα εθνικά σχέδια επιβεβαιώθηκε ο στόχος τουλάχιστον το 37% της κατανομής να αφορά στην πράσινη και το 20% στην ψηφιακή μετάβαση. Αλλά και η διευκόλυνση επιλεξιμότητας μέτρων που άρχισαν από την 1η Φεβρουαρίου 2020.

Τα κράτη - μέλη μπορούν να υποβάλουν τα σχέδιά τους στην Επιτροπή από τις 15 Οκτωβρίου και το τέλος  χρόνου για τα τελικά σχέδια είναι η 30ή Απριλίου του 2021. 

Η προκαταβολή θα καταβάλλεται στα κράτη - μέλη κατόπιν αιτήματος το 2021. Θα φτάνει έως και το 10% της συνολικής στήριξης. Οι δόσεις θα εκταμιεύονται στα κράτη - μέλη με προϋπόθεση  "την ικανοποιητική εκπλήρωση των σχετικών ορόσημων και των στόχων που θα περιλαμβάνονται" στα εθνικά σχέδια.

Πριν από την έκδοση απόφασης από την Επιτροπή που θα επιτρέπει την εκταμίευση της δόσης, θα απαιτείται και γνωμοδότηση από την Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή (EFC) για την "ικανοποιητική εκπλήρωση ορόσημων και στόχων".  Επίσης παραμένει το δικαίωμα άσκησης βέτο από ένα ή περισσότερα κράτη - μέλη που "θεωρούν ότι υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις από την ικανοποιητική εκπλήρωση των σχετικών ορόσημων και στόχων".

Προειδοποίηση Σκυλακάκη πως δεν θα πληρώνονται έργα που δεν εκπληρώνουν τους στόχους

Στο θέμα του  Ταμείου Ανάκαμψης αναφέρθηκε ο αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ Θοδωρής Σκυλακάκης μιλώντας χθες στο 3ο Evidence Based Online Conference. Ανέφερε πως αναμένει την προκαταβολή το δεύτερο τρίμηνο του 2021 και επισήμανε τις δυσκολίες στους όρους. ‘Έκανε ειδική μνεία στην πολύ δύσκολη δυνατότητα αναθεώρησης που θα συνεπάγεται εξονυχιστική εισήγηση της Κομισιόν και απόφαση του Συμβουλίου, κάτι που "δεν θα είναι καθόλου εύκολο" αλλά και την ανάγκη επίτευξης μίας σειράς από στόχους και ορόσημα.

Για να δείξει πόσο διαφέρει από τα ΕΣΠΑ (που δίνουν χρηματοδότηση μετά από την απόδειξη της σχετικής δαπάνης από κρατικό χρήμα) είπε πως  δεν θα φτάνει στο νέο Ταμείο να πληρώσεις το έργο, θα πρέπει να επιτύχεις και τους στόχους με τους οποίους συνδέεται. Στα νέα προγράμματα κατάρτισης, είπε ως παράδειγμα, για να γίνουν πληρωμές θα πρέπει να περάσουν οι ιδιώτες σοβαρές εξετάσεις πιστοποίησης και να αποδείξουν ενδεχομένως πώς κάποιοι βρήκαν και μία θέση στην αγορά εργασίας.

"Χρειάζεται λοιπόν μία μικρή επανάσταση" είπε. Εξήγησε επίσης στο ίδιο παράδειγμα πως ακριβώς επειδή διαφορετικά θα πρέπει να πληρώσει το κράτος την  κατάρτιση, "δεν θα τα δώσουμε" τα λεφτά αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις γιατί "δεν μπορούμε να στείλουμε τον λογαριασμό στον Έλληνα φορολογούμενο".

Το σχέδιο, εξήγησε, "επιβάλλει μία πειθαρχία που δεν την είχαμε στις ιδιωτικές επενδύσεις". Για το ύψος των κονδυλίων που θα δοθούν με τη μορφή επιδοτήσεων είπε πως θα φτάσει στα 18,5 δισ. ευρώ αν υπάρξει υψηλή ανάκαμψη (σ.σ. θα υπολογισθεί χαμηλότερη κλείδα για το 30% των κονδυλίων που θα διανεμηθούν μετά  το 2022 αν το ΑΕΠ ανακάμπτει ταχύτερα) ή στα 19 και κάτι δισ. ευρώ με  πιο χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης.  Ανέφερε επίσης για την κρίση πως ο τουρισμός φέτος θα κυμανθεί στο 20%-23% του τζίρου του 2019 και θα επιστρέψει στο  60% της προ κρίσης κατάσταση το 2021.